Tunus Nahda Hareketi, hapiste olmasına rağmen Gannuşi'yi hareket lideri olarak tutuyor

Hareket’ten Belkasım Hasan, hareketin bu ay sonunda yapılması planlanan kongresinin iptal edildiğini belirtti

Nahda liderleri, Gannuşi’nin hapiste olmasına rağmen hareket lideri olarak kalmasına karar verdi (Reuters)
Nahda liderleri, Gannuşi’nin hapiste olmasına rağmen hareket lideri olarak kalmasına karar verdi (Reuters)
TT

Tunus Nahda Hareketi, hapiste olmasına rağmen Gannuşi'yi hareket lideri olarak tutuyor

Nahda liderleri, Gannuşi’nin hapiste olmasına rağmen hareket lideri olarak kalmasına karar verdi (Reuters)
Nahda liderleri, Gannuşi’nin hapiste olmasına rağmen hareket lideri olarak kalmasına karar verdi (Reuters)

Tunus Nahda Hareketi, nihayet bu ayın sonunda yapılması planlanan 11. kongrenin süresiz olarak ertelendiğini açıklayarak toplantının düzenlenmesine yönelik karşılıklığı sona erdirdi. Hareket lideri olarak Raşid Gannuşi’nin yerini alacak kişinin kim olacağı ilgili kararı bekleterek siyasi liderliğin aynı kalmasına karar verildi. Böylece hareketteki siyasi çalışmaları yürüten organların, hareketi aşağılayan ses kayıtları ortaya çıkan Nahda Hareketi başkan vekili Munzir el-Venisi’yi görevden almasının ardından Gannuşi’nin hapiste olmasına rağmen hareket lideri olarak kalmaması gerektiğini belirten seslerinin yükselmesi sonrasında yönetimdeki boş pozisyonlara ilişkin konuşmalar sona ermiş oldu.

Nahda Hareketi’nin Siyasi Büro Başkan Yardımcısı Belkasım Hasan Şarku’l Avsat’a, siyasi liderlerin ‘seçilmiş tarihi liderlerin hapishanede olmasını göz önünde bulundurarak, yeni bir liderlik oluşturmak için bir seçim kongresi düzenlemeyi ertelemek üzere anlaştığını’ belirtti. Gannuşi ve yardımcıları Ali el-Arid ve Nureddin el-Buheyri’nin cezaevinde bulunmasının yanı sıra kısa bir süre başkan vekilliği görevini üstlenen Munzir el-Venisi’nin de cezaevinde bulunması ve hakkında hapis cezası verilmesi, partinin mevcut siyasi duruma bakışını ve ele alma biçimini değiştirdi.

Hasan, daha önce yaptığı bir açıklamada niyetinin Gannuşi’nin hapse atılmasından 6 ay sonra, hareketin liderlik pozisyonundaki boşluğun doldurulmasını duyurmak olduğunu açıklamıştı. Ancak hareketin organları, bazı kişilerin tutukluların siyasi durumunu dikkate almadan mevcut liderliğinin değiştirmeye çalıştığını fark ettikten sonra duruma ilişkin değerlendirmelerini değiştirdi. Sonuç olarak, parti liderlerinin mevcut yetkililerin sürekli tutuklanması göz önüne alındığında, bir seçim kongresi düzenlemenin imkansız olduğu kararlaştırıldı.

Hasan, kongrenin Nahda Hareketi’nin Şura Konseyi, Siyasi Büro ve Yürütme Ofisi gibi hareket kurumları bünyesinde düzenlenmesi konusunda yoğun tartışmaların olduğunu açıkladı. Durumu olduğu gibi tutarak, yani Gannuşi’yi hareketin başında tutarak, konferansın düzenlenmesi konusundaki tartışmalara son verildi ve başkanlık pozisyonundaki boşluğun doldurulması fikrinden vazgeçildi. Kapsamlı tartışmaların ardından artık benimsenen çizginin bu olduğu ve hareket içerisinde güçlü bir şekilde desteklendiği vurgulandı.

Hasan, Tunus’taki mevcut siyasi durumla ilgili olarak, mevcut otoritenin, çeşitli siyasi yönelimlerden muhalif liderleri tutuklamaya devam ettiğini ve bu tedbirin herhangi bir mantıklı nedenin bulunmamasından dolayı yasa dışı olmasına rağmen, Nahda Hareketi’nin ülkenin tüm şehirlerindeki ofislerini kapatmaya devam ettiğini söyledi.

Nahda Hareketi, genel olarak siyasi partilerin, 25 Temmuz 2021’de Devlet Başkanı Kays Said tarafından onaylanan ve ‘siyasi partileri ve sivil toplum örgütlerini tanımayan, en üst iktidar hiyerarşisi ile halk arasındaki tüm aracı kurumlardan kurtulmayı amaçlayan bir yapıya dayanan’ siyasi yolu reddetmeleri sonucunda çeşitli kısıtlama ve ötekileştirme biçimlerine maruz kalması nedeniyle 24 Aralık’ta yapılması planlanan yerel seçimleri boykot ettiğini açıklamıştı.

Nahda Hareketi liderleri, 2022 anayasasına ilişkin referanduma ve parlamento seçimlerine atıfla, yaklaşan seçimlere katılım oranının daha önceki siyasi anketlerde olduğu gibi oldukça zayıf olmasını beklediğini belirtti.



Trablus'taki çatışmalar, Dibeybe'nin Libya'daki nüfuzunun arttığını gösteriyor

Libya güvenlik güçleri, Trablus'un Ebu Selim bölgesinde gece boyunca yaşanan çatışmaların ardından geri alınan bir polis karakolunu koruyor (AFP)
Libya güvenlik güçleri, Trablus'un Ebu Selim bölgesinde gece boyunca yaşanan çatışmaların ardından geri alınan bir polis karakolunu koruyor (AFP)
TT

Trablus'taki çatışmalar, Dibeybe'nin Libya'daki nüfuzunun arttığını gösteriyor

Libya güvenlik güçleri, Trablus'un Ebu Selim bölgesinde gece boyunca yaşanan çatışmaların ardından geri alınan bir polis karakolunu koruyor (AFP)
Libya güvenlik güçleri, Trablus'un Ebu Selim bölgesinde gece boyunca yaşanan çatışmaların ardından geri alınan bir polis karakolunu koruyor (AFP)

 

Trablus'ta gece saatlerinde rakip silahlı gruplar arasında çıkan şiddetli çatışmalarda en az altı kişi ve güçlü bir silahlı grubun lideri öldürüldü. Çatışmalar dün salı günü şafak vakti “istikrarın yeniden sağlandığının” duyurulmasıyla sona erdi.

Acil Durum ve Tıp Merkezi salı günü yaptığı açıklamada, “Güney Trablus'taki yoğun nüfuslu Ebu Selim bölgesi civarındaki çatışmaların yaşandığı yerden altı kişinin cesedinin çıkarıldığını” söyledi.

Pazartesi günü başlayan ve saatlerce süren, makineli tüfekler ve roketatarlar da dahil olmak üzere ağır silahların kullanıldığı çatışmalarda başka olası can kayıpları ve yaralanmalar bildirilmedi.

Yerel medya araçları Ganiva lakaplı Abdulgani el-Kikli’nin öldürüldüğünü bildirdi. İstikrarı Destekleme Birimi Başkanı olan Kikli, 2011'den bu yana Trablus'un önemli bölgelerini kontrol eden en önemli silahlı grupların kilit liderlerinden biri.

Muhammed el-Menfi başkanlığındaki Başkanlık Konseyi'ne bağlı gibi görünen İstikrarı Destekleme Birimi, İçişleri ve Savunma Bakanlıkları tarafından güvenliğinin sağlanması gereken devlet kurumları ve hayati öneme sahip tesisler üzerinde kontrolünü zorla dayatan en önemli silahlı gruplardan biri.

AFP'nin doğruluğundan emin olamadığı görüntüler, Kikli'nin yerde yattığını ve yakın mesafeden vurulduğu gösteriyor.

Analist Celal Harşavi, Ganiva'nın yeğeninin, “Trablus'taki silahlı grupların en güçlü ve etkili liderlerinden biri” olan adamın pusuya düşürüldüğünü söylediğini aktardı.

Harşavi, “Kikli’nin bankalar, telekomünikasyon, idareler ve hatta üst düzey diplomatik görevler gibi kilit pozisyonlara kendisine sadık kişileri atayabildiğini” açıkladı.

Salı günü okullar ve Trablus Üniversitesi güvenlik önlemleri kapsamında ikinci bir duyuruya kadar eğitime ara verdiler. Daha sonra Üniversite çarşamba gününden itibaren eğitime yeniden başladığını duyurdu. İçişleri Bakanlığı, “Vatandaşlar ile memurlara işlerine dönme” çağrısı yaparak, durumun “güvenli ve istikrarlı” olduğunu vurguladı.

Pazartesi akşamı uçaklar Trablus Havalimanı'ndan başkentin 200 kilometre doğusunda bulunan Misrata'daki güvenli bir yere nakledildi ve çok sayıda uçuş bu şehre yönlendirildi. Daha sonra havalimanına uçuşlar yeniden başlatıldı ve Mitiga Uluslararası Havalimanı hava sahası da açıldı.

Nüfuz haritasındaki değişim

Pazartesi akşamı Libya'nın başkentinde güçlü bir silahlı grubun liderinin öldürülmesi, saatlerce süren şiddetli çatışmalara ve grubunun kalesinden çıkarılmasına yol açtı. Bu durum, Trablus hükümetiyle ittifak halindeki silahlı grupların nüfuzunun güçlenmesiyle sonuçlanabilir.

Yıllardır Trablus'un geniş bir bölümünü kontrol eden Kikli'nin öldürülmesi, bundan daha geniş bir bölgenin istikrarı açısından da sonuçlar doğurabilir.

Libya önemli bir enerji ihracatçısı olup uzun süredir rakip doğulu ve batılı silahlı gruplar arasında bölünmüş durumda. Akdeniz'i geçerek Avrupa'ya ulaşmak isteyen göçmenler için bir hareket noktası ve bölgedeki rakip güçlerin mücadele alanı konumunda. Libya çatışması Rusya, Türkiye, Mısır ve BAE'yi de kendine çekti.

Kikli'nin öldürülmesinin ardından Ulusal Birlik Hükümeti, Başbakan Abdulhamid Dibeybe'nin düzensiz silahlı gruplar olarak adlandırdığı gruplara karşı güvenlik operasyonunun tamamlandığını duyurdu. Kikli'ye bağlı militanlar cezaevlerini yönettiler ve bakanlıklarda, devletin mali kuruluşlarında görevler üstlendiler.

Avrupa Dış İlişkiler Konseyi'nden Tarık Megerisi, “Ganiva, Trablus'un fiilen kralıydı. Takipçilerinin bir kısmı İç Güvenliği kontrol ederken, diğer bir kısmı da Merkez Bankası'ndan yapılan nakit transferlerinin dağıtımını kontrol ediyorlardı. Ayrıca birçok kamu şirketi ve bakanlık da kontrolleri altındaydı” dedi.

Trablus'ta otoritenin güçlenmesi, son yıllardaki kendisini zorla görevden alma girişimlerinin ardından Türkiye'nin müttefiki ve Ulusal Birlik Hükümeti'nin Başkanı Dibeybe’yi de güçlendirecek. Aynı zamanda Doğu Libya'daki silahlı gruplarla kapsamlı çatışmadaki pozisyonunu destekleyecek.

Dibeybe liderliğindeki Ulusal Birlik Hükümeti'ne bağlı silahlı gruplar, Kikli başkanlığındaki İstikrarı Destekleme Birimi'nin uzun süredir elinde tuttuğu bölgeleri ve üsleri hızla ele geçirdi. Ele geçirilen bölgeler arasında örgütün kalesi olan Ebu Selim bölgesi de yer alıyordu.

Kikli'nin devrilmesiyle birlikte Savunma Bakanlığı'na bağlı ve Dibeybe ile müttefik grupların, özellikle de Mahmud Hamza komutasındaki 444. Tugay ile 111. Tugay ve Misrata'dan gelen Ortak Harekât Gücü’nün daha büyük bir rol üstlenmesi mümkün.

Dibeybe'nin müttefiklerinin birleşmesi, Batı Libya'nın, komutan Halife Hafter'in on yıl önce rakiplerini tasfiye ederek ve diğer grupları kendi kontrolüne girmeye zorlayarak iktidarı ele geçirdiği Doğu Libya’ya benzemesine yol açabilir.

Atlantik Konseyi araştırmacılarından İmadeddin Badi, “Bu, Trablus'ta daha önce görülmemiş düzeyde bir saha kontrolünün önünü açıyor ve silahlı grupların sayısının azaltılmasını sağlıyor” dedi.

Libya, Muammer Kaddafi rejiminin 2011 yılında devrilmesinden bu yana bölünmelerle boğuşuyor. Ülke iki hükümet tarafından yönetiliyor: Biri uluslararası toplum tarafından tanınan ve Abdulhamid Dibeybe başkanlığındaki Trablus'taki hükümet, diğeri ise doğuda Usame Hamad’ın başkanlık ettiği ve Meclis ile Mareşal Halife Hafter tarafından desteklenen hükümet.