Filistin Esirler Cemiyeti: İsrail, Filistinli tutuklulara karşı intikamcı davranıyor

Filistin Esirler Cemiyeti Başkanı Kaddura Faris, İsrail hapishanelerindeki tutuklulara yönelik "işkence ve intikamcı" uygulamaları nedeniyle İsrail'i "çete" gibi davranmakla suçladı

"Hapishanede, 15 dikişe ihtiyaç duyanlara dahi ağrı kesici veya yarası için dezenfektan verilmiyor" (AA)
"Hapishanede, 15 dikişe ihtiyaç duyanlara dahi ağrı kesici veya yarası için dezenfektan verilmiyor" (AA)
TT

Filistin Esirler Cemiyeti: İsrail, Filistinli tutuklulara karşı intikamcı davranıyor

"Hapishanede, 15 dikişe ihtiyaç duyanlara dahi ağrı kesici veya yarası için dezenfektan verilmiyor" (AA)
"Hapishanede, 15 dikişe ihtiyaç duyanlara dahi ağrı kesici veya yarası için dezenfektan verilmiyor" (AA)

Faris, İsrail'in hapishanelerde intikamcı bir tutum izlediğini ifade etti.

İsrail hapishanelerindeki uygulamaların savaş durumuyla ve güvenlikle hiçbir ilgisi olmadığını belirten Faris, İsrail'in 7 Ekim'den bu yana Filistinli tutukluları aç bırakma, battaniye ve yastık gibi eşyalarına el koyma politikası izlediğini ifade etti.

Filistinli tutuklulara kötü muamele için gardiyanlara "yeşil ışık"

İsrail hapishanelerindeki en tehlikeli şeyin, tutuklulara yönelik fiziksel saldırı olduğunu vurgulayan Faris, şunları kaydetti:

Tutuklular, yaklaşık 10 gardiyan tarafından sağlık durumları veya yaşlarına bakılmaksızın vücutlarının her yerinden coplarla dövülüyorlar. Gardiyanlara hapishanelerdeki tutuklulara kötü muamelede bulunmaları konusunda yeşil ışık yakılmış. İçlerinden (tutuklulardan) biri öldürülse dahi hiçbir gardiyan sorguya çekilme ve hesap verme gibi bir durumla karşı karşıya kalmayacak. İsrail, hapishanelerdeki özel birimdekilerin, makineli tüfekleriyle bölümlere girmeleri için ellerini serbest bıraktı. Bu da ilk kez oluyor.

İsrail "çete" gibi davranıyor

Faris, İsrail'in toplu çatışmaya sürüklemek için Filistinli tutukluları kışkırttığını dile getirdi.

7 Ekim'den bu yana İsrail hapishanelerinde 6 Filistinli tutuklunun öldüğüne işaret eden Faris, tüm bu ihlaller karşısında bir çete gibi davranan İsrail'den ve tüm kurumlarından devlet statüsünün düşürülmesi gerektiğini belirtti.

Kış mevsimi yaklaşırken tutuklu odalarının döşek ve battaniye gibi malzemelerden yoksun olduğunu vurgulayan Faris, bazı tutukluların yerde yatmak zorunda kaldığını söyledi.

10 kişilik koğuşa 2 kişilik yemek gönderiliyor

Faris ayrıca, kapasitesi 6 kişilik olan her odada yaklaşık 10 kişinin kaldığını ve her odaya ancak 2 kişiye yetebilecek kadar yemek verildiğini aktardı.

Tutukluların çoğunun gıdasızlık nedeniyle son dönemde 5 ila 10 kilo kaybettiğini ifade eden Faris, 7 Ekim'den bu yana ayrıca tutukluların saç ve sakal tıraşına da izin verilmediğini kaydetti.

"15 dikişe ihtiyaç duyanlara dahi ağrı kesici verilmiyor"

Faris, Filistinli tutuklulara karşı muameleyi şu ifadelerle aktardı:

Bir şeye itiraz eden herhangi bir tutuklu izole ediliyor ve ciddi şekilde dövülüyor. Vücudunda kırık veya yara olanlara dahi hiçbir ilaç verilmiyor. 15 dikişe ihtiyaç duyanlara dahi ağrı kesici veya yarası için dezenfektan verilmiyor. Cezaevi yönetimi ayrıca tutukluların tüm eşyalarına, kitaplarına, resimlerine ve anılarına el konulmasını ve bunların çöpe atılmasını emretti.

Filistinli tutukluların uğradığı kötü muameleleri içeren video kayıtlarının uluslararası taraflara ve temsilcilere iletildiğini aktaran Faris, üstelik bu görüntülerin İsrail askerleri tarafından çekildiğine dikkati çekti.

Uluslararası Kızılhaç Komitesi sessiz

Faris, Uluslararası Kızılhaç Komitesi'nin tutumuna ilişkin ise şunları kaydetti:

Bu uluslararası komitenin sessizliği bizi rahatsız ediyor. Onlara, 'İsrail'in, rolünüzü yerine getirmenizi engellediğini bir açıklamayla anlatın veya İsrail'in yasaklamasından dolayı görevlerinizi bırakıp gidin' dedik. Komiteden yapılacak bir açıklama, uluslararası kamuoyunun dikkatini çekebilir ve İsrail üzerinde baskı yaratabilir. Ancak bu uluslararası komite şu ana kadar sessiz.

Faris, İsrail'in Gazze Şeridi'nde alıkoyduğu Filistinliler konusunu ise gizli tuttuğunu söyledi.

"İsrail'in, Gazze'de alıkoyduğu Filistinlileri sert şekilde sorgulayıp öldürmek ve onların savaş alanında öldürüldüklerini iddia edip cesetlerine el koymak gibi art niyeti olabilir" diyen Faris, bu insanların akıbetinin acilen öğrenilmesi için uluslararası topluma "ısrarcı olma" çağrısında bulundu.

Faris ayrıca, Hamas ile İsrail arasındaki muhtemel bir esir takası anlaşmasının "İsrail'in tutuklulara yönelik tüm ihlalleri durdurmasını içereceğini" ve "İsrail'in çocuk ve kadın tutukluları serbest bırakması gerektiğini" belirtti.



Ortadoğu'da Dürziler: Gizemli doktrin ve önemli siyasi rol

Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)
Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)
TT

Ortadoğu'da Dürziler: Gizemli doktrin ve önemli siyasi rol

Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)
Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)

Dürziler, dini ve sosyal gizliliğini korumaya çalışırken, Ortadoğu'da Lübnan, İsrail ve Suriye gibi yayıldığı ülkelerde siyasi roller oynayan bir azınlığı oluşturuyorlar.

Son birkaç gün boyunca, Güney Suriye'deki Suveyda şehrinde Dürzi milisler, Bedevi milislerle çatışmaya girdiler ve bunun sonucunda yaklaşık 100 kişi hayatını kaybetti. Suriye hükümeti güçleri salı günü Suveyda şehrine girip ateşkes ilan ederken, İsrail Suriye güçlerini hedef alan hava saldırıları düzenlediğini duyurdu. Zira Tel Aviv daha önce azınlık Dürzi halkını korumaya ve Güney Suriye'de asker konuşlandırmayı önlemeye çalışacağına söz vermişti.

Peki Dürziler kimdir ve inançları, siyaset ve toplumdaki rolleri hakkında ne biliyoruz?

Dini inançları

Dürzilik, 11’inci yüzyılın başında, İmamiye’den (İsna Aşeriye) sonra Şiiliğin ikinci en büyük dalı olan İsmâiliyye mezhebinin bir fırkasıdır.

Kendilerine Muvahhidun diyen Dürziler, Lübnan'daki en yüksek dini otorite olan el-Akl Şeyhliğinin web sitesine göre, “Bir ve tek olan, yeri ve göğü yaratan Allah’a” meleklerine, peygamber ve resullerine, ahiret gününe inanırlar.

Mezhep mensupları ile sınırlı olan öğretilerinin gizliliğini açıklar şekilde, ritüellerine aşina olan ve adının açıklanmasını istemeyen birinin AFP’ye vurguladığı gibi, Dürziler inançlarında “zahiri mesaj ile batini mesaj”ı temel alırlar.

Bahsi geçen kişi, tek tanrılı dinlerin uzun bağlamlarına dayanan, dini kavramları felsefe ile karıştırma yoluyla Platon'un fikirlerinden etkilenen, “Allah’ın gerçek tevhidinde olgun bir aşamaya” dayanan öğretilerden bahsediyor.

Dürzilik, sözde doğruluk, iman kardeşlerini koruma ve karşılıklı yardım, İblis'i ve bütün şer güçleri tanımama gibi yedi temel tavsiyeyi (esası) benimser ve reenkarnasyonun “mezhebin bir parçası” olduğuna inanır.

Dini günler

Dini günleri, diğer mezhepler ile aynıdır. Ek olarak, kurban bayramından önceki on gün boyunca yapılan günlük toplantılar vardır. Bu toplantılarda dini okumalar, bazı ibadetler, bazı şiirler ve manevi okumalar yapılır. Bunlar Muvahhid birisinin yerine getirmesi halinde gerçek tevhidi uygulamış kabul edileceği yedi esası pekiştirmektedir.

Aynı şekilde, Hicri yeni yılı ihya ederler ve herkes gücü yettiğince zekat öder.

Şeyhleri iman kardeşlerini koruma ve iletişimi koruma ilkesini yerine getirmek için perşembe-cuma gecesi ritüelleri ve ibadetleri eda etmek, dini okumalar yapmak amacıyla toplanırlar.

Mezhebin öğretileri mensupları arasında gizli kalır ve bazı karma evliliklerin varlığına rağmen, genellikle Dürzilerin kendilerine mezhep mensuplarının dışında hayat arkadaşı seçmeleri hoş karşılanmaz.

Yayıldıkları bölgeler

Dindar erkeklerinin siyah kıyafetler giyinip başlarına beyaz sarık sardıkları, kadınlarının ise yine siyah kıyafetler giyip, başlarını ve yüzlerinin bir kısmını örten beyaz bir başörtü taktıkları Dürzilerin sayısının 1 milyondan fazla olduğu tahmin ediliyor.  

Dürzi mezhebi mensupları çoğunlukla Lübnan, Suriye, Filistin toprakları ve Ürdün'deki dağlık bölgelerde yoğun bir şekilde yaşıyorlar.

Suriye'deki nüfuslarının 700 bin olduğu tahmin ediliyor ve çoğu kaleleri sayılan Suveyda şehrinin bulunduğu ülkenin güneyinde yaşıyor. Ayrıca Şam kırsalındaki Ceramana ve Sahnaya ilçeleri ile ülkenin kuzeybatısındaki Idlib'de sınırlı sayıda bulunuyorlar.

Lübnan'da sayılarının yaklaşık 200 bin olduğu tahmin ediliyor ve yoğun olarak ülkenin merkezindeki dağlarda, özellikle de Şuf, Aliya ve el-Metn el-Ala bölgelerinde, ayrıca Cebel el-Şeyh’in batı eteklerindeki Hasbaya ve Raşiya gibi bölgelerde yaşıyorlar.

İsrail'de ise Celile, Karmel Dağı ve işgal altındaki Golan Tepeleri'nde 20'den fazla köyde dağınık bir şekilde yaşıyorlar. Merkezi İstatistik Bölümü'ne göre, İsrail vatandaşlığına sahip olanların sayısı 153 bin. Ek olarak, Golan'da yaşayan yaklaşık 23 bin Dürzi’nin büyük çoğunluğu kalıcı İsrail ikametgah belgesine sahip.

İsrail'deki Dürzi Mirası Merkezi'ne göre, İsrail mezhebi “kendi mahkemeleri ve bağımsız manevi liderliği ile tek başına bir oluşum olarak” tanıyor.

Tarihçi Sami Nesib Makarem, “Dürzi İnancı” adlı kitabında, özellikle Lübnan ve Kuzey Suriye'deki bazı Dürzilerin “16. yüzyıldan itibaren Cebel-i Havran'a göç ettiğini” ve bölgenin “Cebel-i Dürzi” olarak anılmaya başladığını belirtiyor.

Buradan bazıları, özellikle kuzeyde yaklaşık 15 bin ila 20 bin Dürzi'nin yaşadığı Ürdün'e göç etti.

Az sayıda Dürzi de Latin Amerika, Güneydoğu Asya ve Avustralya gibi dünyanın çeşitli bölgelerine ve ayrıca Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ve Meksika'ya göç etti.

Sosyal ve politik rol

Dürziler, farklı ülkelere yayılmalarına rağmen yakın bağlarını sürdürmeye çalıştılar.

Beyrut Amerikan Üniversitesi'nden tarihçi Profesör Makram Rabah, Dürziler, Maruniler ve Lübnan Dağı'ndaki çatışmalar üzerine yazdığı bir diğer kitapta şu açıklamayı yapıyor: “Karma evlilikler ve Dürziler arasında ilişkiler var ve din adamları bu ilişkinin sürdürülmesinde önemli bir rol oynuyorlar. Sınırlar çizilmiş olsa da, Dürziler onları gerçekte tanımadılar.”

Makram'a göre, bir azınlık olmalarına rağmen, Ortadoğu'da Dürziler “bölgenin siyasi ve sosyal yaşamında, ekonomik ve sosyal meselelerinde önemli ve bazen öncü bir rol” oynadılar.

Bu durum genellikle, azınlığın rolünü, büyüklüğünün ötesinde şekillendirmede önemli bir etkiye sahip olan feodal liderlerden veya aile liderlerinden kaynaklanıyordu.

Örneğin Lübnan'da lider Kemal Canbolat, 1950'lerden iç savaşın başlangıcı (1975-1990) ve 1977'deki suikastına kadar önemli bir siyasi rol oynadı.

Suriye'de Fransız manda yönetimi, 1921'de Cebel el-Dürzi bölgesine idari bağımsızlık verdi ve bu statü 1937'ye kadar devam etti. Ancak bu dönemde, en önde gelen Dürzi liderlerinden biri olan Sultan Paşa el-Atraş, 1925'te Fransızlara karşı patlak veren büyük bir ayaklanmaya liderlik etti.

İsrail'e gelince, Makram Rabah, Dürzilerin “devlete tamamen entegre olduklarını ve orduda görev yaptıklarını, bunun da onlara devlet nezdinde daha fazla nüfuz sağladığını” açıklıyor.

Suriye'de çatışmanın patlak vermesinin ardından Dürziler, kendilerini çatışmadan ve sonuçlarından uzak tuttular. Birkaç istisna dışında, genellikle rejime karşı silahlanmadılar veya muhalefete katılmadılar. Bulundukları bölgelerde çeşitli silahlı grupların parçası olan Dürziler, Beşşar Esed'in devrilmesinden sonra iktidara gelen yeni yetkililerle henüz bir anlaşmaya varamadılar.

Nisan ayı sonlarında Şam kırsalındaki iki bölgede patlak veren ve Suveyda'ya uzanan çatışmalar, Dürzi milisler ile güvenlik güçlerinin de aralarında olduğu en az 119 kişinin ölümüne yol açtı. Bu kanlı çatışmaya İsrail hava saldırılarıyla müdahale etti ve Şam’ı, Dürzilere zarar verilmemesi konusunda uyardı.

Nadir görülen bir siyasi ayrışmayla, Dürziler arasında son olaylara ilişkin tutumlar farklılaştı. Kemal Canbolat’ın oğlu Lübnanlı lider Velid Canbolat, Dürzileri Müslümanlar ile “sonsuz bir savaşa” sürüklemek konusunda uyarıda bulunurken, dini otoriteler ve Suriyeli Dürzi askeri gruplar, Dürzilerin ülkenin “ayrılmaz bir parçası” olduğunu vurguladılar. Buna karşılık, Suriyeli din adamları ve İsrail’deki Dürzilerin dini lideri Şeyh Muvaffak Tarif, İsrail'e Suriye Dürzilerini koruma çağrısında bulundular.

Rabah, bu tarafların “farklı ajandalara sahip olduğunu ve daha da önemlisi, üç ülkeye uzanan bir nüfuz mücadelesi olduğunu” belirtti.