İsrail'deki çatlağı derinleştirebilecek bir tercih: Kara operasyonu mu yoksa esir anlaşması mı?

"7 Ekim'deki korkunç sahnelerin ardından dünyanın Tel Aviv'e verdiği benzeri görülmemiş kredi azalmaya başlıyor"

(AFP)
(AFP)
TT

İsrail'deki çatlağı derinleştirebilecek bir tercih: Kara operasyonu mu yoksa esir anlaşması mı?

(AFP)
(AFP)

Emel Şehade 

Gazze savaşının 23. gününde kara operasyonunun tarihi ve yaklaşık 400 bin yedek askerin konuşlandırılması konusunda İsrail kesin karar almadı.

İsrail ordusu Gazze'de 229 İsrailli esirin varlığını itiraf ederken, İsrail'de anlaşmazlıklar ve öncelikler konusunda tartışmalar yükseliyor. 

Gazzeli 4 kadının serbest bırakılmasının ardından, acil operasyon çağrısında bulunan sese halkın desteği azaldı.

Geçen hafta İsraillilerin yüzde 65'i büyük bir kara operasyonu çağrısında bulundu.

Enstitülerden birinin Maariv gazetesi için yaptığı kamuoyu araştırmasına göre bu oy daha sonra yüzde 29'a düştü.

Ayrıca "kara harekâtının ertelenmesini" isteyen İsraillilerin oranı yüzde 49'a yükselirken, yüzde 22'si halihazırda "ne tercih ettiğini bilmediğini" ifade etti.

Bu veriler, İsrail'in halk arasında, siyasi ve askeri düzeyde tanık olduğu güven eksikliğini yansıtıyor.

Bu durum, siyasi düzeyde karar vericilerin popülaritesine de yansıdı.

Knesset Üyesi Benny Gantz'ın liderliğini yaptığı resmi kampın popülaritesi azaldı ve bugün parlamento seçimleri yapılması halinde yalnızca 36 sandalye alabileceği tahmin ediliyor.

Binyamin Netanyahu liderliğindeki iktidardaki Likud Partisi de yalnızca 19 sandalye kazanabiliyor.

Başbakan Gantz yüzde 49 oranında oy alırken, Netanyahu ise yüzde 28'i geçemiyor.

Bu veriler, İsrail'de 7 Ekim'de yaşananlardan Netanyahu ve siyasi liderliğin sorumlu tutulduğunu gösteriyor.

Siyasi ve askeri yetkililerin tahmin ettiği gibi ordunun kara operasyonu yapamayacağı yönünde bir endişe de var.

Esirler saldırının engellenmesinin başlıca nedenidir.

Esir ailelerinin yürüttüğü yerel ve uluslararası kampanyaya paralel olarak kara harekatına katılmama çağrısında bulunanların oranında artış esirlere zarar verme veya davalarını karmaşıklaştırma korkusuyla "askeri kabine" ve askeri liderlik üzerindeki kara operasyonundan çekilme yönündeki baskıyı artırıyor.

Bu arada esirlerin ailelerinin temsilcileri, müdahalede bulunmak ve yakınlarının geri dönüşünü garanti altına alacak bir anlaşma konusunda Hamas'la uzlaşıya varmak üzere birçok ülkeyi ziyaret ediyor.

Kaçırılan ve Kayıp Kişilerin Aileleri Forumu, yalnızca mahkumlar konusunu önceliklerinin en üstüne koymayan İsrail liderliğinden duyduğu hayal kırıklığını dile getirdi ve aynı zamanda Washington ve İsrail'le müttefik olan ülkelerin de yalnızca yabancı pasaport taşıyan esirleri serbest bırakmaya çalıştıklarını ve İsrail pasaportu taşıyanları, özellikle de çocukları ve kadınları görmezden geldiklerini söyledi.

İsrailli askeri uzman Yoav Limor, esirlerin serbest bırakılması konusunun çeşitli uluslararası kuruluşların dahil olduğu büyük önem taşıyan bir konu olduğunu söyledi.

Limor, "En iyi seçenek, kara operasyonunun esirler İsrail'e dönene kadar ertelenmesi olacaktır. Tüm esirlerin istisnasız geri gönderilmesi gerekiyor. Yoksa Hamas, Gazze Şeridi'ndeki hava bombardımanı sonucu çok sayıda yerinden edilmiş ve yaralanmış Filistinlinin olduğu bir ortamda, Gazze'deki egemenliğini pekiştirirken sonsuza dek bizimle oynamaya devam edecek" dedi.

İsrailli esirlerin ateşkes karşılığında geri dönme olasılığına ilişkin Katar'da dolaşan söylentilerin aksine, İsrailli bakanlar, Likud Partisi ve çeşitli partilerden temsilciler, Hamas'ın İsrailli esirlerin serbest bırakılması için şart koşabileceğini düşünüyor.

Kimileri Hamas'ın elinde tuttuğu her İsrailli esirin paha biçilemez olduğunu ve bu doğrultuda Hamas’ın karşılık olarak talep ettiği her esirin tereddüt edilmeden serbest bırakılması çağrısında bulunuyorlar.

Limor ve diğer İsrailli analistler, Tel Aviv'in esirleri serbest bırakma taahhüdünde bulunması, ancak bu kişilerin Gazze'ye vardıktan sonra herhangi bir dokunulmazlık almamaları şartının koşulması gerektiğinin altını çiziyor.

Limor da diğer İsrailli analistler gibi İsrail hapishanelerinden serbest bırakılacak herkesin Batı Şeria'ya ve memleketi Kudüs'e değil Gazze'ye gitmesini öneriyor.

Limor, serbest bırakılan esirlere dokunulmazlık verilmemesinin, İsrail'in uygun göreceği her an suikasta kurban gidebilecekleri anlamına geldiğine dikkat çekti.

Bu pozisyon, İsrail Eski Genelkurmay Başkanı Dan Halutz'un daha aşırı pozisyonunu destekliyor.

Halutz İsrail Ordu Radyosu ile yaptığı bir röportajda karar alıcılara şunu önerdi:

Tüm İsrailli esirlerin geri dönüşünü garanti etmeleri koşuluyla, Hamas'ın tüm güvenlik esirlerinin serbest bırakılması ve İsrail hapishanelerinin boşaltılması talebi dahi kabul edilmeli.

Yedek askerlerin terhis edilmesi

Şu ana kadar siyasi ve askeri yetkililerin açıklamalarında büyük çelişkiler oldu.

İsrail Ordu Sözcüsü günde 3 veya 4 kez halkın karşısına çıkıp ordunun kara harekâtına girmek için hazırlıklarını tamamladığını ve siyasi düzeyden gelecek sinyali beklemek için hazır olduğunu teyit eden açıklamalar yaptı.

Mini hükümet toplantılarının veya hükümetin düzenlediği gizli toplantıların sızdırılmasıyla kara operasyonu kararının, bölgesel bir savaşın çıkmasını engellemeye çalışan ve esirlerin İsrail'e geri dönmesini sağlamak için çaba gösteren ABD'nin tutumuna bağlı olduğu ortaya çıktı.

Aynı zamanda, ordunun kara operasyonuna girmeye hazır olmadığı konusunda güvenlik güçleri ile hükümet arasında yürütülen fırtınalı tartışmaları ve araştırmaları sızdıranlar da var.

İsrailliler, İsrail ordusunun Gazze'de yürüyeceği yerin altında tüneller ve patlayıcılarla dolu ikinci bir şehrin bulunduğunu söylüyor.

İsraillilerin korkusu bu. Pek çok kişi, özellikle de İsrail hükümetinin politikasına ve "yargı darbesi" planına karşı protestolara katılmaları nedeniyle birçoğu yaklaşık bir yıldır eğitim almayan yedek askerlerin kara operasyonu yürütme yetenekleri konusunda uyarıyor. 

İstihbarat uzmanı Ronen Bergman'a göre İsrail'in önünde 3 değil 2 seçenek var:

Savaşın askeri hedeflerine ulaşmak ve tüm ülkeyi travmaya uğratan Hamas hareketinin askeri, örgütsel ve siyasi altyapısını ortadan kaldırmak için ya kaçırılan tüm insanları, kadınları, çocukları, yaşlıları, erkek ve kadın askerleri kurtaracak bir esir takası anlaşması yapacak ya da güney ve kuzey sınırlarında konuşlu güçlerini serbest bırakıp Gazze'ye gönderecek.

Bergman, İsrail'in yoğun bombardımanının ardından Gazze'de yaşanan manzaralar ve özellikle çocuk ve kadın cesetlerinin fotoğrafları ve yansımaları konusunda uyardı.

Bergman, "7 Ekim'deki korkunç sahnelerin ardından dünyanın İsrail'e verdiği benzeri görülmemiş kredi kaybolmaya başladı" dedi. 

Kara operasyonu ve Benny Gantz tarafından sunulan planın uygulanması konusunda çözüm bulunmaması üzerine yaklaşık 3 haftadır Gazze sınırında bekleyen yedek askerlerin terhis edilmeye başlanması kararlaştırıldı.

Planın aşamalı olarak uygulanacağını ve bir yıldan fazla sürebileceğini gösteren parametreler var.

İhtiyaç da yokken yedek askerlerin İsrail bütçesine yüksek maliyeti bulunuyor.

Askeri birlikler, özel operasyon türleri konusunda ve Gazze Şeridi yakınındaki askeri faaliyetler kapsamında eğitimlere başladı.

Birime bölgeye veya İsrail sınırına giren bomba yüklü İHA'ya karşı nasıl karşı konulacağına dair eğitim veriliyor.

Askeri yetkililer, şu anda büyük bir kara operasyonu meselesinin ordunun elinden çıktığını söylüyor.

Genelkurmay Başkanı Herzi Halevy, "İsrail savaş yürütüyor. Bu aşamada bize daha hazırlıklı olabilmemiz adına gelişmek ve her dakikayı en iyi şekilde değerlendirmek için zaman kazandıracak taktiksel ve stratejik değerlendirmeler var.  Pek çok İsrail askeri ve güvenlik görevlisi yalnızca hava bombardımanı ile Tel Aviv'in Gazze savaşında Hamas'ı ortadan kaldırma ve tüm üyelerini Gazze'den çıkarma hedeflerine ulaşamayacağını söylüyor" dedi.

Independent Arabia - Independent Türkçe



Hasm Hareketi'nin terör planının Kahire ile Ankara arasındaki ilişkiler üzerinde nasıl bir etkisi olacak?

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi G20 Zirvesi çerçevesinde bir araya geldi. (Arşiv - Türkiye Cumhurbaşkanlığı)
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi G20 Zirvesi çerçevesinde bir araya geldi. (Arşiv - Türkiye Cumhurbaşkanlığı)
TT

Hasm Hareketi'nin terör planının Kahire ile Ankara arasındaki ilişkiler üzerinde nasıl bir etkisi olacak?

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi G20 Zirvesi çerçevesinde bir araya geldi. (Arşiv - Türkiye Cumhurbaşkanlığı)
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi G20 Zirvesi çerçevesinde bir araya geldi. (Arşiv - Türkiye Cumhurbaşkanlığı)

Mısırlı uzmanlar, Mısır İçişleri Bakanlığı'nın Hasm Hareketi’nin terör planını Türkiye'deki Müslüman Kardeşler (İhvan-ı Müslimin) unsurlarıyla ilişkilendiren açıklamasının iki ülke arasındaki ilişkiler üzerindeki etkisini küçümsedi. Şarku’l Avsat'a açıklamalarda bulunan yetkililer, Kahire ve Ankara'nın şu anda iki ülke arasındaki anlaşmazlığın merkezinde yer alan Müslüman Kardeşler meselesini bir kenara bırakarak ‘daha derin’ stratejik konulara odaklandığını vurguladı.

Mısır İçişleri Bakanlığı dün yaptığı açıklamada, Müslüman Kardeşler'e bağlı Hasm Hareketi’ne ait bir sığınağa baskın düzenlendiğini duyurdu. Açıklamaya göre, Müslüman Kardeşler'in Türkiye'ye kaçan askeri kanadı Hasm Hareketi’nin liderlerinin faaliyetlerini yeniden canlandırmak ve ülkedeki güvenlik ve ekonomik tesisleri hedef alan düşmanca operasyonlar düzenlemek için hazırlık ve planlama yaptıkları yönünde bilgi alındı.

Açıklamada, “Hasm Hareketi, ileri askeri eğitim aldığı bir sınır ülkesine kaçan unsurlarından birini, söz konusu planı gerçekleştirmek üzere ülkeye yasadışı yollardan sızmaya zorlayarak operasyonlarını planladı” denildi.

Komşu ülkenin adını açıklamayan bakanlık, hareketin ‘birçok sosyal medya sitesinde dolaşıma sokulan, komşu bir ülkedeki çöllük alanda elemanlarına eğitim verdiğini ve ülkede terör operasyonları gerçekleştirme sözü verdiğini içeren bir video hazırladığını’ bildirdi.

Açıklamada Türkiye'ye atıfta bulunulması, özellikle de Mısırlı yetkililerin terör örgütü olarak sınıflandırdığı Müslüman Kardeşler'in iki ülke arasında yaklaşık on yıldır süren soğukluğa neden olduğu düşünüldüğünde, Kahire ile Ankara arasındaki ilişkilerin güçlenme hızına etkisi konusunda soru işaretleri yarattı.

Ulusal güvenlik ve uluslararası ilişkiler danışmanı Tümgeneral Muhammed Abdulvahid, Mısır İçişleri Bakanlığı’nın açıklamasında Türkiye'ye yapılan atfın iki ülke arasındaki ilişkileri etkilemeyeceğini söyledi. Abdulvahid, “Türkiye'den bahsedilmesi, Müslüman Kardeşler'in Türkiye'ye kaçtığı gerçeğinin kabul edilmesi bağlamında tesadüfi bir durumdu” dedi.

Abdulvahid, Türkiye ile ilişkilerin ‘pek çok alanda çok iyi ve güçlü olduğunu ve Müslüman Kardeşler dosyasının artık etkili olmadığını’ belirtti. Abdulvahid, Mısır'ın ‘hareketin kaçak unsurlarının’ iadesine yönelik taleplerine işaret ederek şöyle dedi: “Açıklamada Türkiye'den bahsedilmesi iade sürecinin tamamlanması için bir tür baskı olabilir.”

İki ülke arasındaki normalleşme, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi’nin Katar'da düzenlenen 2022 FIFA Dünya Kupası'nın açılışında el sıkışmalarından bu yana hız kazandı. Erdoğan'ın Şubat 2024'te Kahire'ye yaptığı ziyaretle zirveye ulaşan yakınlaşmayı, Sisi'nin aynı yılın eylül ayında Ankara'ya yaptığı ziyaret izledi ve iki ülke arasında ‘yeni bir iş birliği dönemi’ başladı.

Demokrasi Dergisi Genel Yayın Yönetmeni Yardımcısı ve bölgesel ilişkiler araştırmacısı Kerem Said'e göre “Müslüman Kardeşler dosyası artık Mısır-Türkiye ilişkilerinde acil bir mesele değil. İki ülke arasındaki ilişkiler Kahire ile Ankara'nın çıkarlarına hizmet eden daha büyük ve daha derin stratejik meseleler tarafından yönetiliyor.”

Şarku’l Avsat'a konuşan Said, “Mısır ve Türkiye arasında Müslüman Kardeşler dosyası konusunda ilan edilmemiş bir koordinasyon var. Zira Kahire bazı hükümlülerin iadesini talep ediyor, bu da Kahire ve Ankara arasındaki anlaşmalara göre belirli prosedürlerin tamamlanmasını gerektiriyor” ifadelerini kullandı.

Said sözlerini şöyle sürdürdü: “İçişleri Bakanlığı'nın açıklaması ve Hasm Hareketi’ne yapılan atıf, Mısır ile Türkiye arasındaki ilişkilere yönelik bir meydan okuma içermiyor. İki ülke arasındaki ilişkilerin gelişmesi şu anda Libya'daki durum, Akdeniz gaz dosyasının çözümü ve diğer bazı konular gibi daha önemli dosyalarla bağlantılı.”

Mısırlı akademisyen ve uluslararası ilişkiler araştırmacısı Beşir Abdulfettah da İçişleri Bakanlığı'nın açıklamasında Hasm Hareketi'nin terör planının Türkiye'deki Müslüman Kardeşler unsurlarıyla bağlantısına atıfta bulunulmasının ‘Kahire ile Ankara arasındaki ikili ilişkilerin gidişatını etkilemeyeceği’ görüşünde.

Şarku’l Avsat'a konuşan Abdulfettah, ‘Mısır ve Türkiye'nin Müslüman Kardeşler dosyasındaki herhangi bir çatışmanın iki ülke arasındaki ilişkilerin gelişimini etkilemesine izin vermeme konusunda anlaştıklarını’ söyledi ve ‘Müslüman Kardeşler dosyasının diğer dosyaların önüne geçtiği bir dönemde ilişkilerin merkezinde yer aldığını ve anlaşmazlık nedeni olduğunu’ belirtti.

Abdulfettah, “Müslüman Kardeşler dosyasının yerine stratejik ve ekonomik dosyalar konuldu ve bu da Mısır ve Türkiye'nin ikili ilişkileri güçlendirmede ilerleme kaydetmesini sağladı. Ankara, Mısır'ın Hasm Hareketi’ne karşı attığı adımları anlıyor ve destekliyor. Türkiye, Mısır tarafıyla stratejik çıkarlara değer veriyor” şeklinde konuştu.

Mısır-Türkiye ilişkileri, Ankara'nın 30 Haziran 2013'teki gösterilerin ardından yasaklı Müslüman Kardeşler'e verdiği destek nedeniyle on yıldır süren kopukluk ve gerginliğin ardından giderek normalleşme eğilimine girdi.

Mart 2021'de Ankara, Mısır ile diplomatik temasların yeniden başladığını duyurdu. Türk makamları daha sonra Müslüman Kardeşler yanlısı üç kanaldan (Mekameleen, Vatan ve eş-Şark) ‘Mısır'a karşı kışkırtıcı programlarını durdurmalarını ya da Türkiye topraklarından yayınlarını kalıcı olarak durdurmalarını’ talep etti.

Mısır eski Dışişleri Bakan Yardımcısı ve Mısır Dış İlişkiler Konseyi üyesi Reha Ahmed Hasan, Mısır İçişleri Bakanlığı'nın Türkiye'ye yaptığı atfın ‘Ankara-Kahire ilişkilerini etkilemeyeceğini’ söyledi. Hasan Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, “Ankara, Kahire ile ilişkilerine önem veriyor ve şu anda komşu ülkelerle sıfır sorun politikası izliyor” dedi. Hasan, İçişleri Bakanlığı açıklamasında Hasm Hareketi’nin Türkiye'ye kaçan Müslüman Kardeşler unsurlarıyla bağlantısına atıfta bulunulmasını ‘örgüt unsurlarının 2013 yılında Türkiye'ye kaçtığı gerçeğini kabul ettiği ve Ankara'ya yönelik herhangi bir suçlama içermediği’ değerlendirmesinde bulundu.