Burhan'ın müzakereleri ilerletmek için Riyad'ı ziyaret etmesi bekleniyor

Ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri arasında İHA saldırıları ve bombardımanlar devam ediyor.

Fotoğraf: EPA
Fotoğraf: EPA
TT

Burhan'ın müzakereleri ilerletmek için Riyad'ı ziyaret etmesi bekleniyor

Fotoğraf: EPA
Fotoğraf: EPA

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Korgeneral Abdulfettah el-Burhan’ın kısa süre içinde Suudi Arabistan'ı ziyaret etmesinin beklendiği bir dönemde, ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında, başkent Hartum'un çeşitli bölgelerinde çatışmalar yaşandı. Burhan, ABD'nin başkenti New York'ta yaptığı açıklamada, “önümüzdeki günlerde Riyad'ı ziyaret edeceğini” söyledi.

Suudi Arabistan ve ABD, Cidde Platformu aracılığıyla birkaç aydır krizin çözümü için siyasi görüşmelerin başlatılmasının önünü açmayı planlıyor. Sudan’da uzun vadeli bir ateşkes anlaşmasına varılması amacıyla, çatışmanın iki tarafı arasındaki görüşmeleri kolaylaştırmak için müzakereler yürütülüyor. Burhan, New York'taki Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu toplantılarının ardından verdiği röportajlarda, Cidde Platformu’nu, Sudan'daki krizin çözümüne yönelik şu ana kadar önerilen girişimler arasında ‘en iyisi’ olarak nitelendirdi. Burhan ayrıca, HDK ile müzakerelere başlamak için her türlü arabuluculuk çağrısına yanıt vermeye hazır olduğunu ifade etti.

Sudan Egemenlik Konseyi'ne yakın çevrelere göre Riyad ziyareti daha önce planlanmıştı. Ancak Burhan'ın BM Genel Kurulu toplantılarına katılması sonrasına ertelendi.

Egemenlik Konseyi Başkanı'nın savaşı müzakereler yoluyla durdurmaya hazır olduğuna ilişkin olumlu açıklamaları, Suudi Arabistan ve ABD’nin arabulucuğundaki Cidde görüşmelerini hızlandırmaya teşvik etmek için acele eden ülke içindeki sivil ve siyasi güçler tarafından memnuniyetle karşılandı. Siyasi çevrelerde dolaşan haberlere göre Burhan'ın yaklaşan Suudi Arabistan ziyareti, ülkedeki savaşı barışçıl ve müzakere yoluyla çözme konusunda olumlu bir gösterge.

Topçu bombardımanı ve İHA’lar

Sahadaysa durum farklı. Başkent Hartum'un çeşitli yerlerinde karşılıklı hava ve topçu bombardımanı devam ederken, ordu ile HDK arasındaki çatışmalar da her geçen gün şiddetini artırıyor. Şarku’l Avsat’a konuşan görgü tanıkları, ordunun Hartum'un çeşitli mahallelerinde HDK’nın mevzilerine hava saldırıları ve yoğun topçu bombardımanı başlattığını söyledi.

sdfgrt
Ordu Genel Komutanlığı karargahının yakınında bulunan Hartum Uluslararası Havaalanı çevresinden yoğun duman bulutları yükseliyor. (Reuters)

Görgü tanıkları, orduya ait insansız hava araçlarının (İHA) Hartum'un güneydoğusundaki el-Mücahidin bölgesindeki HDK unsurlarını hedef alan bir saldırı gerçekleştirdiğini bildirdi. Öte yandan HDK, başkent Hartum'un merkezindeki ordu karargâhına yönelik aralıksız saldırılarını on birinci günde de sürdürdü.

Civar mahallelerde yaşayanların ifadesine göre, ordu karargâhının içinden yoğun duman bulutları yükselirken, top atışlarının ana kulelerden birini hedef aldığı görüldü. Şarku'l Avsat'a konuşan bölge sakinlerinin bir kısmı, Hartum'un merkezinde, Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nın yakınındaki bölgelerde şiddetli çatışma sesleri duyduklarını bildirdi. Görgü tanıklarının ifadesine göre, bugünkü saldırılarda yoğun olarak kullanılan İHA’lar, Hartum'un doğusunda ve Omdurman şehrinin kuzeyinde, HDK’nın konuşlandığı bölgeleri bombaladı. Buna paralel olarak HDK, Omdurman kentinden çocuk ve kadınların tahliyesine ilişkin bir görüntüyü X platformunda (eski adıyla Twitter) yayınladı.



Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
TT

Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)

Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani'nin açıklamaları, yardımcısı Muhsin el-Mendelavi ile yaşadığı tartışmanın ardından siyasi krize yol açarak dün yapılması planlanan oturumun ertelenmesine neden oldu.

El-Meşhedani, ‘Irak'ın kimliği’ olarak tanımladığı şeyin anayasa metninde belirtildiği gibi ‘Arap Birliği'nin kurucu üyesi’ olmakla ilişkilendirilmesini kınamış ve açıklamasında ‘bu kimliğin binlerce yıl öncesine dayandığını’ belirtmişti.

Söz konusu kimliğin bu bağlantıyla nitelendirilmesine ilişkin bir soruya cevaben el-Meşhedani, bu bağlantıyı tamamen uygunsuz bularak ‘saçma’ kelimesini kullandı ve siyasi bir krize yol açtı.

Oturumun ertelenmesine, yapılmaması konusunda ısrar etmesine ve açıklamalarını geri çekmemesine rağmen el-Meşhedani bugün X platformunda “Gerçek bir sınav anında Sünni bloklar başkan etrafında kenetleniyor” diye yazdı ve meclis başkanına destek vermek için parlamento merkezinde toplanan Sünni milletvekillerine atıfta bulundu.

Irak'ın siyasi geleneğine göre meclis başkanlığı Sünni güçlerin elindeyken, Kürtler cumhurbaşkanlığı, Şiiler ise başbakanlık koltuğuna oturuyor.

Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu, yardımcısıyla patlak veren krizi kontrol altına almak amacıyla Sünni kampı dışından el-Meşhedani'ye desteğini açıklayan ilk siyasi bloklardan biri oldu.

İnşa ve Kalkınma Bloğu Sözcüsü Firas el-Meslemavi yaptığı basın açıklamasında, “Cabbar el-Kenani, Muhammed es-Sayhud, Kazım et-Tuki ve Murtaza es-Saadi'nin de aralarında bulunduğu 5 milletvekilinden oluşan blok liderliği, oturumu etkileyen sözlü tartışmalarla ilgili olarak parlamento içinde yaşananların koşullarını belirlemek üzere Temsilciler Meclisi Başkanlığı ile kapalı bir toplantı gerçekleştirdi” dedi.

El-Meslemavi, “Yaşananlar, meclis başkanlığının toplu olarak sorumlu olduğu bir emsal teşkil ediyor. Çünkü en yüksek yasama otoritesi olan yasama kurumunun başkanlığını ve üyelerini düzenleyen usul kuralları ve Temsilciler Meclisi yasası vardır. Bu nedenle bir blok olarak çözümlerle birlikteyiz ve oturumları düzenlemek ve önemli yasaları geçirmek için uygun yolları destekliyoruz” ifadelerini kullandı.

Sudani liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu’nun el-Meşhedani ve yardımcılarıyla görüşmesi, parlamentodaki Sünni blokların el-Meşhedani'yi destekleyici bir tutum sergilemek üzere bir araya gelmesinin ardından gerçekleşti.

 Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)

Yanlış anlama

Sünni bir siyasetçiye göre, ‘el-Meşhedani'nin açıklamaları herhangi bir belirsizlik içermiyor, ancak Şii güçlerin yardımcısını bu yöne iten kasıtlı bir iradesi olduğu anlaşılıyor’.

Adının açıklanmaması kaydıyla Şarku'l Avsat'a konuşan Sünni siyasetçi, “El-Meşhedani ile pek çok konuda aynı fikirde olmasam da, Irak'ın kimliği ve anayasal olarak Arap Birliği üyeliğiyle ilişkilendirilmesi konusunda söyledikleri doğru. Hatalı olan Irak anayasasını hazırlayan taraftır” dedi.

Söz konusu tartışma, Temsilciler Meclisi Başkan Yardımcısı Muhsin el-Mendelavi’nin el-Meşhedani'yi telefonla arayarak “Irak'a hakaret ettin” demesiyle başladı.

Telefon görüşmesiyle yetinmeyen el-Mendelavi tartışmayı sürdürmek üzere el-Meşhedani'nin ofisine gitti ve ‘Irak'ın kimliği’ hakkındaki açıklamalarına itiraz etti. El-Meşhedani ise “Irak, Arap Birliği kurumundan daha büyüktür, 7 bin yıllıktır ve kimliğini onlarca yıllık bir kurumdan alması makul değildir” şeklinde yanıt verdi.

El-Meşhedani'nin Arap Birliği'ne ilişkin açıklamaları, meclis başkanlığı ile ilişkilerde bardağı taşıran son damla gibi görünse de el-Meşhedani televizyonda yaptığı açıklamalarda, Irak'ta önümüzdeki ay gösteriler düzenleneceğini ve bir güvenlik sorunu yaşanması halinde ‘acil durum hükümetine’ gidilebileceğini söylemek gibi başka önemli konuları da gündeme getirdi. ABD'nin Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) ile ilgili olarak tüm siyasi liderlere mesaj gönderdiğini de doğrulayan el-Meşhedani, ABD'nin yaklaşımının Halk Seferberlik Güçleri’ni yapılandırmak değil, güvenlik güçlerine entegre etmek olduğunu belirtti.

‘Boşluğu doldurmak’

Araştırmacı Yahya el-Kubeysi Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada şöyle dedi: “Devlet içindeki Sünni temsiliyeti sadece bir boşluğu dolduruyor, çünkü bu boşluğu Şii siyasi aktörler yönlendiriyor.”

El-Kubeysi'ye göre bu durum, Federal Yüksek Mahkeme'nin Irak Temsilciler Meclisi eski Başkanı Muhammed el-Halbusi'yi görevinden alma ve parlamentodan ihraç etme kararına kadar uzanıyor.

El-Kubeysi, “Bu karar anayasal ya da yasal bir argümana dayanmıyordu; daha ziyade siyasi bir karardı. Federal Yüksek Mahkeme de bu kararı almak için bir araçtı” ifadelerini kullandı.

Araştırmacı Seyf es-Saadi'ye göre ‘Temsilciler Meclisi'nin krizi 61. madde ve fıkralarında öngörülen yasama sürecinden sapması ve siyasi bloklar ile liderlerinin meclisin genel gidişatını kontrol etmesidir. Tüm sorumluluk meclis başkanlığına atfedilemez; aksine Temsilciler Meclisi Başkanı’nın sorumluluğu milletvekillerinin sorumluluğunu tamamlayıcı niteliktedir. Milletvekillerinin çoğu kendi bloklarının direktiflerini takip etmekte ve başkanlarının kararlarına uymamakta, bu da parlamento içinde tıkanıklığa yol açmaktadır.’

Es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, ‘beşinci parlamento döneminin sona erdiğini ve halen yürütme makamının performansını denetleyecek anayasal bir dayanaktan yoksun olduğunu’ ifade etti.