Burhan'ın müzakereleri ilerletmek için Riyad'ı ziyaret etmesi bekleniyor

Ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri arasında İHA saldırıları ve bombardımanlar devam ediyor.

Fotoğraf: EPA
Fotoğraf: EPA
TT

Burhan'ın müzakereleri ilerletmek için Riyad'ı ziyaret etmesi bekleniyor

Fotoğraf: EPA
Fotoğraf: EPA

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Korgeneral Abdulfettah el-Burhan’ın kısa süre içinde Suudi Arabistan'ı ziyaret etmesinin beklendiği bir dönemde, ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında, başkent Hartum'un çeşitli bölgelerinde çatışmalar yaşandı. Burhan, ABD'nin başkenti New York'ta yaptığı açıklamada, “önümüzdeki günlerde Riyad'ı ziyaret edeceğini” söyledi.

Suudi Arabistan ve ABD, Cidde Platformu aracılığıyla birkaç aydır krizin çözümü için siyasi görüşmelerin başlatılmasının önünü açmayı planlıyor. Sudan’da uzun vadeli bir ateşkes anlaşmasına varılması amacıyla, çatışmanın iki tarafı arasındaki görüşmeleri kolaylaştırmak için müzakereler yürütülüyor. Burhan, New York'taki Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu toplantılarının ardından verdiği röportajlarda, Cidde Platformu’nu, Sudan'daki krizin çözümüne yönelik şu ana kadar önerilen girişimler arasında ‘en iyisi’ olarak nitelendirdi. Burhan ayrıca, HDK ile müzakerelere başlamak için her türlü arabuluculuk çağrısına yanıt vermeye hazır olduğunu ifade etti.

Sudan Egemenlik Konseyi'ne yakın çevrelere göre Riyad ziyareti daha önce planlanmıştı. Ancak Burhan'ın BM Genel Kurulu toplantılarına katılması sonrasına ertelendi.

Egemenlik Konseyi Başkanı'nın savaşı müzakereler yoluyla durdurmaya hazır olduğuna ilişkin olumlu açıklamaları, Suudi Arabistan ve ABD’nin arabulucuğundaki Cidde görüşmelerini hızlandırmaya teşvik etmek için acele eden ülke içindeki sivil ve siyasi güçler tarafından memnuniyetle karşılandı. Siyasi çevrelerde dolaşan haberlere göre Burhan'ın yaklaşan Suudi Arabistan ziyareti, ülkedeki savaşı barışçıl ve müzakere yoluyla çözme konusunda olumlu bir gösterge.

Topçu bombardımanı ve İHA’lar

Sahadaysa durum farklı. Başkent Hartum'un çeşitli yerlerinde karşılıklı hava ve topçu bombardımanı devam ederken, ordu ile HDK arasındaki çatışmalar da her geçen gün şiddetini artırıyor. Şarku’l Avsat’a konuşan görgü tanıkları, ordunun Hartum'un çeşitli mahallelerinde HDK’nın mevzilerine hava saldırıları ve yoğun topçu bombardımanı başlattığını söyledi.

sdfgrt
Ordu Genel Komutanlığı karargahının yakınında bulunan Hartum Uluslararası Havaalanı çevresinden yoğun duman bulutları yükseliyor. (Reuters)

Görgü tanıkları, orduya ait insansız hava araçlarının (İHA) Hartum'un güneydoğusundaki el-Mücahidin bölgesindeki HDK unsurlarını hedef alan bir saldırı gerçekleştirdiğini bildirdi. Öte yandan HDK, başkent Hartum'un merkezindeki ordu karargâhına yönelik aralıksız saldırılarını on birinci günde de sürdürdü.

Civar mahallelerde yaşayanların ifadesine göre, ordu karargâhının içinden yoğun duman bulutları yükselirken, top atışlarının ana kulelerden birini hedef aldığı görüldü. Şarku'l Avsat'a konuşan bölge sakinlerinin bir kısmı, Hartum'un merkezinde, Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nın yakınındaki bölgelerde şiddetli çatışma sesleri duyduklarını bildirdi. Görgü tanıklarının ifadesine göre, bugünkü saldırılarda yoğun olarak kullanılan İHA’lar, Hartum'un doğusunda ve Omdurman şehrinin kuzeyinde, HDK’nın konuşlandığı bölgeleri bombaladı. Buna paralel olarak HDK, Omdurman kentinden çocuk ve kadınların tahliyesine ilişkin bir görüntüyü X platformunda (eski adıyla Twitter) yayınladı.



Mısır'ın Somali'ye askeri desteğinin sınırları ne?

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
TT

Mısır'ın Somali'ye askeri desteğinin sınırları ne?

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Somali'nin Mısır'dan askeri destek aldığını tekrar tekrar açıklaması, Addis Ababa ile çatışma halinde olan Mogadişu hükümetine verilen bu desteğin sınırları ve Etiyopya'nın ayrılıkçı Somaliland bölgesinde bir deniz limanı elde etme çabalarına ilişkin soru işaretlerini gündeme getirdi.

Somali Dışişleri Bakanı Ahmed Muallim Fiqi, ülkesinin ‘Mısır'dan askeri yardım ve mühimmat’ aldığını açıkladı. Fiqi cumartesi günü yaptığı basın açıklamasında, ‘Kahire'nin Somali için destekleyici bir rol oynadığını ve tarihsel olarak her zaman Mogadişu'yu savunduğunu’ belirtti.

Uzmanlar ve askeri yetkililer Mısır'ın Somali'ye verdiği askeri desteğin şekillerini sıraladılar. Somali'nin şu anda karşı karşıya olduğu güvenlik sorunları çerçevesinde bu desteğin “ortak savunma ve bilgi alışverişinin yanı sıra Afrika Birliği (AfB) barışı koruma güçlerine katılımı” da içerdiğini ifade ettiler.

Mısır, Etiyopya hükümetinin ocak ayında Somaliland ile imzaladığı ve Etiyopya'nın Somaliland'ı bağımsız bir devlet olarak tanıması karşılığında, Addis Ababa'nın bir deniz limanı alacağı mutabakat zaptına karşı çıktı. Kahire söz konusu anlaşmayı ‘Somali'nin egemenliğine saldırı’ olarak değerlendirdi.

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de ‘askeri iş birliği protokolü’ imzaladı. Sisi ayrıca ülkesinin Ocak 2025'ten itibaren AfB’nin barışı koruma güçlerine katılacağını duyurdu.

Mısır Askeri Akademisi danışmanlarından Tümgeneral Pilot Dr. Hişam el-Halebi'ye göre Mısır'ın Somali'ye askeri desteği ‘Somali tarafından gelen ve Somali Cumhurbaşkanı tarafından sunulan resmi bir talebe’ dayanıyor.

El-Halebi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, “Kahire'nin Mogadişu'ya sağladığı güvenlik ve askeri yardım iki şekilde gerçekleşiyor. Birincisi, AfB'nin barışı koruma güçleri çerçevesinde, hafif silahlı Mısır güçlerinin de katılımıyla, güvenliğin sağlanması ve insani yardımların ulaştırılması. İkincisi ise iki ülkenin silahlı kuvvetleri arasında ikili iş birliği çerçevesinde gerçekleşiyor. Somali ordusunun etkinliğini ve yeteneklerini arttırmak için eğitim programlarını içeriyor” ifadelerini kullandı.

El-Halebi, ‘Mısır'ın askeri desteğinin kimseye karşı olmadığını ve diğer bölgesel taraflarla savaşmayı amaçlamadığını’ belirtti. ‘Mısır'ın Somali'yi terör örgütlerinin tehdidi ve Kızıldeniz bölgesinin güvenliğiyle ilgili güvenlik sorunları çerçevesinde desteklemeyi amaçladığını’ ifade eden el-Halebi, bunun, ‘Mısır'ın Libya, Sudan, Yemen ve Suriye'ye yönelik politikasıyla aynı olan, egemenliklerini korumak için çatışmalarla karşı karşıya olan ülkelerin ulusal kurumlarını desteklemeye dayanan dış politika parametreleriyle tutarlı olduğunu’ kaydetti.

Somali geçtiğimiz ağustos sonunda, Mısır'ın barışı koruma güçlerine katılımının bir parçası olarak Mısır askeri teçhizatının ve heyetlerinin başkent Mogadişu'ya geldiğini duyurdu. Bunu, Etiyopya'nın ‘bölge için risk oluşturan bazı ülkelerin dış müdahalesini eleştiren’ açıklaması izledi. Söz konusu açıklamada, ‘buna karşı kayıtsız kalınmayacağı’ belirtildi.

Öte yandan el-Halebi, Etiyopya'nın Kızıldeniz'de bir liman elde etme hamlesini eleştirerek, bunun ‘uluslararası hukuk kurallarını ihlal ettiğini ve Somali'nin endişesinin meşru olduğunu, zira Etiyopya'nın hamlesinin, bölgenin resmi olarak bölünmesinin bir başlangıcı olduğunu’ vurguladı.

Mısırlı Afrika uzmanı Rami Zuhdi, Mısır'ın Somali'ye verdiği askeri desteğin sınırlarını ve şeklini sıralayarak, bunun ‘ortak savunma anlaşması, bilgi alışverişi, Somali silahlı kuvvetleri için eğitim programları ve AfB barışı koruma güçlerine katılımı’ içerdiğini belirtti. Zuhdi, ‘barışı koruma misyonundaki Mısır güçlerinin 10 bin personele ulaşabileceğini, bunların 7 bininin sınır korumasına, 3 bininin ise şehirlerdeki güvenlik durumunun korunmasına katılacağını’ söyledi.

Şarku’l Avsat'a konuşan Zuhdi, “Mısır'ın istikrarı sağlama ve Somali'yi koruma arzusu, karşılıklı savunma anlaşması ve uluslararası hukuk kuralları doğrultusunda askeri iş birliği seviyesini mümkün olduğunca sınırsız hale getirebilir” dedi.

“Kahire, Somali'nin bağımsızlığından bu yana Mogadişu'ya her zaman destek olmuştur” diyen Zuhdi, ‘bu desteğin kriz dönemlerinde arttığını ve şekillerinin çoğaldığını’ belirtti. Zuhdi ayrıca ‘mevcut Somali Cumhurbaşkanı’nın Mayıs 2022’de göreve gelmesinden bu yana Kahire'yi üç kez ziyaret ettiğini’ vurguladı.

Somali, topraklarında Etiyopya birliklerinin varlığını sürdürmesi nedeniyle bir güvenlik sorunuyla karşı karşıya. Zuhdi, Addis Ababa'nın AfB barış gücü misyonunun bir parçası olarak bu yılın sonunda görev süresi dolacak olan birliklerini sürdürmekte ısrar etmesi halinde gerilimin artabileceğini kaydetti.

Somali Dışişleri Bakanı geçtiğimiz günlerde basına yaptığı açıklamada, AfB barış gücü misyonuna katılan Etiyopya güçlerinin bu yılki görev sürelerinin sonunda Somali topraklarını terk etmelerini talep etti. Etiyopya güçlerinin bölgede kalışını ‘ülkesinin mevcut tüm imkanlarla mücadele edeceği askeri bir işgal’ olarak değerlendiren Fiqi, ‘Addis Ababa'nın sadece deniz limanlarını elde etmeye değil, Somali topraklarını kontrol etmeye ve egemenliğine katmaya çalıştığına’ işaret etti.