عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Yemen'de gerilim yükseliyor: Yeni bir atılım ve bubi tuzakları

Operasyon, hükümet güçlerinin temas hatlarına askeri yığınak yapmasıyla aynı zamana denk geliyor

Bin Aziz, son günlerde savaşçılarının Husilerle temas hattındaki seferberliğini yoğunlaştırdı (Independent Arabia)
Bin Aziz, son günlerde savaşçılarının Husilerle temas hattındaki seferberliğini yoğunlaştırdı (Independent Arabia)
TT
TT

Yemen'de gerilim yükseliyor: Yeni bir atılım ve bubi tuzakları

Bin Aziz, son günlerde savaşçılarının Husilerle temas hattındaki seferberliğini yoğunlaştırdı (Independent Arabia)
Bin Aziz, son günlerde savaşçılarının Husilerle temas hattındaki seferberliğini yoğunlaştırdı (Independent Arabia)

Tevfik eş-Şenvâh 

Yemen'deki bombalamalar, savaş yorgunu ülkenin nispeten dinlenmesine olanak tanıyan bir sakinlik döneminin ardından yeniden başladı.

Husi milisleriyle temas hattındaki güçlerini denetleyen Yemen Genelkurmay Başkanı Korgeneral Sağir bin Aziz'in konvoyu salı akşamı şiddetli bir suikast girişimine maruz kaldı.

Aziz, başarısız girişimde mucizevi bir şekilde hayatta kaldı. Konvoyun bombalı bir aracın yanından geçmesi sonucu gerçekleşen suikastta aralarında çocukların da bulunduğu 7 kişi ağır yaralandı. 

Marib ilinden askeri bir kaynak, Marib'in doğusundaki el-Vadi Bölgesi'nde Marib ile Hadramut arasındaki uluslararası karayolun yanında bomba yüklü bir aracın bulunduğunu, Genelkurmay Başkanı'nın konvoyu buradan geçtiği sırada patladığını bildirdi.

Sosyal medyada aktivistler, şehrin dört bir yanından duyulan patlama sonucu dumanların yükseldiği, bombalı aracın alev aldığı görüntüleri paylaştı.

Hedeflenen bölge, şehir sakinlerinin kanlı savaş yıllarında görmeye alışık olduğu bir manzarada, kayıpların boyutunu tespit etmek ve hasarı incelemek amacıyla meşru hükümete bağlı güvenlik güçlerinin yoğun varlığına sahne oldu.

Güvenlik ihlali 

Independent Arabia'ya konuşan kaynak, Genelkurmay Başkanı'nın üç arkadaşı ve hat boyunca orada bulunan dört çocuğun hafif yaralandığını anlattı.

Resmi haber ajansı Saba'nın haberine göre Savunma Bakanlığından resmi bir kaynak, terör örgütünün Genelkurmay Başkanı Aziz'in konvoyunu bombalı araçla hedef aldığını aktardı.

Bu terör saldırısının, İran rejiminin desteklediği Husi milisler ve terör örgütlerine hizmet eden hücrelerin gerilimi sürekli olarak körüklemesi ışığında gerçekleştiğine dikkat çekti.

Bu gelişmenin bir güvenlik ihlalinden kaynaklanıp kaynaklanmadığı konusunda ise olayla ilgili soruşturma yürüttüklerini dile getiren yetkili, bunun başkent Sana'dan Husiler tarafından kontrol edilen iletişimin izlenmesinden kaynaklanan bir atılımı temsil ettiğini belirtti. 

Yemen Silahlı Kuvvetleri, kendi deyimiyle Husi milisleri, "onların tekfirci müttefiklerini ve bölgesel destekçilerini" bu tür açık suç operasyonlarının akıbeti konusunda uyardı.

Bin Aziz birçok cepheyi gezerek askerlerini harekete geçirmiş, savaşa hazırlıklarını denetlemişti. Gözlemciler bunu ateş hattında olduklarına dair bir mesaj olarak değerlendirdi.

Yemen Genelkurmay Başkanı Korgeneral Sağir bin Aziz, yaklaşık bir ay önce yurtdışı ziyaretlerinden Marib'e döndüğü sırada başarısız bir suikast girişimine daha maruz kalmıştı.

Sonrasında ise, İran destekli Husi grubuyla barışa yönelik girişimlerin başarısızlıkla sonuçlanması ardından savaşın her iki tarafının yeni bir savaş turuna hazırlıkları kapsamında savaş cephelerine saha ziyaretleri gerçekleştirmişti. 

DAHA FAZLA OKU

Pentagon: Husilerin düşürdükleri MQ-9’u kurtarma girişiminde bulunduğunu biliyoruz

Pentagon: Husilerin düşürdükleri MQ-9’u kurtarma girişiminde bulunduğunu biliyoruz

ABD’ye ait bir SİHA

Washington, Husilerin Yemen açıklarında ABD’ye ait bir SİHA düşürdüğünü doğruladı

Husilerin düşmanı

Husiler, söz konusu suikastın sorumluluğunu üstlenmedi. Ancak son iki gün içinde gruba sadık aktivistler ve medya profesyonelleri, bin Aziz'e karşı kışkırtıcı bir dizi kampanya başlattı.

İnsanların Gazze'deki savaşla ilgili duygularını istismar etmek isteyen Husi aktivistler, Aziz'in ABD'deki Kara Kuvvetleri Konferansı'na katıldığı sırada çekilen fotoğraflarını servis ederek onu "Batı ajanı" olarak tanımladılar.

Yemen krizine kapsamlı bir siyasi çözüm bulmayı amaçlayan bölgesel ve uluslararası çabalar sonucunda bir sakinlik kaydediliyor.

Ancak son yıllarda önde gelen üst düzey askeri liderleri hedef alan operasyonların ve suikastların yenilenebileceğini söyleyen gözlemciler, tekrarlanan sızıntıların meşru hükümete bağlı güvenlik sistemindeki ciddi bir boşluğu temsil edebileceğini, Husilerin sıklıkla kontrol altına almaya çalıştığı petrol zengini Marib ili çevresinde savaşın geri döndüğünün bir göstergesi olabileceğini belirtiyor.

Nitekim Yemen'deki savaş ortamı, çatışmanın iki tarafı arasındaki karşılıklı askeri takviyenin yaşandığı sırada bu tür operasyonlarla bunu öngörmeye alışık. 

Bu, Amran'dan gelen Aziz'e yönelik ilk suikast girişimi değil. Zira bin Aziz, Husilere ve onların İran projesine karşı tarihsel düşmanlığıyla tanınan bir kabileye liderlik ediyor.

Ayrıca 12'si ailesinden olmak üzere 34 kişinin bu suikastlardan etkilendiği biliniyor.

Bu yöndeki girişimlerden en sonuncusunda Genelkurmay Başkanı, Marib'de bir kampta olduğu sırada oğlunun ve bazı arkadaşlarının öldürüldüğü füze saldırısından sağ kurtulmuş, ayrıca buradaki evi defalarca bombalanmıştı. 

Independent Arabia ile yaptığı önceki röportajında, birbirini izleyen intihar saldırılarını önlediğini söyleyen Genelkurmay Başkanı, hükümet güçleri içindeki önemli rolüyle tanınıyor.

Çatışmaların onun için günlük bir yorgunluğa dönüştüğünü belirten Aziz, Yemenlilerin büyük bir kısmı tarafından Husilerin düşmanı olarak adlandırılıyor. 

Diğer yandan meşru hükümetin ifade ettiğine göre El Kaide ile İran destekli Husi milisleri arasında ortak bir hizmet ve görüşme süreci mevcut.

Husilerin örgütü projelerine karşı çıkanlara karşı kullandığını öne süren güvenlik kanıtları ortaya çıktı.

Bunlar arasında Beyda'daki hareketleri için güvenli bir sığınak sağlamak, üyelerinin Sana ve diğer illerdeki istihbarat hapishanelerinden serbest bırakılmasını sağlamak gibi hususlar yer alıyor. 

Yemen Dışişleri Bakanı Ahmed Avad bin Mübarek, mayıs ayının ortalarında yaptığı açıklamada, Yemen hükümetinin Husiler ile El Kaide ve IŞİD gibi terör örgütleri arasında suikast, adam kaçırma ve diğer terör eylemlerinde işbirliği ve koordinasyonun boyutunu açıklayan çok sayıda raporunun varlığından bahsetmişti.

Ayrıca "Neden tüm terör eylemleri İran rejiminin desteklediği Husi darbesine maruz kalan bölgelerde değil de yalnızca kurtarılmış bölgelerde gerçekleşiyor?" vurgusunda bulunmuştu. 

Independent Arabia - Independent Türkçe

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

12 günlük savaşın ardından İran’ı dayatılan bir savaş mı yoksa dayatılan barış mı bekliyor?

Görsel: Eduardo Ramon
Görsel: Eduardo Ramon
TT
TT

12 günlük savaşın ardından İran’ı dayatılan bir savaş mı yoksa dayatılan barış mı bekliyor?

Görsel: Eduardo Ramon
Görsel: Eduardo Ramon

Araş Azizi

ABD'nin 22 Haziran'da İran'ın nükleer tesislerine düzenlediği saldırıların ve 12 gün süren İran-İsrail Savaşı’nın sona ermesinin ardından acil cevaplanması gereken bir soru ortaya çıktı: Tahran nasıl tepki verecek?

Tahran'ın bugün karşı karşıya olduğu en önemli soru ise stratejik geleceğiyle ilgili olan ‘İran, ABD üslerini barındıran komşu ülkelerle gerginliklere yol açabileceği halde ABD ile uzun soluklu bir gerilime doğru gidebilecek bir yola mı devam edecek yoksa Washington ile tarihi bir anlaşma arayışına girerek tırmanan gerginliği sona erdirecek ve devam eden savaşa bir son verecek farklı bir yol mu seçecek?’ sorusudur.

Orta yolun bir marjı olması gayet doğal karşılanabilir. İran İslam Cumhuriyeti'nin siyasi deneyimi, ‘Amerika'ya ölüm’ gibi düşmanca sloganların yanında gerektiğinde Washington ile pratik iş birliği yapma becerisine sahip olduğunu daha önce kanıtlamıştı. İran rejimi, ABD ve İsrail ile kapsamlı bir çatışmayı bir kez daha önleyerek, yaralarını sararken Batı karşıtı söylemlerini sürdürmeyi başarabilir. Fakat, özellikle sabırsızlığıyla tanınan ve daha önce reddettiği bir seçenek olarak ‘rejim değişikliği politikasını’ düşünmeye başlayan Donald Trump gibi bir ABD başkanı varken bu denge oyununu sürdürmek oldukça zorlaştı.

İran’ın krizlerle boğuşan 86 yaşındaki Dini Lideri siyasi kariyerinin sonuna yaklaşırken pek çok kişinin beklentilerini boşa çıkarmış olması son derece ironik.

İran’ı bugünkü duruma Dini Lideri (Rehber) Ayetullah Ali Hamaney getirdi. İran geçtiğimiz yıldan bu yana nükleer silaha sahip üç ülke tarafından saldırıya uğradı. Pakistan’ın geçtiğimiz yıl saldırdığı İran’a geçtiğimiz haftalarda İsrail ve ABD de saldırılar düzenledi. İran bugün İsrail'in saldırıları altında ezilirken Tahran, ABD’nin bölgedeki çıkarlarına saldırmaya karar vermesi halinde buna şiddetle karşılık verebilecek olan değişken bir ruh hali içindeki bir ABD başkanıyla karşı karşıya.

İran’ın krizlerle boğuşan 86 yaşındaki Dini Lideri siyasi kariyerinin sonuna yaklaşırken ironik olan ABD ile ilişkilerin normalleşmesini umut edenlerin de İran'ın bölgede daha güçlü bir rol oynamasını isteyenlerin de beklentilerini boşa çıkarmış olmasıdır. Hamaney, ideolojik katılık ve Batı'ya karşı sert bir düşmanlık şeklindeki bir yaklaşıma sahip. Taktik düzeyde aşırı ihtiyatlıydı. Bu çelişkinin sonucu olarak, rejim içindeki çeşitli akımlar nezdindeki itibarı zedelendi. Onun dışlanması büyük bir kurumsal şok yaratabilir, bu yüzden birçok kişi onun ölümünü beklemeyi tercih ediyor. Bununla birlikte, gerçek güç merkezlerinin iktidar içindeki diğer taraflara geçmesiyle birlikte, giderek marjinalleşebilir.

Karşı karşıya gelme seçeneği

Öte yandan Tahran'da kararları kimin verdiği önemli değil. Bu savaştan sonra İran’ın geleceği iki ana yolda şekillenecek gibi görünüyor.

İran önce, dış politika alanında tutumunu sürdürmekte ısrarcı olabilir ve dış politika alanında reddedici yaklaşımını sürdürebilir. Hatta ABD'nin bölgedeki ve uluslararası arenadaki çıkarlarını hedef alarak ABD ile çatışmayı genişletmeye çalışabilir. Ancak bu yolda ilerlemek, Tahran’ın son yıllarda, özellikle Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile, hatta uzun süredir yakın ilişkiler sürdürdüğü Türkiye ve Katar gibi ülkelerle kurmayı başardığı bölgesel ilişkiler ağını zedeleme riski taşıyor.

Bu ilişkilerle ilgili kayıp önemsiz bir kayıp olmaz. Riyad ve Abu Dabi ile ilişkilerin yeniden başlaması, İran rejimine yönelik tecridin azalmasına katkıda bulunmuş ve son dönemde İran'ın en önemli diplomatik başarılarından biri olmuştu. Bu durum, Washington ile yakın ortaklığına rağmen, İsrail ve ABD’nin İran'a yönelik saldırılarını kınamaktan çekinmeyen Suudi Arabistan'ın tutumunda açıkça görülüyordu.

Ayrıca İran, dışişleri bakanları düzeyinde yapılan tekrarlı toplantıların ardından Mısır ve Bahreyn ile ilişkilerini yeniden kurma yolunda ilerliyordu. Hatta İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi’nin Kahire sokaklarında dolaşırken Mısır mutfağına olan sevgisini coşkuyla anlatması artık alışılmış bir manzara haline gelmişti. Dolayısıyla, bölgesel bir savaşa sürüklenerek Arap ülkeleriyle olan bu dostluğunu kaybetmek Tahran için ağır bir darbe olur.

Eğer savaş çıkarsa, İran büyük olasılıkla kendini tek başına savaşırken bulacak. Bazı ideologların sert söylemlerine ve vaatlerine rağmen, Rusya veya Çin'in Tahran'a doğrudan destek verme olasılığı yok. Moskova, iki ülke arasındaki ilişkilerin en yakın olduğu dönemde bile İsrail'in Suriye'deki İran güçlerini hedef almasına izin verdi ve Tahran'ın talep ettiği hava savunma sistemlerini sağlamayı reddetti. Çin ise, ABD ile küresel bir çatışmaya girse bile, Ukrayna için yapmadığı gibi İran'ı da savunması söz konusu değil.  Böylece, stratejik açıdan İran izole kalacak ve içerde geniş bir destek bulamayacağı kesin olan bir savaşla karşı karşıya kalmış olacak.

İran rejiminin destekçileri, uzun ve eşit olmayan savaşlarda rejimin direnme kabiliyetiyle gurur duysalar da rejim artık ilk yıllarında sahip olduğu esnekliğe sahip değil. Son yıllarda yaşanan bir dizi bölgesel ve uluslararası değişim, ‘direniş ekseni’ olarak bilinen yapının dağılmasına yol açtı. Bu eksenin merkezi ve en belirgin örneği, geçtiğimiz yıl halk ayaklanması karşısında çöken Beşşar Esed rejimiydi. İsrail de bu eksenin geri kalan bileşenlerinin parçalanmasında önemli bir rol oynadı.

Irak'ta Tahran'a yakın Şii milisler ABD üslerini hedef alabilirler, ancak özellikle seçimler yaklaşırken ülkeyi yeniden topyekûn bir savaş ortamına sürükleyen bir izlenim vermemeye özen göstereceklerdir. Arap dünyasında daha geniş bir sahnede ise çoğu ülke kalkınma ve ekonomi önceliklerini benimsiyor. Körfez ülkelerinden ve ABD'den yatırım çekmeye çalışıyor, bu da onları İran ile İsrail arasındaki silahlı çatışmaya dahil olmaya hazırlıksız kılıyor.

Bu yüzden Arap ülkelerindeki Tahran ile ittifak halinde olan milislerin ABD'ye karşı açık bir savaşa girmeleri için siyasi alan daralıyor. Bu da Hizbullah'ın tırmanışa katılmakta tereddüt etmesini açıklıyor. Yemen'deki Husiler ise şu anda ABD ve Suudi Arabistan ile ayrı ayrı ateşkes anlaşmaları yapmaktan yararlanarak, doğrudan çatışmanın dışında kalıyor.

Mevcut seçenekler pek cazip olmasa da Hamaney kendini ‘dayatılan bir savaş ya da dayatılan bir barış’ şeklinde iki seçenek arasında seçim yapmak zorunda bulabilir.

Alternatif yol

Askeri gerilim olasılıklarının yarattığı bu karanlık gerçeklik karşısında, İran rejimi en uygun seçeneğin savaş mantığından uzaklaşmak ve alternatif bir yol izlemek olduğunu düşünebilir. Başkan Trump'ın İran'ın nükleer programı ve Batı'yı endişelendiren diğer konuları kapsayan kalıcı bir anlaşma müzakere etmeyi amaçlayan ilk girişimini ciddiye alabilir ve Trump'ın ekonomik refah yoluna girme teklifinden yararlanmayı düşünebilir.

Şarku’l Avsat’ın Al Majalla’dan aktardığı analize göre ABD'nin İsrail'in İran'a yönelik saldırılarını onaylaması ve bu saldırılara doğrudan katılması, Tahran'da Başkan Trump'ın samimiyeti konusunda derin şüpheler uyandırdığına şüphe yok. Bu durum, önceki turlarda müzakereleri hedef almaktan çekinmeyen bir başkanla müzakerelerin yeniden başlatılmasının yararlılığı konusunda ciddi soruların sorulmasına neden oluyor.

Abbas Arakçi ile Trump'ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Stephen Witkoff arasında beş turluk nükleer konulu müzakereler yapıldıktan sonra Trump, İran tarafının kendisiyle oynadığını düşündü. Zaman geçtikçe, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun tavsiyeleri kararlarını etkilemeye başladı. Beşinci turdan sonra, İran'ın müzakere stratejisini destekleyenler ‘saldırgan diplomasi’ politikasıyla övünmeye başladılar. ABD’nin dayattığı herhangi bir anlaşmayı ‘reddetme’ ilkesine dayalı bir tutum benimsediklerini açıkladılar. Bu yüzden Trump'ın kasıtlı manevralar olarak gördüğü bu durum karşısında sinirlerine hakim olamaması şaşırtıcı değil.

İran’ın kalıcı bir anlaşmaya varmak için en iyi seçeneği, yeni arabuluculara kapılarını açmak olabilir. Umman, Tahran ile Washington arasındaki diyaloğu kolaylaştırmada önemli ve belirgin bir rol oynarken, Suudi Arabistan, sahip olduğu siyasi nüfuz ve bölgesel ağırlığıyla, müzakere sürecini kesin sonuçlara doğru itmek için daha etkili ve ciddi bir garantör olabilir. Riyad, Başkan Trump'ın yurt dışı gezilerinin ilk durağıydı. Bu bağlamda Trump ile İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ı bir araya getirecek yeni bir barış zirvesine ev sahipliği yapabilir ve belki de en önemlisi, çatışmayı sona erdirecek bir müzakere anlaşmasının temellerini atabilir.

İran’ın Dini Lideri Hamaney, ABD’nin İran’daki nükleer tesisleri hedef alan saldırılarından önce sert bir konuşma yaparak İran'ın ne dayatılan bir savaşa ne de dayatılan bir barışa teslim olacağını bir kez daha vurguladı. Hamaney, konuşmasında meydan okuyan bir ton kullansa da yüzünde yorgunluğun izleri vardı ve ülkesini büyük bir savaşa sürüklemeye hazırlanan bir lideri değil krizlerden yıpranmış bir lideri andırıyordu. Belki de artık bu yaşlı adamın uzun kariyerinin sonuna yaklaştığını kabul etmesinin zamanı gelmiştir. Mevcut seçenekler cazip olmasa da Hamaney kendini ‘dayatılan savaş ya da dayatılan barış’ şeklinde iki seçenek arasında seçim yapmak zorunda bulabilir.