Üç soruda İsrail ve Hamas arasındaki rehine anlaşmasıyla ilgili bilinenler

50 kadın ve çocuk rehineye karşılık 4 günlük ateşkes

İsrail'de rehine ailelerinin düzenlediği kampanya kapsamında binlerce kişi rehine anlaşması ve ateşkes için sokağa çıkmıştı (AP)
İsrail'de rehine ailelerinin düzenlediği kampanya kapsamında binlerce kişi rehine anlaşması ve ateşkes için sokağa çıkmıştı (AP)
TT

Üç soruda İsrail ve Hamas arasındaki rehine anlaşmasıyla ilgili bilinenler

İsrail'de rehine ailelerinin düzenlediği kampanya kapsamında binlerce kişi rehine anlaşması ve ateşkes için sokağa çıkmıştı (AP)
İsrail'de rehine ailelerinin düzenlediği kampanya kapsamında binlerce kişi rehine anlaşması ve ateşkes için sokağa çıkmıştı (AP)

İsrail kabinesi sabahın erken saatlerine kadar devam eden 6 saatlik toplantı sonrasında, 35'e karşı 3 oyla Hamas'la geçici ateşkes anlaşmasını onayladı.

İsrail Başbakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre, anlaşma kapsamında Hamas elindeki 50 kadın ve çocuk rehineyi serbest bırakacak ve bu süreçte 4 günlük ateşkes uygulanacak.

Ayrıca Hamas'ın serbest bırakacağı her 10 rehineye karşılık ateşkesin süresi bir gün uzatılacak.

Rehinelerin perşembe sabahından itibaren serbest bırakılması planlanıyor.

Tel Aviv'den yapılan açıklamada değinilmese de, İsrail'in rehinelerin serbest bırakılması kapsamında 150 Filistinli tutukluyu salıvermesi bekleniyor.

Hamas'ın açıklamasındaysa ateşkes sürecinde İsrail'in Gazze'ye askeri araç sokmayacağı ve kimseyi tutuklamayacağı belirtildi.

İsrail'le Hamas arasında varılan rehine takası ve ateşkes anlaşması Katar'ın arabuluculuğunda gerçekleşti. ABD de müzakerelere dahil olan taraflardan biri.

Haaretz'e konuşan üst düzey bir ABD'li yetkili anlaşmayla ilgili, "Anlaşma, 50 kişiden sonra da kalan rehinelerin serbest bırakılmasını teşvik edeceek şekilde yapıldı. İlk etapta kadınlar ve çocuklar bırakılacak ancak bunun devam etmesi yönünde bir beklenti var. Amaç, tüm rehineleri evlerine geri getirmek" diye konuştu.

İsrailli bir yetkiliyse serbest bırakılması beklenen 50 rehinenin İsrail vatandaşı olduğunu ve diğer ülkelerin vatandaşlarının anlaşmaya dahil olmadığını söyledi.

Ancak Guardian'a konuşan ABD'li bir yetkili biri 4 yaşında bir kız çocuğu olmak üzere üç ABD vatandaşının da serbest bırakılanlar arasında olacağını öne sürdü. 

Anlaşma kapsamında ayrıca Gazze'ye günde 300 yardım tırının girmesi de kabul edildi. 

Hamas'ın elindeki rehineler kim?

Hamas'ın 7 Ekim'de Gazze sınırındaki İsrail yerleşimlerine düzenlediği saldırılarda 240'dan fazla kişinin rehin alındığı tahmin ediliyor.

Bunların içinde, ABD, Tayland, Birleşik Krallık, Fransa, Arjantin, Almanya, Şili, İspanya ve Portekiz'in de aralarında olduğu 40 ayrı ülkenin vatandaşları var.

İsrail medyası ve İsrail hükümetinin aktardığına göre rehinelerde 40'ı çocuk. 10 aylık bir bebek ve okul öncesi dönemdeki birkaç çocuğun da rehineler arasında olduğu tahmin ediliyor.

Hamas daha önce 4 rehineyi "insani nedenlerle" serbest bırakma kararı almıştı.

ABD vatandaşları 59 yaşındaki Judith Raanan ve 17 yaşındaki kızı Natalie Raanan 20 Ekim'de, İsrail vatandaşları 79 yaşındaki Nurit Cooper ve 85 yaşındaki Yocheved Lifshitz ise 23 Ekim'de serbest bırakılmıştı. Lifshitz'in serbest bırakılırken bir Hamas üyesinin elini sıktığı görüntüler tartışma yaratmıştı.

Rehineler nerede tutuluyor?

Hamas daha önceki açıklamalarında rehinelerin Gazze'deki güvenli yerler ve tünelllerde saklandığını belirtmişti.

Örgütün serbest bıraktığı rehinelerden 85 yaşındaki Lifshitz, alıkonulduktan sonra yeraltı tünellerine götürüldüğünü söylemiş ve bu tünelleri örümcek ağına benzetmişti.

Lifshitz, rehinelerin küçük gruplara bölündüğünü, doktorların kendileriyle ilgilendiğini ve Hamas'ın hijyenik koşullar sağladığını söylemişti.

Hamas geçen ay, 21 yaşındaki Fransız bir rehinenin yaralı kolunun sağlık çalışanları tarafından tedavi edildiğini gösteren bir video paylaşmıştı.

Örgüt ayrıca İsrail üç kadın rehinenin Başbakan Binyamin Netanyahu'ya tepki gösterdiği görüntüleri de kamuoyuna sunmuştu. Video üzerine açıklama yapan Netanyahu, kadınların propaganda için kullanıldığını savunmuştu.

Savaş devam edecek mi?

İsrail hükümeti bir süredir Hamas'ın elindeki rehinelerle ilgili yoğun bir kamuoyu baskısı altındaydı. 

Rehine ailelerinin ülke çapında yürüttüğü kampanyanın yanı sıra, Gazze'de yaşanan insani kriz Tel Aviv'in üzerindeki uluslararası baskıyı da artırmıştı.

Hamas ise özellikle Gazze'nin kuzeyinde zemin kaybederken, İsrail ordusuna göre örgütün 24 alayından 10'u ağır kayıplar verdi.

Ateşkes sürecinin Hamas'ın yeniden toparlanması için bir fırsat yaratması mümkün. Ayrıca her 10 rehineye karşılık ateşkesin bir gün daha uzatılabilecek olması da, örgüte savaşa verilen arayı uzatma şansı tanıyor.

Ancak İsrail, savaş sahasına dönme motivasyonu daha yüksek olan taraf. Başbakan Netanyahu, dün gece yapılan kabine toplantısının televizyonlarda yayımlanan bölümünde, "Ateşkesten sonra savaşı bırakmayacağız" ifadelerini kullandı.

İsrail ordusu salı günü, Hamas'ın etkili olduğu bölgelerden biri olarak gördüğü Cibaliye'yi ve yakınlarındaki Endonezya Hastanesi'ni kuşatmıştı.

Ateşkesin ardından İsrail ordusunun, Gazze'nin güneyindeki bölgelere yoğunlaşması da beklentiler arasında.

Independent Türkçe



HDK: El-Faşir'de ateşkes için herhangi bir çağrı almadık ve buna uymayacağız

Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) mensupları (Arşiv - Telegram)
Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) mensupları (Arşiv - Telegram)
TT

HDK: El-Faşir'de ateşkes için herhangi bir çağrı almadık ve buna uymayacağız

Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) mensupları (Arşiv - Telegram)
Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) mensupları (Arşiv - Telegram)

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK), Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir’de mahsur kalan ve açlık tehdidi altında olan binlerce sivile yardım ulaştırmak üzere çeşitli uluslararası taraflarca talep edilen insani ateşkes talebiyle ilgili olarak bilgilendirilmediğini açıkladı.

Bu yanıt, Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan'ın Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres'in talebi üzerine kentte bir hafta süreyle insani ateşkesi kabul etmesinden bir gün sonra geldi.

HDK'nin hukuk danışmanı Muhammed el-Muhtar en-Nur, Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, güçlerinin el-Faşir veya diğer bölgelerde kısmi veya başka türlü herhangi bir ateşkesi kabul etmeyeceğini söyledi. En-Nur, HDK'nin ilan edilen ateşkes planıyla ilgili olarak söylendiği gibi BM ya da ABD'den herhangi bir resmi bildirim almadığını belirtti. Binlerce sivilin Tavile, Karma ve Cebel Merra bölgelerine gitmesinin ardından el-Faşir şehrinin boşaldığını ve el-Faşir'de bulunanların Sudan ordusuna ve onunla ittifak halindeki silahlı hareketlerin ortak güçlerine mensup savaşçılar olduğunu kaydetti.

fergty
HDK'nin hukuk danışmanı Muhammed el-Muhtar en-Nur (Şarku'l Avsat)

En-Nur, “HDK sadece savaşı durduracak ve Sudan'daki krizi kökten çözecek siyasi bir süreçle bağlantılı kapsamlı bir ateşkesi kabul edecektir” dedi.

Guterres'in çağrısı

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres cuma günü yaptığı açıklamada, el-Faşir kentindeki trajik durumu ele almak üzere insani bir ateşkese varmak için Sudan'daki savaşan taraflarla temas halinde olduğunu söyledi. “Orgeneral Abdulfettah el-Burhan'dan olumlu bir yanıt aldım. Umarım her iki taraf da el-Faşir'de tanık olduğumuz felaketi önlemenin ne kadar önemli olduğunun farkına varır” ifadelerini kullanan Guterres, el-Faşir bölgesinde ‘kitlesel bir yardım dağıtımına hazırlanmak’ amacıyla yardım dağıtımı için önceden üzerinde mutabık kalınması gereken bir ateşkes sağlanması gerektiğini vurguladı.

cdfgthy
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'de insani ateşkes çağrısında bulundu. (AFP)

Son verilere göre el-Faşir yaklaşık yarım milyon vatandaşa ev sahipliği yapıyor. Sudan ordusu ile HDK arasındaki çatışmaların patlak vermesinden bu yana on binlerce insan buradan kaçarak Ebu Şuk, Zemzem ve es-Selam kamplarında kaldı. Şehir ve çevresindeki yerinden edilme kampları, çok sayıda vatandaşın bölgenin kuzeyindeki bölgelere göç etmesine yol açan büyük bir gıda, içme suyu ve sağlık hizmeti sıkıntısı çekiyor. Bölgede faaliyet gösteren yardım kuruluşları, el-Faşir nüfusunun yüzde 70'inden fazlasının insani yardıma ihtiyaç duyduğunu bildirerek, son üç ayda açlık, susuzluk ve sağlık hizmetlerinin yetersizliği nedeniyle ölümlerin kaydedildiğini belirtti.

ABD'den uyarı

Buna karşılık yerel bir grup olan el-Faşir Direniş Komiteleri Koordinasyonu, birçok uluslararası ve yerel tarafın ilan edilen ateşkesi memnuniyetle karşıladığı bir dönemde HDK'nin saldırılarını arttırdığını, yerleşim bölgelerini ve sivil barınakları hedef aldığını ifade etti. Facebook üzerinden yapılan açıklamada, “Binlerce yerinden edilmiş insanın barındığı yoğun nüfuslu mahalleler ağır topçu bombardımanı altında kaldı. Sivillerin acılarını hafifletmek için yapılan ateşkes çağrılarına açıkça meydan okuyarak dün erken saatlerden bu yana devam eden bombardıman, HDK'nin askeri bir gerçekliği zorla kabul ettirmek için hiçbir uluslararası anlaşmaya uymayacağını göstermektedir” denildi.

ABD'nin BM Daimî Temsilciliği Geçici Maslahatgüzarı Dorothy Shea, cuma günü yapılan BM Güvenlik Konseyi toplantısında Sudan'daki çatışmanın taraflarına insani yardımların ulaştırılması ve malzemelerin ulaşmasını geciktiren bürokratik engellerin kaldırılması için 72 saatlik bir süre verildiğini söyledi. Shea, “Taraflar, Güney Sudan sınırı ve Darfur bölgesi de dahil olmak üzere Sudan içindeki tüm sınır kapılarını açmalıdır” dedi.

dfgthyu
ABD'nin BM Daimî Temsilciliği Geçici Maslahatgüzarı Dorothy Shea (Reuters)

Shea, insani yardım kuruluşlarına taleplerinden itibaren bir hafta içinde vize verilmesini istedi. Ayrıca insani yardımın ulaştırılmasını engelleyenlerin sorumlu tutulması gerektiğini vurguladı. Shea, Sudan'da gerekli incelemeleri sürdürmek üzere uzmanlardan oluşan bir ekibin süratle oluşturulması çağrısında bulundu.

BM Güvenlik Konseyi haziran ayında, bir yıldan uzun bir süredir HDK tarafından kuşatma altında tutulan el-Faşir'deki kuşatmanın kaldırılması yönünde bir karar aldı. Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) liderliğindeki HDK ülkenin batı bölgesindeki dört eyaleti kontrol ederken, el-Faşir Sudan ordusu tarafından kontrol edilen son kale konumunda.