Lübnan kamuoyu ülkenin savaşa dahil olmamasını istiyorhttps://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/4670431-l%C3%BCbnan-kamuoyu-%C3%BClkenin-sava%C5%9Fa-dahil-olmamas%C4%B1n%C4%B1-istiyor
Lübnan kamuoyu ülkenin savaşa dahil olmamasını istiyor
İsrail’de Hizbullah’ın bombaladığı bir bölgeden dumanlar yükseliyor (AFP)
Lübnan ile İsrail arasındaki güney cephesi karşılıklı gerilime tanık oluyor. Hizbullah, İsrail ordusunun onarmaya ve sınır bölgelerine yerleştirmeye çalıştığı elektronik ekipmanları bombalamaya devam etti. Hizbullah, elektronik ekipmanların bulunduğu sütunları kaldırmaya çalışan vinçleri hedef aldı. Bu durum Lübnan Meclis Başkanı Nebih Berri’yi “İsrail savaşının yangınlarının bölgede yayılmasının tehlikelerine” karşı uyarıda bulunmaya itti.
Karşılıklı bombardıman güney Lübnan’daki üç bölümü (doğu, orta ve batı) kapsadı. İsrail güçleri ağır toplar ve insansız hava araçlarıyla (İHA) füzeler kullanırken, Hizbullah güdümlü füzeler ve havan topları kullandı.
Birleşmiş Milletler (BM) Lübnan Geçici Barış Gücü (UNIFIL) Komutanı Aroldo Lazaro, tırmanışın yoğunluğunun artmasına ve “daha geniş ve daha şiddetli saldırıların patlak verme olasılığına” karşı uyarıda bulundu. Lazaro “UNIFIL’in şu anki öncelikleri gerilimi önlemek, sivillerin hayatını korumak ve bunu yapmaya çalışan barışı koruma güçlerinin emniyetini ve güvenliğini sağlamaktır” dedi.
Lübnan Meclis Başkanlığı tarafından yapılan açıklamada, Lazaro ile görüşmesi sırasında Berri “düşman İsrail’in sivilleri, medya mensuplarını ve acil sağlık görevlilerini tekrar tekrar hedef alarak saldırganlığını aşırı bir şekilde tırmandırmasının, Güney Lübnan’ın derinliklerine doğru saldırılarını genişletmesinin ve Lübnan başkenti Beyrut’u tehdit etmesinin; BM’nin 1701 sayılı Kararı ve angajman kurallarıyla temsil edilen uluslararası meşruiyete bağlılık çağrısında bulunan uluslararası toplumun ve Arap dünyasının tutumlarının aksine, İsrail’in savaş ateşinin bölgede yayılması tehlikesini artırdığını” söyleyerek uyarıda bulundu.
Bu atmosferin ışığında, aktivistler ve siyasi güçler tarafından “Lübnan savaş istemiyor” sloganıyla Lübnan’ın savaştan uzaklaşması talebiyle başlatılan geniş çaplı bir kampanya ortaya çıktı. Siyasilerin, sanatçıların ve medyadan isimlerin katıldığı sosyal medya odaklı kampanya daha sonra başkent Beyrut başta olmak üzere farklı şehirlerde sokaklara yansıdı. Pankartlarda “Geçmişin tekrarlanmaması için Lübnan savaş istemiyor” ifadeleri yazılıydı. Çok sayıda Lübnanlının telefonuna da söz konusu ifadenin yer aldığı kısa mesajlar geldi. Arap Körfezi’ndeki bir reklam şirketinin yöneticisi ve kampanyanın organizatörlerinden Gana el-Hazin, kampanyanın amacının “Lübnan’ı ve Lübnanlıları yıkıcı bir savaştan kurtarmak” olduğuna dikkat çekerek, “kampanyanın siyasi, askeri ve güvenlik açısından istikrar isteyen bir grup genç Lübnanlı ve iş adamı tarafından finanse edildiğini ve bunların Lübnan’ın her bölgesinden geldiğini” kaydetti.
Suikastlar Hamas'ın karar alma mekanizmasını nasıl değiştirdi?https://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/5128679-suikastlar-hamas%C4%B1n-karar-alma-mekanizmas%C4%B1n%C4%B1-nas%C4%B1l-de%C4%9Fi%C5%9Ftirdi
Suikastlar Hamas'ın karar alma mekanizmasını nasıl değiştirdi?
Hamas hareketi, İsrail'in siyasi, askeri ve hükümet çalışmalarından sorumlu yetkilileri hedef almasının yanı sıra Gazze içinde ve dışında siyasi bürosunun önde gelen liderlerine suikast düzenlemesinden bu yana durumunu yeniden yapılandırmaya çalışırken büyük engellerle karşılaşıyor.
Yaklaşık 58 gün süren ateşkes döneminde (Mart ayında sona erdi) Gazze Şeridi'ndeki Hamas, bazı birimlerin başına yeni liderler atayarak örgütsel yapısını yeniden inşa etmeye çalışıyordu.
Ekim 2024'te Refah'ta İsrail güçleriyle girdiği çatışmada öldürülen eski büro başkanı Yahya el-Sinvar'ın yardımcısı olan Halil el- Hayya'nın Gazze Şeridi'ndeki siyasi büronun başına geçmesini onaylamak için hızlı bir iç seçim yapılması yönünde bir eğilim vardı.
“İdari boşluk”
Katar'da bulunan ve ateşkes müzakerelerinde Hamas heyetine liderlik etmek üzere Mısır, Türkiye ve diğer ülkeler arasında seyahat eden Hayya, Muhammed el-Cemasi ve Yaser Harb gibi siyasi büro üyeleri de dahil olmak üzere Gazze'deki liderlerle işbirliği yapmaya çalıştı: Muhammed el-Cemasi, Yaser Harb, İsmail Berhum ve İssam el-Dalis gibi siyasi büro üyeleri de dahil olmak üzere Gazze'deki liderlerle temas kurmaya ve örgütün Gazze Şeridi'ndeki çalışmalarını yeniden yapılandırmaya çalıştı. Ancak önceki isimler İsrail'in savaşa yeniden başlamasının ardından suikasta kurban gitmişti.
Filistinliler Hamas'ın siyasi büro üyesi İsmail Berhum'un tabutunu 24 Mart 2025 tarihinde Gazze Şeridi'nde taşırken (AP)
Hamas, en azından İsrail'in liderleri ve sahadaki aktif aktivistleri takip etmeye devam ettiği bir aşamada, idari liderlik düzeyinde yine zor bir gerçeklikle karşı karşıya.
Kovuşturmalar ve Gazze'deki idari boşluk Hamas'ın hükümet çalışanlarının maaşlarını ödemeyi geciktirmesine neden olurken, örgütün siyasi ve askeri unsurlarının maaşları Ramazan Bayramı'nın ikinci günü en fazla yüzde 60 oranında ödendi.
Şarku'l Avsat'a konuşan Hamas kaynakları maaşların ödenmesindeki gecikmenin, maaşların ödenmesini ve Gazze'deki durumun yönetimini denetleyen Hamas liderlerinin İsrail tarafından takip edilmesi nedeniyle oluşan idari boşluk ve karar alma güçlüğünden kaynaklandığını söyledi.
Kaynaklar, savaşın yeniden başlamasından bu yana yaşanan bir dizi suikastın, özellikle Gazze Şeridi içinde hareketin dosyalarının yönetimini büyük ölçüde etkilediğini vurguluyor.
Hamas nasıl yönetiliyor?
Gazze'deki Hamas liderliği, en önemli yönetim ve merkezi dosyaları hareketin siyasi bürosunda ele alıyor, bu da Gazze Şeridi'ndeki liderlerine yönelik suikastların genel büro üzerinde etkili olduğu anlamına geliyor.
Hareket şu anda, siyasi büro başkanı İsmail Haniye'nin geçtiğimiz Temmuz ayında Tahran'da öldürülmesi ve halefi Yahya el Sinvar'ın yaklaşık üç ay sonra Gazze'de öldürülmesiyle ortaya çıkan boşluğun ardından kurulan “Liderlik Konseyi” tarafından yönetiliyor.
Yahya Sinvar (sağda) ve İsmail Haniye (solda) 26 Haziran 2019 tarihinde Gazze Şeridi'nde (AP)
Yeni büro başkanı ve yardımcısını belirlemek için iç seçim yapamayan Hamas, “liderlik konseyi” formülüne başvurdu.
Suikastlar ve savaştan önce Hamas içinde kararlar Siyasi Büro'nun oybirliğiyle alınıyor, büro başkanı ve yardımcısı ile benim ofisimin başkanı tercih ediliyordu: Batı Şeria ve yurt dışı.
Şu anda, bölge başkanları da dahil olmak üzere çok sayıda üyeden oluşan Liderlik Konseyi, hareket içindeki kararları kendi aralarında uzlaşarak alıyor ve gerektiğinde Politbüro'nun geri kalanına danışıyor.
“Liderlik Konseyi” Gazze Şeridi, Batı Şeria ve yurtdışından Politbüro üyelerini kapsamakta ve hareketin yönetimi kapsamındaki her türlü karar, Gazze Şeridi'ndeki herkesle iletişim kurmanın zorlukları ışığında temas kurulabilen tüm Politbüro üyeleriyle fikir birliği içinde alınmaktadır.
Liderlik Konseyi, İsrail'in Ekim 2023'te Gazze Şehri'nin güneyindeki Tel el-Hava mahallesinde bir apartman dairesine düzenlediği hava saldırısında öldürülen Usame el-Müzeyni'nin öldürülmesinden sonra Hamas Şura Konseyi'nin başkanı olan Muhammed Derviş tarafından fiilen yönetilmektedir.
Sağdan, Hamas Liderlik Konseyi üyeleri: Muhammed Derviş, Halil el- Hayya ve Nizar Avadallah geçtiğimiz Şubat ayında Tahran'da (AFP)
Liderlik konseyinin üye sayısı tam olarak bilinmemekle birlikte, kaynaklar beş ila yedi kişiden oluştuğunu, politbüroda ise 20'den fazla pozisyon bulunduğunu öne sürüyor.
İsrail,Haniye ve Salih el-Aruri yurtdışında olmak üzere Gazze'deki Hamas politbürosunun yaklaşık 15 üyesine suikast düzenlendi.
Karar alma süreci
Şarku'l Avsat'a konuşan Hamas kaynakları içinde bulunulan koşullar ve devam eden İsrail zulmü nedeniyle güvenlik gerekçesiyle hareketin liderliğinin, acil durumlar dışında Gazze'deki hareket liderliğine başvurmadan Liderlik Konseyi aracılığıyla karar almaya geri döndüğünü belirtti.
Kaynaklara göre liderlik konseyinin ya da müzakereleri yürüten kişinin, hareketin askeri kanadı Kassam Tugayları'nın askeri konseyinin konumu da dahil olmak üzere, özellikle Gazze Şeridi'nde kalan siyasi büronun tüm üyelerine geri dönmeden alamayacağı açık kırmızı çizgiler var.
Kaynaklara göre kritik konular arasında Gazze Şeridi liderliğinin, özellikle de İsrail'in Muhammed el-Deif ve yardımcısı Mervan İsa'yı öldürmeyi başarmasının ardından bu aşamada tugayları fiilen yöneten Muhammed el-Sinvar (eski hareket lideri Yahya el-Sinvar'ın kardeşi) başkanlığındaki Kassam Tugayları'nın askeri liderliğinin katılacağı ateşkes müzakereleri konusu yer alıyor.
İsrail ordusu tarafından 17 Aralık'ta dağıtılan ve Yahya'nın kardeşi Muhammed el-Sinvar'ı Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Erez geçidi yakınlarında Hamas'a ait bir tünelin içinde bir arabada gösteren fotoğraf (İsrail ordusu - Reuters)
Kaynaklar, Muhammed el Sinvar'ın Hamas içinde, özellikle Kassam Tugayları'nın çalışmaları ve İsrailli mahkumların dosyasıyla ilgili önemli kararların alındığı sistemin bir parçası olduğunu vurguluyor.
Kaynaklar ayrıca Sinvar, Hayya ve hatta Derviş'in kader belirleyici konularda tek taraflı karar alamayacağını; bunun Liderlik Konseyi, siyasi büro üyeleri ve Kassam askeri konseyi ile koordinasyon içinde yapıldığını belirtti.
Kaynaklar, Gazze Şeridi'nin iç ve dış arasındaki iletişimin zorluğu, güvenlik koşulları ve Gazze Şeridi liderlerinin sürekli takip edilmesinin mesajların kendilerine ulaşmasını geciktirdiğini kabul ediyor. Bu zorlukların bir sonucu olarak, bazen arabuluculara cevapların verilmesindeki gecikme nedeniyle müzakerelerin seyrinin etkilendiği belirtiliyor.
Kaynaklar, İsrail'in arabulucular tarafından sunulan önerilere olumlu yaklaşmamakta ısrar etmesi nedeniyle bu engelin son zamanlarda pek bir etkisi olmadığını ifade ediyorlar.
