Tahran’dan Bağdat'a güvenlik anlaşmasını uygulaması baskısı

Araci ve Ahmediyan, Tahran’a muhalif Kürt silahlı grupların silahsızlandırılmasıyla ilgili son gelişmeleri ele aldılar

İran Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi internet sitesinde yayınlanan ve Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi Sekreteri Ali Ekber Ahmediyan ve Irak Ulusal Güvenlik Danışmanı Kasım el-Araci’nin Tahran’daki görüşmesinden.
İran Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi internet sitesinde yayınlanan ve Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi Sekreteri Ali Ekber Ahmediyan ve Irak Ulusal Güvenlik Danışmanı Kasım el-Araci’nin Tahran’daki görüşmesinden.
TT

Tahran’dan Bağdat'a güvenlik anlaşmasını uygulaması baskısı

İran Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi internet sitesinde yayınlanan ve Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi Sekreteri Ali Ekber Ahmediyan ve Irak Ulusal Güvenlik Danışmanı Kasım el-Araci’nin Tahran’daki görüşmesinden.
İran Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi internet sitesinde yayınlanan ve Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi Sekreteri Ali Ekber Ahmediyan ve Irak Ulusal Güvenlik Danışmanı Kasım el-Araci’nin Tahran’daki görüşmesinden.

Tahran, Bağdat'a, İran’ın Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) ile olan sınırının kontrolünün yanı sıra özellikle Tahran’a muhalif Kürt silahlı grupların silahsızlandırılması ve sınır dışı edilmesine ilişkin güvenlik anlaşmasının uygulanması için baskı yapmakta kararlı görünüyor.

Irak Ulusal Güvenlik Danışmanı Kasım el-Araci, dün (Pazar) Tahran'a bir ziyaret gerçekleştirdi. Araci, ziyareti sırasında İran Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi Sekreteri Ali Ekber Ahmediyan ile bir araya geldi. Görüşmede iki ülke arasında geçtiğimiz mart ayında imzalanan anlaşmaya ilişkin prosedürler ele alınırken, başta ekonomi dosyası olmak üzere çeşitli alanlardaki ikili konulara da değinildi.

İran basınına göre Ahmediyan görüşmede, geçtiğimiz mart ayında imzalanan güvenlik anlaşmasının ‘iki ülke arasındaki sınırların güvenliğini ve hem İran ve Irak sınırları içindeki hem de bölgedeki yasadışı unsurları ortadan kaldırmak için makul ve uygun bir yol haritasını garanti ettiğini vurguladı. Ahmediyan, anlaşmanın ‘doğru ve eksiksiz’ şekilde uygulanmasını istediklerini ifade etti.

Araci ise görüşmede, Irak hükümeti ve Ulusal Güvenlik Müsteşarlığı’nın İran ile imzalanan güvenlik anlaşmasını uygulama konusunda kararlı olduğunun altını çizdi.

İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri, Araci-Ahmediyan görüşmesinden birkaç gün önce Bağdat’ı Tahran’a muhalif Kürt silahlı grupların silahsızlandırılmaları ve Irak'ın tamamından sınır dışı edilmeleri için ‘sadece birkaç günü’ olduğu yönünde uyarmıştı. İran, Irak'a güvenlik anlaşmasını uygulaması için 19 Eylül'e kadar süre vermişti.

İran Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi'nin medya platformu Nour News, bir haberinde şu ifadelere yer verdi:

“Bugün, bu sürenin dolduğu ve Irak’ın (anlaşmadaki) sorumluluklarının büyük bir kısmını yerine getirdiği dikkate alındığında, İran’ın Irak'ta güvenliğin artırılmasına önemli katkı sağlayacağı anlaşılıyor.”

Öte yandan Irak Ortak Operasyonlar Komutan Yardımcısı Korgeneral Kays Halaf El-Muhammedavi, bir açıklama yaparak, Ulusal Güvenlik Müsteşarlığı, Savunma ve İçişleri Bakanlıkları ve güvenlik teşkilatlarından yetkililerin yer aldığı bir üst komitenin yaklaşık bir yıldır İran ile bir anlaşmaya varılmasına yönelik mekanizmaların geliştirilmesi amacıyla çalıştığını söyledi.



Trump'ın elçisi: Irak kritik bir dönüm noktasında ve silahlı gruplar var olduğu sürece başarılı olamaz

ABD'nin Irak Büyükelçisi Mark Savaya (Irak medyası)
ABD'nin Irak Büyükelçisi Mark Savaya (Irak medyası)
TT

Trump'ın elçisi: Irak kritik bir dönüm noktasında ve silahlı gruplar var olduğu sürece başarılı olamaz

ABD'nin Irak Büyükelçisi Mark Savaya (Irak medyası)
ABD'nin Irak Büyükelçisi Mark Savaya (Irak medyası)

ABD Başkanı'nın Irak Özel Temsilcisi Mark Savaya dün yaptığı açıklamada, Irak'ın kritik bir dönemeçte olduğunu ve silahlı grupların devletle rekabet edip devletin rolünü baltaladığı bir ortamda hiçbir ulusun başarılı olamayacağını söyledi.

Savaya, Irak'taki bölünmüşlüğün ülkenin uluslararası konumunu zayıflattığını, ekonomisini boğduğunu ve ulusal çıkarlarını koruma yeteneğini sınırladığını belirterek, hükümetin ülkeyi bölgesel çatışmalardan uzak tutan ve ulusal önceliklere odaklanan bir yaklaşım izlediğinde, istikrarın mümkün olduğunu kanıtladığını ifade etti.

Irak'ta istikrarın sağlanmasının sorumlu liderlik ve devleti ve kurumlarını güçlendirmeye yönelik kararlı bir yaklaşım gerektirdiğini vurgulayan yetkili, siyasi ve dini liderlerin kararlarının, Irak'ın egemenlik ve güç yolunda ilerleyip ilerlemeyeceğini veya parçalanma ve gerilemeye doğru kayıp kaymayacağını belirleyeceğini belirtti.

Trump'ın liderliğinde Amerika Birleşik Devletleri'nin bu kritik dönemde Irak'ı desteklemeye tamamen hazır olduğunu teyit etti.


Yoksulluk içinde boğulan Gazze, iki aylık kırılgan ateşkesi sona erdirdi

Filistinli bir anne, dün Han Yunus'taki Nasır Hastanesi'nde soğuktan ölen kız bebeğinin yasını tutuyor (Reuters)
Filistinli bir anne, dün Han Yunus'taki Nasır Hastanesi'nde soğuktan ölen kız bebeğinin yasını tutuyor (Reuters)
TT

Yoksulluk içinde boğulan Gazze, iki aylık kırılgan ateşkesi sona erdirdi

Filistinli bir anne, dün Han Yunus'taki Nasır Hastanesi'nde soğuktan ölen kız bebeğinin yasını tutuyor (Reuters)
Filistinli bir anne, dün Han Yunus'taki Nasır Hastanesi'nde soğuktan ölen kız bebeğinin yasını tutuyor (Reuters)

Gazze Şeridi, İsrail ve Hamas arasında geçen ekim ayında başlayan kırılgan ateşkes anlaşmasının üçüncü ayına dün girdi. Kuşatma altındaki halk, İsrail'in ihlalleri ve ciddi yardım eksikliğiyle birlikte iki ay geçirdi.

Gazze Şeridi'ni kasıp kavuran şiddetli hava koşulları ve yoğun yağışlar, halihazırda bir bebeğin soğuktan ölmesiyle sonuçlanan zorlu koşulları gidermek için gerekli malzemelerin ulaştırılmasının aciliyetini bir kez daha vurguladı. Birleşmiş Milletler Filistinli Mülteciler Yardım ve Çalışma Ajansı (UNRWA), yağışların neden olduğu artan acıların "tıbbi ve yeterli barınma malzemeleri de dahil olmak üzere insani yardımın kesintisiz akışı yoluyla önlenebileceğini" belirtti.

Bu arada, İsrail'in aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı İtamar Ben-Gvir dün, Hamas'ın askeri kanadına adını veren, İsrail sınırları içinde bulunan tarihi lider İzzeddin el-Kassam'ın türbesini kaldırma sözü verdi. Ben-Gvir, güvenlik güçleri ve bir vinç eşliğinde, Suriye doğumlu el-Kassam'ın türbesinin yanına kurulan dua çadırını sökerken çekilmiş bir video yayınladı. Hamas, güvenlik bakanının eylemlerinin "kutsallığa karşı eşi benzeri görülmemiş bir ihlal ve kutsal yerlere saygısızlık" olduğunu ifade etti.


Ateşkesin zorlu eşiği: Silahsızlanma maddesi ABD–İsrail–Hamas üçgenini kilitliyor

TT

Ateşkesin zorlu eşiği: Silahsızlanma maddesi ABD–İsrail–Hamas üçgenini kilitliyor

Ateşkesin zorlu eşiği: Silahsızlanma maddesi ABD–İsrail–Hamas üçgenini kilitliyor

İsrail, ABD Başkanı Donald Trump’ın ekimde ilk aşaması uygulamaya giren Gazze ateşkes planı kapsamında Hamas’ın tamamen silahsızlandırılması şartında ısrarını sürdürüyor. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilerle Tel Aviv, Hamas’ın uzun süreli bir ateşkes karşılığında silahların “dondurulması” yönündeki önerisini reddetti.

Fransız Haber Ajansı AFP bugün (Perşembe) konuşan bir İsrailli yetkili, “20 maddelik plan çerçevesinde Hamas’ın geleceği yok; örgüt silahsızlandırılacak” dedi. Aynı yetkili, “Gazze tamamen silahtan arındırılmış olacak” ifadelerini kullandı.

Bu açıklamalar, Hamas’ın yurtdışı siyasi büro şefi Halid Meşal’in Al Jazeera’da yayımlanan röportajında, “Direnişin tamamen silahsızlanması kabul edilemez. Silahların dondurulması veya muhafaza edilmesi gibi seçenekler tartışılıyor” sözlerinin ardından geldi.

y
Hamas lideri Halid Meşal (X)

İsrail Ordu Radyosu da Tel Aviv’in “Gazze’nin tamamen silahsızlandırılması” talebini yinelerken, ABD ile konuya dair “sürekli koordinasyon” yürütüldüğünü aktardı.

10 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkes anlaşması, Hamas ve diğer silahlı grupların silahsızlandırılmasını öngörüyor.

ABD yönetimi son günlerde daha esnek bir yaklaşım sergiliyor

Hamas’ın üst düzey bir kaynağı, Şarku’l Avsat’a konuşarak Trump yönetiminin silahsızlanma vurgusunu sürdürmekle birlikte, son dönemde arabulucular ile hareket arasında dolaşan bazı önerilere “daha açık” bir tutum sergilediğini belirtti.

Aynı kaynak, “Hareketin sunduğu ve arabulucuların geliştirdiği çeşitli fikirler var. Hâlâ farklı taraflarca iletilen yeni formüller tartışılıyor; amaç ikinci aşamaya geçişi hızlandırmak” dedi.

Bu beklenti, ABD’nin son açıklamalarıyla çelişiyor. ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Mike Waltz, İsrail Cumhurbaşkanı İsaac Herzog’la görüşmesinde, Washington’un “Hamas’ın kendini yeniden inşa etmesine asla izin vermeyeceğini” söyledi.

f
ABD'nin Birleşmiş Milletler Büyükelçisi Mike Waltz (AFP)

Hamas kaynakları, temasların sürdüğünü ve sürece dair “her zamankinden daha ciddi bir irade” oluştuğunu ifade ediyor. Hareket, silahların korunması, depolanarak “dondurulması” veya bir Arap ya da İslam ülkesinin gözetimine devredilmesi gibi formüllerin değerlendirilebileceğini düşünüyor.

Hamas içerisinden bir başka kaynak, arabulucuların “silahsızlandırma, uluslararası güç konuşlandırılması ve Gazze’nin yönetimi gibi konularda ABD ile geniş bir anlayış zemini yaratabileceğini” belirtti.

Meşal, “silahtan arındırma değil dondurma” önerisini anlatırken, “İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarının tekrarlanmayacağına dair sağlam garantiler sağlayacak bir çerçeve oluşturmak istiyoruz” dedi.

“Filistin yönetiminin rolü”

İsrail, Hamas’ın elindeki son İsrailli rehinenin naaşı teslim edildikten sonra planın ikinci aşamasına geçilmesinde ısrar ediyor. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, geçişin “yakın” olduğunu belirtti ancak “Gazze’nin silahsızlandırılması gibi zorlu dosyalar bulunduğunu” ifade etti.

sdfrg
Filistin Ulusal Güvenlik Kuvvetleri'ndeki Özel Harekat Birimi 101 (Ulusal Güvenlik web sitesi)

Tartışmalar sürerken, Filistin yönetimi ise Gazze’de tam yetki devrinde ısrar ediyor. Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, son günlerde Arap, İslam ve Avrupa liderleriyle temaslarında yönetimin Gazze’de sorumluluk üstlenmeye hazır olduğunu vurguladı.

Hamas, bu pozisyona kamuoyu önünde yanıt vermese de, hareketin üst düzey bir kaynağı Şarku’l Avsat’a yaptığı değerlendirmede, “Filistin yönetiminin Gazze’de sorumluluk üstlenmesine karşı değiliz; ancak bunun ulusal bir uzlaşı programına dayanması gerekir” dedi.

Kaynak, “İsrail’in Gazze’de Filistin yönetiminin herhangi bir rolünü reddettiğini ve bu engelin aşılması için uluslararası baskıların devrede olduğunu” belirtti.