Arap İslam Ortak Olağanüstü Zirvesi’nde görevli bakanlar komitesi, İsrail'in Gazze Şeridi'ne karşı başlattığı savaşı durdurmanın yollarını görüşmek üzere Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) beş daimi üyesinin başkentlerini gezmeye devam ediyor.
Elysee Sarayı’nın dün bildirdiğine göre, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Arap Birliği Genel Sekreteri'nin yanı sıra Suudi Arabistan, Mısır, Ürdün, Filistin Otoritesi, Endonezya, Nijerya ve Türkiye dışişleri bakanlarından oluşan komitenin üyelerini kabul etti.
Komitenin 7 Ekim’de başlayan savaşın dosyasını ABD’li yetkililerle görüşmek üzere Washington'a gidip gitmeyeceği ise bilinmiyor.
Heyetin Paris ziyareti dikkat çekici bir gelişmenin ardından gerçekleşti. Mısır ve Katar'ın ABD ve diğer aktif taraflarla koordineli olarak dahil olduğu temaslar ve arabuluculukların ardından 150 Filistinli kadın mahkumun ve reşit olmayan çocuğun serbest bırakılması karşılığında İsrailli 50 rehinenin kademeli bir şekilde salıverilmesi konusunda anlaşmaya varıldı. Dört günlük ateşkes taahhüdü, diğer rehinelerin serbest bırakılmasıyla uzatılabilir. Aynı zamanda Refah Sınır Kapısı aracılığıyla Gazze Şeridi'ne ulaştırılan insani yardımların arttırılması kararlaştırıldı.
Elysee Sarayı kaynakları, Macron'un ortak komite üyeleriyle Ortadoğu'daki durumu görüştüğünü bildirdi. Ancak daha fazla ayrıntıya girmedi.
Filistinli ve İsrailli tarafların anlaşma şartlarına ne derece uyacağı ise merak ediliyor. Şarku'l Avsat'ın konuştuğu Paris'teki Avrupalı diplomatik kaynaklar, 46 gün süren çok yönlü İsrail bombardımanının ardından gelen ilk ateşkes sonrası dönemle ilgili ana soruyu gündeme getirdi. Dört günlük ateşkesin yalnızca düşmanlıkların geçici olarak durdurulması anlamına geleceğine, sonrasında askeri gerilimin geri döneceğine, bunun da daha fazla kayıp, yıkım ve yerinden edilme anlamına geleceğine dair endişeler mevcut.
İsrailli liderlerin İsrail ordusunun yürüttüğü operasyonların ateşkesin ardından daha büyük bir güçle devam edeceği yönündeki açıklamaları ve Hamas yetkililerinin ‘parmağın tetikte’ olduğunu teyit etmesi göz önüne alındığında, bu endişenin artması bekleniyor.
Kaynaklar, İsrail'in Gazze savaşında belirlediği ana amaç olan Hamas'ı yok etme hedefine henüz ulaşamadığını düşünüyor. Bu, kuzeyde olduğu gibi İsrail'in Gazze’nin merkezini ve güneyini de işgal etme niyetinde olabileceği anlamına geliyor.
İkinci hususta ise bugün güçlü bir konumda olduğuna inanan İsrail ordusunun bu durumdan yararlanmak istediği düşünülüyor. Bu nedenle, yaklaşık 250 rehinin alınması gibi Hamas'ın kendisine sunduğu temel bahanelere güveniyor.
Söz konusu kaynakların aktardığına göre üçüncü noktada ise İsrail hala ABD ve birçok Batılı ülkenin desteğine, korumasına ve anlayışına sahip olduğunu düşüyor. Dolayısıyla bugün bilhassa Batılı ülkelerde dahi genel havanın Filistinliler lehine yönelmeye başlamasıyla birlikte, elinde heba etmek istemediği bir fırsat olduğunu düşünen İsrail, belirlediği hedeflere ulaşmayı hızlandırmak istiyor.
Geçtiğimiz günlerde Macron, Fransa dışişleri ve savunma bakanları, Paris'in insani ateşkes istediğini doğrulamıştı. Dolayısıyla beklenen ateşkes, Fransa Cumhurbaşkanı'na söz konusu ortak komite bakanlarıyla ateşkese ulaşmak için ne yapılması gerektiğini tartışma fırsatı sundu.
İki taraf arasında tartışma masasında olması gereken diğer konu ise iki devletli çözüme ulaşmak için siyasi yolun etkinleştirilmesi yönündeki konuşmaların geri dönüşü üzerine. Söz konusu kaynaklar, bu talebin kademeli olarak geri çekilmesinden, krize çözüm bulmak yerine krizi yönetme pozisyonuna dönülmesinden endişe duyuyor.
İki devletli çözümün Filistin ile İsrail arasındaki çatışmaya bir son verebilecek tek çözüm olduğu konusunda neredeyse uluslararası bir fikir birliği mevcut. Ancak buna ulaşmanın önünde birçok engel var. Bunlardan biri de, gerçek uluslararası iradenin mevcudiyeti ve çatışmayı sona erdirmek için ciddi şekilde çalışma arzusu. Bu yönde ciddi araştırmaların başlaması beklenirken birkaç ay içinde başkanlık seçim kampanyasına başlayacak olan ABD’nin siyasi çözüm konusunda kararlı olup olmayacağı merak ediliyor. Diğer yandan ise rehinelerin ve mahkumların kaderi, daha büyük bir krizi önlemek için Gazze Şeridi'ne insani yardım erişiminin arttırılması, İsrail saldırılarıyla yok edilenlerin yeniden inşası ve Filistin Otoritesi’nin gelecekteki rolü gibi çözülmesi gereken acil meseleler mevcut.
Ateşkes sağlanmadan tüm bu sorunlara uygun yanıtların bulunamayacağı açık. Peki bu ateşkes başarılı olacak mı? Yoksa dört günlük ateşkes, savaş geri dönmeden önce yalnızca nefes almayı mı sağlayacak?
Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara ve Suriye Demokratik Güçleri (SDG) lideri Mazlum Abdi, geçtiğimiz mart ayında Şam’da hükümet ile SDG arasında yapılan anlaşmayı imzalarken (Arşiv – SANA)
Suriye hükümetinden resmî bir heyet ile Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'ni bir araya getiren tarihi toplantıdan (sosyal medyada paylaşıldı)
Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi bölgelerini gösteren bir trafik levhası (Şarku’l Avsat)
Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetim liderleri, Suriye'nin kuzeyindeki Rakka kentinde yer alan yönetim binası önünde düzenlenen basın açıklaması sırasında (Şarku’l Avsat)
Özerk Yönetim ve askeri güçlerinin kontrolü altındaki başlıca kentlerden biri olan Kamışlı'nın girişi (Şarku’l Avsat)