İsrail'in ‘Hamas sonrası’ için üç aşamalı planı

Abbas, Filistin Devleti’nin barışa giden yol olduğunu vurguladı.

İsrail dün Gazze Şeridi'nin güneyine saldırı düzenledi. (AFP)
İsrail dün Gazze Şeridi'nin güneyine saldırı düzenledi. (AFP)
TT

İsrail'in ‘Hamas sonrası’ için üç aşamalı planı

İsrail dün Gazze Şeridi'nin güneyine saldırı düzenledi. (AFP)
İsrail dün Gazze Şeridi'nin güneyine saldırı düzenledi. (AFP)

Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, güvenliğin ve barışın ancak iki devletli çözümle sağlanabileceğini söylerken, İsrail ise saldırının 14’üncü gününde Gazze Şeridi'ne daha fazla bombardıman düzenledi. İsrail, savaşın üç aşamadan oluştuğunu ve bu aşamaların Gazze'de yeni bir güvenlik gerçeğiyle sonuçlanacağını duyurdu.

Abbas dün Kahire'de İngiltere Başbakanı Rishi Sunak ile yaptığı görüşmede gerilimi artırmanın anlamsızlığına dikkat çekerek bir Filistin devleti kurulmadıkça veya başka planlar yapılmadıkça bölgede barışın sağlanamayacağını vurguladı. Filistin Devlet Başkanı sözleirni şöyle sürdürdü:

“Filistin Devleti, sivilleri savaş belasından kurtarmak için İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırganlığının derhal durdurulmasını istiyor. Filistinlileri Gazze Şeridi'nden, Batı Şeria'dan veya Kudüs'ten çıkarmaya yönelik her türlü planı kategorik olarak reddediyor.”

Abbas dün Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi’nin çağrısı ile bugün gerçekleştirilecek olan Kahire Zirvesi'ne katılmak üzere Mısır’a gitti. Zirvede savaşı durdurma ve Gazze'deki yerinden edilme planlarıyla yüzleşme çabalarını desteklemeye ve koordine etmeye odaklanılması bekleniyor.

Fotoğraf Altı: İsrail'in cuma günü Gazze şehrinin eteklerindeki ez-Zehra bölgesine düzenlediği baskınlar büyük bir yıkıma neden oldu. (AFP)
İsrail'in cuma günü Gazze şehrinin eteklerindeki ez-Zehra bölgesine düzenlediği baskınlar büyük bir yıkıma neden oldu. (AFP)

Ancak İsrail siyasi adımların dışında dün, olası bir kara harekâtı öncesinde Gazze Şeridi'ni vurmaya devam etti. Gazze Şeridi'ndeki Zehra şehrinin kulelerini, evleri, apartmanları ve tarihi Ömer Camii'ni bombaladı. Bu, dünyanın en eski kiliselerinden biri olan ‘Aziz Porphyrius Rum Ortodoks Kilisesi’nin bombalanmasından saatler sonra gerçekleşti.

İsrail ordusu, Gazze Şeridi'nde 24 saat içinde yaklaşık 350 Filistinliyi öldürdü. Gazze Sağlık Bakanlığı Sözcüsü Eşref el-Kudra dün yaptığı açıklamada, İsrail ordusunun ‘son 24 saat içinde 352 şehit ve 669 yaralıya neden olan 37 katliam’ gerçekleştirdiğini bildirdi. Söz konusu katliamlardan birinde, 16 Filistinli Hristiyan'ın ölümüne neden olan Rum Ortodoks Kilisesi bombalandı.

İsrail, 7 Ekim 2023'ten dün öğle saatlerine kadar Gazze Şeridi'nde 4 bin 137 Filistinliyi öldürdü, 13 binden fazlası kişi de saldırılarda yaraladı.

Fotoğraf Altı: İsrail saldırılarının Zehra bölgesinde neden olduğu yıkım. (AP)
İsrail saldırılarının Zehra bölgesinde neden olduğu yıkım. (AP)

İsrailli yetkililer, Gazze'ye yönelik kara harekatının yakın olduğunu teyit ettiler. Askerlerini Gazze yakınlarında konuşlandırdılar ve savaşın ‘zor, uzun ve yoğun’ olacağı öngörüsünde bulundular. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre İsrail Savunma Bakanı Yoav Galant askerlerine Gazze'yi içeriden göreceklerine dair söz verdi. Galant, bakanlığının Knesset'teki Dışişleri ve Güvenlik Komitesi genel merkezinde yaptığı toplantıda askerlerine Gazze'yi içeriden görecekleri sözünü vererek Hamas'ın ortadan kaldırılması, askeri ve idari yeteneklerinin yok edilmesi, İsrail'in Gazze Şeridi'ndeki sorumluluğunun tamamen ortadan kaldırılması ve yeni bir güvenlik sisteminin kurulması olmak üzere savaşa yönelik üç hedef belirledi.

Gallant'a göre ilk aşamada ‘Hamas hareketini yenilgiye uğratmak, aktivistleri ve altyapıyı yok etmek amacıyla önce ateşle, sonra da ani bir manevrayla askeri bir harekât gerçekleştirilecek. İkinci aşamada, gelecekte çatışmaların daha az oranda azalması ve Gazze Şeridi’nde kalacak direniş odaklarının ortadan kaldırılmasına odaklanılması bekleniyor. Üçüncü aşama, Gazze Şeridi'nde yeni bir güvenlik sisteminin oluşturulması, İsrail'in Şeridi'ndeki yaşamın ortadan kaldırması ve İsrail vatandaşları ve Şeridi çevreleyen bölgede yaşayanlar için yeni bir güvenlik gerçekliği yaratılması olacak.

Fotoğraf Altı: Zehra bölgesinde eşyalarını taşıyan Filistinliler. (AP)
Zehra bölgesinde eşyalarını taşıyan Filistinliler. (AP)

İsrail, Gazze'ye yönelik kara harekâtı için hazırlıklarını sürdürüyor. bu kapsamda, İsrail ordusu, Gazze'ye yönelik hava saldırılarını yoğunlaştırdı. İsrail Ordu Sözcüsü Daniel Hagari şu açıklamayı yaptı:

"Son iki haftadır İsrail Hava Kuvvetleri, Gazze'ye yönelik saldırılarını 30 yıldır görülmemiş bir şekilde sürdürüyor. İsrail ordusu, operasyonun bir sonraki aşaması için hazırlanıyor."

Cuma günü planlandığı gibi kapıların yardım taşımak için açılmaması nedeniyle Gazze’de insanların acısı devam etti.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres dün Mısır'ın Refah Sınır Kapısı’na gitti. Guterres, Mısır tarafında bulunan yardım kamyonlarının Gazze Şeridi'ne mümkün olan en kısa sürede girmesinin gerekli olduğunu vurguladı. Gazze Şeridi'nde artık su, yiyecek, ilaç ve yakıt olmadığını, saldırıya maruz kaldıklarını ve hayatta kalabilmek için bu yardıma ihtiyaçları olduğunun altını çizdi. Buna rağmen dün bölgeye yardım giremedi.

Fotoğraf Altı: Gazze'ye yardım taşıyan kamyonlar Refah Sınır Kapısı’nda bölgeye giriş için beklemeye başladı. (EPA)
Gazze'ye yardım taşıyan kamyonlar Refah Sınır Kapısı’nda bölgeye giriş için beklemeye başladı. (EPA)

Su, yiyecek, ilaç ve temel malzeme taşıyan çok sayıda kamyon, geçişin Mısır tarafında yığılmış halde kaldı.

Guterres, "Bunlar sadece kamyon değil, aynı zamanda bir can kurtarma halatı. Gazze'deki birçok insan için yaşamla ölüm arasındaki farkı yaratan bunlar" dedi.

Gazze'de insanlar yoğun bombardıman altında elektrik, su, ilaç ve yakıt olmadan yaşarken, daha fazla mağdur nedeniyle hastaneler de çalışmayı durdurmaya başladı.

Gazzeliler, dün sevdiklerini toplu mezarlara defnettiler.

Ölülerin kefenlenmesi ve gömülmesinde gönüllü olarak çalışan Ahmed el-Havli açıklamasında "Her gün yaklaşık 120 şehit defnediyoruz. İsrail'in sürekli bombardımanı ve mezarlıklara erişim yasağı söz konusu" dedi. "Bugün Şifa Tıp Kompleksi'nde gömmek için yer bulamadığımız yaklaşık 250 cesedimiz var" ifadelerini kullanan Havli’nin açıklamalarına göre Hamas, İsrail'in bombardımanına misilleme olarak roket fırlatmaya devam etti. Hamas'ın saldırılarının dün sınırlı olduğu ancak Kudüs'ü etkilediğine dikkat çekti.



Husilerin Türk kuru yük gemisini hedef almasının ne gibi yansımaları olacak?

İran destekli Husiler, uluslararası gemileri hedef almaya devam ettiğini ve Kızıldeniz'de gerilimin arttığını doğruladı (AFP)
İran destekli Husiler, uluslararası gemileri hedef almaya devam ettiğini ve Kızıldeniz'de gerilimin arttığını doğruladı (AFP)
TT

Husilerin Türk kuru yük gemisini hedef almasının ne gibi yansımaları olacak?

İran destekli Husiler, uluslararası gemileri hedef almaya devam ettiğini ve Kızıldeniz'de gerilimin arttığını doğruladı (AFP)
İran destekli Husiler, uluslararası gemileri hedef almaya devam ettiğini ve Kızıldeniz'de gerilimin arttığını doğruladı (AFP)

Tevfik eş-Şenvah

Husiler, Kızıldeniz'deki uluslararası sularda Türk kuru yük gemisi ‘Anadolu S'nin hedef alındığını duyurdu. Böylece Yemen kıyılarından geçen seyrüsefer hatlarındaki güvenlik geriliminde yeni ve gerilimi daha da tırmandıran bir gelişme yaşandı.

Husiler her zamanki gibi balistik füzeler ve deniz torpidoları kullanarak gerçekleştirdikleri saldırıyı, geminin İsrail'le bağlantılı limanlara yönelik sözde ablukalarını reddetmesine bir yanıt olarak gerekçelendirdi.

Gözlemcilere göre Husiler tarafından son olarak gerçekleştirilen benzer saldırıdan 22 gün sonra yaşanan bu gelişme, İran destekli örgütün bölgede tırmanan silahlı faaliyetlerini sürdürdüğünü gösterdi. Yemen’deki meşru hükümete göre ‘bu sorumsuzca maceralara’ misilleme olarak ülkenin kaynaklarından geriye kalanlar da yıkıma maruz bırakılıyor.

Husilerin silahlı kanadının sözcüsü Yahya Saree dün yaptığı açıklamada, Husillere bağlı deniz güçlerinin, Kızıldeniz'de seyir halindeki Anadolu S kuru yük gemisine balistik füzeler ve deniz torpidolarıyla doğrudan ve isabetli bir şekilde hedef aldığını söyledi.

Şarku’l Avsat’ın CNN Türk'ten aktardığı habere göre Türk şirketi Oras Denizcilik'e ait Panama bandıralı Anadolu S adlı kuru yük gemisi 17 ve 18 Kasım tarihlerinde Aden Körfezi'nde seyir halindeyken iki adet füzeyle saldırıya uğradı.

Ankara ne söyleyecek?

Husilerin liderleri tarafından yapılan açıklamalara göre bu, isabetli bir saldırıydı. Bu açıklamalar, Husilerin liderlerinin, İsrail'in Gazze Şeridi’nde yürüttüğü savaşta Filistinlilerin zafer kazanması bahanesiyle gemiyi hedef alma ve Yemen açıklarında bulunan önemli su yolunda güvenlik gerilimini arttıran faaliyetlerini sürdürme konusundaki kararlılıklarını ortaya koydu.

Ankara, Husilerin Türk kuru yük gemisine düzenlediği saldırıya dair henüz yorum yapmadı. Gözlemciler, kendisi için hayati ve önemli bir bölgede birçok zorlukla karşı karşıya olan Türkiye ekonomisi için önemli bir arter olan gemilerini korumak için Türk hükümetinin ne gibi önlemler alacağını merakla bekliyor.

Bu durum, özellikle Arap bölgesindeki en büyük karar verici ve Husilerin destekçisi olan İran'la sıcak ilişkilerini sürdürürken, aynı zamanda Türkiye'yi kararlı ve önde gelen bir bölgesel aktör olarak sunmaya oldukça istekli görünen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın İsrail'in Filistinlilere yönelik ihlalleri konusunda sert açıklamalar yapması nedeniyle, Türkiye'nin eyleminin niteliğine dair bazı beklentilere de yol açtı.

Türkiye'nin uluslararası koridorlarda çıkarlarını koruyamaması Erdoğan'ı ve hükümetini iç kamuoyu nezdinde mahcup edecek ve Ankara'nın Türkiye’nin çıkarlarını ve hırslarını karşılayan jeopolitik bir strateji olarak uzun süredir yansıtmaya çalıştığı imajını zedeleyecektir.

Husiler tarafından düzenlenen saldırılar, Karaçi limanına kuru gıda maddesi taşıyan gemide herhangi bir hasara ya da mürettebatta yaralanmaya neden olmazken gemi normal seyrine devam etti.

CNN Türk, gemide toplam 22 kişilik mürettebattan 10’unun Türk vatandaşı olduğunu bildirdi.

Türkiye'den açıklama

Türk basınında yer alan haberlere göre Oras Denizcilik Şirketi Yönetim Kurulu Başkanı Kaptan Salih Zeki Çakır, yaptığı açıklamada, “Şimdilik bir sorun yok, kaptan tehlikeli bölgeden uzaklaşmaya çalışıyor” ifadelerini kullandı.

Çakır, geminin Mısır’ın Said Limanı’ndan ayrıldığını ve Kızıldeniz’i kullanarak Pakistan’ın Kasım Limanı’na gittiğini ve şu anda normal rotasında devam ettiğini söyledi.

İngiltere Deniz Ticareti Operasyonları Otoritesi (UKMTO) tarafından yapılan açıklamada, pazartesi günü Aden'in 60 deniz mili güneydoğusunda bir saldırı ihbarı alındığı belirtilerek “Kaptan, geminin yakınlarına bir füzenin ateşlendiğini, mürettebatın güvende olduğunu ve bir sonraki limanına doğru ilerlediğini bildirdi” ifadeleri yer aldı.

UKMTO, pazar akşamı geç saatlerde aynı gemiye Yemen’ın Muha şehrinin 25 deniz mili batısında bir saldırı gerçekleştiğini bildirmişti. Şirketin güvenlik görevlisi de geminin yakınlarına bir füzenin ateşlendiğini, ancak ne gemiye ne de mürettebatına herhangi bir zarar vermediğini bildirdi.

Husiler, geçtiğimiz yılın kasım ayından bu yana ‘Gazze Şeridi’ndeki Filistinlileri destekledikleri gerekçesiyle’ Yemen açıklarında 196 gemiyi hedef aldıklarını açıkladı. Husiler bu faaliyetlerin, ‘İsrail’in Gazze Şeridi’nde yürüttüğü savaş durana, Gazze Şeridi üzerindeki kuşatma kaldırılana ve Lübnan'a yönelik saldırganlığı son bulana kadar’ devam edeceğini vurguladı.