‘SDG’ Deyr-i Zor olaylarının ardından rejim bölgelerine kaçanlara ‘uzlaşma’ çağrısında bulundu

Kürt siyasetçi: Deyr-i Zor'daki olaylar aşiretleri ‘özyönetim’ projesine karşı kışkırtmayı amaçlıyor.

Deyr-i Zor'un doğu kırsalındaki güvenlik operasyonu sırasında SDG güçlerine bağlı savaşçılar (Arşiv - Şarku'l Avsat)
Deyr-i Zor'un doğu kırsalındaki güvenlik operasyonu sırasında SDG güçlerine bağlı savaşçılar (Arşiv - Şarku'l Avsat)
TT

‘SDG’ Deyr-i Zor olaylarının ardından rejim bölgelerine kaçanlara ‘uzlaşma’ çağrısında bulundu

Deyr-i Zor'un doğu kırsalındaki güvenlik operasyonu sırasında SDG güçlerine bağlı savaşçılar (Arşiv - Şarku'l Avsat)
Deyr-i Zor'un doğu kırsalındaki güvenlik operasyonu sırasında SDG güçlerine bağlı savaşçılar (Arşiv - Şarku'l Avsat)

Suriye Demokratik Güçleri (SDG), Suriye'nin doğusundaki Deyr-i Zor olaylarına katılmak ve bu olaylara karışmakla suçlanan militanlara yönelik operasyonlarına başladı. Resmi internet sitesinde yayınlanan açıklamada, Deyr-i Zor'da son olaylara karışan ve rejimin kontrolündeki bölgelere kaçan tüm militanların kendisiyle temasa geçerek ‘yerleşim prosedürlerini başlatıp bölgeye dönmeleri’ çağrısında bulunuldu.

Suriye Demokratik Güçleri'nin (SDG) siyasi kanadı olan Suriye Demokratik Konseyi (SDK) Suriye rejimi, Türkiye ve İran'ı Deyr-i Zor'daki olayları kışkırtmakla suçladı. Bu ülkelerin, SDG'nin kontrolündeki bölgelerin güvenliğini ve istikrarını bozmayı amaçladığı iddia edildi. SDG lideri Mazlum Abdi, Arap ve Kürtler arasındaki bağların, bu komploların başarılı olmasını engellediğini söyledi. Abdi, "Bazı kesimler, nefret söylemini yayma, bölgenin istikrarını bozma ve etnik veya aşiret çatışmalarını teşvik etme konusunda başarısız oldu" dedi.

SDG, ‘çözüm’ süreci için dünden itibaren geçerli olan ‘uzlaşma işlemlerinin başlatılması ve en fazla 15 gün içinde bölgeye geri dönülmesi’ amacıyla WhatsApp üzerinden bir numara tahsis etti.

Tüm aşiret mensubu silahlı kişiler silahlarını teslim etmeye ve gerekli yasal işlemleri başlatmaya çağırıldı. Ayrıca, SDG'nin, silahlı kişilerin hizmet ve yönetim kurumlarına yönelik saldırıları nedeniyle zarar gören Deyr-i Zor sakinlerini desteklemeye ve failleri hesap sormaya kararlı olduğu vurgulandı.

Suriye'nin doğusundaki Deyr-i Zor kırsalı, Deyr-i Zor Askeri Meclisi'nden ayrılan unsurlar ve Arap aşiret mensubu silahlı kişiler, ABD öncülüğündeki uluslararası koalisyon güçleri tarafından desteklenen SDG ile kanlı çatışmalara sahne oldu. Çatışmalarda 78'den fazla kişi hayatını kaybetti, aralarında siviller de vardı. Çatışmalar, geçtiğimiz ayın sonunda başladı ve 10 gün sürdü. Bu süre zarfında, 25 SDG unsuru, 29 aşiret mensubu silahlı kişi ve 9 bölge sakini hayatını kaybetti. Çatışmalar, bu ay 25'inde tekrar alevlendi. Bu çatışmalarda, 24 silahlı saldırgan, 4 SDG militanı ve 1 sivil hayatını kaybetti, 31 kişi ise yaralandı. Çatışmaların nedenleri henüz tam olarak anlaşılamamış olsa da SDG'nin kontrolünü zayıflatmak ve bölgede istikrarsızlığı artırmak için başlatıldığı iddia ediliyor.

SDG lideri Mazlum Abdi, Deyr-i Zor'daki çatışmaların ardından, Arap ve Kürt ilişkilerinin, bölgedeki istikrarı ve güvenliği sağlamada önemli bir rol oynadığını söyledi. Abdi, "Doğu Suriye'deki Arap ve Kürt halkları arasındaki ilişkiler, bölgedeki istikrarı ve güvenliği sağlamada önemli bir rol oynuyor. Bu ilişkiler, bölgeyi hedef alan dış güçlerin planlarını bozdu" dedi. Abdi, Arap ve Kürt halklarının, barış ve birlikte yaşamanın temelini oluşturduğunu söyleyerek, "Arap ve Kürt halkları, barış ve birlikte yaşamanın temelini oluşturmaktadır. Bu halkların arasındaki ilişkiler, bölgedeki istikrar ve güvenliğin garantisidir" şeklinde konuştu. Abdi, Deyr-i Zor'daki çatışmaların, bölgedeki istikrarı ve güvenliği tehdit eden dış güçlerin bir komplosu olduğunu ifade etti.

İki SDG üyesi dün, Suriye'nin doğusundaki Deyr-i Zor kırsalındaki Ziban kasabasında (AP)
İki SDG üyesi dün, Suriye'nin doğusundaki Deyr-i Zor kırsalındaki Ziban kasabasında (AP)

Suriye'nin doğusundaki Deyr-i Zor ili ve geniş kırsalı, 2011'deki savaşın başından bu yana, petrol, doğal gaz ve enerji sahalarıyla zengin olan bu bölgeyi kontrol etmek için birden fazla askeri güç arasında rekabete sahne oldu. Fırat Nehri, bu ili ikiye bölüyor ve doğu ve kuzey taraflarında yer alan SDG'nin kontrolündeki bölgeleri, batı ve güney taraflarında yer alan ve Suriye rejim güçlerinin yanı sıra İran, Lübnan ve Irak'tan destek alan milislerin bulunduğu rejimin kontrolündeki bölgelerden ayırıyor.

SDG lideri Abdi, konuşmasında, SDG'nin siyasi kanadı SDK ve sivil yönetimin, bölgedeki ilişkileri korumak için birlikte çalıştıklarını söyledi. Bu çabalar sayesinde, istikrarsızlığı ve çatışmaları körüklemek isteyen güçlerin planlarını bozmayı başardıklarını belirtti. Abdi, bölge halkını, ’ölümcül’ olarak nitelendirdiği politikalara karşı dikkatli olmaları konusunda uyardı. Abdi, “Bu politikalar, Suriye'nin kuzeydoğusunu yıkıcı bir iç savaşa sürüklemek istiyor. Bu savaşı daha önce de önledik ve şimdi daha da büyük bir tehlike oluşturduğunu hissediyoruz. Ne pahasına olursa olsun bu savaşı durduracağız" dedi. Bölge halkından, kazanımlarını, güvenliğini, istikrarını ve refahını korumalarını isteyen Abdi, "Bu bölgede, tüm Suriye için bir model oluşturmak istiyoruz" şeklinde konuştu.

SDG savaşçıları 4 Eylül'de Deyr-i Zor'un bir köyünde iken (AP)
SDG savaşçıları 4 Eylül'de Deyr-i Zor'un bir köyünde iken (AP)

SDK Eş Başkanı Emine Ömer, Deyr-i Zor'daki çatışmaların sorumluluğunu Suriye rejimi, Türkiye ve İran'a yükledi. Ömer, Şarku'l Avsat gazetesine telefonla verdiği demeçte, "Son olaylar, planlı ve sistematik olduğunu gösterdi. Bu olaylar, bölgedeki güvenliği ve istikrarı bozmak için Türkiye, İran veya hükümet gibi birkaç tarafın koordineli bir şekilde yönettiği bir komplo" dedi. Ömer, komplonun amacının, ‘bölgede kaos yaratmak, etnik çatışmaları körüklemek ve aşiretleri özerk yönetim projesine karşı kışkırtmak’ olduğunu söyledi.

Ömer, "Bu komplo, Suriye'nin kuzeydoğusunu iç savaşa sürüklemek ve SDG'nin kazanımlarını yok etmek istiyor" dedi. Bölge halkına, bu komplolara karşı dikkatli olmaları ve birlikte çalışma çağrısı yaptı.

SDK Eş Başkanı Emine Ömer (Şarku'l Avsat)
SDK Eş Başkanı Emine Ömer (Şarku'l Avsat)

Suriye rejimi ile herhangi bir siyasi diyalog olmadığını söyleyen Ömer, "Geçmişte bazı toplantılar oldu, ancak bunlar diyalog seviyesine ulaşmadı. Hükümetin siyasi çözümleri kabul etmediğini ve Suriye krizini çözmek için herhangi bir gerçek adım atmadığını görüyoruz" dedi.



Gazze ateşkesi: Arabulucuların çıkmazı aşmak için seçenekleri neler?

Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahiya'da bulunan Endonezya Hastanesi’nde kefene sarılmış kızı için ağlayan Filistinli bir baba (AFP)
Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahiya'da bulunan Endonezya Hastanesi’nde kefene sarılmış kızı için ağlayan Filistinli bir baba (AFP)
TT

Gazze ateşkesi: Arabulucuların çıkmazı aşmak için seçenekleri neler?

Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahiya'da bulunan Endonezya Hastanesi’nde kefene sarılmış kızı için ağlayan Filistinli bir baba (AFP)
Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahiya'da bulunan Endonezya Hastanesi’nde kefene sarılmış kızı için ağlayan Filistinli bir baba (AFP)

Hamas'ın 7 Ekim 2023'ten bu yana devam eden savaşı sona erdirecek kapsamlı bir anlaşmanın imzalanması önceliğinde ısrar etmesi ve geçici ateşkes önerisini göz ardı etmesinden sonra Gazze Şeridi'nde ateşkes anlaşmasının tekrar başlaması yeni bir krizle karşı karşıya.

Özellikle İsrail'in gerilimi artırması ve ABD Başkanı Donald Trump'ın önümüzdeki ay bölgeye yapacağı ziyaretin yaklaşması nedeniyle ateşkes anlaşmasını kabul etmeye kapıyı kapatmayan Hamas, daha önce Doha'da liderleriyle görüşen ABD Başkanı Donald Trump'ın rehine işlerinden sorumlu özel temsilcisi Adam Boehler'e kapsamlı bir anlaşmanın imzalanması konusunda pozisyonlarının aynı olduğunu bildirdi. Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanlar bu durumu, Filistin hareketinin manevraları ile Binyamin Netanyahu hükümetinin gerilimi artırması arasında çok zor ‘parmak ısırma’ aşamasının tanımı olarak görüyor.

Uzmanlar arabulucuların rolü konusunda, kapsamlı bir anlaşmaya varmaya ya da iki tarafı yeniden yakınlaştırmaya çalışmak ile Hamas'ın hafta ortasında İsrailli muadile sunulmadan önce prensipte kabul ettiği son Mısır önerisine göre, ABD'nin ve muhtemelen Türkiye'nin desteği ve garantisiyle kapsamlı bir anlaşmaya yol açacak kısmi ateşkesi kabul etmeleri için iki tarafa baskı yapmak arasında bölünmüş durumda.

Alternatif bir öneri sunan Hamas'ın Gazze'deki lideri Halil el-Hayye, perşembe akşamı televizyonda yaptığı konuşmada, ‘hareketin, İsrail'in bölgeden çekilmesini garanti altına alan ve Gazze Şeridi'ndeki savaşı sona erdiren bir anlaşma çerçevesinde, tüm esirlerin İsrail tarafından alıkonulan mutabık kalınan sayıda Filistinliyle takas edilmesini öngören bir anlaşmayı derhal müzakere etmeye hazır olduğunu’ söyledi. El-Hayye, “Tüm esirlerin ve işgal tarafından tutulan mutabık kalınan sayıda mahkûmun serbest bırakılmasını içeren kapsamlı bir paket üzerinde müzakerelere derhal başlamaya hazır olduğumuzu yineliyoruz. Bunun karşılığında işgal, halkımıza karşı yürüttüğü savaşı tamamen durdurmalı ve Gazze Şeridi'nden tamamen çekilmelidir” ifadelerini kullandı.

El-Hayye sözlerini şöyle sürdürdü: “Kısmi anlaşmalar Netanyahu ve hükümeti tarafından, bedeli tüm esirlerin feda edilmesi olsa bile, imha ve açlık savaşının sürdürülmesine dayalı siyasi gündemine bir kılıf olarak kullanılıyor. Biz bu politikanın bir parçası olmayacağız.”

El-Hayye, ABD Özel Temsilcisi Adam Boehler'in esir dosyası ve savaşın birlikte sona erdirilmesi yönündeki tutumunu memnuniyetle karşılayarak, bunun, ‘hareketin kapsamlı bir anlaşmaya varılması yönündeki tutumuyla kesiştiğini’ söyledi. Diğer yandan, ‘Hamas'ın bizim şartlarımıza uygun bir şey sunması halinde bu teklife sıcak baktıklarını’ belirten Boehler, esirler konusunda kapsamlı bir anlaşmaya varılması ihtimalinin her zaman mevcut olduğunu ifade etti.

erlerinden edilmiş Gazzeli kadın ve çocuklar, eşyalarıyla birlikte bir kamyonetin arkasında seyahat ediyorlar. (AFP)Yerlerinden edilmiş Gazzeli kadın ve çocuklar, eşyalarıyla birlikte bir kamyonetin arkasında seyahat ediyorlar. (AFP)

CNN, ismi açıklanmayan bir Hamas liderinin pazartesi günü “Kahire'den gelen İsrail teklifini reddediyoruz ve kapsamlı bir anlaşma istiyoruz” dediğini aktardı.

Maariv gazetesi tarafından dün yayınlanan yeni bir ankete göre İsraillilerin yüzde 62'si çatışmaların durdurulması ve Gazze Şeridi'nden çekilme karşılığında tüm esirlerin bir kerede serbest bırakılacağı bir anlaşmaya destek verirken, yüzde 21'i buna karşı çıktı, yüzde 17'si ise fikrini belirtmedi.

Hamas'ın tutumunun ardından dün İsrailli bir güvenlik kaynağı, ‘İsrail'in Gazze Şeridi üzerindeki askeri baskıyı yoğunlaştıracağını, bu reddin Hamas'a ve üst düzey yetkililerine zarar vereceğini, havadan, denizden ve karadan askeri baskının artacağını’ söyledi. Maliye Bakanı Bezalel Smotrich dün X platformu üzerinden yaptığı açıklamada, “Hamas'a cehennemin kapılarını açmanın ve Gazze Şeridi'ni tamamen işgal edene kadar çatışmaları yoğunlaştırmanın zamanı geldi” dedi.

Mısırlı askeri uzman Tümgeneral Semir Ferec, “Hamas'ın nihai çözüme adım adım değil, bir kezde ulaşılmasını istediğini ve bu isteğin ABD'nin arzusuyla uyumlu olduğunu” belirterek, bunun Trump'ın Ortadoğu ziyareti öncesinde Amerikan baskısıyla karşılaşabilecek olan Binyamin Netanyahu'nun arzusuyla çeliştiğine işaret etti.

Beyt Lahiya'da İsrail saldırısında öldürülen akrabaları için ağlayan Filistinli bir kadın (AFP)Beyt Lahiya'da İsrail saldırısında öldürülen akrabaları için ağlayan Filistinli bir kadın (AFP)

Filistinli siyasi analist Dr. Eymen er-Rakab, askıdaki ateşkesin ‘parmak ısırma’ aşamasında olduğuna inanıyor. Özellikle de Beyaz Saray'daki toplantıda Trump'ın talimatıyla bu ayın sonuna kadar mühleti olduğunun farkına varan Netanyahu'nun büyük tırmanışıyla birlikte bu çok zor bir aşama. İsrail medyasına sızan bilgilere göre Hamas da bunun farkında ve bu nedenle İsrail Başbakanı üzerindeki baskıyı arttırmayı reddediyor.

Er-Rakab, İsrail'in önerisinin Netanyahu tarafından reddedilmek üzere sunulduğunu, özellikle de çekilmeden ya da esirlerin serbest bırakılmasının anahtarlarından bahsetmemesi gibi birçok kusuru olduğunu ve Hamas'ın ‘kapsamlı bir anlaşma’ çağrısında bulunan yanıtının Washington'dan gelen önceki açıklamalarla örtüştüğü için İsrail içinde geniş kabul gördüğünü belirtti.

Başta Kahire ve Doha olmak üzere arabulucular Hamas'ın pozisyonu hakkında yorum yapmadı. Ancak Halil el-Hayye'nin kapsamlı bir anlaşmaya bağlı kalınması yönündeki konuşmasından önce Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamad Al Sani perşembe günü Moskova'da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptığı görüşmede, “Filistin halkının acılarını sona erdirecek bir anlaşmaya varmak için görüşleri yakınlaştırmaya çalışıyoruz” ifadelerini kullandı.

İsrail'in Gazze'nin Şucaiyye mahallesinde bir konuta düzenlediği saldırının gerçekleştiği bölgeyi inceleyen Filistinli arama kurtarma görevlileri (AFP)İsrail'in Gazze'nin Şucaiyye mahallesinde bir konuta düzenlediği saldırının gerçekleştiği bölgeyi inceleyen Filistinli arama kurtarma görevlileri (AFP)

Er-Rakab, Mısır ve Katar'ın Hamas'ın ‘kapsamlı bir anlaşma’ talebini dikkate almaksızın kısmi bir ateşkese varmak ve uzlaşmaya yönelik yaklaşımlar oluşturmak için agresif bir şekilde hareket edeceğine inanıyor. Hamas, Mısır'ın kalıcı bir ateşkesin önünü açan son kısmi önerisini kabul etmeye istekli. İsrail hafta ortasında, hareketin silahsızlandırılmasını da içeren bir teklifle karşılık verdi, ancak bu teklif reddedildi.

Mısır ve Katar krizi çözüp görüşleri yakınlaştırana kadar Washington'un önemli bir adım atmayacağına inanan Ferec, ABD'nin Hamas'a garanti vermesi koşuluyla Trump'ın bölgeye yapacağı ziyaret öncesinde özel bir baskıyla ABD müdahalesinin belirleyici olacağına inanıyor.

Ferec'e göre arabulucuların ‘kapsamlı anlaşmanın’ tamamlanması, ABD taahhüdü ve pratikte savaş öncesiyle aynı olmayan silahsızlanmanın reddinin nasıl aşılacağına dair anlayışlar dışında bir seçeneği yok.