Libya İstikrar Hükümeti, UNSMIL’ı Ulusal Birlik Hükümeti ile ‘gizli anlaşma’ yapmakla suçladı

UNSMIL Başkanı Abdullah Batili (UNSMIL Medya Ofisi)
UNSMIL Başkanı Abdullah Batili (UNSMIL Medya Ofisi)
TT

Libya İstikrar Hükümeti, UNSMIL’ı Ulusal Birlik Hükümeti ile ‘gizli anlaşma’ yapmakla suçladı

UNSMIL Başkanı Abdullah Batili (UNSMIL Medya Ofisi)
UNSMIL Başkanı Abdullah Batili (UNSMIL Medya Ofisi)

Libya’da iktidar için mücadele eden iki hükümet arasında yeni bir gerilim yaşanıyor.

Usame Hammad liderliğindeki Libya İstikrar Hükümeti, Abdulhamid Dibeybe başkanlığındaki Ulusal Birlik Hükümeti’ni anlaşmazlıkları körüklemekle suçladı.

Aynı zamanda, Birleşmiş Milletler (BM) Libya Destek Misyonu’nu (UNSMIL) da Birlik Hükümeti ile ‘gizli anlaşma’ yapmakla itham etti.

Libya İstikrar Hükümeti, uluslararası topluma ve BM Genel Sekreteri’ne, UNSMIL Başkanı Abdullah Batili’ye baskı yaparak, ‘Libya seçimlerinin engellemesi, görev süresi dolmuş bir hükümetle gizli anlaşma yapması ve onun yıkıcı gündemlerine boyun eğmesi’ olarak tanımladığı durumu durdurması için derhal müdahale etmeleri yönünde çağrıda bulundu.

Usame Hammad liderliğindeki hükümet, Ulusal Birlik Hükümeti’ni ‘ülke üzerindeki kontrolünü, güç kullanarak empoze etmeye çalışmakla’ suçladı.

Libya İstikrar Hükümeti, bazı tarafların ‘kendilerini koruyan ve emirleri altında çalıştıkları güce dayanarak’, ülkedeki tek meşruiyet olarak davrandıklarına dikkat çekti.

Dibeybe hükümetinin ‘bazen güvenliği sağlamak, bazen de düşmanlarla savaşmak bahanesini kullandığını’ vurgulayan İstikrar Hükümeti’nin açıklamasında şu ifadelere yer verildi:

“Bu dayanıksız iddialar ve savaş seçeneği, herhangi bir meşruiyet bahanesi olarak kabul edilemez. Ulusal Birlik Hükümeti’nin Libya halkına karşı güç kullanma tehditleri reddediliyor ve kınanıyor. Bu, faillerinin cezalandırılması gereken bir suçu temsil ediyor.”

UNSMIL’ı önyargılı olmak ve tüm suç ve ihlallerine göz yummakla suçlayan İstikrar Hükümeti, UNSMIL’ı ‘Zuvara şehrinde Libya halkına karşı işlenen her şeyden’ sorumlu tuttu.

Ayrıca, ülkenin batısındaki fiili otoriteler aracılığıyla güvenlik, siyasi ve sosyal kriz tetiklemenin sonuçlarına karşı uyarıda bulundu.

FOTO: Temsilciler Meclisi tarafından atanan Libya İstikrar Hükümeti Başbakanı Usame Hammad (Libya İstikrar Hükümeti)
Temsilciler Meclisi tarafından atanan Libya İstikrar Hükümeti Başbakanı Usame Hammad (Libya İstikrar Hükümeti)

İstikrar Hükümeti, resmi sınırlar ve geçişlerin güvenliğinin sağlanması ve savunulmasının devlet kurumlarının sorumluluğunda olduğunu vurguladı. Meclis’e ise Libya şehirleri ve ülkenin batısındaki bileşenlerinin ‘kendilerine yönelik yapılacak her türlü hain saldırının sonuçlarından’ korunması için gerekli karar ve önlemleri alması çağrısında bulundu.

Libya’daki Ulusal İnsan Hakları Komisyonu, Ulusal Birlik Hükümeti’nin ülkeyi ‘toplumsal bileşenler arasında etnik bir iç savaşa’ sürüklemesinin sonuçları konusunda uyardı.

Komisyon, Zuvara ve Ras Acdir Sınır Kapısı çevresinde yaşanan güvenlik geriliminin, Dibeybe hükümetine bağlı güçlerin limanın kontrolünü yeniden ele geçirme bahanesiyle, kötü düşünülmüş ve korkunç sonuçları olan eylemleriyle ortaya çıktığını da öne sürdü.

FOTO: Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih ve UNSMIL Başkanı Abdullah Batili dün Kubba’da (Salih’in Ofisi)
Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih ve UNSMIL Başkanı Abdullah Batili dün Kubba’da (Salih’in Ofisi)

Libya’nın doğusundaki Tobruk kentinde bulunan Temsilciler Meclisi’nin Başkanı Akile Salih, Kubba şehrinde beklenmedik bir şekilde UNSMIL Başkanı Abdullah Batili ile görüştü.

Temsilciler Meclisi Sözcüsü Abdullah Belhak’ın açıklamasına göre, Salih, Batili ile cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerinin yapılması ile seçimlerin yapılmasını denetleyecek birleşik bir hükümet kurulması konusunu görüştü.

Taraflar görüşmede, yakın gelecekte seçim hakkının uygulanması için gerekli önlemlerin alınması konusunda mutabakata vardı.

Görüşmede ayrıca, ülkenin batısındaki güvenlik geriliminin yanı sıra ertelenen cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerini düzenleyen yasalar konusunda Temsilciler Meclisi ile Devlet Yüksek Konseyi arasındaki görüş ayrılıklarını çözmek amacıyla Devlet Yüksek Konseyi’nin duyurmayı planladığı girişimin desteklenmesi konusunda da anlaşıldı.

Öte yandan, Yüksek Devlet Konseyi Başkanı Muhammed Takala, şu anda ziyaret ettiği ABD’deki Libya topluluğuyla, Libya’daki siyasi durumu ve topluluğun iki ülke arasındaki iletişimi geliştirmek için oynayabileceği rolü tartıştı.

FOTO: Trablus’ta Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi’nin başkanlık ettiği bir güvenlik toplantısı (Libya Başkanlık Konseyi)
Trablus’ta Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi’nin başkanlık ettiği bir güvenlik toplantısı (Libya Başkanlık Konseyi)

Diğer taraftan, Trablus Üniversitesi Fakülte Sendikası Başkanı Usame el-Azrak, pazar gününden itibaren çalışmaların devam edeceğini ve üyelerin talepleri konusunda Ulusal Birlik Hükümeti ile anlaşmaya varılacağını bildirdi.

Ancak Trablus Üniversitesi, çalışmaların yeniden başlaması ve çalışma materyallerinin indirilmesi için sistemin pazartesi günü açılacağını bildirdi.



Lahbib: İsrail'in Gazze'de uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planları, yardımların engellenmesi anlamına geliyor

İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
TT

Lahbib: İsrail'in Gazze'de uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planları, yardımların engellenmesi anlamına geliyor

İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)

Avrupa Komisyonu Eşitlik, Hazırlık ve Kriz Yönetimi Komiseri Hadja Lahbib bugün yaptığı açıklamada, İsrail’in Gazze Şeridi’nde uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planlarının, hayat kurtaran yardımların bölgeye ulaşmasını engelleyeceğini belirtti.

Lahbib, X platformundaki hesabından yaptığı paylaşımda, Avrupa Birliği’nin (AB) tutumunun net olduğunu vurgulayarak, “Sivil toplum kuruluşlarının mevcut haliyle kayıt altına alınması yasasının uygulanması mümkün değil” dedi.

Lahbib, insani yardımların önündeki tüm engellerin kaldırılması gerektiğini vurguladı ve “Uluslararası insancıl hukuk, herhangi bir belirsizliğe yer bırakmıyor; yardımlar ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmalı” ifadesini kullandı.

İsrail medyası, hükümetin dün yaptığı açıklamaya dayanarak, Sınır Tanımayan Doktorlar, ActionAid ve Oxfam gibi onlarca insani yardım örgütünün lisanslarının iptal edileceğini ve bunların ‘terörle bağlantılı’ olduğu gerekçesiyle kapatılabileceğini duyurmuştu.

Bazı uluslararası yardım kuruluşları, kayıtlarının iptal edilmesi riskiyle karşı karşıya bulunuyor. Eğer 31 Aralık’a kadar İsrail makamlarının belirlediği yeni kriterlere uyum sağlamazlarsa, 60 gün içinde faaliyetlerini durdurmak veya Gazze Şeridi ve Batı Şeria’daki çalışmalarına kısıtlama getirmek zorunda kalabilirler.


Süveyda’da el bombası patladı: 1 ölü, 2 yaralı

Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
TT

Süveyda’da el bombası patladı: 1 ölü, 2 yaralı

Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)

Şarku’l Avsat Suriye devlet televizyonu El-İhbariyye'den aktardığı habere göre bugün (Çarşamba) Süveyda kentinde meydana gelen el bombası patlamasında bir kişi hayatını kaybetti, iki kişi yaralandı.


Sinvar'a yakınlığı bulunan ve serbest bırakılan bir mahkum, Gazze'deki Hamas içinde bir isyana öncülük ediyor ve bu durum bazı Hamas liderlerini öfkelendiriyor

Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)
Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)
TT

Sinvar'a yakınlığı bulunan ve serbest bırakılan bir mahkum, Gazze'deki Hamas içinde bir isyana öncülük ediyor ve bu durum bazı Hamas liderlerini öfkelendiriyor

Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)
Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)

Gazze Şeridi'ndeki Hamas hareketi, iki yıl süren İsrail savaşı sırasında liderlerinin suikastlara kurban gitmesinin ardından bir dizi liderlik değişikliği yaşıyor. Bu durum, hareketin eski lideri olan ve Ekim 2024'te Refah'ta İsrail güçleriyle çıkan çatışmalarda beklenmedik bir şekilde öldürülen Yahya Sinvar'a yakın kişilerin daha fazla öne çıkmasına neden oldu.

Şarku’l Avsat'a konuşan Hamas kaynaklarına göre, serbest bırakılan mahkum Ali el-Amudi, siyasi büro üyesi ve savaş öncesinde hareketin medya departmanından sorumlu olan serbest bırakılan mahkum Ali el-Amudi, kendisi ve Sinvar'a yakın bir dizi kişinin Gazze Şeridi'ndeki hareketi yönetmekle görevlendirilmesinin ardından, Gazze Şeridi'ndeki siyasi bürosunun başına geçti. Bu kişilerin çoğu, Şeridin güneyindeki Han Yunus'ta yaşıyor.

Hamas lideri Yahya Sinvar ve İsmail Haniye'in 2017'de Gazze'de çekilmiş fotoğrafı (Arşiv- Reuters)Hamas lideri Yahya Sinvar ve İsmail Haniye'in 2017'de Gazze'de çekilmiş fotoğrafı (Arşiv- Reuters)

2011 Gilad Şalit esir takasıyla serbest bırakılan eski bir mahkum olan el-Amudi, Gazze Şeridi yönetiminin merkez figürü haline geldi. İsrail hapishanelerinde kaldıkları süre boyunca ve serbest bırakıldıktan sonra Sinvar'a çok yakındı ve sık sık toplantılarına ve diğer etkinliklerine eşlik etti.

Bazı kaynaklar, Gazze Şeridi'nde siyasi büro için gerçek bir seçim yapılmadığını, bunun yerine sürecin atama, onaylama ve istişare yoluyla yürütüldüğünü söylüyor.

Bazı kaynaklar operasyonun “iç yönetmelikleri ihlal ederek” gerçekleştirildiğini söylerken, diğerleri amacın “iç eksiklikleri gidermek” olduğunu ve “seçilenlerin hepsinin Tevfik Ebu Naim, Salah Ebu Şarik ve diğerleri gibi Sinvar'a yakın kişiler olduğunu” açıkladı.

Kaynaklar, el-Amudi'nin şu anda Gazze'deki Hamas içinde “devrim” olarak nitelendirilebilecek bir harekete öncülük ettiğini söylüyor. Özellikle İsrail saldırılarında yaralanan ilçe idari organlarının başındaki bazı yerel liderleri görevden aldı ve yerlerine atamalar yaptı. Savaş sırasında sorumluluklarının bir kısmından vazgeçen diğer kişiler için de aynı şeyi yaptı. Suikasta uğrayan, başka nedenlerle görevden alınan veya farklı görevlere atanan eski liderlerin yerine geçecek kişileri aramaya devam ediyor.

Bazı kaynaklara göre, bu adımlar Gazze Şeridi içindeki yerel Hamas liderlerinin yanı sıra yurtdışındaki liderler arasında da öfkeye yol açtı. Şeridin dışındaki siyasi büro üyelerinden bazıları yerel liderlere, "Olanlar kabul edilemez ve iç hukuka aykırıdır; önümüzdeki günlerde hareketin liderinin seçilmesini beklemeliyiz ki, bir yıl sonra yapılacak genel seçimlere kadar bazı bölgelerin liderliğindeki boşlukların geçici olarak doldurulması konusunda bir anlaşmaya varılabilsin" şeklinde bilgi verdi.

İzzeddin el-Haddad (Fotoğraf el-Kassam tarafından yayınlandı)İzzeddin el-Haddad (Fotoğraf el-Kassam tarafından yayınlandı)

Kaynaklar, Gazze Şeridi'ndeki Hamas içinde siyasi düzeyde hüküm süren "kaosun" aksine, askeri kanadında istikrarlı bir durumun söz konusu olduğunu ve yeniden yapılanmanın sorunsuz ve sistematik bir şekilde devam ettiğini belirtiyor. İzzeddin Kassam Tugayları'nın yeni Genelkurmay Başkanı İzzeddin Haddad'ın savaş sırasında suikasta kurban giden veya öldürülenlerin yerine yeni atamalar yapmak üzere bir dizi toplantı düzenlediğini ve çeşitli kararlar aldığını ifade ediyorlar. Ayrıca, tüm taraflarla sürekli iletişim kurarak siyasi düzeydeki farklılıkların veya anlaşmazlıkların üstesinden gelmeye ve böylece her düzeyde istikrarı sağlamaya çalışıyor.

Kaynaklara göre Haddad, bazı bölgelerdeki tugay komutanları da dahil olmak üzere çeşitli liderlik pozisyonlarındaki boşlukları doldurmak için çalışırken, asıl komutanlarının suikast sonucu öldürülmesinin ardından bu tugayları yönetmek üzere atanmış diğer kişileri de görevde tutuyor.

Savaş sırasında İsrail, Gazze Şeridi'ndeki (Kuzey, Merkez, Han Yunus ve Refah) tugay komutanlarının çoğunu, İzzeddin Haddad'ın komuta ettiği Gazze Şehri Tugayı hariç, suikast sonucu öldürdü. Yerine Muhanned Receb atandı.

Savaş sırasında İsrail, Gazze Şeridi'ndeki (Kuzey, Merkez, Han Yunus ve Refah) tugay komutanlarının çoğunu suikastla öldürdü. Bunun istisnası, Muhannad Receb'ın yerine geçen İzzeddin el-Haddad'ın komutasındaki “Gazze Şehri Tugayı”ydı.

Gazze'deki Hamas savaşçıları (Arşiv-Reuters)Gazze'deki Hamas savaşçıları (Arşiv-Reuters)

Çeşitli kanatları ve kademeleriyle Hamas, İsrail'in çeşitli kaynaklarını hedef alması sonucu mali krizden muzdarip olmuş durumda. Bununla birlikte, savaş sırasında veya sonrasında, farklı oranlarda ve zamanlarda da olsa, maaş ve ödenekleri tamamen kesmedi.

Gerçekte Hamas, 7 Ekim 2023 saldırısının ardından, 1987'deki kuruluşundan bu yana eşi benzeri görülmemiş son derece karmaşık bir dönemle karşı karşıya. Hareketin gözlemcilerine göre, Gazze Şeridi'ne sınır komşusu İsrail tesislerine ve kasabalarına yönelik saldırılarla başlayan bu saldırı, İsrail'i uzun süreli bir savaşa sürükledi.

Yazar ve siyasi analist Mustafa İbrahim, hareketin “askeri yenilginin, örgütsel tükenmişliğin, siyasi karmaşanın ve geleceği ile rolü hakkındaki varoluşsal kaygının iç içe geçtiği bir aşamaya girdiği” değerlendirmesinde bulunuyor.

İbrahim, İsrail savaşının, Hamas'ın siyasi büro üyelerinin ve Gazze Şeridi'ni yıllarca yöneten idari komitelerin başkanlarının çoğunu kaybetmesinin ardından, liderlik ve karar alma yapısını vurduğunu açıkladı. Bu durum, doldurulması kolay olmayan derin bir liderlik boşluğu yarattı ve hareket içinde geleceği ve bir sonraki aşama hakkında anlaşmazlıkları ortaya çıkardı: Bu bir yönetim aşaması mı, örgütsel hayatta kalma aşaması mı yoksa sadece uzun süreli bir krizi yönetme aşaması mı olacak?

Hamas'tan birkaç kaynak Şarku’l Avsat'a şunları söyledi: "İşlerin iyi ve sorunsuz gittiğini söylemek mümkün değil. Birçok zorluk var ve yaşananlar, hiçbir şey bırakmayan ve hareketin liderlerinin çoğunun suikastına neden olan yıkıcı bir savaşın ışığında normal. Geniş bir liderliğe ve Filistin içinde ve dışında geniş bir halk tabanına sahip bir hareket için liderlik boşluğu normaldir ve bir yıl sonra kapsamlı seçimler yapılana kadar mevcut farklılıklar da normaldir."