Lübnan kamuoyu savaşa girmemek için Hizbullah’a baskı yapıyor

Hizbullah Lübnan'daki her türlü tartışmayı silahlı vesayeti ile engelliyor

İsrail ile çatışmalar sırasında öldürülen Hizbullah üyelerinin fotoğrafları Cumartesi günü Beyrut'a asılırken ( AP)
İsrail ile çatışmalar sırasında öldürülen Hizbullah üyelerinin fotoğrafları Cumartesi günü Beyrut'a asılırken ( AP)
TT

Lübnan kamuoyu savaşa girmemek için Hizbullah’a baskı yapıyor

İsrail ile çatışmalar sırasında öldürülen Hizbullah üyelerinin fotoğrafları Cumartesi günü Beyrut'a asılırken ( AP)
İsrail ile çatışmalar sırasında öldürülen Hizbullah üyelerinin fotoğrafları Cumartesi günü Beyrut'a asılırken ( AP)

Hizbullah, muhaliflerinin güneydeki sınır bölgesinden çekilme, 1701 sayılı Kararın uygulanması ve Lübnan ordusunun konuşlandırılması yönündeki çağrılarına, silahlarıyla ilgili her türlü tartışmanın önünü kapatarak karşılık verdi. Hizbullah Genel Sekreter Yardımcısı Şeyh Naim Kasım, direnişin tartışma ve siyaset pazarı için olmadığını ifade ederken, (Dürzi) İlerici Sosyalist Parti (İSP) lideri Velid Canbolat Lübnan'ın savaşa sürüklenmemesi yönündeki çağrısını yineledi.

Lübnan’daki siyasi güçler, Hizbullah'ın Gazze Şeridi'nde devam eden savaşa girmesine karşı olduklarını yineleyerek, Lübnan Ordusu ve UNIFIL güçleri hariç Litani bölgesinde silahların yayılmasının önlenmesi çağrısında bulunan 1701 sayılı Birleşmiş Milletler (BM) kararının uygulanmasını talep etti.

Kasım Hizbullah’ın bir savaşçı için düzenlenen anma töreninde yaptığı açıklamada, Hizbullah’ın İsrail'i meşgul eden, kafa karıştıran, kayıplar verdiren ve tüm gücünü başka yerde kullanmasını engelleyerek en yüksek düzeyde tetikte ve sürekli hazırlık halinde kalacağını ifade ederek, “Ortaya çıkabilecek her türlü olasılığa karşı tamamen hazırlıklıyız. İsrail'in söylediği tüm bu tehditlerin bizim için hiçbir değeri yok. Sahaya iniyoruz, sahada inancımızı ve kanaatimizi ortaya koyuyoruz ve işgal altındaki Filistin'in karşısındaki güney bölgede İsrail'e büyük kayıplar veriyoruz” şeklinde konuştu.

Açıklamasında tek çözümün direniş olduğunu vurgulayan Kasım, ister uluslararası ister İsrail düzeyinde olsun, bu zorluklarla mücadelede direniş dışındaki tüm konuşmalar işe yaramaz olduğunu aktardı. Ayrıca, “Daha önceki dönemlerde direnişin bazı silahlara sahip olmasının yasak olduğunu söylediklerine dikkat ettiniz mi? Özgür insanların yüzleşmek için gerekli imkan ve yeteneklere sahip olması yasak. Rakip ülkelerin İsrail'in ya da uluslararası güçlerin yeteneklerini aşan imkanlara sahip olması yasak. Niçin? Çünkü bizim zayıf kalmamızı istiyorlar ki, her an yenip öldürmeye karar verebilsinler, istedikleri çözümleri dayatabilsinler” dedi.

Hizbullah Genel Sekreter Yardımcısı, “Çözümün direniş olduğuna inanıyoruz. Bu temelde çalıştık, silahlandık ve her zaman arttıracağız. Sahada kalacağız.  Bu direniş tartışmaya ve siyaset pazarına açık değil. Bu direniş Lübnan'ı, tercihlerimizi, bölgemizi korumak ve kollamak için. Güçlü kalacağız, gücü sonuna kadar kullanacağız. Sahip olabileceğimiz ve güçlü olmak için eğitebileceğimiz ne varsa, bundan hoşlanmayan tüm seslere rağmen bunu yapacağız” ifadelerini kullandı.

Canbolat: Bir şeyler yaklaşıyor

Eski milletvekili Canbolat endişelerini “savaşa sürüklenmemek” arzusunu dile getirerek, “Ancak olay olursa (Lübnan savaşa girerse) güç ve kuvvetimiz yok. Kandırılmamalıyız. Konu direniş ekibi ve İsrail’e kalmış. Çok sayıda filoyu gördüğümüzde, bir şeylerin yaklaştığını düşünmek gerekiyor. Savaş başladığında kimse sonunu kontrol edemez. Bu tarihi kural” dedi.

Canbolat, İlerlemeci Sosyalist Parti milletvekili ve  Demokratik Buluşma Bloğu Başkanı Timur Canbolat ile birlikte Lübnan Dağı'ndaki Yukarı Matn köylerine yaptığı gezi sırasında, “Ülkede asgari düzeyde bir ulusal birlik ve her kim olursa olsun bir cumhurbaşkanı seçilseydi daha iyi olurdu. Bugün ordu komutanının atanması konusunda anlaşmazlık var. Ordumuz büyük ve kararlı. Ancak gelecek veya gelmeyecek bir başkanlık uğruna yaşanan farklılıkları anlamıyorum” dedi.

Canbolat mali kefalet karşılığında İrlandalı bir UNIFIL askerini öldürmekle suçlanan bir Hizbullah üyesinin serbest bırakılmasını eleştirerek, “Açıkça söylüyorum ki, bir yıl önce yaşanan olayda İrlandalı askeri UNIFIL güçlerinden öldüren şüpheli veya sanığın serbest bırakılması büyük bir hata. Liderleri ve siyasetçileriyle birlikte Filistin davasının ve Arapların yanında duran bir halk varsa o da İrlanda halkı” dedi.

Güçler ve 1701

Yönetim ve Adalet Komisyonu Başkanı Milletvekili George Advan, “UNIFIL'da İrlandalı askeri öldürmekle suçlanan kişinin serbest bırakılmasının bizim için birçok olumsuzluğu olacak ve yargıya, UNIFIL ile nasıl başa çıkılacağına, güneyde istikrara ve 1701 sayılı Kararın uygulanmasına ilişkin kötü bir imaj vermeye devam edecek” şeklinde konuştu.

Advan, “Bu aşamada askeri kurumu korumamız lazım, Cumhurbaşkanının yetkilerini ihlal edemeyiz ve 1701 sayılı Kararın uygulanmasını talep ediyoruz. Ordu komutanlığına yapılan saldırı ulusal güvenliğe saldırı, biz ordu komutanının uzatılmasını destekliyoruz” dedi.



Yıkıntılar arasında Hartum... Hayata çekingen bir dönüş

Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
TT

Yıkıntılar arasında Hartum... Hayata çekingen bir dönüş

Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)

Ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında iki yılı aşkın süredir devam eden şiddetli savaşın ardından, Sudan'ın başkenti Hartum'da ticari faaliyetler ve günlük yaşam yavaş yavaş normale dönmeye başladı. Modernliğin ve güzelliğin sembolü olan şehir, bugün yıkımın enkazı üzerinde duruyor ve yeniden ayağa kalkmaya çalışıyor. Binlerce yıkık bina, başkentte Mehdi Devrimi’nden bu yana ilk kez yaşanan savaşın şiddetini gözler önüne seriyor.

uı8o9
Sudan Merkez Bankası binası ve yakınındaki bir otelde meydana gelen hasarın izleri (Şarku’l Avsat)

Savaşın izleri binalarda ve sokaklarda halen açıkça görülüyor. Başkentin birçok simgesel yapısı tamamen veya kısmen yakıldı ya da yıkıldı, binaların duvarlarında kurşun delikleri var. Bankalar ve devlet daireleri kapısız ve penceresiz hale geldi; içlerinden yangın ve is kokusu yayılıyor.

Toplu taşımaya temkinli dönüş

Hartum'un merkezindeki ana ulaşım istasyonu olan ve Jackson durağı olarak bilinen istasyonda, toplu taşıma araçları eyaletin şehirlerinden ve ilçelerinden vatandaşları taşımaya yeniden başladı, ancak Hartum'un en ünlü pazarlarından biri olan Arap Pazarı’na ulaşmak için halen yürüyerek veya özel araçlarla gitmek gerekiyor.

Yetmişli yaşlarında bir adam yorgun adımlarla pazara doğru yürüyordu. Yürümekten yorgun düşen adam, başındaki takkesini kaldırarak terini sildi. Şarku’l Avsat’a eski dükkanını kontrol etmek ve 200 bin Sudan cüneyhi (73 dolar) değerinde mal ve eşya satın almak istediğini söyledi. Şehrin en büyük ve en ünlü ticaret merkezi olan Vaha Hartum’u çevreleyen yıkıma işaret eden yaşlı adam, gözlerinden umut ışığı saçarak, “Bu yıkım yeniden inşa edilecek, önemli olan dersimizi almamız” dedi ve sonra sessizliğe büründü.

Altınlar nereye gitti?

Yanan Vaha Hartum'un yakınında arabalar hareket ediyor ve insanlar dolaşıyor, ancak dükkanlar henüz açılmadı. Bazıları sadece mallarını kontrol etmekle yetiniyor, diğerleri ise el-Fercabi Eczanesi yazan tabelanın altında arabalarının bakımını yapmaya devam ediyor.

frgthyuı
Savaşın izlerini taşıyan yıkık bir ticaret merkezi (Şarku'l Avsat)

Bir zamanlar Sudan'ın en büyük altın ticaret merkezlerinden biri olan Altın Binası, yangına rağmen halen ayakta duruyor. Öte yandan, Hartum Valisi ile şirket sahipleri arasında bölgedeki altın ticaretini canlandırmanın yollarını görüşmek üzere bir toplantı yapılacağı konuşuluyor.

Hartum Ulu Camii

1901 yılında Hidiv Abbas Hilmi Paşa tarafından açılan ve tarihi bir mimari eser olan Hartum Ulu Camii, savaştan nasibini aldı ve çevresi ile birlikte büyük hasara uğradı. Bakım çalışmaları tamamlanmak üzere olan caminin birkaç gün içinde ibadete açılması planlanıyor. Savaştan önce Hartum Ulu Camii, ibadet etmek ve ders halkalarına katılmak için Hartum'un dört bir yanından gelenlerden yoğun ilgi görüyordu.

yjuı
Başkentin merkezindeki bir ticaret merkezinde meydana gelen yıkımdan (Şarku'l Avsat)

Saray Caddesi

Hartum'un merkezindeki ana caddelerden biri olan Saray Caddesi, adını, güney kapısında bulunan Cumhurbaşkanlığı Sarayı’ndan almıştır. Çatışmalar sırasında büyük bir savaş alanı olan cadde, son dönemde yeniden hareketlendi; özellikle Cumhuriyet Caddesi ile kesiştiği noktada özel araçların gelip gittiği görülüyor.

gthyujı
Cumhuriyet Caddesi'nin çukur kısımlarındaki su birikintileri (Şarku'l Avsat)

Diğer caddelerin aksine Saray Caddesi her iki yanında küçük su birikintileri olmasına rağmen en temiz cadde olarak kabul ediliyor. Seyyid Abdurrahman Caddesi ile kesiştiği noktada ise el-Ehli Bankası binasında bakım çalışmaları başladı; bankanın faaliyetlerine yeniden başlaması için hazırlıklar yapılıyor.

Hürriyet Caddesi

Hürriyet Caddesi, Hartum'un batı kesiminde, elektrikli ev aletleri mağazalarının bulunduğu bölgede yer alıyor. Esnaflardan bazıları dükkanlarına geri döndü; yetkililerin bölgeyi güvenli hale getirecekleri ve yıl sonuna kadar devlet vergilerinden muaf tutacakları sözü vermeleri üzerine, caddede nispeten canlanma başladı.

Dükkân sahipleri kurban kesip, şeker ve meyve suyu dağıttılar. Özgürlük Caddesi'ni Sudan bayraklarıyla süslediler ve hoparlörlerden milli marşlar çalarak Hartum'un ticaret merkezinde hayatın normale döndüğünü ilan ettiler.

jukılo
Başkent Hartum’un batısındaki Hürriyet Caddesi'nde hareketlilik yaşandı. (Şarku'l Avsat)

40 yıldır elektrikli ev aletleri satıcısı olan Babekir Hasan, “Bu dönüş, Hartum'da hayatın normale döndüğü anlamına geliyor. Tüm esnafı geri dönmeye çağırıyorum, çünkü durum şu anda istikrarlı” diyerek mutluluğunu dile getirdi. Bir diğer esnaf Salah Surkti ise, mallarını makul fiyatlarla satabilmek için vergilerin düşürülmesini talep etti ve savaş sırasında 200 milyon Sudan cüneyhi (73 bin dolar) kaybettiğini belirterek, “Tüccar kaybını üzülerek günlerini geçirmemeli, ayağa kalkıp yeniden başlamalı” dedi.

dvfgbh
Başkent Hartum'da işlerine geri dönen dükkanlar (Şarku'l Avsat)

Devlet ayağa kalkmaya çalışıyor

Başkent Hartum’daki yeni boyanmış binalar, istikrara dönüşün işaretlerini yansıtıyor. Öte yandan Hartum genelindeki birçok devlet kurumunda restorasyon çalışmaları başladı. Hartum Yasama Konseyi'ndeki (eyalet parlamentosu) hasara rağmen, bazı çalışanlar elektrik ve su olmadan çalışıyor. Yakındaki Elektrik İdaresi binası ise tamamen yanmış gibi görünüyor.

hyjuk
Başkent Hartum’da yaşanan savaş nedeniyle onlarca dükkân ve alışveriş merkezi yıkıma uğradı. (Şarku'l Avsat)

Bir çalışan, hizmetlerin yeniden sağlanmasının yakın olduğunu, ancak ‘en önemli konunun güvenliğin sağlanması’ olduğunu vurguladı.

Nil Nehri'nin iki kolunun birleştiği nokta, Hartum'un Omdurman'a açılan kapısı

El-Mukran bölgesi, adını Beyaz ve Mavi Nil nehirlerinin kesiştiği noktadan alıyor. Hartum ve Omdurman arasında yoğun trafik hareketliliğine sahne olan bu bölge, Omdurman'a giriş kapısı olmasının yanı sıra, Sudan Merkez Bankası Başkanlığı, Zain Telekomünikasyon Şirketi binaları, oteller, Sudan Müzesi ve diğer büyük kurumların da bulunduğu bir bölgedir. Ancak bu bölge de yıkım ve tahribattan nasibini aldı.

sdfghy
Başkent Hartum’daki bir çarşıda dükkanının yıkıntıları önünde duran bir esnaf (Şarku'l Avsat)

Büyük kayıplara ve geniş çaplı yıkıma rağmen Hartum yavaş ama emin adımlarla yeniden ayağa kalkmaya başladı. Dükkanların ve çarşıların yeniden açılması, camilerin ve devlet binalarının onarılması, savaşın yaralarını yaşayan bu şehrin, halkının desteği ve azmiyle yeniden ayağa kalkabileceğinin işaretleri.