Irak yerel meclis seçimlerine hazırlanıyor

Irak’ta Seçim Komisyonu adayların dördüncü dereceye kadar akrabalarını Komisyondaki önemli görevlerden uzaklaştırdı

Irak yerel meclis seçimlerine hazırlanıyor
TT

Irak yerel meclis seçimlerine hazırlanıyor

Irak yerel meclis seçimlerine hazırlanıyor

Irak Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu, adayların dördüncü dereceye kadar akrabası olan çalışanlarının Komisyon’daki önemli görevlerden uzaklaştırılmaları ve sandık günü görevlendirilmemeleri kararı aldı.

Komisyon ayrıca kayıt için gerekli şartları karşılayamayan 18 partiyi il meclisi seçimlerinden ihraç etti.

Komisyon Sözcüsü Cumana Galayi, Londra merkezli Arap Dünyası Haber Ajansı’na (AWP) yaptığı açıklamada, Komisyonun, adayların dördüncü dereceye kadar akrabası olan kadrolu ve sözleşmeli çalışanlarının kayıt merkezlerinden ve seçim bürolarından uzaklaştırılması kararı aldığını söyledi.

Irak'ta 18 Aralık’ta 18 ilin 15'inde il meclis seçimlerinin yapılması planlanıyor. Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ne (IKBY) bağlı kalan üç ilde (Erbil, Süleymaniye ve Duhok) ise seçimlerin önümüzdeki yılın ilk çeyreğinde yapılması bekleniyor.

İl meclis seçimleri, ülkenin siyasi haritasının çizilmesi için atılan ilk adım olarak görülüyor. Çünkü il meclislerini oluşturan koalisyonlarla siyasi ittifakların ilk dokunuşlarını temsil ediyor.  Bu sayede ittifaklar, devletin ve toplumun eklemlerini kontrol etme gücünü, maddi ve insani kaynaklarını milletvekilliği seçimlerine taşıma kabiliyetlerini test ediyorlar.

Irak’ta son yerel seçimler 2013 yılında yapılmış, ertesi yıl DEAŞ terör örgütünün ülkeyi işgal etmesiyle birlikte, il meclisleri, eski Başbakan Adil Abdulmehdi’nin 2019 yılındaki iptal kararına kadar çalışmalarını sürdürmüştü.

Şarku’l Avsat’ın AWP’den aktardığı habere göre Komisyon Sözcüsü Galayi, söz konusu kararın seçim merkezlerindeki sandık görevlilerini de kapsadığını belirterek bu kişilerin seçim günü işten uzaklaştırılacaklarını söyledi.

Galayi, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Komisyon, devlet kurumlarıyla iş birliği yaparak Komisyon çalışanlarından adayların dördüncü dereceye kadar olan akrabalarını tespit edecek bir mekanizma kurdu. Bu bilgilerin diğer devlet kurumlarıyla birlikte teyit edilmesi için Birleşmiş Milletler (BM) ile ortak bir komite oluşturuldu.”

Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu’nun medya ofisinden İmad Cemil, geçtiğimiz haziran ayında AWP’ye yaptığı açıklamada, Irak’ın yerel seçimleri yönetebilmesi için 990 seçim merkezinde 250 bin çalışana ihtiyacı olduğunu söyledi.

Seçimlere, kayıtlı 296 partiden 39 koalisyon katılırken 15 ilde yaklaşık 13 milyon seçmen bulunuyor.

AWP’ye yaptığı açıklamada, 18 partinin ‘çoğunlukla idari nedenlerden dolayı’ seçimlerden ihraç edildiğini belirten Galayi, “Komisyon’un Partiler Dairesi'ne sunulan iç yönetmeliğe göre bazı partiler kayıt işlemlerini tamamlamamış, bazıları ise liderlerini seçmek üzere yıllık kurultayını düzenlememiş” dedi.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.