Ordular, insansız hava araçlarını (İHA) yıllardır biliyor. Bunların asıl kullanım alanı havadan keşif yapmaktı. Hatta bunlar, hava savunmasında atış eğitimi için küçük hedeflerdi.
ABD bunları füzelerle donatıp, silahlı insansız hava aracı (SİHA) olarak Afganistan savaşında kullanmaya karar verene kadar çok da önem verilmedi.
Rusya’nın Şubat 2022’de başlayan Ukrayna işgali sırasında, SİHA’lar giderek daha fazla ortaya çıktı.
SİHA’lar savaşta çeşitli roller üstlendi. Bazen keşif amaçlı, çoğu zaman da ucuz bir saldırı aracı olarak kullanıldı.
Rusya, yüzbinlerce veya milyonlarca dolara mal olan seyir füzelerinden çok daha düşük maliyetli oldukları için Ukrayna şehirlerini hedef alırken, Rus veya İran yapımı yüzlerce SİHA ve kamikaze drone kullandı.
Öte yandan Ukraynalılar, haziran ayında başlayan karşı saldırı sırasında küçük SİHA’lar kullanarak, Rus savunma hatlarındaki bazı müstahkem noktaları hedef alıyor.
SİHA’lar aynı zamanda Ukrayna’nın savaş hatlarından uzakta, Rusya topraklarını hedef almak için de kullanılıyor.
Kullanıldıkları en dikkat çekici operasyon, mayıs ayında Kremlin’in iki SİHA ile hedef alınması oldu.
Rusya’nın başkenti Moskova gibi büyük şehirler savaşın etkilerinden uzak kaldığı için beklenmedik bir şekilde başkent ve çevresi defalarca SİHA’ların hedefi oldu.
Söz konusu SİHA’ların boyutları ve amaçları da farklılık gösteriyor.
Japon yapımı ünlü “kamikaze” tipi drone’ların ön kısmında kamera gibi yönlendirme ve izleme araçları var.
Operatörler uzaktan hedef vurulana kadar patlayıcı madde taşıyan kamikaze drone’u yönlendiriyor.
Ukrayna kuvvetleri, kamikaze drone’ların yanı sıra görüntü alan küçük keşif drone’larını da tercih ediyor. Askeri bir araca dönüştürülen küçük drone’ların üzerine küçük bir bomba yüklenerek, istenilen hedefe karşı kullanıyor.
Bu tip drone’lar, güçlendirilmiş bir mekanizmaya saldırmaya yetecek kadar büyük miktarda patlayıcı taşıyamıyor. Ancak anti-personel aracı olarak kullanılabiliyorlar.
Üçüncü tip ise uzun saatler havada kalabilen, kara saldırısı için birkaç füze veya bomba taşıyabilen büyük tip SİHA’lar.
Bunlar arasında en göze çarpanları, Afganistan ve Yemen gibi yerlerde bazı terörle mücadele operasyonlarında yaygın olarak kullanılan ABD yapımı Reaper ve Predator tipi SİHA’lar.
Rusya-Ukrayna savaşında bu tip SİHA’ları kulllanma oranı son dönemde arttı.
Rusya’dan dün yapılan açıklamada, hava savunma sistemlerinin Moskova bölgesi üzerinde 1, Kırım Yarımadası’na doğru ilerleyen 6 SİHA’yı düşürdüğü duyuruldu.
Ukrayna kuvvetleri ise geçtiğimiz hafta Kırım Yarımadası’nın batısındaki Evpatorya şehri yakınlarında, Rusya’ya ait bir hava savunma sistemini imha operasyonunda SİHA’lar ve füzeler kullandı.
Reuters’a konuşan Ukraynalı bir istihbarat kaynağı , saldırıda ilk önce SİHA, ardından Ukrayna yapımı iki Neptün seyir füzesi ile Rusya’ya ait Triumph füze savunma sisteminin imha edildiğini bildirdi.
Amerikan güçleri Suriye'nin kuzeydoğusundaki Kamışlı'da (AFP)