Esed, 20 yıl sonra ilk kez Çin’e gitti

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping (AFP)
Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping (AFP)
TT
20

Esed, 20 yıl sonra ilk kez Çin’e gitti

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping (AFP)
Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping (AFP)

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed, 20 yıldır Çin’e yaptığı ilk resmi ziyarete bugün başladı.

Şarku’l Avsat’ın Çin Merkez Televizyonu CCTV’den aktardığı habere göre, Çin devlet televizyonu Esed’in Hangzhou şehrine gelişini canlı yayınladı.

Esed, Cumartesi günü düzenlenecek Asya Oyunları’nın açılışına, Çinli mevkidaşı Şi Cinping ile birlikte katılacak.

Esed, savaşın harap ettiği ülkesinin yeniden inşası için destek bulmakta zorlanıyor.

Çin, Esed’in Suriye’de 2011’de çatışmaların başlamasından bu yana ziyaret ettiği, Rusya ve İran’dan sonra ‘Arap ülkesi olmayan’ üçüncü ülke oldu.

Şam’ın en önde gelen müttefikleri olan bu ülkeler, Suriye’ye ekonomik ve askeri destek sağlayarak savaşın dengesini onun lehine değiştirdi.

Bu ziyaret, Esed’in, ülkesinde yıkıcı bir çatışmaya dönüşen protesto hareketini bastırması nedeniyle Batı tarafından kendisine uygulanan tecridin ardından, bir yıl önce kademeli olarak uluslararası arenaya dönüşü çerçevesinde gerçekleşiyor.

Çin daha önce de, Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro ve İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi gibi geniş ölçüde izole oldukları düşünülen liderleri ağırladı.

Çin ziyaretinde, Esed’e eşi Esma ile siyasi ve ekonomik alanlardaki yetkilileri kapsayan bir heyet eşlik ediyor.

Ziyaret Hangzhou ve Pekin şehirlerindeki toplantı ve etkinlikleri içeriyor.

Çin, uluslararası forumlar ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde (BMGK) Şam’ı desteklemiş, çatışmalar sırasında defalarca Suriye’yi kınayan kararlara oy vermekten kaçınmış ve bu kararları durdurmak için Rusya ile birlikte veto hakkını kullanmıştı.

Batılı ülkeler, Şam’ın uzun zamandır ekonomisinin kötüye gitmesinin temel nedeni olarak gördüğü ekonomik yaptırımlar uyguluyor.

Güvenilir ortak

Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığı habere göre, Şam merkezli siyaset bilimci Oussama Dannoura, Çin’in özellikle ekonomi ve yeniden yapılanma alanlarında güvenilir bir ortak olduğunu söyledi.

Potansiyel Çin yatırımlarına değinen Dannoura, “Çin, konut ve sivil bölgelerdeki altyapı yeniden inşasını olağanüstü bir hızla tamamlama yeteneğine sahip” dedi.

Suriye, yarım milyondan fazla insanın hayatına mal olan, milyonlarca insanı yerinden eden ve ülkenin altyapısını tahrip eden 12 yıl süren yıkıcı çatışmanın ardından, bugün yeniden inşa aşaması için müttefik ülkelerden destek istiyor.

Suriye Devlet Başkanı, daha önceki açıklamalarında, Çin kurumlarının Suriye’ye yatırım yapması yönündeki umudunu dile getirmişti.

Londra’daki SOAS Üniversitesi Ortadoğu Enstitüsü Direktörü Lina Khatib, “Esed, Çin’e yaptığı ziyaretle, Şam rejiminin uluslararası meşruiyet duygusunu aktarmayı ve yeniden inşa aşamasında Çin’den beklediği desteğin mesajını vermeye çalışıyor” şeklinde bir değerlendirme yaptı.

Esed’in ziyareti, Pekin’in Ortadoğu’da giderek artan bir rol oynadığı ve resmi olarak ‘Kemer ve Yol Girişimi’ olarak bilinen ‘Yeni İpek Yolları’ planını tanıtmaya çalıştığı bir dönemde gerçekleşti.

Suriye, Ocak 2022’de Çin’in Kuşak ve Yol ticaret ve altyapı girişimine katıldı.

Buna paralel olarak Çin diplomatik faaliyetlerini güçlendiriyor.

Pekin, geçtiğimiz aylarda Belarus Devlet Başkanı Aleksander Lukaşenko ve Afganistan’daki Taliban hareketinin temsilcileri de dahil olmak üzere uluslararası izolasyonla karşı karşıya kalan ülke liderlerine ve yetkililerine ev sahipliği yaptı.

Ayrıca, petrol zengini ülkesi boğucu bir ekonomik krizle karşı karşıya olan Venezuela Devlet Başkanı Maduro’yu da ağırladı.

Kremlin dün, Rusya’nın Ukrayna’daki savaş nedeniyle Batı’nın öfkesiyle karşı karşıya olduğu bir dönemde, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in de Ekim ayında Çin’i ziyaret edeceğini duyurdu.



Gazze ateşkesi: Hamas'ın Şeride yayılması anlaşmanın geleceği hakkında soru işaretleri yaratıyor

Hamas militanları İsrailli bir rehineyi Uluslararası Kızılhaç Komitesi üyelerine teslim etti (Reuters)
Hamas militanları İsrailli bir rehineyi Uluslararası Kızılhaç Komitesi üyelerine teslim etti (Reuters)
TT
20

Gazze ateşkesi: Hamas'ın Şeride yayılması anlaşmanın geleceği hakkında soru işaretleri yaratıyor

Hamas militanları İsrailli bir rehineyi Uluslararası Kızılhaç Komitesi üyelerine teslim etti (Reuters)
Hamas militanları İsrailli bir rehineyi Uluslararası Kızılhaç Komitesi üyelerine teslim etti (Reuters)

Ateşkes anlaşmasının Gazze Şeridi'nde uygulanmaya başlamasının ardından Hamas üyeleri ve yandaşlarının askeri ve güvenlik açısından konuşlandırılması, İsrail'in hareketi ortadan kaldırma konusunda ısrar eden tepkileri ve çabaları çerçevesinde anlaşmanın geleceği hakkında soru işaretlerine yol açtı. Arabulucular, tarafların anlaşmaya uymasını talep ediyor.

Sosyal medya platformlarında Hamas'ı destekleyenler ve karşı çıkanlar arasında tartışmalara yol açan sahneler, Şarku'l Avsat'a konuşan uzmanlar tarafından İsrail'in ilk aşamanın sona ermesinin ardından anlaşmaya sırt çevirip savaşa geri dönmesi için olası bir bahane olarak görülüyor. Arabulucuların Hamas'ı anlaşmanın uygulanma sürecine zarar veren bu teatral gösterilerden vazgeçirmek için daha fazla çaba sarf etmesine güveniliyor.

Hamas konusunda uzmanlaşmış ve ona yakın olan Filistinli bir analist, Şarku'l Avsat'la yaptığı röportajda bu atmosferin etkisini küçümsedi ve bunu daha önce Kasım 2023'teki ilk ateşkes anlaşması sırasında yapılmış bir "protokol" olarak değerlendirdi.

Temiz üniformaları, yeni arabaları ve yepyeni silahlarıyla Hamas'ın askeri kanadının amblemlerini taşıyan silahlı kişiler, pazar günü ateşkes anlaşmasının uygulanmaya başlamasıyla birlikte Gazze Şeridi'nde dolaşmaya başladı. Harekete sadık unsurlar tarafından yönetilen Gazze Şeridi'ndeki İçişleri Bakanlığı'nın “sokaklarda konuşlanmanın” başladığını açıkladığı bu görüntüler, sosyal medya platformlarında “İsrail için bir yenilgi ve (Hamas'ın) Şerit'teki gücünün ve hayatta kalmasının bir teyidi” olarak gören destekçilerle, “provokatif ve anlaşmayı tehdit edici” olarak gören muhalifler arasında tartışma yarattı.

xsacdfrgt
Ateşkes anlaşmasının ardından sokaklarda görevlendirilen Hamas polisi nöbet tutuyor (Reuters)

İsrail'de Kanal 14 askeri yorumcusu Noam Amir öfkeyle: Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, anlaşmanın ikinci aşamasının uygulanması halinde hükümeti devirmekle tehdit ederken, “Neden (geçit törenleri) uçakla yapılmadı?” diye sordu.

Başbakan Binyamin Netanyahu'nun ofisi dün yaptığı açıklamada, “canlı ve ölü tüm kaçırılanları geri getirmek ve Gazze'deki savaşın tüm hedeflerine ulaşmak için çalışmaya devam edeceğiz” ifadeleri yer aldı.

İsrail meseleleri uzmanı Dr. Said Ukaşa, Hamas'ın yaptıklarını “Gazze'yi yönetmeyeceği, ancak güçlü görünmeye çalıştığı ve önlem alınmazsa krize yol açabileceği yönündeki bilgilerinin yanlış bir şekilde sergilenmesi” olarak tanımlıyor. Bu da Netanyahu'ya savaşa geri dönmek için bir bahane verirken, uluslararası kamuoyu da 7 Ekim 2023'te yaşananların bir daha yaşanmamasını destekliyor."

Filistinli siyasi analist Abdülmehdi Mutava da ona katılıyor ve “(Hamas) hala 7 Ekim'de oynanan kumarın zihniyetinde. İsrail'e anlaşmayı yıkmak için bahaneler sunsa da İsrail'e ve Filistin'in iç kesimlerine, kalacağına dair iki mesaj göndermek istiyor” değerlendirmesinde bulundu.

Öte yandan Hamas'a yakın ve bu konuda uzman olan Filistinli araştırmacı İbrahim el-Medhun, “geçit töreninin herhangi bir mesaj taşımadığını ve esirlerin teslimi sırasında olağan olarak protokolde yer aldığını ve bunun ilk anlaşmada herhangi bir kriz yaşanmadan gerçekleştiğini” belirtti. El-Medhun, “hareketin savaşa rağmen Gazze Şeridi'nde hazır ve etkili olduğunu, güvenlik konuşlandırmasının Gazze Şeridi'ndeki İçişleri Bakanlığı'nın görevi olduğunu ve koşullar uygun olduğunda uygulandığını” söyledi.

Katar Dışişleri Bakanlığı tarafından pazar günü yapılan açıklamaya göre anlaşmanın yürürlüğe girmesinin ardından Katar Başbakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani, Filistinli gruplardan bir heyeti Doha'daki ofisinde kabul ederek, anlaşmanın tam olarak uygulanması ve devamlılığının sağlanması için çalışılması gerektiğini vurguladı.

Mısır Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre, Filistin Kabinesi pazar günü Ramallah'ın Gazze'deki tüm sorumluluklarını üstlenmeye hazır olduğunu teyit etmeden önce, Mısır Dışişleri Bakanı pazar akşamı Brüksel'de Avrupa Konseyi Başkanı Antonio Costa ile yaptığı görüşmede “anlaşmanın taraflarının, anlaşmanın şartlarına bağlı kalmasının önemini” vurguladı.

Ukaşa'nın değerlendirmesine göre "ortak operasyon odasının Kahire'den yönetilmesi" beklentisiyle, başta Mısır ve Katar olmak üzere arabulucuların "Hamas" ya da İsrail tarafından ortaya atılan bu mantıksız pozisyonları durdurmaya yönelik çabaları devam edecek. Mutava, anlaşmanın takip edilmesinin anlaşmanın bozulmasını önlemede rol oynayacağına inanıyor. Arabulucuların çabalarının daha çok anlaşmayı ileriye taşımaya odaklanması ve savaşın sona ermesindeki bu önemli yola zarar verilmesine izin verilmemesi gerektiğine inanıyor.

Avusturya Başbakanı Alexander Schallenberg ile pazartesi günü yaptığı telefon görüşmesinde Mısır Devlet Başkanı Abdülfettah El-Sisi, "Şeridi yeniden inşa etmek ve onu yaşanabilir hale getirmek için mümkün olan en kısa sürede çalışmaya başlamanın gerekliliğini" vurguladı." Mısır cumhurbaşkanlığı tarafından yapılan açıklamada, Avusturya Şansölyesi'nin, Mısır'ın son aylarda arabuluculuk yapma ve kan dökülmesini önleme yönünde devam eden çabalarından dolayı takdirini ilettiği belirtildi.

El-Medhun, İsrail'in Gazze'yi kimin yöneteceğini belirleme hakkı olmadığına inanıyor. Bu bir iç mesele ve bu konuda özellikle Mısır'la istişareler yapılıyor. Hamas'ın memnuniyetle karşıladığı bir Mısır girişimi var, “Toplumsal Destek Komitesi” ve Kahire'nin ev sahipliğinde El Fetih ve Hamas ile son üç aydır yürütülen ve savaşın ertesi günü Gazze Şeridi'ni yönetecek teknokrat bir komite üzerinde henüz nihai bir anlaşmayla sonuçlanmayan istişarelere atıfta bulundu.