Eski Suriye Başbakanı Riyad Hicab: "Suriye rejimini rehabilite etmek mümkün değil"

Eski Suriye Başbakanı Riyad Hicab, Şam yönetimini rehabilite etmenin mümkün olmadığını söyledi

Riyad Hicab (AA)
Riyad Hicab (AA)
TT

Eski Suriye Başbakanı Riyad Hicab: "Suriye rejimini rehabilite etmek mümkün değil"

Riyad Hicab (AA)
Riyad Hicab (AA)

Ağustos 2012'de Suriye yönetiminden ayrılarak muhaliflerin safına katılan Hicab, Al Jazeera televizyon kanalının "Diğer Taraf" programına konuk olarak, Suriye'deki ayaklanma sürecini değerlendirdi.

Hicab, Birleşmiş Milletlerin (BM) muhaliflerden, Şam yönetimi lehine tavizler vermesini istemesi nedeniyle Suriye Yüksek Müzakere Komitesi'ndeki genel koordinatörlük görevinden istifa ettiğini belirtti.

Şam yönetiminin rehabilite edilip edilmeyeceğine ilişkin soruya Hicab, "Bu rejim katil. Geçerliliğini ve meşruiyetini kaybeden rejimi, rehabilite etmek mümkün değil" yanıtını verdi.

Hicab, "Beşşar Esed var olduğu müddetçe çözüm olamaz. Suriye'de istikrar sağlanmaz" ifadelerini kullandı.

Rusya-Ukrayna Savaşı nedeniyle Moskova yönetiminin Suriye'de askeri varlığını azaltmak durumunda kaldığını dile getiren Hicab, diğer yandan İsrail'in İran destekli terörist grupları hedef almasının, Suriye sahasının değişikliklere gebe olduğunu ortaya koyduğu değerlendirmesini yaptı.

"Bombardıman talimatları Beşşar Esed'in bilgisi dahilindeydi"

2012'de Başbakan olduktan birkaç gün sonra ülkenin doğusundaki Deyrizor ilinin bombalandığını da hatırlatan Hicab, "Bu bombardımandan Savunma Bakanı ve Genelkurmay Başkanı'nın bilgisi yoktu. O dönemde talimatlar saraydan sahadaki komutanlara verilirdi. Bombardıman talimatları, Beşşar Esed'in bilgisi dahilindeydi" diye konuştu.

Hicab, Temmuz 2012'de Esed'in eniştesi Asef Şevket'in öldüğü "Kriz Hücresi" patlamasında Şam yönetiminin büyük rol oynadığını belirterek, "Mahir (kardeşi) ve Beşşar, en fazla eniştelerinin ihanetinden korkuyorlardı. Patlamanın en büyük hedefi eniştelerini tasfiye etmekti" ifadelerini kullandı.

Şam'da Kriz Hücresi patlaması

Başkent Şam'da 18 Temmuz 2012'de Milli Güvenlik Teşkilatı binasında büyük bir patlama meydana gelmişti. Patlamada, Suriye ayaklanmalarını kontrol altına almak amacıyla kurulan Kriz Hücresi toplantısı hedef alınmıştı

Olayda, Asef Şevket, dönemin Savunma Bakanı Davut Racha, Kriz Hücresi Başkanı Hasan Türkümani, Milli Güvenlik Teşkilat Başkanı Hişam Bahtiyar hayatını kaybetmişti.

Patlama sonrası Suriye ordusundaki subayların ayrılmaları hız kazanırken, Şam yönetimi kontrolü dışına çıkan yerleşimler de şiddetli bombardıman altında kalmıştı.



Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
TT

Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)

Sudan'ın batısında bulunan Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki sivillerin durumu, gıda, su ve tıbbi tedaviye erişimin giderek zorlaşmasıyla daha da kötüleşiyor. Açlık ve devam eden çatışmalar, Nisan 2024'ten bu yana şehirde mahsur kalan on binlerce insanın kaderini tehdit ediyor. Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) her geçen gün kötüleşen insani durumun ortasında, gıda maddelerinin şehre girdiği tüm geçitleri ve yolları kapatıyor; temel gıda maddeleri ve yakıt tedarik etme girişimlerini engelliyor.

El-Faşir'deki kaynaklar, HDK’nin her gün pazarları ve hayati tesisleri ağır topçu ateşine tutması nedeniyle büyük marketlerin kapılarını kapatmasının ardından sivillerin büyük zorluklarla gıda temin ettiğini söyledi. Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, “Siviller, mısır unu, şeker, yağ ve sabun gibi temel gıda maddelerini satın almak için meskûn mahallelerdeki küçük marketlere güveniyor” dedi.

Devam eden kuşatmanın bir sonucu olarak, bölge sakinlerinin alım gücü azaldı ve yüksek fiyatlar nedeniyle az miktarda yiyecek bile alamaz hale geldiler.

Bir bölge sakini, banka yoluyla ödeme yapıldığında fiyatların iki katına çıktığını, nakit ödeme yapıldığında ise fiyatların düştüğünü ve çok sayıda bölge sakininin yüksek fiyatlar nedeniyle el-Faşir'den kaçtığını belirtti. Birçok sebze ve meyve türü bir yılı aşkın süredir şehrin pazarlarında bulunmuyor.

Gıda kaçakçılığı

Bazı kent sakinlerine göre, el-Faşir'e mal ve eşya sokmanın tek yolu eşek ve deve gibi hayvanları kullanarak kaçakçılık yapmak, ancak bu da riskli. Çünkü HDK militanları tarafından durduruluyorlar ve çoğu zaman mallara el konuluyor.

VFGHY
Sudanlılar savaştan kaçmak için Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir’in eteklerinde bulunan Ebu Şuk Mülteci Kampı’na sığınıyor. (AP)

Şehir sakinlerinin çoğunluğu, günde darı unu ve mısırdan yapılan tek bir ana öğünle yetiniyor ve ellerinde başka bir şey olmayabiliyor.

Geleneksel yeraltı kuyularından yeterli miktarda içme suyu temin edilse de, bir varilin fiyatının 8 bin Sudan cüneyhini aşması vatandaşların sıkıntılarını artırıyor.

Günde bir öğün ücretsiz yemek sağlayan aşevlerine bağımlı hale gelen ailelerin sayısı her geçen gün artıyor; bazen bu yemekler ihtiyaç sahibi ailelerin sayısına yetmiyor. El-Faşir'deki bazı vatandaşlar, kuşatma altında bulunan kentteki insani durumun özellikle çocuklar, kadınlar ve yaşlılar için ciddi bir zorluk derecesine ulaştığını, yetersiz beslenme nedeniyle zayıf vücutlarının bunu kanıtladığını bildirdi.

Yerlerinden edilen insanlar HDK ve müttefikleri tarafından öldürmeye varan ciddi ihlallere maruz kaldıkları için el-Faşir'den kaçmak da güvenli değil. Bölge sakinleri, kuşatmanın devam etmesi ve el-Faşir'e insani erişimin açılmaması halinde, sonbahar mevsimine girilmesi ve vatandaşların tarım yapamaması nedeniyle durumun daha da kötüleşeceğinden korkuyor.

Saha durumu

El-Faşir'deki geniş alanlar, son birkaç gün içinde siviller arasında onlarca ölüm ve yaralanmaya neden olan, bazıları konutları hedef alan yoğun topçu bombardımanına ve insansız hava aracı (İHA) saldırılarına tanık oluyor.

Yerel kaynaklar, ordunun geçtiğimiz aylarda HDK tarafından el-Faşir'e düzenlenen onlarca saldırıyı püskürtmeyi başardığını bildirdi. El-Faşir sakinleri, Birleşmiş Milletler (BM) ve yardım kuruluşlarının insani yardımın ihtiyaç sahibi sivillere ulaşmasına izin vermesi için HDK üzerinde daha fazla baskı kurmasını bekliyor.

Yerel bir gönüllü grubu olan el-Faşir Direniş Komiteleri Koordinasyonu, çatışmaların ortasında kalan on binlerce masum insanın çektiği acılara son vermek için orduyu şehir üzerindeki kuşatmayı kaldırmaya çağırıyor.

CDFG
Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki Hızlı Destek Kuvvetleri mensupları (Arşiv - Telegram)

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan kısa bir süre önce BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in talebi üzerine kentte bir hafta süreyle insani ateşkes yapılmasını kabul etti, ancak HDK bu konuda kendileriyle herhangi bir temas kurulmadığını belirtti.

HDK'ye göre el-Faşir kentinde şu anda siviller bulunmuyor; kentte bulunanlar ordu ve müttefik silahlı gruplara mensup savaşçılar.

Geçtiğimiz haziran ayında BM Güvenlik Konseyi, bir yıldan uzun bir süredir HDK tarafından kuşatma altında tutulan ve ordunun geniş ve yoğun nüfuslu Darfur bölgesindeki son kalesi olan el-Faşir üzerindeki kuşatmanın kaldırılması için bir karar almıştı.