Hızlı Destek Kuvvetleri, Hartum ve Darfur’da kontrol alanını genişletti

Sudan Genelkurmay Başkanı Burhan, bir Egemenlik Konseyi üyesini görevden aldı.

Sudan’da devam eden savaş birçok sivil alanı etkiledi (AFP)
Sudan’da devam eden savaş birçok sivil alanı etkiledi (AFP)
TT

Hızlı Destek Kuvvetleri, Hartum ve Darfur’da kontrol alanını genişletti

Sudan’da devam eden savaş birçok sivil alanı etkiledi (AFP)
Sudan’da devam eden savaş birçok sivil alanı etkiledi (AFP)

Sudan’daki iç savaşın tarafı olan isyancı Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK), Darfur’un doğusundaki havaalanı ve Hartum’un güneyindeki Cebel Evliya askeri üssü de dahil olmak üzere önemli bölgelerin kontrolünü ele geçirdiğini açıklarken, Genelkurmay Başkanı ve Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan, konseyin bir üyesini görevden alarak üye sayısını 14'ten 5’e düşürdü.

HDK, yaptığı açıklamada ordunun Hartum’un güneyindeki (başkentten 40 kilometre uzaklıkta) Cebel Evliya Askeri Üssü’nün kontrolünü tamamen ele geçirdiklerini bildirdi ve üst düzey saha komutanı Tümgeneral Osman Muhammed Hamid’in videolarını yayınladı. Açıklamada, “HDK, düşmanın ağır kayıplar verdiği Hartum’u Omdurman’a bağlayan köprü de dahil olmak üzere, Hartum’un güneyindeki Cebel Evliya askeri üssünün tamamını pazartesi günü şafak vakti kurtardı” denildi.

Askeri komutanın HDK’de askeri komutan ola Osman Hamid’in Sudan ordusuna karşı savaşın başlamasından yaklaşık sekiz ay sonra ortaya çıkması, onun öldüğüne dair söylentileri ortadan kaldırdı. Burhan, mayıs ayı ortasında Osman Hamid de dahil olmak üzere ordu ve güvenlikten dört üst düzey subayın, HDK’deki görevlerine son verilmesi yönündeki kararını reddetmelerinin ardından emekliliğe sevk edilmesi yönünde bir karar yayınlamıştı. HDK ise daha sonra Osman’ı sahadaki askeri operasyonlardan sorumlu yetkili olarak atama kararı aldı.

Darfur

Darfur’da görgü tanıkları, dün Sudan ordusuyla yaşanan şiddetli çatışmaların ardından Hızlı Destek Kuvvetleri’nin Doğu Darfur eyaletinin başkenti ed-Daein şehrindeki ana havaalanının kontrolünü ele geçirdiğini söyledi. Görgü tanıkları, Arap Dünyası Haber Ajansı’na (AWP), ed-Daein’deki ana pazarın çatışmalar nedeniyle kapatıldığını ve çok sayıda sakinin şiddetli çatışmalardan kaçmak için şehrin dış mahallelerine göç ettiğini açıkladı.

Şarku’l Avsat’ın AWP’den aktardığı habere göre son günlerde HDK, Darfur bölgesindeki beş büyük şehirden üçü (merkezde Zalingei, güneyde Nyala, batıda el-Cuneyna) üzerindeki kontrol alanını genişletti. Sudan ordusunun karargâhı hâlâ kuzeydeki ed-Daein ve el-Faşir’de bulunuyor. Ed-Daein, Hızlı Destek Kuvvetleri’nin ordunun Doğu Darfur eyaletindeki 20. Piyade Tümeni’ne saldırmaya hazırlanmasıyla birlikte, savaşan iki taraf arasında son birkaç günde artan gerilime tanık oldu. Ed-Daein şehri, el-Faşir ile birlikte Nyala, el-Cuneyna ve Zalingei’deki çatışmalardan kaçan yerinden edilmiş kişilerin saklandığı son şehir olarak sayılıyor.

Egemenlik Konseyi’nde görevden alınma

Öte yandan Burhan, geçen ay görevden alınan meslektaşı Hadi İdris’ten sonra, konsey üyesi Tahir Ebu Bekir Hacer’i görevinden alan bir anayasa kararnamesi yayınladı. Egemenlik Konseyi’nden yapılan basın açıklamasında, Konsey Başkanı’nın dün Hacer’i görevinden alan bir anayasa kararnamesi yayınladığı bildirildi.

Sudanlı siyasetçi Tahir Ebu Bekir Hacer (SUNA)
Sudanlı siyasetçi Tahir Ebu Bekir Hacer (SUNA)

Hem Tahir Hacer hem de Hadi İdris, kendilerine Egemenlik Konseyi’nde üç pozisyon sağlayan Cuba Anlaşması’nı imzalayan silahlı hareketlerin lehine göre Egemenlik Konseyi üyeliğine atanmıştı. Bu üç kişiden yalnızca, savaştan ve eski yardımcı Hızlı Destek komutanı Muhammed Hamdan Daklu’nun görevden alınmasından sonra Burhan’ın yardımcısı olarak atanan Malik Akar kaldı.

Hacer ve İdris, Ekim 2021’de eski Başbakan Abdullah Hamduk hükümetine karşı ve yardımcısı Daklu tarafından gerçekleştirilen darbeye destek vermemişti. İki isim, savaşın başlamasından sonra orduyu desteklemeyi reddettiler, sivil güçlerin yanında yer aldılar, savaşı reddettiler ve müzakere yoluyla savaşın durdurulması çağrısında bulundular. Egemenlik Konseyi, 14 üyeden (6 sivil, 5 askeri personel ve 3 Cuba Sudan Barış Anlaşması imzacısı) oluşuyordu. Ekim 2021 darbesinden kısa bir süre sonra Burhan, Özgürlük ve Değişim Güçleri koalisyonunun sivil üyelerini görevden aldı ve bağımsız sivil üyeleri elinde tuttu. Yerlerine 5 sivil atadı, ama onları da hemen görevden aldı. Bugün üye Hacer'in görevden alınmasıyla konseyde yalnızca 4 askeri personel ve Cuba hareketinden 1 temsilci kaldı.



İsrail, Hamas tarafından teslim edilen kalıntı örneklerini aldı

Geçtiğimiz ay Gazze Şeridi'nde tutulan İsrailli bir rehinenin cesedini almak için hasarlı binaların önünden geçen Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) aracı (Reuters)
Geçtiğimiz ay Gazze Şeridi'nde tutulan İsrailli bir rehinenin cesedini almak için hasarlı binaların önünden geçen Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) aracı (Reuters)
TT

İsrail, Hamas tarafından teslim edilen kalıntı örneklerini aldı

Geçtiğimiz ay Gazze Şeridi'nde tutulan İsrailli bir rehinenin cesedini almak için hasarlı binaların önünden geçen Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) aracı (Reuters)
Geçtiğimiz ay Gazze Şeridi'nde tutulan İsrailli bir rehinenin cesedini almak için hasarlı binaların önünden geçen Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) aracı (Reuters)

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ofisi bugün, İsrail’in Hamas tarafından Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) aracılığıyla teslim edilen kalıntı örneklerini teslim aldığını duyurdu. Örneklerin adli tıp laboratuvarına gönderilmesi planlanıyor.

Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığına göre bir Hamas lideri, hareketin bugün Gazze Şeridi'nde kalan iki cesetten birini teslim edeceğini açıklamıştı.

İsrailli rehine Ran Gvili ve Taylandlı rehine Sudthisak Rinthalak'ın cesetleri halen Gazze'de bulunuyor.

Bu gelişme, İsrail güçlerinin bugün Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc Mülteci Kampı’nda bir Filistinliyi öldürmesi ve Gazze Şeridi'nin çeşitli bölgelerinde evlerin yıkılması ve bombardımanların devam etmesi ile birlikte gerçekleşti.

Filistin resmi haber ajansı WAFA, ‘işgal güçlerinin kuzeydeki Cibaliye Mülteci Kampı’na yoğun hava saldırıları düzenlediğini ve kuzey Gazze’de bazı konut binalarını yıktığını’ bildirdi. Ayrıca İsrail’e ait insansız hava araçları (İHA) et-Tuffah mahallesindeki es-Senafur kavşağı yakınlarında Filistinlilerin evlerine bombalar attı ve eşzamanlı olarak yoğun ateş açıldı.


Sudan'dan Rusya'ya cazip teklif: ABD ve AB kızabilir

Ordunun başındaki General Abdülfettah Burhan, Sudan'ı fiili olarak yönetiyor (AP)
Ordunun başındaki General Abdülfettah Burhan, Sudan'ı fiili olarak yönetiyor (AP)
TT

Sudan'dan Rusya'ya cazip teklif: ABD ve AB kızabilir

Ordunun başındaki General Abdülfettah Burhan, Sudan'ı fiili olarak yönetiyor (AP)
Ordunun başındaki General Abdülfettah Burhan, Sudan'ı fiili olarak yönetiyor (AP)

Orduyla paramiliter Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasındaki çatışmaların sürdüğü Sudan'daki askeri yönetim, Rusya'yla daha yakın ilişkiler kurmak istiyor.

Wall Street Journal'ın (WSJ) Sudanlı yetkililere dayandırdığı habere göre, Moskova'ya Afrika'daki ilk deniz üssünü kurması teklif edildi.

Ekimde iletilen teklifin, Rusya'nın 25 yıl boyunca 300 askerini ve 4 savaş gemisini barındırabileceği bir üssü içerdiği aktarıldı.

Port Sudan ya da Kızıldeniz kıyısındaki bir başka yerde yapılabileceği bildirilen üs, bölgedeki kritik ticaret yollarına yakın olacak.

Küresel ticaretin yüzde 12'si, Avrupa-Asya alışverişinde önemli bir yere sahip olan Süveyş Kanalı üzerinden gerçekleşiyor.

WSJ, bunun Çin ve Rusya'yı kıtadaki limanlardan uzak tutmaya çalışan ABD için endişe verici bir gelişme olacağını vurguladı. 

Bu iki ülkenin Afrika'daki limanların kontrolü sayesinde buralarda savaş gemilerini tamir edip yeni silahlarla donatabileceği ve kritik denizyollarını kapatabileceği belirtildi.

Çin de denizaşırı ilk deniz üssünü 2017'de Cibuti'de kurmuştu. Kızıldeniz'i Aden Körfezi'ne bağlayan Babülmendep Boğazı'ndaki üs, bir uçak gemisinin demirleyebileceği kadar büyük.

ABD'nin Afrika'daki en büyük üssü Camp Lemonnier, Çin'inkinden yalnızca 10 kilometre uzaklıkta.

ABD'nin ayrıca Somali'de birlikleri var. 

Kremlin'in, Afrika'nın en büyük üçüncü altın üretici Sudan'dan madencilik konusunda imtiyazlar alabileceği de Amerikan gazetesinin haberinde ifade edildi. 

Sudanlı yetkililer tüm bunlar karşılığında hava savunma sistemleri gibi silahları ucuza almak istiyor.

WSJ, Sudan ordusundan bir yetkilinin, bu anlaşmanın AB ve ABD'yle aralarında sorun yaratabileceğinin farkında olduklarını söylediğini aktardı.

Bu hamlenin Moskova'yı kıtada yeniden güçlendirebileceği de haberde vurgulandı.

Paralı asker şirketi Wagner'in kurucusu Yevgeni Prigojin'in 2023'teki ölümünün ardından Rusya'nın Afrika planları sekteye uğradı.

Rusya Savunma Bakanlığı'na bağlı Afrika Kolordusu, Wagner'in operasyonlarını devralsa da kıtadaki yerini doldurmakta zorlandığı bildiriliyor.

General Abdülfettah Burhan'la işbirliği yapan General Muhammed Hamdan Dagalo, Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin soykırımla suçladığı Ömer el Beşir'i 2019'da devirmişti. 

Ülkeyi sivil yönetime döndürme ve 100 bin kişilik paramiliter kuvvet HDK'yi ordu bünyesine dahil etme süreci nedeniyle iki general anlaşmazlığa düşmüş, 2023'te yeniden iç savaş patlak vermişti. 

Yeniden başlayan çatışmaların başlarında Moskova, Dagalo'ya bağlı HDK'yi destekliyordu. 

Başkent Hartum'dan HDK güçlerinin atılmasındaysa Ukrayna rol oynamıştı. 

WSJ, Rusların desteğini yetersiz bulan HDK'nin Kiev'e yanaştığını ve bunun üzerine Moskova'nın da Burhan'a bağlı orduyla ittifak kurduğunu aktarıyor.

Amerikan gazetesinin haberinde İran, Mısır ve Türkiye'nin Sudan ordusuna drone sağladığı da öne sürüldü.

Tahran'dan gelen deniz üssü kurma önerisinin, ABD ve İsrail'in tepkisiyle karşılaşmaktan korkan Hartum yönetimi tarafından geçen sene reddedildiği bildirildi. 

Diğer yandan ABD ve BM, Birleşik Arap Emirlikleri'ni (BAE) HDK'yi silahlandırmakla suçluyor. BAE ise bu iddiaları reddediyor.

Independent Türkçe, WSJ, AP


Yahudi yerleşimciler, Batı Şeria’da İtalyan ve Kanadalı gönüllüleri dövdü

Sınır bölgelerinde örgütlenen Yahudi yerleşimciler, Filistinlilere ait tarım alanlarına ve bağlara saldırıları artırıyor (Reuters)
Sınır bölgelerinde örgütlenen Yahudi yerleşimciler, Filistinlilere ait tarım alanlarına ve bağlara saldırıları artırıyor (Reuters)
TT

Yahudi yerleşimciler, Batı Şeria’da İtalyan ve Kanadalı gönüllüleri dövdü

Sınır bölgelerinde örgütlenen Yahudi yerleşimciler, Filistinlilere ait tarım alanlarına ve bağlara saldırıları artırıyor (Reuters)
Sınır bölgelerinde örgütlenen Yahudi yerleşimciler, Filistinlilere ait tarım alanlarına ve bağlara saldırıları artırıyor (Reuters)

Yahudi yerleşimciler, Batı Şeria'daki İtalyan ve Kanadalı gönüllüleri dövüp eşyalarını çaldı.

Guardian'ın aktardığına göre pazar sabahı yaşanan olayda radikal sağcı yerleşimciler, Eriha bölgesindeki Ayn el-Duyuk köyüne baskın düzenledi. 

Yerleşimcilerin, Filistinlileri korumak için köyde bulunan İtalyan ve Kanadalı gönüllülere de saldırdığı belirtildi.

Filistin Ulusal Yönetimi'nin resmi haber ajansı WAFA, üç İtalyan ve bir Kanadalı gönüllünün hastaneye kaldırıldığını aktardı. 

Kimliğinin paylaşılmaması şartıyla konuşan Kanadalı kadın, sabaha karşı düzenlenen saldırıda yaşadıklarını şöyle anlattı: 

10 maskeli yerleşimci gece nöbetinden sonra uyuduğumuz eve baskın yaptı. İkisinin üzerinde ordu tarafından verilen tüfeklerden vardı. Bizi yaklaşık 15 dakika boyunca dövdüler. Kafama, kaburgalarıma, kalçama ve uyluk bölgeme defalarca tekme attılar. Bize Arapça hakaretler yağdırdılar ve orada bulunmaya hakkımız olmadığını söylediler.

Gönüllü, Yahudi yerleşimcilerin bölgede artan saldırılarına dikkat çekerek, "Mesele bizimle ilgili değil. Biz 15 dakika dayak yedik ama buradaki Filistinliler bu şiddeti her gün, her saat, binlerce kez yaşıyor" dedi.

Kanada Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, "aşırılıkçı yerleşimcilerin işlediği şiddet eylemlerinin kınandığı" bildirildi. Kanada yönetiminin "Filistin topraklarının ilhakına yönelik her türlü eyleme ve söyleme karşı olduğu" hatırlatıldı. 

Diğer yandan İtalyan gönüllülerden birinin ağır yaralandığı ve Ramallah'ta tedavisinin sürdüğü belirtiliyor. İtalya Dışişleri Bakanı Antonio Tajani, olaya ilişkin açıklamasında "Bu saldırganlıktan bıktık. Yerleşimcilerin haklarını bu şekilde savunmaları doğru değil" ifadelerini kullandı. 

Guardian, Batı Şeria'daki İsrailli yetkililerin yorum taleplerine yanıt vermediğini yazıyor. Gazetenin irtibata geçtiği köylüler ve aktivistler, polisin yerleşimcilerin saldırılarını durdurmak veya karargahlarını dağıtmak için harekete geçmediğini söylüyor.

Batı Şeria'daki Filistin köylerini korumak için yabancı gönüllüler toplayan Faz3a örgütünden aktivist Manal Tamimi, radikal sağcı yerleşimcilerin iki ay önce köyün yakınlarına karakol inşa ettiğini ve adam devşirdiğini söylüyor. Gönüllülerin saldırılara karşı Filistinlilerin yanında durmasının çok değerli olduğunu belirtiyor.

Kanadalı gönüllü de köydeki varlıklarının halkı güçlendirdiğini söylüyor: 

Biz oradayken köylüler daha dirençli oluyordu. Çocuklar özgürce oynuyordu. İnsanlar gece boyunca uyuyabiliyorlardı. Sırf bu bile bizim orada olmamızı değerli kılıyordu.

Birleşmiş Milletler'in rakamlarına göre İsrailli yerleşimciler ve güvenlik güçleri son iki yılda Batı Şeria'da 233'ü çocuk olmak üzere binden fazla Filistinliyi öldürdü. 

Independent Türkçe, Times of Israel, Guardian