Arap ülkeleri, Husilerin Bahreyn askerlerine yönelik ‘hain’ saldırısını kınadı

Bahreynli iki askerin naaşları ülkeye ulaştı (BNA)
Bahreynli iki askerin naaşları ülkeye ulaştı (BNA)
TT

Arap ülkeleri, Husilerin Bahreyn askerlerine yönelik ‘hain’ saldırısını kınadı

Bahreynli iki askerin naaşları ülkeye ulaştı (BNA)
Bahreynli iki askerin naaşları ülkeye ulaştı (BNA)

Husi milislerin, Yemen sınırındaki Suudi Arabistan topraklarına silahlı insansız hava aracıyla (SİHA) düzenlediği, Arap Koalisyonu güçleri bünyesinde görev yapan Bahreynli iki askerin ölümüne ve bazı askerlerin yaralanmasına neden olan saldırısı Arap ülkeleri tarafından kınandı.

Şarku’l Avsat’ın Suudi Arabistan resmi haber ajansı SPA’dan aktardığı habere göre, Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı, ülkenin güney sınırında konuşlanmış olan Bahreyn savunma gücüne yönelik, bazı askerlerinin ölmesi ve diğerlerinin yaralanmasıyla sonuçlanan hain saldırıyı kınadı.

Bakanlık tarafından yapılan açıklamaya göre, Suudi Arabistan, kardeş Bahreyn’in liderlerine, halkına ve hayatını kaybeden askerlerin ailelerine taziye ve yaralılara acil şifalar diledi.

Bahreyn’e tam destek ve dayanışmasını teyit eden Suudi Arabistan, ‘terörist’ Husi milislerine silah akışının durdurulması, bunların Yemen’e ihracatının engellenmesi ve Birleşmiş Milletler kararlarını ihlal etmelerinin önlenmesi yönündeki çağrısını yineledi.

Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) resmi haber ajansı WAM’a göre, BAE Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada ise, ‘Kararlılık Fırtınası’ ve ‘Umudu Yeniden Tesis Etme’ operasyonlarına katılan Bahreyn güçleri arasında hayatını kaybeden askerler için taziye dileklerinde bulunuldu.

Bakanlık, söz konusu saldırının tüm uluslararası yasa ve normların hiçe sayılması anlamına geldiğini ve Husi milislere caydırıcı bir tepki verilmesi gerektiğini belirtti.

BAE Dışişleri Bakanlığı, uluslararası topluma bu operasyonların durdurulması ve Yemen ile bölgede barış, güvenlik ve istikrarın sağlanmasına yol açacak siyasi sürece geri dönülmesi için çabaları birleştirme ve kararlı bir duruş sergilemeye çağrısında bulundu.

Bakanlık, Bahreyn, kardeş halkı ve hayatını kaybedenlerin ailelerine en içten başsağlığı ve taziyelerini ve yaralananlara acil şifalar dileklerini iletti.

Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) Genel Sekreteri Casim Muhammed el-Budeyvi ise, Bahreyn Kralı Hamad bin İsa Al Halife ve kardeş Bahreyn halkına taziye dileklerinde bulundu.

Mısır da, operasyonlara katılan Bahreyn güçlerine yönelik saldırıyı kınadı ve olayla ilgili Bahreyn ile dayanışmasını ifade etti.

Mısır ayrıca, terörün tüm tezahürlerine karşı mücadele etmek ve Arap ülkelerini istikrarsızlaştırmayı amaçlayan eylemlere son vermek için bölgesel ve uluslararası ortak çabaların sürdürülmesi çağrısında bulundu.

Fas ise, Yemen’deki meşru hükümeti desteklemek amacıyla Arap Koalisyonu’na katılan ve Suudi Arabistan’ın güney sınırında bulunan Bahreyn güçlerinin hedef alınmasını kınadı.

Fas Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, kardeş Bahreyn ve kurbanların ailelerine başsağlığı ve yaralılara acil şifalar diledi.

Yemen’deki meşru hükümeti destekleyen Arap Koalisyonu da, hayatını kaybeden Bahreynli askerler için taziye ve yaralılara acil şifalar dileklerinde bulundu.

Arap Koalisyonu Sözcüsü Tuğgeneral Turki El-Maliki, “Müşterek Kuvvetler Komutanlığı, bazı Husi unsurlarının hain saldırısını kınıyor” dedi.

Maliki, Koalisyon liderliğinin tekrarlanan provokasyonları reddettiğini, uygun zaman ve yerde karşılık verme hakkını saklı tuttuğunu vurguladı.

Sözcü ayrıca, bu tür düşmanca ve provokatif eylemlerin, Yemen’de krizin sona erdirilmesi ve kapsamlı bir siyasi çözüme ulaşılması yönünde gösterilen olumlu çabalarla tutarlı olmadığının da altını çizdi.



Libya, siyasi ve askeri bölünmüşlüğü sona erdirmek için ‘barışçıl bir çözümden’ bahseden Trump'ın kronik siyasi krizi çözecek ‘planını’ bekliyor

Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, ABD Afrika Komutanlığı'ndan (AFRICOM) bir heyetle yaptığı toplantıda (UBH Başbakanlık Ofisi)
Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, ABD Afrika Komutanlığı'ndan (AFRICOM) bir heyetle yaptığı toplantıda (UBH Başbakanlık Ofisi)
TT

Libya, siyasi ve askeri bölünmüşlüğü sona erdirmek için ‘barışçıl bir çözümden’ bahseden Trump'ın kronik siyasi krizi çözecek ‘planını’ bekliyor

Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, ABD Afrika Komutanlığı'ndan (AFRICOM) bir heyetle yaptığı toplantıda (UBH Başbakanlık Ofisi)
Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, ABD Afrika Komutanlığı'ndan (AFRICOM) bir heyetle yaptığı toplantıda (UBH Başbakanlık Ofisi)

Libya siyaset sahnesine, on yılı aşkın bir süredir kronik siyasi ve askeri bölünmüşlükten mustarip olan ülkede ‘barışçıl çözüme’ yol açacak bir ABD planının yaklaşmakta olduğuna dair bir beklenti atmosferi hâkim.

ABD Başkanı Donald Trump'ın detaylarına değinmeden bu planı açıklaması, özellikle de Afrika işlerinden sorumlu danışmanı Massad Boulos'un kısa süre önce ‘herkes için adil, eşitlikçi, şeffaf ve tatmin edici başkanlık seçimleri yapılması’ gerektiğinden bahsetmesinin ardından, Libyalı siyasetçi ve analistlerin beklentilerine geniş bir kapı açtı.

Radikal değişim

Bazı Libyalı siyasetçilerin gözünde ABD'nin krize çözüm yolu ‘radikal değişim’ seçeneğinden geçebilir. Bu bağlamda Libya-ABD Koalisyonu Başkanı Faysal el-Fituri, Trump yönetiminin ‘Libya'ya geniş yetkilere sahip özel bir başkanlık temsilcisi atayarak siyasi sahneyi tamamen yeniden şekillendirmek için Birleşmiş Milletler (BM) sürecine paralel çalışacağını’ öne sürdü.

El-Fituri bu senaryoya ilişkin vizyonunu açıklarken ‘çözümün önünde engel teşkil eden mevcut organların feshedilmesi ya da dondurulması ve daha önce herhangi bir yönetim organında yer almayan tüm Libyalı bileşenleri temsil eden bağımsız bir ulusal komite oluşturulması’ temeline dayandığını söyledi.

tyu7ı8
ABD Başkanı Donald Trump’ın Arap dünyası ve Ortadoğu işlerinden sorumlu kıdemli danışmanı Massad Boulos geçtiğimiz nisan ayında Libya Ulusal Petrol Şirketi (NOC) Başkanı ile bir görüşme gerçekleştirdi. (UBH)

Libya’da iktidardaki siyasi organlar, Temsilciler Meclisi (TM), Devlet Yüksek Konseyi (DYK), batı ve doğu Libya hükümetleridir.

Daha önce Libyalı uzmanlar BM gözetiminde bir siyasi çözüm planı ortaya koymuş ve bu plan seçim yasaları, yürütme yetkisi ve kalıcı anayasa konularında çözüme ulaşmak üzere bir siyasi diyalog komitesinin oluşturulmasıyla sonuçlanmıştı.

Libya-ABD Koalisyonu Başkanı Faysal el-Fituri Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, ‘Lübnan iç savaşını yatıştıran 1989 tarihli Taif Konferansı benzeri bir uluslararası konferans düzenlenmesi’ olasılığını değerlendirdi.

Ancak istikrarı engelleyenlerin yargılanması için Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (UCM) ve geçtiğimiz ekim ayında ABD Senatosu tarafından kabul edilen İstikrar Yasası'nın harekete geçirilmesini öneren el-Fituri'ye göre bu yol ‘havuç ve sopa’ yaklaşımından bağımsız olmayacaktır. El-Fituri, bunun karşılığında da ‘sıkı uluslararası şeffaflık koşulları altında yeni hükümeti desteklemek üzere dondurulmuş Libya fonlarının kademeli olarak serbest bırakılmasını’ önerdi.

ABD'nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff daha önce Libya'da diplomatik başarı elde edileceğine dair güvenini ve iyimserliğini dile getirmiş, mayıs ayında The Atlantic'e verdiği röportajda Washington'un ‘Libya'da başarı elde edeceğini ve bunun yakında duyulacağını’ söylemişti.

Libyalı siyasi analist Eyyub el-Evceli, Amerikan çözümünün ‘tüm siyasi tarafların diyalog masasına oturması’ yoluyla geleceği ihtimalini zayıf görüyor. Şarku’l Avsat'a konuşan el-Evceli, ‘Trump yönetiminin Libya'daki krizin taraflarından birini ortadan kaldırırken, bir tarafı güçlendireceği ve en fazla bir yıl içinde başkanlık veya parlamento seçimlerine gitmek için çözümün anahtarlarını ona vereceği’ beklentisindeydi.

“Washington, Libya'yı güvenlik ve istikrarı bozacak ya da çatışmanın tarafları arasında bir savaşı ateşleyecek her türlü girişimden uzak tutmak istiyor” diyen el-Evceli, ABD'nin ‘krizin tarafları arasındaki farklılıkların derin olduğuna’ inandığına dikkat çekti.

Mevcut organların devrilmesini dışlamak

Buna karşılık TM Milletvekili Rebia Buras mevcut siyasi organların devrilmesi senaryosuna sıcak bakmıyor. “Trump yönetimi siyasi sürecin ayrıntılarından çok dengeleri yönetmeye ve ABD'nin Libya'daki çıkarlarını sağlamaya büyük önem verecektir” diyen Buras, Beyaz Saray'ın planının ‘pragmatik olacağını, demokrasi ve insan hakları konularından çok ekonomik anlaşmalara odaklanacağını’ düşünüyor.

Şarku’l Avsat'a açıklamalarda bulunan Buras, herhangi bir planın başarısı ve sürdürülebilirliği için temel bir koşula işaret etti: ‘Libya halkının, dışarıdan dayatılan ve Libyalıların hak ve çıkarlarını dikkate almayan her türlü dikte ya da çözümden uzak, birleşik ve egemen bir devlet kurma arzusunu yansıtması.’

Bu arada gözlemciler, Libya'nın uluslararası nüfuz ve çıkar mücadelesinin bir parçası olması nedeniyle ABD'nin olası bir çözümünün Libya dosyasındaki bölgesel ve uluslararası aktörlerden soyutlanamayacağına inanıyor.

rfty6
Libya Temsilciler Meclisi'nin (TM) Bingazi'deki bir oturumundan (TM resmi sayfası)

Trablus Üniversitesi'nde uluslararası ilişkiler profesörü olan Dr. Ahmed el-Atraş, ‘ABD'nin çözüm yolunun başarı şansının, uluslararası ve bölgesel güçlerin Libya'daki çıkarlarını ve nüfuzlarını paylaşmalarına yönelik düzenlemelerle birlikte bölge için yeni bir siyasi haritanın yeniden çizilmesi konusunda uzlaşmaya bağlı olduğuna’ inanıyor.

El-Atraş, ‘uluslararası sistemde aktif olan ve BM Güvenlik Konseyi'nin daimî üyesi olan ülkeler arasında ABD dış politikasına taktiksel olarak karşı çıkan bir akımdan’ söz etti.

El-Atraş, ‘bazı ülkelerin Libya'nın içişlerine müdahalesinin derinliğini, bölgedeki yabancı çıkarlar üzerinde ciddi yansımaları olabilecek güvenlik durumunun kırılganlığını ve fiili otoritelerin yabancı baskılara boyun eğme ve iktidara tutunma tehdidini’ örnek gösterdi.

Libyalıların görüşlerinin aksine, ABD Ulusal Güvenlik Konseyi eski üyesi Ben Fishman Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, ABD'nin Libya politikasında bir değişiklik olduğuna dair hiçbir kanıt görmediğini söyledi.

Washington Yakın Doğu Politikaları Enstitüsü'nde kıdemli araştırmacı olan Fishman, Massad Boulos'un 20 Haziran'da Berlin'de düzenlenen Libya konulu uluslararası toplantıya katılmamasına dayanarak Trump'ın Libya siyasi çözüm planıyla ilgili açıklamasının ‘geçici’ olduğunu düşünüyor.

Geçtiğimiz hafta Trump, Libya'nın da aralarında bulunduğu birçok ülkeye yüzde 30 gümrük vergisi getirmiş ve bunun Libyalılar üzerinde olumsuz yansımaları olmayacağını savunmuştu.

Libyalı ekonomist Ömer Zermuh, “Libya'nın ABD'ye ham petrol ve küçük bir oranda petrol türevleri dışında hiçbir emtia ihracatı yok. Trump'ın açıklamalarına göre petrol bu kapsamda değil” ifadelerini kullandı.

Şarku’l Avsat'a konuşan Zermuh, “Petrole gümrük vergisi getirilse bile Libya'nın yüksek kaliteli ham petrolü için alternatif pazarlar bulması zor değil” dedi.

Öte yandan Fishman'a göre bu karar, Libyalıların ABD'ye giriş vizelerini kısıtlayan önceki karar da göz önünde bulundurulduğunda, Boulos'un Libya'da ekonomik fırsatlar arama çabalarının önüne engeller koyuyor.