İsrail tankları, Gazze’nin kuzeyindeki Endonezya Hastanesi’nin yakınına konuşlandı

İsrail’in bugün Gazze Şeridi’ne düzenlediği hava saldırıları sonucunda dumanlar yükseldi (AFP)
İsrail’in bugün Gazze Şeridi’ne düzenlediği hava saldırıları sonucunda dumanlar yükseldi (AFP)
TT

İsrail tankları, Gazze’nin kuzeyindeki Endonezya Hastanesi’nin yakınına konuşlandı

İsrail’in bugün Gazze Şeridi’ne düzenlediği hava saldırıları sonucunda dumanlar yükseldi (AFP)
İsrail’in bugün Gazze Şeridi’ne düzenlediği hava saldırıları sonucunda dumanlar yükseldi (AFP)

Gazze Şeridi’ndeki Sağlık Bakanlığı, İsrail tanklarının Gazze’nin kuzeyindeki Endonezya Hastanesi’nin çevresine konuşlandığını bildirdi.

Şarku’l Avsat’ın Reuters’tan aktardığı habere göre, İsrail ordusu, Endonezya Hastanesi hakkındaki haberleri yalanladı.

Ancak, Filistin resmi haber ajansı WAFA, hastanenin top atışına maruz kaldığını bildirdi.

Endonezya Dışişleri Bakanı Retno Marsudi, bugün yaptığı açıklamada, İsrail’in Gazze’deki Endonezya Hastanesi’ne düzenlediği saldırıyı kınadı.

Marsudi söz konusu açıklamasında, saldırının uluslararası insancıl hukukun açık bir ihlali olduğunu vurgulayarak, şu ifadeleri kullandı:

“Tüm ülkeler, özellikle de İsrail ile yakın ilişkileri olan ülkeler, İsrail’i zulmünü durdurmaya çağırmak için tüm nüfuz ve yeteneklerini kullanmalıdır.”

Kuşatma altındaki Gazze Şeridi’nde bulunan diğer birçok sağlık tesisi gibi Endonezya Hastanesi de faaliyetlerini durdurdu.

Ancak Gazze Sağlık Bakanlığı Sözcüsü Eşref El Kudra, Endonezyalı kuruluşların finansmanıyla 2016 yılında inşa edilen hastanede, aralarında sağlık ekipleri ve yaralıların da olduğu yaklaşık 700 kişinin bulunduğunu söyledi.

Sağlık yetkilileri, İsrail’in Mısır sınırı yakınındaki Refah kasabasındaki evlere düzenlediği iki hava saldırısında en az 14 Filistinlinin öldüğünü bildirdi.

İsrail ordusu ise belirli bir yer belirtmeden üç Hamas lideri ve bir grup Filistinli unsurun öldürüldüğünü açıkladı.

Hamas ile İsrail güçleri arasında devam eden çatışmalara rağmen, ABD ve İsrailli yetkililer, Gazze’de tutulan bazı rehinelerin serbest bırakılması konusunda anlaşmaya varmaya yaklaştıklarını söyledi.

Hamas, 7 Ekim’de İsrail’e yönelik ani sınır ötesi saldırısında yaklaşık 240 kişiyi rehin aldı.

Gazze’deki Hamas yönetimindeki hükümet, o tarihten bu yana devam eden İsrail bombardımanı ve hava saldırılarında 5 bin 500’ü çocuk olmak üzere en az 13 bin Filistinlinin öldüğünü açıkladı.

İsrail ordusu, Gazze şehrinin kuzey, kuzeybatı ve doğusundaki geniş alanları kontrol ettiğini iddia ediyor.

Ancak Hamas ve yerel tanıklar, Hamas’ın Cibaliye ve Şati Mülteci Kampı dahil, Gazze Şeridi’nin kuzey ceplerinde gerilla savaşı yürüttüğünü ifade ediyor.

Anlaşma umudu

İsrail’in Washington Büyükelçisi Michael Herzog, ABC’ye verdiği demeçte, Gazze’de devam eden çatışmalara rağmen, İsrail’in önemli sayıda rehinenin ‘önümüzdeki günlerde’ Hamas tarafından serbest bırakılabileceğinden umutlu olduğunu söyledi.

Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani ise Hamas hareketi ile İsrail arasında günlerdir konuşulan rehine ve mahkum takası müzakerelerinde artık ‘küçük’ zorlukların kaldığını duyurdu.

Şeyh Muhammed bin Abdurrahman, Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ile dün düzenlediği ortak basın toplantısında, “Müzakerelerde kalan zorluklar, daha büyük zorluklarla karşılaştırıldığında çok küçük, daha lojistik ve daha pratik” dedi.

Bir Beyaz Saray yetkilisi de ‘çok karmaşık ve hassas’ olan müzakerelerin ilerleme kaydettiğini söyledi.

Öte yandan, İsrail’in ana müttefiki ABD, Filistinli sivillerin güvenliğini hesaba katmadan, güneydeki muharebe operasyonlarına başlanmaması konusunda uyardı.

Gazze’deki ölü sayısının ‘şok edici ve kabul edilemez’ olduğunu söyleyen Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, bir kez daha acil insani ateşkes çağrısında bulundu.

Görgü tanıkları, 100 bin kişinin yaşadığı ve İsrail’in Hamas için önemli bir kale olduğunu iddia ettiği Cibaliye’de dönem dönem şiddetli çatışmalar yaşandığını bildirdi.

Filistinli sağlık görevlileri, İsrail’in Cibaliye’ye defalarca düzenlediği saldırılar nedeniyle çok sayıda sivilin hayatını kaybettiğini dile getirdi.

İsrail ordusu dün, sosyal medya aracılığıyla yaptığı Arapça duyuruyla, Cibaliye’deki bazı mahallelerde yaşayan sakinleri ‘güvenlikleri’ için güneye gitmeye çağırdı.

Duyuruda, “Askeri faaliyetleri, özellikle sabah saat 10.00 ile öğleden sonra saat 14.00 arasında taktiksel olarak askıya alacağız” denildi.

Gazze Sağlık Bakanlığı, bu geçici ateşkesin sona ermesinin ardından, İsrail’in Cibaliye’de bir eve düzenlediği hava saldırısında 11 Filistinlinin öldüğünü bildirdi.

İsrail’in Gazze Şeridi’nin güneyini sık sık vurduğunu dile getiren Filistinliler, İsrail’in güvenliklerini koruma yönündeki vaatlerini saçma hale getirdiğini söylüyor.

İsrail ordusu son istatistiklere göre, çatışmalarda şu ana kadar 64 İsrail askerinin öldüğünü bildirdi.



Libya, siyasi ve askeri bölünmüşlüğü sona erdirmek için ‘barışçıl bir çözümden’ bahseden Trump'ın kronik siyasi krizi çözecek ‘planını’ bekliyor

Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, ABD Afrika Komutanlığı'ndan (AFRICOM) bir heyetle yaptığı toplantıda (UBH Başbakanlık Ofisi)
Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, ABD Afrika Komutanlığı'ndan (AFRICOM) bir heyetle yaptığı toplantıda (UBH Başbakanlık Ofisi)
TT

Libya, siyasi ve askeri bölünmüşlüğü sona erdirmek için ‘barışçıl bir çözümden’ bahseden Trump'ın kronik siyasi krizi çözecek ‘planını’ bekliyor

Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, ABD Afrika Komutanlığı'ndan (AFRICOM) bir heyetle yaptığı toplantıda (UBH Başbakanlık Ofisi)
Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, ABD Afrika Komutanlığı'ndan (AFRICOM) bir heyetle yaptığı toplantıda (UBH Başbakanlık Ofisi)

Libya siyaset sahnesine, on yılı aşkın bir süredir kronik siyasi ve askeri bölünmüşlükten mustarip olan ülkede ‘barışçıl çözüme’ yol açacak bir ABD planının yaklaşmakta olduğuna dair bir beklenti atmosferi hâkim.

ABD Başkanı Donald Trump'ın detaylarına değinmeden bu planı açıklaması, özellikle de Afrika işlerinden sorumlu danışmanı Massad Boulos'un kısa süre önce ‘herkes için adil, eşitlikçi, şeffaf ve tatmin edici başkanlık seçimleri yapılması’ gerektiğinden bahsetmesinin ardından, Libyalı siyasetçi ve analistlerin beklentilerine geniş bir kapı açtı.

Radikal değişim

Bazı Libyalı siyasetçilerin gözünde ABD'nin krize çözüm yolu ‘radikal değişim’ seçeneğinden geçebilir. Bu bağlamda Libya-ABD Koalisyonu Başkanı Faysal el-Fituri, Trump yönetiminin ‘Libya'ya geniş yetkilere sahip özel bir başkanlık temsilcisi atayarak siyasi sahneyi tamamen yeniden şekillendirmek için Birleşmiş Milletler (BM) sürecine paralel çalışacağını’ öne sürdü.

El-Fituri bu senaryoya ilişkin vizyonunu açıklarken ‘çözümün önünde engel teşkil eden mevcut organların feshedilmesi ya da dondurulması ve daha önce herhangi bir yönetim organında yer almayan tüm Libyalı bileşenleri temsil eden bağımsız bir ulusal komite oluşturulması’ temeline dayandığını söyledi.

tyu7ı8
ABD Başkanı Donald Trump’ın Arap dünyası ve Ortadoğu işlerinden sorumlu kıdemli danışmanı Massad Boulos geçtiğimiz nisan ayında Libya Ulusal Petrol Şirketi (NOC) Başkanı ile bir görüşme gerçekleştirdi. (UBH)

Libya’da iktidardaki siyasi organlar, Temsilciler Meclisi (TM), Devlet Yüksek Konseyi (DYK), batı ve doğu Libya hükümetleridir.

Daha önce Libyalı uzmanlar BM gözetiminde bir siyasi çözüm planı ortaya koymuş ve bu plan seçim yasaları, yürütme yetkisi ve kalıcı anayasa konularında çözüme ulaşmak üzere bir siyasi diyalog komitesinin oluşturulmasıyla sonuçlanmıştı.

Libya-ABD Koalisyonu Başkanı Faysal el-Fituri Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, ‘Lübnan iç savaşını yatıştıran 1989 tarihli Taif Konferansı benzeri bir uluslararası konferans düzenlenmesi’ olasılığını değerlendirdi.

Ancak istikrarı engelleyenlerin yargılanması için Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (UCM) ve geçtiğimiz ekim ayında ABD Senatosu tarafından kabul edilen İstikrar Yasası'nın harekete geçirilmesini öneren el-Fituri'ye göre bu yol ‘havuç ve sopa’ yaklaşımından bağımsız olmayacaktır. El-Fituri, bunun karşılığında da ‘sıkı uluslararası şeffaflık koşulları altında yeni hükümeti desteklemek üzere dondurulmuş Libya fonlarının kademeli olarak serbest bırakılmasını’ önerdi.

ABD'nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff daha önce Libya'da diplomatik başarı elde edileceğine dair güvenini ve iyimserliğini dile getirmiş, mayıs ayında The Atlantic'e verdiği röportajda Washington'un ‘Libya'da başarı elde edeceğini ve bunun yakında duyulacağını’ söylemişti.

Libyalı siyasi analist Eyyub el-Evceli, Amerikan çözümünün ‘tüm siyasi tarafların diyalog masasına oturması’ yoluyla geleceği ihtimalini zayıf görüyor. Şarku’l Avsat'a konuşan el-Evceli, ‘Trump yönetiminin Libya'daki krizin taraflarından birini ortadan kaldırırken, bir tarafı güçlendireceği ve en fazla bir yıl içinde başkanlık veya parlamento seçimlerine gitmek için çözümün anahtarlarını ona vereceği’ beklentisindeydi.

“Washington, Libya'yı güvenlik ve istikrarı bozacak ya da çatışmanın tarafları arasında bir savaşı ateşleyecek her türlü girişimden uzak tutmak istiyor” diyen el-Evceli, ABD'nin ‘krizin tarafları arasındaki farklılıkların derin olduğuna’ inandığına dikkat çekti.

Mevcut organların devrilmesini dışlamak

Buna karşılık TM Milletvekili Rebia Buras mevcut siyasi organların devrilmesi senaryosuna sıcak bakmıyor. “Trump yönetimi siyasi sürecin ayrıntılarından çok dengeleri yönetmeye ve ABD'nin Libya'daki çıkarlarını sağlamaya büyük önem verecektir” diyen Buras, Beyaz Saray'ın planının ‘pragmatik olacağını, demokrasi ve insan hakları konularından çok ekonomik anlaşmalara odaklanacağını’ düşünüyor.

Şarku’l Avsat'a açıklamalarda bulunan Buras, herhangi bir planın başarısı ve sürdürülebilirliği için temel bir koşula işaret etti: ‘Libya halkının, dışarıdan dayatılan ve Libyalıların hak ve çıkarlarını dikkate almayan her türlü dikte ya da çözümden uzak, birleşik ve egemen bir devlet kurma arzusunu yansıtması.’

Bu arada gözlemciler, Libya'nın uluslararası nüfuz ve çıkar mücadelesinin bir parçası olması nedeniyle ABD'nin olası bir çözümünün Libya dosyasındaki bölgesel ve uluslararası aktörlerden soyutlanamayacağına inanıyor.

rfty6
Libya Temsilciler Meclisi'nin (TM) Bingazi'deki bir oturumundan (TM resmi sayfası)

Trablus Üniversitesi'nde uluslararası ilişkiler profesörü olan Dr. Ahmed el-Atraş, ‘ABD'nin çözüm yolunun başarı şansının, uluslararası ve bölgesel güçlerin Libya'daki çıkarlarını ve nüfuzlarını paylaşmalarına yönelik düzenlemelerle birlikte bölge için yeni bir siyasi haritanın yeniden çizilmesi konusunda uzlaşmaya bağlı olduğuna’ inanıyor.

El-Atraş, ‘uluslararası sistemde aktif olan ve BM Güvenlik Konseyi'nin daimî üyesi olan ülkeler arasında ABD dış politikasına taktiksel olarak karşı çıkan bir akımdan’ söz etti.

El-Atraş, ‘bazı ülkelerin Libya'nın içişlerine müdahalesinin derinliğini, bölgedeki yabancı çıkarlar üzerinde ciddi yansımaları olabilecek güvenlik durumunun kırılganlığını ve fiili otoritelerin yabancı baskılara boyun eğme ve iktidara tutunma tehdidini’ örnek gösterdi.

Libyalıların görüşlerinin aksine, ABD Ulusal Güvenlik Konseyi eski üyesi Ben Fishman Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, ABD'nin Libya politikasında bir değişiklik olduğuna dair hiçbir kanıt görmediğini söyledi.

Washington Yakın Doğu Politikaları Enstitüsü'nde kıdemli araştırmacı olan Fishman, Massad Boulos'un 20 Haziran'da Berlin'de düzenlenen Libya konulu uluslararası toplantıya katılmamasına dayanarak Trump'ın Libya siyasi çözüm planıyla ilgili açıklamasının ‘geçici’ olduğunu düşünüyor.

Geçtiğimiz hafta Trump, Libya'nın da aralarında bulunduğu birçok ülkeye yüzde 30 gümrük vergisi getirmiş ve bunun Libyalılar üzerinde olumsuz yansımaları olmayacağını savunmuştu.

Libyalı ekonomist Ömer Zermuh, “Libya'nın ABD'ye ham petrol ve küçük bir oranda petrol türevleri dışında hiçbir emtia ihracatı yok. Trump'ın açıklamalarına göre petrol bu kapsamda değil” ifadelerini kullandı.

Şarku’l Avsat'a konuşan Zermuh, “Petrole gümrük vergisi getirilse bile Libya'nın yüksek kaliteli ham petrolü için alternatif pazarlar bulması zor değil” dedi.

Öte yandan Fishman'a göre bu karar, Libyalıların ABD'ye giriş vizelerini kısıtlayan önceki karar da göz önünde bulundurulduğunda, Boulos'un Libya'da ekonomik fırsatlar arama çabalarının önüne engeller koyuyor.