Marakeş depremin yaralarını sarıyor: Turistler artık daha neşeli!

Tarihi eserlerin durumuyla ilgili endişeler… Kültür Bakanlığı restorasyon için acil program hazırlayacak

Jemaa el-Fna Meydanı’nda gezinen turistler (Şarku’l Avsat)
Jemaa el-Fna Meydanı’nda gezinen turistler (Şarku’l Avsat)
TT

Marakeş depremin yaralarını sarıyor: Turistler artık daha neşeli!

Jemaa el-Fna Meydanı’nda gezinen turistler (Şarku’l Avsat)
Jemaa el-Fna Meydanı’nda gezinen turistler (Şarku’l Avsat)

Fas’ın Marakeş şehrindeki Kutubiye Camii’ne yaklaşık 50 metre uzaklıkta bir rehber, bir grup turistin ortasında tarihi noktaya ilişkin bilgiler sunuyor. Ancak grup, deprem nedeniyle binada bazı küçük çatlaklar ortaya çıktıktan sonra yetkililerin bazı bariyerler koyması nedeniyle alışılmadık bir şekilde minareye ve camiye yaklaşamıyor.

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Genel Direktörü Audrey Azoulay, Fas halkına destek vermek üzere X sitesinde (eski adıyla Twitter) yaptığı paylaşımda, Faslılar ve genel olarak insanlık mirasıyla ilgilenenler açısından, Kutubiye Camii’nin karşı karşıya olduğu tehlike hakkındaki her konuşmanın korku ve dayanışma nedeni olmaya devam ettiğini söyledi.

sdfscdvefbrgt
Şehir duvarında bazı çatlaklar (Şarku’l Avsat)

Bir kaynak, tarihi yapı ve anıt müfettişlerinin bu konuda rapor hazırlamak amacıyla araştırma yaptığını söyledi. Araştırma amaçlı yapılan toplantıya ise Fas Gençlik, Kültür ve İletişim Bakanı Muhammed el-Mehdi Binsaid başkanlık etti. Toplantıda, el-Huz şehrindeki depremin merkez üssüne yakın olan ve doğal afet nedeniyle ağır hasar gören tarihi Tinmel Camii başta olmak üzere tüm tarihi yapı ve anıtların hazırlanması için acil bir programa ayrıldı.

dfvgrb
Deprem sonrası Kutubiye Camii (Şarku’l Avsat)

Depremden 5 gün sonra Jemaa El Fna Meydanı ve çevresinde dolaşan turistler, artık daha neşeli görünüyor. Çoğu kafe ve restoranlarda oturuyor, fotoğraf çekiyor ve dünyanın farklı yerlerinden geldiklerini gösteren sohbetler ediyor.

Şarku’l Avsat içlerinden birine depremden ne kadar etkilendiğini sorduğunda o da gülümseyerek İngilizce cevap veriyor:

“Japonya’dan geliyorum.”

Kendi ülkesinin geçmişine ve nüfusuna bakıldığında bu tür doğal afetler yaşandığını da belirtti.

Japon turistin yakınında iki genç adam, dost canlısı hayvanıyla fotoğraf çekmek için bir maymun terbiyecisi ile konuşuyordu. Meydanın bu bölümünde sabahın dikkat çekici sakinliği içinde, sanki dünyayı saran deprem hiç yaşanmamış gibi görünüyordu. Sadece Café de France yakınındaki Kharbouch Camii’nin minaresinin durumu, ziyaretçiyi yaşananların şokunu yeniden yaşatıyor ve el-Huz’dan başlayan depremin birçok bina ve daireyi moloz yığınına çevirdiğini hatırlatıyor. İnsanların ve ülkenin, bir dakikadan az süren depremden önceki durumuna yeniden kavuşması biraz zaman alacak.

Jemaa el-Fna Meydanı’ndan çok uzak olmayan ve 1071 yılında Murabıt Emiri Ebu Bekir ibn Ömer tarafından Marakeş’in kuruluşunun ilk örneklerinden olan tarihi Hacer Sarayı’ndan birkaç metre uzakta, Kutubiye yakınlarında, Senegalli Gabriel isimli genç, turistlere satacağı gözlük ve şapkaları ayarlamakla meşguldü. Şarku’l Avsat’a ilk kez bir depremde yaşadıklarını anlattı. Diğer Senegalliler gibi o da Fas’ı seviyor.

Gabriel’in yakınında, Amizmiz kasabasından gelen Hüseyin adında nar suyu satan Faslı bir genç çalışıyor. Şarku’l Avsat, doğal afetten psikolojisinin ve iş dünyasının ne kadar etkilendiğini sorduğunda Hüseyin üzüntü ve acı dolu bir ses tonuyla, bakışlarını ve bir elini depremin merkez üssüne yakın bölgelere çevirerek cevap vererek “Her halimize şükür. Oradaki bazı çevrelerde meydana gelen yıkımın boyutu beni üzüyor” dedi.



Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
TT

Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)

Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani'nin açıklamaları, yardımcısı Muhsin el-Mendelavi ile yaşadığı tartışmanın ardından siyasi krize yol açarak dün yapılması planlanan oturumun ertelenmesine neden oldu.

El-Meşhedani, ‘Irak'ın kimliği’ olarak tanımladığı şeyin anayasa metninde belirtildiği gibi ‘Arap Birliği'nin kurucu üyesi’ olmakla ilişkilendirilmesini kınamış ve açıklamasında ‘bu kimliğin binlerce yıl öncesine dayandığını’ belirtmişti.

Söz konusu kimliğin bu bağlantıyla nitelendirilmesine ilişkin bir soruya cevaben el-Meşhedani, bu bağlantıyı tamamen uygunsuz bularak ‘saçma’ kelimesini kullandı ve siyasi bir krize yol açtı.

Oturumun ertelenmesine, yapılmaması konusunda ısrar etmesine ve açıklamalarını geri çekmemesine rağmen el-Meşhedani bugün X platformunda “Gerçek bir sınav anında Sünni bloklar başkan etrafında kenetleniyor” diye yazdı ve meclis başkanına destek vermek için parlamento merkezinde toplanan Sünni milletvekillerine atıfta bulundu.

Irak'ın siyasi geleneğine göre meclis başkanlığı Sünni güçlerin elindeyken, Kürtler cumhurbaşkanlığı, Şiiler ise başbakanlık koltuğuna oturuyor.

Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu, yardımcısıyla patlak veren krizi kontrol altına almak amacıyla Sünni kampı dışından el-Meşhedani'ye desteğini açıklayan ilk siyasi bloklardan biri oldu.

İnşa ve Kalkınma Bloğu Sözcüsü Firas el-Meslemavi yaptığı basın açıklamasında, “Cabbar el-Kenani, Muhammed es-Sayhud, Kazım et-Tuki ve Murtaza es-Saadi'nin de aralarında bulunduğu 5 milletvekilinden oluşan blok liderliği, oturumu etkileyen sözlü tartışmalarla ilgili olarak parlamento içinde yaşananların koşullarını belirlemek üzere Temsilciler Meclisi Başkanlığı ile kapalı bir toplantı gerçekleştirdi” dedi.

El-Meslemavi, “Yaşananlar, meclis başkanlığının toplu olarak sorumlu olduğu bir emsal teşkil ediyor. Çünkü en yüksek yasama otoritesi olan yasama kurumunun başkanlığını ve üyelerini düzenleyen usul kuralları ve Temsilciler Meclisi yasası vardır. Bu nedenle bir blok olarak çözümlerle birlikteyiz ve oturumları düzenlemek ve önemli yasaları geçirmek için uygun yolları destekliyoruz” ifadelerini kullandı.

Sudani liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu’nun el-Meşhedani ve yardımcılarıyla görüşmesi, parlamentodaki Sünni blokların el-Meşhedani'yi destekleyici bir tutum sergilemek üzere bir araya gelmesinin ardından gerçekleşti.

 Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)

Yanlış anlama

Sünni bir siyasetçiye göre, ‘el-Meşhedani'nin açıklamaları herhangi bir belirsizlik içermiyor, ancak Şii güçlerin yardımcısını bu yöne iten kasıtlı bir iradesi olduğu anlaşılıyor’.

Adının açıklanmaması kaydıyla Şarku'l Avsat'a konuşan Sünni siyasetçi, “El-Meşhedani ile pek çok konuda aynı fikirde olmasam da, Irak'ın kimliği ve anayasal olarak Arap Birliği üyeliğiyle ilişkilendirilmesi konusunda söyledikleri doğru. Hatalı olan Irak anayasasını hazırlayan taraftır” dedi.

Söz konusu tartışma, Temsilciler Meclisi Başkan Yardımcısı Muhsin el-Mendelavi’nin el-Meşhedani'yi telefonla arayarak “Irak'a hakaret ettin” demesiyle başladı.

Telefon görüşmesiyle yetinmeyen el-Mendelavi tartışmayı sürdürmek üzere el-Meşhedani'nin ofisine gitti ve ‘Irak'ın kimliği’ hakkındaki açıklamalarına itiraz etti. El-Meşhedani ise “Irak, Arap Birliği kurumundan daha büyüktür, 7 bin yıllıktır ve kimliğini onlarca yıllık bir kurumdan alması makul değildir” şeklinde yanıt verdi.

El-Meşhedani'nin Arap Birliği'ne ilişkin açıklamaları, meclis başkanlığı ile ilişkilerde bardağı taşıran son damla gibi görünse de el-Meşhedani televizyonda yaptığı açıklamalarda, Irak'ta önümüzdeki ay gösteriler düzenleneceğini ve bir güvenlik sorunu yaşanması halinde ‘acil durum hükümetine’ gidilebileceğini söylemek gibi başka önemli konuları da gündeme getirdi. ABD'nin Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) ile ilgili olarak tüm siyasi liderlere mesaj gönderdiğini de doğrulayan el-Meşhedani, ABD'nin yaklaşımının Halk Seferberlik Güçleri’ni yapılandırmak değil, güvenlik güçlerine entegre etmek olduğunu belirtti.

‘Boşluğu doldurmak’

Araştırmacı Yahya el-Kubeysi Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada şöyle dedi: “Devlet içindeki Sünni temsiliyeti sadece bir boşluğu dolduruyor, çünkü bu boşluğu Şii siyasi aktörler yönlendiriyor.”

El-Kubeysi'ye göre bu durum, Federal Yüksek Mahkeme'nin Irak Temsilciler Meclisi eski Başkanı Muhammed el-Halbusi'yi görevinden alma ve parlamentodan ihraç etme kararına kadar uzanıyor.

El-Kubeysi, “Bu karar anayasal ya da yasal bir argümana dayanmıyordu; daha ziyade siyasi bir karardı. Federal Yüksek Mahkeme de bu kararı almak için bir araçtı” ifadelerini kullandı.

Araştırmacı Seyf es-Saadi'ye göre ‘Temsilciler Meclisi'nin krizi 61. madde ve fıkralarında öngörülen yasama sürecinden sapması ve siyasi bloklar ile liderlerinin meclisin genel gidişatını kontrol etmesidir. Tüm sorumluluk meclis başkanlığına atfedilemez; aksine Temsilciler Meclisi Başkanı’nın sorumluluğu milletvekillerinin sorumluluğunu tamamlayıcı niteliktedir. Milletvekillerinin çoğu kendi bloklarının direktiflerini takip etmekte ve başkanlarının kararlarına uymamakta, bu da parlamento içinde tıkanıklığa yol açmaktadır.’

Es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, ‘beşinci parlamento döneminin sona erdiğini ve halen yürütme makamının performansını denetleyecek anayasal bir dayanaktan yoksun olduğunu’ ifade etti.