Gazze’nin kuzeyinden güneyine doğru kaçanların korkunç yolculuğu

Pazar günü Selahaddin Yolu üzerinden Gazze’nin güneyine göç edenler (AP)
Pazar günü Selahaddin Yolu üzerinden Gazze’nin güneyine göç edenler (AP)
TT

Gazze’nin kuzeyinden güneyine doğru kaçanların korkunç yolculuğu

Pazar günü Selahaddin Yolu üzerinden Gazze’nin güneyine göç edenler (AP)
Pazar günü Selahaddin Yolu üzerinden Gazze’nin güneyine göç edenler (AP)

Gazze’nin en işlek yollarından biri, bölgeden yürüyerek veya eşek arabalarıyla kaçarken İsrail tanklarının önünden geçmek zorunda kalan Filistinli siviller için korkunç bir kaçış rotası haline geldi.

Şarku’l Avsat’ın AP’den aktardığı habere göre, Gazze’nin kuzeyindeki bu siviller, güneye doğru giderken ellerini kaldırıyor veya dört şeritli otoyol boyunca İsrail tanklarının yanından güvenle geçebilmek için beyaz bayrak sallıyor.

Bu sivillerden bazıları, İsrail askerlerinin kendilerine ateş ettiğini ve yol kenarına saçılmış cesetlerin yanından geçtiklerini bildirdi.

Pek çok sivil sadece üzerlerindeki kıyafetlerle kaçarken, bazıları da ailelerini, kıyafetlerini ve yatak şiltelerini eşek arabalarıyla taşıyabildi.

xscdf
Pazar günü Selahaddin Yolu üzerinden güneye doğu kaçan Filistinliler (AP)

Gazze Şeridi’nin kuzeyinde, aralıksız hava saldırılarıyla desteklenen İsrail kara kuvvetleri, hafta sonundan bu yana Hamas yönetiminin merkezi olarak kabul ettiği Gazze Şehri’ni kuşattı.

İsrail ayrıca Gazze Şeridi’ni kuzey ve güney olarak ikiye böldü ve askeri güçleri ilerledikçe, Filistinlileri kuzeyden sürmeye çalıştı

İsrail ordusu, savaşın başlamasından itibaren, kuşatma altındaki bölgenin ortasından geçen Selahaddin’den güvenli geçiş için kısa süreler vererek, sivilleri güneye doğru hareket etmeye çağırdı.

Ancak on binlerce sivil kuzeyde kaldı ve birçoğu hastanelere ya da Birleşmiş Milletler (BM) tesislerine sığındı.

Kuzeyde kalanlar, güneydeki aşırı kalabalık, azalan su ve yiyecek stokları ve İsrail’in güvenli olduğu varsayılan bölgelere devam eden hava saldırıları nedeniyle gitmek istemediklerini söyledi.

Bazıları, kuzeyden kaçan sivillerin İsrail askerleri tarafından vurulduğuna dair haberlerin ardından, güneye yapılacak yolculuğun tehlikeli olması nedeniyle tereddüt ettiklerini dile getirdi.

Gazze Sağlık Bakanlığı Sözcüsü Eşref el-Kudra, İsrail’in güvenli geçiş tekliflerini reddettiklerini bildirerek, “Bunlar ölüm koridorlarından başka bir şey değil” dedi.

Dr. Kudra, cesetlerin günlerce yolda yattığını söyleyerek, Uluslararası Kızılhaç Komitesi’ni (ICRC) cesetleri alabilmek için yerel ambulanslara eşlik etmeye çağırdı.

İsrail ordusu, bir noktada yolu geçici olarak sivillere açmaya çalışan askerlerin Hamas’ın ateşi altında kaldığını öne sürdü.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ABC News’e verdiği röportajda ordunun iddialarını yineledi.

Netanyahu, “Özellikle acımasız bir düşmanla savaşıyoruz. Sivilleri canlı kalkan olarak kullanıyorlar ve biz Filistinli sivil halkın savaş alanını terk etmesini isterken onlar silah zoruyla buna engel oluyorlar” dedi.

BM gözlemcilerine göre, Pazar günü verilen dört saatlik tahliye süresi boyunca 2 bine yakın kişi bölgeden kaçtı, Pazartesi günü ise bu sayı 5 bine çıktı.

Bunlardan bazıları Gazze ve komşu Şati mülteci kampındandı ve İsrail’in gece boyunca ağır bombardımanının ardından kaçtılar.

asdfe
Filistinli bir kadın Pazar günü çocuğuyla birlikte Selahaddin Yolu üzerinden, Gazze’nin kuzeyinden güneyine kaçmaya çalışıyor (AP)

Güvenlik endişeleri nedeniyle AP muhabirine soyadını vermeyi reddeden Emel isimli genç bir kadın, “Dün gece çok zordu” dedi.

Pazartesi günü bu yolculuğa çıkan 17 kişilik bir grubun parçası olduğunu söyleyen Emel, tanklar tarafından grubun yakınlarına ateş açıldığını söyledi.

İsrail askerlerinin, geçmelerine izin vermeden önce herkese ellerini kaldırmaları ve beyaz bayraklar sallamaları yönünde talimat verdiğini de ekledi.

Bir diğer Filistinli Nour Naci Ebu Nasser (27) ise, Pazar günü Gazze’nin güneyindeki Han Yunus’a gitti.

Saatler süren korkutucu yolculuğu anlatan Ebu Nasser, “Çevremize ateş açtılar. Bizi korkutmak istediler. Gazze şehrinin dışında yol boyunca yatan cesetler gördük” dedi.

BM verilerine göre, dört hafta süren savaş, Gazze’de yaklaşık 1,5 milyon insanı yerinden etti.

İsrail ordusu, binlerce kişinin güneye gitme çağrısına uyduğunu bildirdi.

Ancak BM gözlemcileri, tahliye edilen binlerce kişinin, Gazze’de devam eden bombardıman ve güneydeki barınak eksikliği nedeniyle kuzeydeki evlerine geri döndüğünü söyledi.

Birleşmiş Milletler Yakın Doğu’daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA), Gazze’nin güneyindeki tesislerinde 530 binden fazla insanın barındığını ve artık yeni gelenlerin kabul edilemediğini bildirdi.

UNRWA, yerinden edilmiş pek çok kişinin BM sığınma evlerinin yakınındaki sokaklarda uyumak zorunda kaldığını da ekledi.



İktidar koridorları ve arzulanan barış

İktidar koridorları ve arzulanan barış
TT

İktidar koridorları ve arzulanan barış

İktidar koridorları ve arzulanan barış

Ahmet Mahir

89 yaşındaki Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, uzun yıllardır yoldaşı olan Hüseyin eş-Şeyh'i halefi olarak seçerek rejimin istikrarını korumaya büyük önem veriyor. Abbas böylece Filistin'deki iç bölünmeleri yönetebilecek, İsrail ile ABD'nin artan dış baskılarına etkili bir şekilde yanıt verebilecek bir liderlik yapısı oluşturmayı amaçlıyor.

Ancak Şeyh'in Filistin Ulusal Otoritesi Başkan Yardımcısı olarak atanmasının, bir gün uzun zamandır arzulanan devleti ve ulusal egemenliği sağlayacak pragmatik Filistin liderliğine doğru gerçek bir geçişin işareti olup olmadığı sorusu hâlâ ortada duruyor.

Filistin Kurtuluş Örgütü'nün (FKÖ) başkan yardımcılığına da atanan Şeyh'in en önemli önceliklerinden biri, işgal altındaki Batı Şeria'da Hamas'a yönelik her türlü destek ifadesine karşı katı bir sıfır tolerans politikası uygulamak olabilir. Ayrıca, İsrail'in Batı Şeria'daki yerleşim birimlerini genişletmenin yanı sıra, Gazze Şeridi'ni bölgelere ayırma ve bazılarında süresiz kalma konusundaki ısrarının dayattığı önemli meydan okumalara rağmen, İsrail savaşının sona ermesinin ardından Filistin Otoritesi'nin Gazze Şeridi'ne kısmen veya tamamen geri dönmesine yönelik olası bir çerçevenin müzakere edilmesiyle görevlendirileceği de tahmin ediliyor.

Şarku’l Avsat’ın Al Majalla’dan aktardığı habere göre 64 yaşındaki ve Fetih hareketinin kıdemli liderlerinden biri olan Şeyh’in karşı karşıya olduğu gerçek sınav sadece İsrail işgaline karşı koymakta değil, aynı zamanda, Filistin Otoritesi'nin popülaritesindeki önemli düşüşün üstesinden gelmekte gizli olabilir. Başarılı olmak için gerçek halk desteğini kazanması ve FKÖ içindeki diğer Filistinli fraksiyonların onayını almanın bir yolunu bulması gerekiyor. Eğer İsrail suikastlarından sağ kurtulurlarsa, Hamas'ın yurtdışındaki lider kadrosu ile müzakere etmek gibi zorlu görevinden ise bahsetmiyoruz bile.

Fetih hareketinin deneyimli liderlerinden Şeyh'in karşı karşıya olduğu gerçek zorluk, yalnızca İsrail işgaline karşı koymakta değil, aynı zamanda Filistin Otoritesi'nin popülaritesindeki önemli düşüşün üstesinden gelmekte gizli olabilir

Şeyh’in ataması, Filistin toplumunun, özellikle de işgal altındaki Batı Şeria'daki bazı kesimleri tarafından, eski güç yapılarına dayanan siyasi çerçeveyi sağlamlaştırma girişimi olarak görülüyor. Bölgeye yaptığım sık ziyaretlerde, bu kesimlere Filistin liderliğinin ihtiyaçlarını karşılayamaması konusunda yaygın bir hoşnutsuzluk ve hayal kırıklığı duygusunun hakim olduğunu bizzat gözlemledim. Kendileri ile yaptığım görüşmelerde Filistin Otoritesi'nin eski üst düzey yetkilileri de bunu doğruladı. Onlara göre eski muhafızlar, Filistin Otoritesi’nin bölgesel ve küresel değişimlere uyum sağlama kapasitesini ciddi şekilde engelliyor, hatta gerçek reformların yapılmasını bile engelliyorlar. Bu muhalif akıma göre, Filistin Otoritesi, İsrail saldırganlığı gerçekliğiyle mücadele etmekten ve Gazze'de devam eden soykırımı durdurmaktan aciz.

Filistin kolektif hafızasının bir parçası

Şeyh, 1948’deki Nekbe sırasında zorla yerlerinden edilen Filistinli bir ailenin çocuğu olarak 1960 yılında Ramallah'ta doğdu. Bu durum, muhaliflerinin onun Filistin davasına olan sadakati konusundaki şüphelerini ortadan kaldırabilir. Zira çocukluğu ve gençliği onu Filistin'in daha geniş kaybetme, yerinden olma ve direnme anlatısına bağlıyor. Böylece Filistin toplumsal hafızasının bir parçası haline geliyor.

Taraftarlarının gözünde Şeyh, Filistin'in hakları ve tanınması için verilen süregelen mücadeleyi temsil ediyor. Hele ki henüz 18 yaşındayken İsrail tarafından hapse atıldığı ve 1978-1988 yılları arasında 10 yılını cezaevinde geçirdiği göz önüne alındığında.

Cezaevindeyken İbraniceyi öğrendi ve bu dili akıcı bir şekilde konuşur hale geldi; bu beceri daha sonra İsrail ile müzakerelerdeki rolünü güçlendirdi.

Bu ortak acı tarih, hayal kırıklıklarının ve iç bölünmelerin damga vurduğu bir ortamda birleştirici bir etken ve siyasi güç kaynağı olabilir.

2007'den bu yana işgal altındaki topraklarda İsrail ile güvenlik konularında baş koordinatör olarak üstlendiği resmi görevi, muhalifleri tarafından onun atanmasında olumsuz bir nokta olarak görülebilir. Ancak siyasi açıdan onun en güçlü silahı ve eşsiz gücü olabilir. Bunun nedeni, Sivil İşler Genel Otoritesi Başkanı olarak İsrail ile müzakerelerde sahip olduğu kapsamlı deneyimin, güvenlik dinamikleri ile doğrudan ve dolaylı müzakere kanalları konusunda derin bilgi sahibi olduğunu göstermesi.

Abbas'ın 2022 yılında onu FKÖ Yürütme Komitesi Genel Sekreteri ve Müzakere Dairesi Başkanı olarak ataması da şaşırtıcı değil. Dolayısıyla İsrail ile güvenlik koordinasyonu ve müzakerelerden sorumlu başlıca isim olması, onun Filistin Devlet Başkanı nezdinde nüfuzunu ve kazandığı güveni artırıyor.

sdfgthy
Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ve yeni atanan yardımcısı Hüseyin Şeyh, 26 Nisan'da Ramallah'ta düzenlenen FKÖ Yürütme Komitesi toplantısının başlangıcında (AFP)

Şeyh'in karşı karşıya olduğu bir diğer büyük zorluk ise İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun kendisi. Netanyahu birkaç gün önce Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'u, kendi deyimiyle “ülkemizin kalbinde İsrail Devleti'ni yıkmayı amaçlayan bir Filistin devleti kurulması” fikrini destekleyerek “büyük bir hata” yapmakla eleştirmişti. Oysa Netanyahu, Filistin Otoritesi'nin 1993 Oslo Anlaşması'ndan bu yana, İsrail'in 1967'de işgal ettiği topraklarda, BM’nin 1947’deki Taksim Planı’nda yer alan topraklardan daha küçük bir alanda bir Filistin devletinin kurulması yoluyla çatışmaya siyasi ve barışçıl bir çözüm bulunmasını desteklediğini gayet iyi biliyor.

Geçtiğimiz yıl kendisi ile bir röportaj yaptığım ve İsrail ile birlikte bir Filistin devletinin kurulması ve Filistin Otoritesi ile müzakerelere verdiği destekle bilinen selefi Ehud Olmert'in aksine, Netanyahu ve aşırı sağcı ideolojisi, Şeyh’in siyasi güçlenme arayışının önündeki en büyük engel olabilir. Şeyh, İsrail'in en uzun süre görevde kalan ve 17 yılı aşkın iktidarı boyunca Filistin Ulusal Otoritesi Başkanı ile tek bir görüşme bile yapmayan bir Başbakan ile müzakereleri nasıl yeniden başlatabilir?