عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Mısırlılar, Hamas’ın Refah’ta seferberlik çağrısına tepki gösterdi

Refah Sınır Kapısı. (AP)
Refah Sınır Kapısı. (AP)
TT
TT

Mısırlılar, Hamas’ın Refah’ta seferberlik çağrısına tepki gösterdi

Refah Sınır Kapısı. (AP)
Refah Sınır Kapısı. (AP)

Hamas hareketinin Mısırlıları Refah Sınır Kapısı’nın kalıcı olarak açılması için burada toplanmaya çağırması Mısır’da öfkeye yol açtı. Söz konusu çağrıyı kınayan Mısırlılar, bunun ülkenin ulusal güvenliğine zarar vermeyi, İsrail'in Filistinlileri yerinden etme planına hizmet etmeyi amaçladığı görüşünde. Kahire'nin yardımların girişini sürdürme ve yaralıları karşılama çabalarının görmezden gelindiği düşünülüyor.

Geçişin Mısır tarafından açık olduğunu defalarca kez duyuran Kahire, açılışının engellenmesinin İsrail'in inatçı önlemleri ve sürekli bombalamalarından kaynaklandığını bildirdi. Ancak bazıları Mısır'ın İsrail’i sınırı sürekli açık tutmaya zorlamada daha büyük bir rol oynaması ihtimalinde halen ısrar ediyor.

Gazze'deki İçişleri Bakanlığı Sözcüsü İyad el-Bezm, Mısır halkını ‘Filistin halkına yönelik kuşatmayı kırmak için’ Refah Sınır Kapısı önünde toplanmaya çağırdı. Dün harekete bağlı medya kuruluşları tarafından yayınlanan basın toplantısında şu ifadeleri kullandı:

“Mısır halkı Refah Sınır Kapısı’na en yakın noktaya taşınmalı. Kahire'de protesto düzenlemenin İsrail'in çılgınlığı karşısında hiçbir faydası yok.”

Temsilciler Meclisi Savunma ve Ulusal Güvenlik Komitesi Başkanı Tümgeneral Ahmed el-Avadi, söz konusu çağrıyı Mısır'ı da krize dahil etme girişimi olarak nitelendirdi. Şarku’l Avsat’a konuşan Avadi şunları söyledi:

“Kapı Mısır tarafında zaten kalıcı olarak açık. Asıl kriz işgalcilerin bombalama yoluyla kontrol ettiği Filistin tarafında. Bazılarının Mısır hakkında yalan yaymakta ısrar etmesi bizi hayrete düşürüyor. Halbuki yüzlerce yardım tırının Gazze'ye ulaştırılması ve yaralıların alınması konusunda tüm dünyanın gözü önünde çaba göstermeye devam eden Mısır, Filistin sorununun tamamen çözülmesi için çalışıyor.”

Refah Sınır Kapısı, Gazze Şeridi'ni dış dünyaya bağlayan ana giriş sayılıyor. İsrail bu girişi doğrudan kontrol etmiyor, ancak 7 Ekim'de Hamas’ın İsrail'de yüzlerce kişinin ölümüne yol açan saldırısı ardından Gazze Şeridi'ne kapsamlı kuşatma uyguluyor.

Refah Sınır Kapısı, savaş başladığından bu yana Gazze sakinlerine insani yardım ulaştırma çabalarının merkezi haline geldi. Ancak İsrail, Gazze'nin güneyindeki tüm faaliyetleri izlemekte ve tüm yardım kamyonlarını denetlemekte ısrar ediyor.

Yardım gruplarının aktardığına göre, savaş başladığından bu yana geçen dört hafta boyunca, Gazze Şeridi'nde acil ihtiyaç duyulan yardım malzemelerini taşıyan 421 kamyon bu geçişten giriş yaptı. Birleşmiş Milletler (BM), Gazze’de 2 milyondan fazla insanın temel ihtiyaçlarını karşılamak için günde en az 100 kamyon yüküne ihtiyaç duyulduğunu belirtiyor.

Mısır, çeşitli resmi açıklamalarıyla Refah Sınır Kapısı’nın kendi tarafından açık olduğunu yineledi. Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri, İsrail tarafının uyguladığı lojistik zorlukların Gazze Şeridi'ne insani yardım erişimine engel olduğunu bildirdi. Sınır kapısının Filistin tarafının tekrar tekrar bombalandığını da sözlerine ekledi.

Dün BM Dünya Gıda Programı (WFP) İcra Direktörü Cindy McCain’i ağırlayan Şukri, “Mısır'daki siyasi liderliğin verdiği en büyük öncelik, mevcut kriz ışığında Filistin halkının tüm ihtiyaçlarının karşılanmasıdır” dedi.

Yaralıların Refah Sınır Kapısı’ndan Mısır'a nakli koordine edilene kadar yabancıların Gazze Şeridi'nden çıkış prosedürleri cumartesi günü askıya alındı. Gözlemcilerin aktardığına göre tahliyeyi askıya alma kararı, cuma günü kuzeyden yaralıları Refah Sınır Kapısı’na taşıyan ambulans konvoyunu bombalayan İsrail'e baskı yapmayı amaçlıyor.

Mısır Düşünce ve Stratejik Araştırmalar Merkezi'ne bağlı Mısır Gözlemevi yöneticisi araştırmacı Muhammed Meri, Hamas'ın Mısırlılara yönelik çağrısı ile Hamas liderleri Usame Hamdan ve İsmail Heniyye’nin Refah Sınır Kapısı hakkındaki açıklamalarını birbiriyle ilişkilendirdi. Hamas'ın Mısır'ın adını kullanmakta ısrar ederek, İsrail'in Filistinlileri yerinden etme ve Filistin meselesini sona erdirme yönündeki suç planını uygulamasına yardım etmek isteyen tek Filistinli grup olduğunu kanıtladığını öne sürdü.

Meri, X (eski adıyla Twitter) hesabından şu açıklamada bulundu:

Mısır, yardım girişini sürdürmek, yaralıları kabul etmek ve ateşkes için çalışmak için çeşitli taraflarla mümkün olan her türlü çabayı gösteriyor. Ancak Hamas ve onun uluslararası örgüt içindeki ana grubu (burada Mısır'da yasaklı Müslüman Kardeşler grubunu kastediyor) bununla yetinmiyor. Mısır'ın hareket biçimini belirlemek istiyorlar! Gazze'ye yardım tırları hazırlamak ve yaralıları almak için Refah'ta Mısırlı gençler ve Mısırlı dernekler bulunuyor.

Hamas Siyasi Büro Şefi İsmail Heniyye daha önce, Refah Sınır Kapısı’nın tamamen açılması ve bunu engelleyen her türlü hususun göz ardı edilmesi çağrısında bulunmuştu. Hamas Siyasi Büro Üyesi Musa Ebu Merzuk ise açıklamasında “Mısır seyirci kalmamalı. Mısır tarafının bir an önce Gazze Şeridi'ne yardım ulaştırılması konusunda kararlı bir duruş sergilemesini umuyor ve bekliyoruz” ifadelerini kullandı.

Ancak Mısır'ın sınırın yalnızca kendi kısmıyla ilgilenebildiği, diğer taraf üzerinde hiçbir kontrolü olmadığı göz önüne alındığında, bu tür çağrılar Mısırlıları öfkelendiriyor.

Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah geçtiğimiz cuma günü, İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırganlığına ilişkin yaptığı konuşmada, Arap liderlere Refah Sınır Kapısı’nda eşleri, çocukları ve aileleriyle birlikte oturma eylemi düzenlemeleri çağrısında bulunmuştu. Gazeteci Amru Edib ise Hizbullah Genel Sekreteri’ne hitaben “Hoş geldiniz, çocuklarınızı ve ailenizi sınır kapısına getirin. Mısır sizi nasıl koruyacağını bilir. Sizler örnek olun, gelin sınır kapısında durun” dedi.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Sivil Demokratik İttifak, Sudan'da askeri bir çözümün imkansızlığını vurguluyor

Sudan’ın eski Başbakanı Abdullah Hamduk, Londra'da daha önce düzenlenen bir konferans sırasında sivil liderlerle birlikte poz verdi. (Şarku’l Avsat)
Sudan’ın eski Başbakanı Abdullah Hamduk, Londra'da daha önce düzenlenen bir konferans sırasında sivil liderlerle birlikte poz verdi. (Şarku’l Avsat)
TT
TT

Sivil Demokratik İttifak, Sudan'da askeri bir çözümün imkansızlığını vurguluyor

Sudan’ın eski Başbakanı Abdullah Hamduk, Londra'da daha önce düzenlenen bir konferans sırasında sivil liderlerle birlikte poz verdi. (Şarku’l Avsat)
Sudan’ın eski Başbakanı Abdullah Hamduk, Londra'da daha önce düzenlenen bir konferans sırasında sivil liderlerle birlikte poz verdi. (Şarku’l Avsat)

Sudan'da eski Başbakan Abdullah Hamduk liderliğindeki Sivil Demokratik İttifak, müzakereler yoluyla savaşın derhal durdurulması çağrısında bulundu. Askeri çözümlerin imkansızlığını vurgulayan ittifak, devrik Devlet Başkanı Ömer el-Beşir liderliğindeki eski rejiminin yıkılması ve Ulusal Kongre Partisi'nin yasaklanması, askeri ve güvenlik kurumlarının yeniden inşa edilmesi ve yapılandırılması, ülkeyi beş yıl boyunca yönetecek geçici bir sivil hükümetin kurulması ve özgür ve adil seçimlere hazırlanılması çağrısını yineledi. İttifak ayrıca uzlaşmaya dayalı bir ulusal proje üzerinde istişarede bulunmaları için vizyonunu siyasi ve sivil güçlere sunma sözü verdi.

Sivil Demokratik İttifak, savaşların sona erdirilmesi ve sivil devletin yeniden kurulması için bir siyasi vizyon belgesinin tamamlandığını duyurarak, ülkeyi krizlerden çıkaracak ortak bir vizyon üzerinde anlaşmaya varmak amacıyla bu belgeyi tüm siyasi güçlere sunma niyetinde olduğunu açıkladı.

Şarku’l Avsat’ın ulaştığı belgede, Sudan'daki çatışmanın ne kadar sürerse sürsün askeri yollarla çözülemeyeceği, acıları sona erdirmek ve ülkenin birliğini korumak için tek seçeneğin savaşı derhal sona erdirmek ve Sudanlıların öncülüğünde kapsamlı ve güvenilir bir barış süreci başlatmak olduğu, bunun da insani ve ateşkes bileşenleriyle krizin köklerine inen siyasi bir çözüme ve sivil bir siyasi sürecin oluşturulmasına yol açacağı belirtiliyor.

Sivil Demokratik İttifak sürecin kalıcı bir ateşkese, kapsamlı bir barış anlaşmasının imzalanmasına, geniş bir mutabakata dayalı geçiş dönemi anayasal düzenlemelerine geçişe, Aralık Devrimi’nin sivil ve demokratik geçiş yolunda restorasyonuna, siyaset ve ekonomiye müdahale etmeyen birleşik, profesyonel ve milliyetçi bir güvenlik ve askeri sistemin yeniden inşa ve tesis edilmesine yol açmasını bekliyor.

Bir adalet sistemi inşa etmek

Belge, ihlalcileri sorumlu tutan ve mağdurlara adalet sağlayan bir adalet sisteminin kurulmasının ve savaşın etkilerini tasfiye etmek, yeniden inşa etmek ve ülkeyi adil demokratik seçimlere götürmek için tam yetkiye sahip bir geçiş dönemi sivil otoritesinin oluşturulmasının önemini vurguluyor. Vizyona göre, barış süreci net kriterlere ve siyasi güçler, silahlı mücadele hareketleri, sivil toplum, profesyoneller, sendikalar ve direniş komiteleri tarafından temsil edilen, paydaşların katıldığı halk tarafından desteklenen, bilinen ve belirli taraflara dayanmalıdır.

frghr
Kasım 2024'te Sudan'ın Etiyopya sınırındaki el-Kalabat kasabasında Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) tarafından yönetilen bir kampta yerinden edilmiş Sudanlılar (AFP)

Belge, ‘siyasi süreci uydurma ve sahte cephelerle boğma’ çabalarını reddederken, Ulusal Kongre Partisi, İslami Hareket ve onların cephelerinin savaşı ateşledikleri ve devam etmesi için çalıştıkları için ödüllendirilmelerini de reddediyor ve hesap vermeleri gerektiğini vurguluyor. Vizyon, genel seçimlerle sona erecek beş yıllık bir geçiş dönemi boyunca ülkeyi yönetecek ve ardından seçilmiş hükümet tarafından yönetilecek ikinci bir beş yıllık kurucu dönemle devam edecek olan geçiş dönemi yönetim düzeylerini ‘federal, bölgesel ve yerel’ olarak tanımlıyor.

Geçiş hükümetinin görevleri arasında, ateşkesi sürdürmek, güvenlik ve askeri sistemi inşa ve tesis etmeyi içeren güvenlik düzenlemelerini uygulamak, silahları toplamak, hukukun üstünlüğünü uygulamak, insani müdahaleyi sağlamak, savaşın yıktıklarını yeniden inşa etmek, gerçeğin ortaya çıkarılmasını, faillerin sorumlu tutulmasını, tazminatları, cezasızlığın önlenmesini, ulusal ekonominin desteklenmesini, kötüleşmesinin durdurulmasını ve yolsuzlukla mücadeleyi içeren bir geçiş dönemi adaleti ve ulusal uzlaşma sürecini başlatmak yer alıyor.

Vizyona göre geçiş dönemi görevleri arasında devletin sivil ve yargı kurumlarında reform yapılması, bağımsızlıklarının ve etkinliklerinin sağlanması, baskı araçlarının ortadan kaldırılması, Ekim 2021 darbesinden kaynaklananlarla yüzleşilmesi, ciddi bir ulusal diyalog için ortamın hazırlanması ve sivil ve demokratik bir devlette vatandaşların isteklerini yansıtan kalıcı bir anayasanın hazırlanması yer alıyor.

Beşir rejiminin yıkılması

Vizyon, el-Beşir rejiminin lağvedilmesini, feshedilmiş Ulusal Kongre Partisi ve cephelerinin siyasi faaliyetlerinin yasaklanmasını, derneklerinin, örgütlerinin ve cephelerinin yeniden tescil edilmesinin veya kayıt altına alınmasının engellenmesini ve ister kendi adına ister cephelerinden herhangi birinin adına kayıtlı olsun, fonlarının ve hisselerinin Maliye Bakanlığı’na teslim edilmesini vurguluyor.

gfgf
Eski Devlet Başkanı Ömer el-Beşir, 2019'da devrilmesinin ardından yargılanması sırasında (Facebook)

Belgeye göre geçiş hükümeti, bağımsız seçim komisyonu kurarak, şeffaf bir seçmen kütüğü hazırlayarak, siyasi ve medya özgürlüklerini garanti altına alarak ve barış ve sivil geçiş için bölgesel ve uluslararası desteği harekete geçirebilecek dengeli bir dış politika yoluyla uluslararası toplumla diyaloğu teşvik ederek, ülkeyi özgür ve adil seçimlere hazırlayacaktır.

Vizyon, savaşların sona erdirilmesi, Sudan devletinin yeniden kurulması, ülkenin toprakları, kaynakları, hava ve deniz sahası üzerinde birliğinin ve egemenliğinin sağlanması, geçiş döneminde halkın otoritenin kaynağı olması, ordunun yönetime katılmaması, tüm din ve inançlara eşit mesafede duran ve dini, bölgesel, sosyal, ekonomik veya engelliliğe dayalı ayrımcılık olmaksızın hak ve görevler için vatandaşlığı esas alan sivil bir devlet inşa edilmesi için temeller ve ilkeler öngörüyor.

Vizyon ayrıca yönetim şeklini, bölgelerin siyasi, ekonomik ve kültürel işlerini yönetme haklarını tanıyan, tüm yetki düzeylerinde adil katılım haklarını garanti altına alan, kaynakların adil paylaşımı ilkesini benimseyen, dengeyi sağlayan, çeşitliliğe ve tarihi mağduriyetlere cevap veren, adaleti, eşitliği ve iyi yönetişimi yücelten, ulusal ilkelere ve uluslararası standartlara dayalı bir güvenlik ve askeri sistem kuran ve devlet kurumlarının bağımsızlığını sağlayan bir ‘federal sistem’ olarak tanımlıyor.

Dengeli dış politika

Belge, ülke çıkarlarını dikkate alan, bölgesel ve uluslararası barış ve güvenliği destekleyen, başkalarının işlerine karışmaktan kaçınan, iyi komşuluk ilkesine dayanan ve terörizm, aşırıcılık, sınır ötesi suçlar ve yasadışı göçle mücadele eden dengeli bir dış politika çağrısında bulunuyor.

grt
Sudan'ın yeni başbakanı, Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan’ın önünde yemin etti. (SUNA)

Vizyon, Sudan’da devam eden savaşı, ülkenin birliğini tehdit eden, tehlikeli senaryolara kapı açan ve benzeri görülmemiş bir insani felakete neden olan ‘varoluşsal bir savaş’ olarak tanımladı. Savaşın özünde Aralık Devrimi’ni tasfiye etmeyi ve devrimin özgürlük, barış ve adalet hedeflerine ulaşacak sivil ve demokratik bir geçişin önünü tıkamayı amaçladığına dikkat çekildi.

Belgeye göre çatışmaları durdurma ihtiyacı, savaşların nedenlerini ve etkilerini ele alan sürdürülebilir barışçıl çözümlerin benimsenmesinde ve değişim yolunu tamamlayan ve adalet, vatandaşlık ve demokrasi devleti kuran kapsayıcı bir proje aracılığıyla ülkenin rönesansını yeniden tesis etmesinde yatıyor. Sivil Demokratik İttifak, ülkeyi kaos ve parçalanmaya rehin bırakmayı reddettiğini yineleyerek, vizyonunu siyasi ve toplumsal güçler için stratejik bir siyasi çerçeve olarak ortaya koyarak ‘kader savaşında’ mücadele edeceğini belirtti.