İsrail ordusunun Şifa Hastanesi’ni işgal etmesi takas anlaşmasını engeller mi?

Hamas’ın elinde tuttuğu İsrailli rehinelerin fotoğraflarından oluşan poster (Reuters)
Hamas’ın elinde tuttuğu İsrailli rehinelerin fotoğraflarından oluşan poster (Reuters)
TT

İsrail ordusunun Şifa Hastanesi’ni işgal etmesi takas anlaşmasını engeller mi?

Hamas’ın elinde tuttuğu İsrailli rehinelerin fotoğraflarından oluşan poster (Reuters)
Hamas’ın elinde tuttuğu İsrailli rehinelerin fotoğraflarından oluşan poster (Reuters)

Filistinli mahkumlar karşılığında rehinelerin serbest bırakılmasını öngören takas anlaşmasının gerçekleşmesine yönelik risklere rağmen, İsrail ordusu Gazze’deki Şifa Hastanesi’ne baskın yapma konusunda ısrar ediyor.

Bu ısrar, serbest bırakılacak Filistinli mahkumların çocuk ya da kadın olsalar bile zafer işareti yaptıkları bir fotoğrafın yayılacağına ilişkin korkusundan kaynaklanıyor.

Beklenen bu tablo, İsrail ordusunun, Hamas’ın 7 Ekim’deki saldırısı konusundaki başarısızlıkları nedeniyle sırtındaki yükleri daha da artırabilir.

Bu nedenle, İsrail ordusu bu hasarı dengeleyebilecek kazanımları gösteren övünebileceği görüntüler istiyor.

FOTO: İsrail ordusu tarafından dün yayınlanan ve bir İsrail tankının Gazze Şehri’nde olduğunu gösteren bir kare (AP)
 İsrail ordusu tarafından dün yayınlanan ve bir İsrail tankının Gazze Şehri’nde olduğunu gösteren bir kare (AP)

Sorun şu ki, ordu liderleri planlanan hedeflerine ulaşamıyor ve hala bu savaş için gerçekçi olmayan hedeflere tutunuyorlar.

İsrail ordusu, Hamas’ın elinde tutulan birkaç İsrailli mahkumun yanı sıra, bir dizi üst düzey Hamas liderini de bulacakları düşüncesiyle hastaneye baskın düzenledi.

Bu operasyon, İsrail, ABD, Filistin, Mısır ve Katar’daki tüm kaynaklardan, kısmi mahkum takasına ilişkin müzakerelerde ciddi ilerleme kaydedildiğinin bildirildiği ve dolayısıyla ordunun bir darbe daha aldığını hissettiği bir zamanda gerçekleşti.

FOTO: Filistinli mahkumların aileleri, çocuklarının serbest bırakılması talebiyle ekim ayında Ramallah’ta Kızıl Haç önünde oturma eylemi düzenledi (AFP)
Filistinli mahkumların aileleri, çocuklarının serbest bırakılması talebiyle ekim ayında Ramallah’ta Kızıl Haç önünde oturma eylemi düzenledi (AFP)

Yedioth Ahronoth gazetesinin İsrail güvenlik kaynaklarıyla yakın bağlantıları olan askeri analisti Yossi Yehoshua’ya göre 2014 yılındaki Koruyucu Hat Operasyonu’nda olduğu gibi, varılacak bir ateşkesin savaşın sonu olacağı yönünde korkular var.

Anlaşmanın ayrıntılarını görüşmek üzere Mısır’a giden Şin Bet Başkanı, Genelkurmay Başkanı ve İsrail Ordusu’nun askeri istihbarat birimi Aman’ın Başkanı, 7 Ekim’de öldürülen bin 400 kişinin ve kaçırılan 239 rehinenin büyük yükünü omuzlarında taşıyor.

Yehoshua’ya göre böyle bir durumda, konumlarına aldıkları yıkıcı darbe göz önüne alındığında, tüm bu görüşmelerde gerçek ağırlıklarını tam olarak kullanabilecekleri kesin değil.

Dolayısıyla, muhtemelen ufukta beliren anlaşma kısmi olacak ve kaçırılan kişilerin tam listesini içermeyecek.

FOTO: 7 Ekim’de Hamas’ın saldırısında ölen 73 yaşındaki Ayala Hatzroni ve 12 yaşındaki torunu Liel’in mezarlarındaki fotoğraf ve çiçekler (AP)
7 Ekim’de Hamas’ın saldırısında ölen 73 yaşındaki Ayala Hatzroni ve 12 yaşındaki torunu Liel’in mezarlarındaki fotoğraf ve çiçekler (AP)

Kısmi anlaşmayı kabul etmenin doğru olmadığının altını çizen Yehoshua, “Bunun yerine, günün sonunda tek bir anlaşmaya varmamız için Hamas üzerindeki yoğun baskı sürmeli. Pratik açıdan İsrail ordusunun ilerleyişinin ne kadar ‘büyük’ olduğu ve kılıcın Hamas’ın boynuna ne kadar yaklaştığı açıkça ortaya çıktı. Tam da bu nedenle ivme kaybetme riskini göze almamak gerek” ifadelerini kullandı.

Yehoshua, İsrail ordusunun, tabur komutanlarından daha yüksek rütbeli Hamas komutanlarını ortadan kaldırılması konusunda da bir atılım yapması gerektiğinin altını çizdi.

Ancak Yehoshua’nın İsrail ordusunun ‘büyük ilerleyişi’ olarak adlandırdığı ve Tel Aviv’deki generallerin sıklıkla dile getirdiği bu eylem, ‘Hamas’ı ve savaşma yeteneğini ortadan kaldırma’ gibi savaşın ciddi hedeflerinden herhangi birine ulaşmadı.

Ordu, Gazze’nin kalbindeki Filistin Yasama Konseyi’nin karargahını işgal etmeyi başardı.

Ordu ayrıca, Gazze şehrini çevreleyen kuzey bölgesi üzerinde neredeyse tam kontrol sağladı.

Gazze’nin merkezinde altı katlı bir yer altı binasını içeren askeri komuta merkezinin işgal edilmesi süreci başladı.

Hamas’ın Gazze'deki lideri Yahya Sinvar, savaş çıkana kadar orada bulunuyordu. Şarku'l Avsat'ın ulaştığı bilgiye göre Hamas’ın silahlı kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları Komutanı Muhammed Dayf’ın ofisi de orada yer alıyor.

FOTO: İsrail’in dün Gazze Şeridi’ndeki Refah’a düzenlediği hava saldırılarının ardından yaşanan yıkımın ortasında oturan bir Filistinli (AP)
İsrail’in dün Gazze Şeridi’ndeki Refah’a düzenlediği hava saldırılarının ardından yaşanan yıkımın ortasında oturan bir Filistinli (AP)

İsrail ayrıca Şati kampını tamamen kontrol altına aldı. İzzeddin el Kassam Tugayları merkezi komuta kumandanı Eymen Nofal da dahil, yaklaşık 20 askeri komutanı öldürdü.

Ayrıca, 20 yıldır Gazze Şeridi’nin kuzey bölgesindeki güçleri komuta eden, hareketin askeri kolunun kurucu liderlerinden Ahmed Gandur’un evini yıktı. Saldırı anında Gandur’un evde olduğuna inanılıyor ve ölme ihtimali yüksek.

Yehoshua, Hamas’ın ortadan kaldırılması hedefiyle karşılaştırıldığında tüm bunların yetersiz kazanımlar olduğunu vurguladı.

Hamas, hala kuzeydeki direniş bölgelerini yönetebiliyor. Kaçınılmaz olarak tehlike ve kayıplarla dolu bir çatışma savaşına henüz girmedi.

Yehoshua’ya göre Hamas, bu yüzden mahkum takasını sürdürmek anlamına gelse bile, daha fazlasını istiyor.

Washington gibi siyasi bir liderlik de bu pozisyonu kabul etti ve İsrail’in daha sonraki operasyonlarının sonucunu bekliyorlar.

Kaçırılanların ailelerinin acı ve sıkıntıları ise devam ediyor.



Suriye Dışişleri Bakanı Şeybani: Suriye-Rusya ilişkileri yeni bir döneme giriyor

Suriye Dışişleri Bakanı Esad Şeybani ile Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Moskova’da daha önce gerçekleştirilen görüşmeden bir kare (AP)
Suriye Dışişleri Bakanı Esad Şeybani ile Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Moskova’da daha önce gerçekleştirilen görüşmeden bir kare (AP)
TT

Suriye Dışişleri Bakanı Şeybani: Suriye-Rusya ilişkileri yeni bir döneme giriyor

Suriye Dışişleri Bakanı Esad Şeybani ile Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Moskova’da daha önce gerçekleştirilen görüşmeden bir kare (AP)
Suriye Dışişleri Bakanı Esad Şeybani ile Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Moskova’da daha önce gerçekleştirilen görüşmeden bir kare (AP)

Suriye Dışişleri ve Gurbetçiler Bakanı Esad Şeybani, Suriye-Rusya ilişkilerinin karşılıklı saygıya dayalı yeni bir döneme girdiğini belirtti.

Şeybani, Moskova’da Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile yaptığı görüşmede, “Suriye’nin yeniden imarını tamamen ulusal bir iradeyle sürdürmeye kararlıyız ve tüm taraflarla dengeli ilişkiler kurmayı hedefliyoruz” dedi. Şeybani ayrıca, “Ekonomik durumu iyileştirmek için Suriye’ye yatırımlar çekmek üzere çalışıyoruz” ifadesini kullandı.

efrty7u
Geçtiğimiz temmuz ayında Moskova’da, Rusya Dışişleri Bakanlığı binasında Suriye Dışişleri Bakanı Esad Şeybani ile Rus mevkidaşı Sergey Lavrov arasında yapılan müzakere oturumundan bir kare (DPA)

Lavrov ise görüşmede çeşitli başlıkların ele alındığını belirterek, Suriye’nin toprak bütünlüğünün korunmasının önemine vurgu yaparak iki ülke arasındaki ikili iş birliğinin güçlendirilmesi gerektiğini kaydetti.


İsrail, Lübnan’ın güneyindeki Nebatiye bölgesine hava saldırıları düzenledi

İsrail’in Lübnan’ın güneyine daha önce düzenlediği hava saldırılarının ardından yükselen dumanlar (Arşiv – DPA)
İsrail’in Lübnan’ın güneyine daha önce düzenlediği hava saldırılarının ardından yükselen dumanlar (Arşiv – DPA)
TT

İsrail, Lübnan’ın güneyindeki Nebatiye bölgesine hava saldırıları düzenledi

İsrail’in Lübnan’ın güneyine daha önce düzenlediği hava saldırılarının ardından yükselen dumanlar (Arşiv – DPA)
İsrail’in Lübnan’ın güneyine daha önce düzenlediği hava saldırılarının ardından yükselen dumanlar (Arşiv – DPA)

Lübnan Ulusal Haber Ajansı NNA, bugün (Çarşamba) İsrail savaş uçaklarının ülkenin güneyinde yer alan Nebatiye bölgesine bir dizi hava saldırısı düzenlediğini bildirdi. İsrail ordusu ise saldırıların, güneyde Hizbullah’a ait olduğunu öne sürdüğü “roket fırlatma noktalarını” hedef aldığını açıkladı.

Şarku’l Avsat’ın Lübnan Ulusal Haber Ajansı’dan aktardığı habere göre İsrail ordusu, Nebatiye bölgesindeki Nemiriye Vadisi’ne yönelik bir dizi hava saldırısı gerçekleştirdi. Bunu, birkaç dakika sonra Humin Vadisi’ni hedef alan bir başka hava saldırısı izledi.

Öte yandan İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada, Hizbullah’a ait roket fırlatma mevzilerinin hedef alındığını belirtti. Adraee, “İsrail Savunma Kuvvetleri kısa süre önce Güney Lübnan’ın çeşitli bölgelerinde Hizbullah’a ait çok sayıda roket fırlatma noktasına hava saldırısı düzenledi. Saldırılar sırasında, son dönemde Hizbullah unsurlarının faaliyet yürüttüğü askeri binalar ve ilave terör altyapıları imha edildi” ifadelerini kullandı.

Ordu sözcüsü, hedef alınan fırlatma noktalarının varlığının, İsrail ile Lübnan arasındaki mutabakatların ihlali anlamına geldiğini savundu.

Bu gelişmeler, İsrail’in, taraflar arasında Kasım 2024’te yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasının ardından Hizbullah’ın savaş sırasında uğradığı ağır kayıplar sonrası askeri kapasitesini yeniden inşa etmesini engellemek amacıyla Lübnan’ın farklı bölgelerine hava saldırıları düzenlemeyi sürdürdüğü bir dönemde yaşandı.

Anlaşma uyarınca, Lübnan ordusunun sınır bölgesinde konuşlanması ve hükümet tarafından kabul edilen bir plan çerçevesinde Hizbullah’ın silahsızlandırılması öngörülüyor.

Plan kapsamında, sınırdan yaklaşık 30 kilometre uzaklıktaki Litani Nehri’nin güneyini kapsayan ilk aşamanın, yıl sonuna kadar Lübnan ordusu tarafından tamamlanması bekleniyor.

Öte yandan Lübnan, Hizbullah’ın silahsızlandırılmasının hızlandırılması konusunda ABD ve İsrail’den artan baskılarla karşı karşıya bulunuyor. Bu baskılar doğrultusunda Lübnanlı yetkililer, ay başında eski büyükelçi Simon Karam’ı, ABD, Fransa, Birleşmiş Milletler ve İsrail’in de yer aldığı Ateşkes Denetim Komitesi toplantılarına sivil temsilci olarak atadı.


Gazze ateşkesinin mimarı Trump mı?

Trump, Şarm el-Şeyh'te imzaladığı Gazze anlaşmasının metnini gösteriyor (Arşiv - AFP)
Trump, Şarm el-Şeyh'te imzaladığı Gazze anlaşmasının metnini gösteriyor (Arşiv - AFP)
TT

Gazze ateşkesinin mimarı Trump mı?

Trump, Şarm el-Şeyh'te imzaladığı Gazze anlaşmasının metnini gösteriyor (Arşiv - AFP)
Trump, Şarm el-Şeyh'te imzaladığı Gazze anlaşmasının metnini gösteriyor (Arşiv - AFP)

ABD Başkanı Donald Trump, Gazze Şeridi’nde, Hamas ve İsrail’i ateşkese ikna etmede belirleyici bir rol oynadı. İki yıl süren savaşın sona erdirilmesini öngören ateşkes anlaşmasına giden süreçte Washington’un aktif diplomasisi öne çıktı. Savaş boyunca Filistinliler, can kayıpları ve maddi yıkımın yanı sıra sağlık, çevre ve altyapı alanlarında ağır bedeller ödedi.

Trump yönetiminin, Joe Biden döneminde yoğun çabalara rağmen sonuç alınamayan ateşkes girişimlerini başarıyla sonuçlandırdığına dikkat çekiliyor. Biden yönetiminin çabalarının, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu liderliğindeki hükümetle yaşanan görüş ayrılıkları nedeniyle başarısız olduğu, Netanyahu’nun ise Trump’ın yeniden iktidara dönüşünü beklediği ifade edildi. Ancak Trump’ın bu dönüşü, ilk başkanlık döneminde İsrail’e sunduğu Kudüs’ün başkent olarak tanınması, Golan Tepeleri üzerindeki İsrail egemenliğinin kabulü ve İbrahim Anlaşmaları gibi adımlarla bire bir örtüşmedi.

Hamas’ın tutumunun kabulü

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre Trump’ın, Filistin meselesi ve genel olarak bölgeye ilişkin birçok kararı Netanyahu ve hükümetine dayattığı belirtiliyor. Özellikle Gazze savaşı konusunda Trump’ın, Hamas’a sunulan ateşkes planına hareketin verdiği yanıtı kabul etmesi, İsrail tarafında şaşkınlık yarattı. Bu durum, Netanyahu hükümetini fiili durumu kabullenmeye zorladı ve sonuçta ateşkes anlaşmasına varıldı.

Her ne kadar bu gelişme Trump yönetiminin hanesine bir başarı olarak yazılsa da, İsrail’in son derece kırılgan olan ateşkesi sık sık ihlal etmesinin anlaşmayı tehlikeye sokabileceği uyarıları yapılıyor. Öte yandan, iki yıl süren savaşın Filistinli silahlı grupların, özellikle Hamas ve İslami Cihad’ın askeri kapasitesini büyük ölçüde tüketmesi, tarafları ABD’nin hedeflediği ateşkesin ikinci aşamasına geçmeye zorlayabilir. Bunun için arabulucuların desteği kritik önem taşıyor. Arabulucular, bir yandan Hamas ile İsrail arasında, diğer yandan ABD ile taraflar arasında görüş ayrılıklarını gidermeye çalışıyor. Bu çerçevede ABD’nin rolü, Netanyahu hükümetine anlaşmaya uyması yönünde baskı yapmak olarak öne çıkıyor. Nitekim Washington, İsrail’in Hamas’ın ihlallerini gerekçe göstererek Gazze’ye açılan geçişleri yeniden kapatma girişimlerini birçok kez engelledi; aynı zamanda ticari ve insani yardım taşıyan kamyon sayısının artırılması için baskı uyguladı.

Sembolik baskılar eleştirisi

Buna karşın, Filistinli gruplar ve Gazze’deki durumu yakından izleyen çevreler, bu baskıların bazı durumlarda sonuç verse de çoğu zaman tali konularla sınırlı kaldığını savunuyor. Asıl ihtiyaç duyulanın, Gazze halkı açısından hayati öneme sahip başlıklarda daha etkili baskı kurulması olduğu vurgulanıyor. Bu başlıklar arasında yaşanabilir nitelikte çadırların sağlanması, konteyner evlerin bölgeye sokulması ve ciddi bir yeniden imar sürecinin başlatılması yer alıyor. İsrail’in ise Hamas ve diğer grupların silahsızlandırılmasını, Hamas’ın Gazze’deki yönetimden çekilmesini istediği; bu konuların hâlen ateşkesin ikinci aşaması kapsamında yoğun müzakerelere konu olduğu belirtiliyor.

7ıko9
Trump'ın planına göre Gazze'den çekilmenin aşamalarını gösteren harita (Beyaz Saray)

Gazze halkının büyük bölümünün, Trump yönetiminin ateşkesi dayatmasının ardından daha somut ve kapsamlı başarılar beklediği ifade ediliyor. Diplomatik girişimler, arabulucular üzerinden kurulan baskı ve Trump’ın zaman zaman dile getirdiği tehditlere rağmen, ABD’nin anlaşmanın tam anlamıyla uygulanması ve Gazze’de yaşam koşullarının iyileştirilmesi konusunda henüz yeterli adımı atmadığı görüşü yaygın. Oysa Gazze’deki sıradan vatandaş için öncelik, siyasi taleplerden ziyade yaşam koşullarının düzelmesi ve yeniden imarın başlaması olarak öne çıkıyor.

İkinci aşama

Hamas ile Trump yönetimi arasında gerçekleştiği belirtilen ve İsrail için sürpriz olan doğrudan temaslar, ateşkesin ikinci aşamasına daha sorunsuz geçilmesi ihtimalini gündeme getirdi. Hamas’ın, arabulucular aracılığıyla sunduğu çeşitli önerileri doğrudan ABD’li yetkililerle ele almak istediği, ancak İsrail’in bu temaslara itiraz etmesi nedeniyle görüşmelerin ertelendiği kaydediliyor. Buna rağmen bazı sızıntılar, bu görüşmelerin gizli şekilde yapıldığına işaret etse de, ne Hamas ne de ABD tarafından resmi bir doğrulama geldi.

rgt
Hamas militanları, 20 Şubat 2025'te Han Yunus'ta İsrailli rehinelerin cesetlerinin Kızılhaç'a teslimi sırasında tabutlardan birini taşıyor (DPA)

Hamas’ın, Trump yönetiminin Ortadoğu’yu ABD ulusal güvenlik stratejisinde “askeri açıdan uzun vadeli angajman değil, ortaklık bölgesi” olarak tanımlayan yaklaşımını dikkatle analiz ettiği ifade ediliyor. Buna göre Washington, Trump döneminde, kendisini düşman olarak sınıflandırdığı aktörlere dahi, etkili ortaklar olabileceklerini kanıtlamaları hâlinde kapıyı tamamen kapatmıyor. ABD açısından belirleyici olanın, kimin yönettiğinden ziyade, işlevsel ve çıkar temelli ortaklık olduğu vurgulanıyor.

Çifte kazanç hesabı

Bu çerçevede Hamas’ın, Trump yönetiminin açtığı bu alanı, Orta Doğu’daki dış politika düğümlerini çözmek için devlet dışı aktörlerle temas kurma arayışında değerlendirmek istediği belirtiliyor. Böyle bir sürecin, Trump açısından Nobel Barış Ödülü hedefi doğrultusunda diplomatik bir kazanım, Filistin meselesi açısından ise İsrail’le çatışmanın geleceğini etkileyebilecek emsalsiz bir anlaşma doğurabileceği ifade ediliyor.

dfgthy
ABD Başkanı Donald Trump ve Filistin Yönetimi Başkanı Mahmud Abbas, Gazze savaşını sona erdirmek için 13 Ekim 2025'te Mısır'ın Şarm el-Şeyh kentinde bir araya geldi (Reuters)

Ancak Hamas içinde, ABD’ye temkinli yaklaşan bir kanadın da bulunduğu aktarılıyor. Bu kesim, geçmişte verilen ancak hayata geçirilmeyen Amerikan vaatlerini hatırlatıyor. Örneğin, ABD vatandaşı olan İsrailli asker Eydan Alexander’ın, Trump’a jest olarak serbest bırakılmasının ardından sınır kapılarının açılması ve yardımların artırılmasına dair örtük bir anlaşma yapıldığı, ancak İsrail’in bu anlaşmayı uygulamadığı belirtiliyor. Benzer şekilde, İsrailli subay Hadar Goldin’in naaşının teslimine ilişkin mutabakatın da yerine getirilmediği hatırlatılıyor. Bu durumun, ABD’nin İsrail üzerinde gerçek ve etkili bir baskı kurmadığı sürece Gazze’de somut ve kalıcı kazanımlar elde etmesinin zor olacağına işaret ettiği değerlendiriliyor.