Yeni yılın başında emekliliğe yaklaşan Lübnan Genelkurmay Başkanı General Joseph Avn’ın görev süresinin uzatılması için verilen mücadele, destekleyen veya adaylığına itiraz etmeyen çoğunluk ile onu rekabet alanından uzaklaştırmak için çalışanlar arasında cumhurbaşkanlığı mücadelesine dönüştü. Öyle ki başta (Maruni Hristiyan) Özgür Yurtsever Hareket’in (ÖYH) Genelkurmay Başkanı Cibran Basil, bunu açıkça reddettiğini açıklamış ve bunun gerçekleşmesini engellemek için açık ve net bir şekilde çaba sarf etmişti.
Cumhurbaşkanlığı makamındaki boşluk bir yılı aşkın süredir devam ederken ve bu süre zarfında Genelkurmay Başkanı Avn, Lübnan içindeki ve dışındaki taraflarca defalarca aday gösterilmek üzere önerilirken, cumhurbaşkanlığı seçiminin bu ay içinde tamamlanabileceğine ilişkin herhangi bir göstergenin yokluğunda, Genelkurmay Başkanı’nın görev süresi de gelecek yılın başında sona erecek. Cumhurbaşkanlığındaki boşluğa paralel olarak Lübnan hükümeti ve parlamentosunun yetkilerinde de kısıtlanma yaşanıyor.
Buradan özellikle Lübnan’ın yaşadığı güvenlik koşulları dikkate alınarak General Avn ve bir takım güvenlik liderleri tarafından görev süresini uzatma üzerinde çalışmalar yapılmaya başlandı. Lübnan Kuvvetleri Partisi bloğu ve Ulusal Ilımlılık Partisi, bu doğrultuda iki yasal öneri sunarken, İlerici Sosyalist Parti ve diğer bloklar da desteklerini açıkladı. Aynı şekilde Maruni Patriği Beşara er-Rai de General Avn’ın görev süresinin uzatılmasına destek verirken açık sözlü davrandı ve ‘Lübnan’ın hayatının en hassas aşamasında ordu komutanını devirmenin utanç verici olduğunu’ söyledi.
Bununla birlikte Hizbullah, Basil ile olan ilişkisiyle ilgili nedenlerden dolayı ordu komutanının görev süresinin uzatılması konusunda sessiz. Ancak bu tür herhangi bir kararda yine de ilişkileriyle ilgili siyasi hesaplamaları dikkatle inceliyor. Bu durum ise hem hükümetin hem de parlamentonun karar almasını zorlaştırıyor. Geçici Başbakan Necib Mikati ve Hizbullah’ın müttefiki Meclis Başkanı Nebih Berri’nin bu uzatma üzerine çalıştığı bilinirken, Bakanlar Kurulu Genel Sekreterliği ise Başbakanın görev süresini uzatma kararnamesini hazırlayacağı yasal bir çalışma hazırlayacak. Aynı şekilde Berri, uzatmanın onaylanması için bu ay sonuna kadar meclisi toplantıya çağırmayı ve hükümetin ne yapacağını beklediğini söyledi.
Meclis’teki Ulusal Ilımlılık Bloğu üyesi Milletvekili Ahmed el-Hayr, cumhurbaşkanlığı koltuğunun boşaldığı ilk günden itibaren Lübnan’da siyasetle ilgili her şeyin cumhurbaşkanlığı seçimiyle iç içe geçtiğini belirtti. Aynı şekilde Lübnan Kuvvetleri Partisi kaynakları da Basil’in, bu meseleyi başkanlık geçmişiyle ele aldığına dikkati çekerken, General Avn’un genişleme çabalarının cumhurbaşkanlığı için önleyici bir mücadele yürütmek anlamına gelmediğini söyledi.
Şarku’l Avsat’a konuşan Hayr, “Bu istisnai ve tehlikeli durumda, bölgesel ve yerel olarak Lübnan’daki tüm tarafların güvenlik durumuyla ilgili her konuda dikkatli olmaları ve bu nedenle güvenlik ve istikrarın korunması için askeri kuruma mutlak destek sağlamaları gerekmektedir” dedi. Bloğu, güvenlik hizmetlerinin liderliğinin genişletilmesine ilişkin bir yasa teklifi sunmuş olmasına rağmen aynı kategori ve hedefe giren her türlü öneriye de açık olduğunu belirten Hayr, aynı zamanda tüm tarafların ulusal çıkarları kişisel çıkarların önünde tutmasını ve bu uzatmayı kişisel kavgalardan uzak tutmasını umduğunu söyledi. Milletvekili Ahmed el-Hayr, Basil’in General Avn’un görev süresini uzatma çabalarını reddedici tavrını eleştirirken, “Lübnan Merkez Bankası’na yeni bir yönetici atanmasını reddedenler, bu şartlarda bugün yeni bir ordu komutanının atanmasını nasıl kabul edebilecekler?” diye sordu. Hayr ayrıca, “Mevcut hükümetin tam donanımlı bir hükümet olduğuna inanıyor ve kararların kabine masasında ulusal uzlaşıyla alınmasını umuyoruz” şeklinde konuştu. Milletvekili ayrıca, uzatma kararının mecliste ya da hükümette alınması halinde en önemli şeyin kamu tesislerinin, özellikle de güvenlik ve askeri kurumların yönetimi olduğunu vurguladı.
Kuvvetler
Lübnan Kuvvetleri kaynakları, Basil’i ordu komutanının görev süresini uzatma yoluyla cumhurbaşkanlığı savaşına girmekle suçladı. Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, “Kuvvetler, muhalefet ve diğerleri ulusal güvenlik, savaş, cumhurbaşkanlığı boşluğu ve mali çöküş temelinde mücadele ederken uzatmayı reddetme mücadelesini veren kişi, özellikle de Milletvekili Basil, kişisel kriterlere ve farklılıklara dayalı olarak Joseph Avn’u cumhurbaşkanlığı seçimlerinden dışlama temelinde cumhurbaşkanlığı mücadelesini veren kişidir” dedi.
Muhalefetin cumhurbaşkanlığı mücadelesini, görev süresinin uzatılması yoluyla vermediğini söyleyen kaynaklar, “Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin Hizbullah yüzünden tartışmaya açık olmadığı ve yeniden incelendiğinde her olayın güncelliğini koruduğu biliniyor. Aynı şekilde General Avn’un görev süresinin uzatılması konusunda belli bir siyasi ekibin vetosu varsa ve görev süresi uzatılırsa, cumhurbaşkanlığına ulaşamayacaktır” şeklinde konuştu.
Kaynaklar ayrıca, “Cumhurbaşkanlığı hesaplarının kendine göre şartları var. Kuvvetler, günümüz realitesine göre, cumhurbaşkanının yokluğunda ve devam eden savaş ortamında bir general atanmasının uygun olmayacağı çerçevesinde bir uzatma için baskı yapıyor. Aynı şekilde ordunun ve askeri kurumun hiyerarşisini de en üst rütbeye çıkarak yıkmak mümkün değildir. Rai’nin bahsettiği şey buydu. Kendisi, konunun başkanlık mülahazalarıyla değil, ulusal, güvenlik ve askeri mülahazalarla ilgili olduğunu söyledi” ifadelerini kullandı.
Hizbullah’ın henüz netleşmeyen tavrıyla ilgili olarak ise kaynaklar, “Hizbullah’ın Basil’le ilişkinin son iplerini de kesmek istemediği ve Basil’in Avn’a olan nefretinin boyutunun farkında olduğu açıkça görülüyor. Basil’in itirazlarına, Hizbullah ile ilişkilerinin kopma noktasına gelmesini istememesine ve direnişinde yanında olduğunu kanıtlayan bir müttefik olarak ona ihtiyaç duyduğu bir anda ilişkilerinin tamamen kırılmasını istememesine rağmen Franciyye’yi aday gösteren Hizbullah’tı” dedi.
Rai
General Avn’ın görev süresinin uzatılmasına destek çalışmaları kapsamında Lübnan Kuvvetleri bloğunun resmi ziyareti çerçevesinde Lübnan Kuvvetleri’nden bir heyet, dün Maruni Patriği Beşara er-Rai ile bir araya geldi. Bu bağlamda Milletvekili Pierre Bouassi, görev süresinin uzatılması, bir cumhurbaşkanı seçilmesi ve 1701 sayılı Kararın uygulanması gerektiğini vurguladı. Bouassi, “Ordu komutanının görev süresinin uzatılması konusunda blok ve partinin iradesini ifade ettik. Dikkat edilmesi gereken konular var. Bunlar, Lübnan’daki patlayıcı durum ve bir cumhurbaşkanının yokluğu. Çünkü koşullar, bir ordu komutanının atanmasına izin vermiyor” dedi. Milletvekili Pierre Bouassi, “Siyasallaşmamış bir ordu komutanı istiyoruz ve bugün atanacak herhangi bir komutan, kendisini atayan parti tarafından siyasallaştırılacaktır” dedi.
Bouassi, “Bazılarının iddia ettiği gibi ülkenin başsız, kurumların başsız olması ayrıntı değildir. Cumhurbaşkanının olmadığı bir ülkede refah, istikrar ve özgürlük ihtimalinin olduğu iddia ediliyor. Bu nedenle cumhurbaşkanlığı seçiminin yapılabilmesi için kanunlara ve anayasaya saygı gösterilmesi ve Temsilciler Meclisi’nin açılması gerekmektedir” dedi. Milletvekili Pierre Bouassi, Rai’den alıntı yaparak, “Temsilciler Meclisi’nin felce uğramasının, cumhurbaşkanının seçilmesi sürecinin, devlet başkanının bulunmamasının sorumlusu engelleyiciler ve boykotçulardır” diyerek, sözlerinin devamında ise “Devlet, kurumlarındaki istikrar eksikliği nedeniyle tehdit altında ve Lübnan ordusunun, özellikle güney bölgesi olmak üzere Litani’nin güneyindeki sınırları kontrol edememesi nedeniyle tehdidi altında. Ancak Lübnan’a inanıyoruz ve halkının dayanıklılığına hâlâ güveniyoruz” ifadelerini kullandı.
Egemenlik Cephesi
Aynı şekilde dün Egemenlik Cephesi, ordu komutanıyla bir toplantı yaptı. Daha sonra bir basın toplantısında, bir Cumhurbaşkanının yokluğunda liderlik pozisyonuna yeni atanmayı kabul etmediklerini açıkladı. Cepheye göre Lübnan’ın tanık olduğu hassas ve istisnai koşullar (savaş, çöküş ve cumhurbaşkanlığı koltuğundaki boşluk) ışığında en önemli şey, ordu komutanlığı pozisyonunda herhangi bir boşluk oluşmasını önlemektir. Bunun için en etkili ve tek çözüm ise Genelkurmay Başkanı’nın, anayasa tarafından komutayı üstlenecek bir isim önerme hakkı tanınan bir cumhurbaşkanı seçilinceye kadar görevde kalmasıdır.
Egemenlik Cephesi, yaptığı açıklamada, “Devletin geriye kalan özelliklerinin son omurgası ordudur. Ancak iktidar hırslarını kuruma sokan kişiler var. Ve burada imkansızı ortaya koyuyorlar. Buradan bir partiye, oradan bir harekete, buradan bir lidere ve oradan bir bloğa, liderlikteki Joseph Avn’dan kurtulmak için yalvarıyor. Ayrıca utanmaz, fırsatçı bir tavırla ortaya çıkıyor, tüm ilkeleri, gelenekleri, milletin çıkarlarını hiçe sayıyorlar. Benzeri görülmemiş bir siyasi pervasızlığın hizmetinde anayasayı ve tüzükleri ayaklar altına alıyorlar. Bu yüzden biz onlara izin vermeyeceğiz. Siz de onlara izin vermeyeceksiniz. Böylece cumhuriyet yargı oyunuyla devrilmeyecek” dedi.
Ed-Dabaa Nükleer Santrali’nin görünümü, Kasım 2025 (Mısır Nükleer Güç Santralleri Kurumu)
Kanlı çatışmalar nedeniyle aileleriyle birlikte yaşadıkları yerden kaçmak zorunda kalan Sudanlı çocuklar, el-Faşir yakınlarındaki bir kampta oturuyor. (Reuters)