Gazze’deki insani ara… Uzatma seçeneği kendini dayatıyor

Suudi Arabistan, Filistin devletinin kurulmasını vurgularken, şu ana kadar 150 yardım tırı Gazze Şeridi’nin kuzeyine girdi.

Han Yunus’un doğusundaki Huzaa köyünde İsrail’in bombalamasının yol açtığı yıkımın ortasında yemek yiyen Gazzeliler (AFP)
Han Yunus’un doğusundaki Huzaa köyünde İsrail’in bombalamasının yol açtığı yıkımın ortasında yemek yiyen Gazzeliler (AFP)
TT

Gazze’deki insani ara… Uzatma seçeneği kendini dayatıyor

Han Yunus’un doğusundaki Huzaa köyünde İsrail’in bombalamasının yol açtığı yıkımın ortasında yemek yiyen Gazzeliler (AFP)
Han Yunus’un doğusundaki Huzaa köyünde İsrail’in bombalamasının yol açtığı yıkımın ortasında yemek yiyen Gazzeliler (AFP)

Gazze’deki dört günlük insani aranın son günü, İsrail’in savaşı yeniden başlatma tehditleri arasında insani aranın uzatılması konusunda neredeyse bir anlaşma sağlanamadan geçiyordu ki, yoğun iletişimle geçen uzun bir günün ardından arabulucuların çabaları, insani aranın iki gün daha uzatılmasını sağladı.

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres insani aranın uzatılmasını memnuniyetle karşıladı ve bunu “savaşın karanlığında bir umut ve insanlık ışığı” olarak niteledi. Beyaz Saray da “insani aranın uzatılmasını” memnuniyetle karşıladı ancak bunu “Hamas’ın ek rehineleri serbest bırakmasıyla” ilişkilendirdi.

Bu açıklamalar, Katar ve Hamas’ın insani arayı iki gün daha uzatma konusunda anlaşmaya vardıklarını duyurmasının ardından geldi. Hamas, Katar ve Mısır ile insani arayı “öncekiyle aynı koşullar altında” uzatma konusunda anlaştığını doğruladı. Önceki insani aranın bugün sabah saat 7’de bitmesi gerekiyordu. Yeni uzatma kapsamında Hamas’ın, İsrail’deki 60 Filistinli mahkûm karşılığında iki gün içinde 20 kadın ve çocuk rehineyi serbest bırakması bekleniyor.

İnsani aranın süresinin uzatıldığı duyurulmadan önce, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ABD Başkanı Joe Biden ile yaptığı telefon görüşmelerinin ardından, “Her gün 10 rehinenin daha serbest bırakılmasına yönelik düzenlemeler var ve bu da bir nimet. Ancak başkana, anlaşma sonrasında şu hedefimize geri döneceğimizi de söyledim: Hamas’ı ortadan kaldırmak ve Gazze Şeridi’nin artık eskisi gibi olmadığından emin olmak” açıklamasını yapmıştı.

Mısır sınırından Gazze Şeridi’ne yardım girmeye dün de devam ederken, Kızılay, ateşkesin başlangıcından bu yana Gazze Şehri ve kuzey bölgelerine yaklaşık 150 yardım tırı ulaştırabildiğini duyurdu.

Gazze’deki benzeri görülmemiş insani felaketi durdurmak için birden fazla cephede diplomatik çabaların yoğunlaştığı bir dönemde, Barselona dün Akdeniz İçin Birlik Forumu olağan toplantısına ev sahipliği yaptı. Avrupa Birliği’nin (AB) ve Akdeniz’e kıyısı olan ülkelerin dışişleri bakanlarının katıldığı bu toplantının gündemindeki ana maddelerden biri, İsrail ile Hamas arasındaki savaşın sona ermesinden sonra Gazze Şeridi’nin ve tüm Filistin’in geleceği için bir yol haritası çizmekti.

AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, çatışmaya “siyasi bir çözüm” bulmak için çalışmak üzere İsrail ile Hamas arasındaki insani aranın uzatılması çağrısında bulunurken, Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan, uluslararası toplumun Gazze Şeridi’ndeki askeri operasyonların derhal sona erdirilmesine, insani yardımın yeterli ve güvenli geçişinin sağlanmasına ve tüm sivil rehinelerin serbest bırakılmasına öncelik vermesinin önemini vurguladı. Bin Ferhan, barış sürecini canlandırmak ve kardeş Filistin halkının onur ve refahının sağlandığı, bağımsız ve egemen bir Filistin devletinin kurulmasını sağlamak için ciddi ve güvenilir bir plana doğru ilerlemenin önemine dikkat çekti.



Magen Oz... İsrail neden Han Yunus'ta yeni bir eksen inşa ediyor?

TT

Magen Oz... İsrail neden Han Yunus'ta yeni bir eksen inşa ediyor?

Magen Oz... İsrail neden Han Yunus'ta yeni bir eksen inşa ediyor?

İsrail ordusu bugün, aynı bölgede Hamas'a ait üç kilometreden uzun büyük bir tünelin imha edildiğini duyurduktan bir gün sonra, kuvvetlerinin “Majin Oz” adı verilen yeni bir eksenin açılışını tamamladığını açıklayarak Gazze Şeridi'ndeki Filistinlileri, özellikle de Han Yunus sakinlerini şaşırttı.

İsrail ordusundan yapılan açıklamada, “188. Tugay ve Golani Tugayı güçleri Han Yunus'un doğusu ve batısını ayıran Majin Oz ekseninin açılışını tamamladı. Eksen yaklaşık 15 kilometrelik bir mesafe boyunca uzanıyor.”

Yeni “Majin Oz” ekseni Han Yunus'un doğusunu batıdan ayıracak ve Han Yunus'un Refah'tan ayrılmasını “Morag” ekseniyle de devam ettirecek.

Resim  İsrail ordusu tarafından yayınlanan, soldan sağa çapraz olarak uzanan ve Morag ekseni ile bir noktada kesişen Magen Oz ekseninin görüntüsü

Han Yunus bölgesindeki son hamleler, İsrail'in “insani şehir” olduğunu iddia ettiği ve Refah'taki (Gazze Şeridi'nin güneyi ve Han Yunus) yüz binlerce Gazzeli’nin bir çadır alanına tıkıştırılmasına yol açacak planla aynı zamana denk geliyor.

İsrail ordusuna göre bu yeni eksen, Hamas üzerindeki “baskının” ve Han Yunus Tugayı'na karşı yürütülen savaşın çözümünün merkezi bir parçası.

Bir parçalama politikası

Ancak İsrail, Gazze'yi parçalamak ve Doha'da devam eden dolaylı müzakerelerde İsrail'in Şerit'ten tamamen çekilmesinde ısrar eden Hamas üzerinde baskı kurmak için tesadüfi coğrafi eksenler dayatma politikası izliyor.

Gazze'deki saha kaynakları Şarku’l Avsat'a yaptıkları açıklamada, "Yeni eksen İsrail'in kontrolü altındaki birçok bölgeyi kapsıyor: Kizan en-Neccar, Curti el-Lut, Şeyh Nasır, Mean, Menara, Huza'a, Absan, al-Kara'a ve Beni Suheyla." Kaynaklar, “bu bölgenin, herhangi bir Filistinlinin sınıra yaklaşmasını önlemek için sınırdan 2 kilometreden daha uzağa ulaşan geniş tampon bölgeler oluşturmayı amaçladığını,

bunun da Han Yunus'un doğu bölgesinde yaşayan yüz binlerce kişinin İsrail güçlerinin orada kalması halinde, evlerine dönmesini engellemek anlamına geldiğini” belirtti.

İsrail ordusundan yapılan açıklamaya göre yeni “Magen Oz” ekseninin ilan edilmesiyle Hamas üzerinde daha fazla baskı kurulması amaçlanıyor.

İsrail, Refah'ı Han Yunus'tan ayıran Morag ekseninden çekilmemekte ısrar ederken, İbrani medyasının Refah'ın yaklaşık 2 kilometreye kadar olan bazı bölümlerinde askeri kontrolü sürdürmesi koşuluyla “eksenden çekilmek için müzakerelerde esneklik önerdiği” yönündeki haberleri Hamas reddediyor. Hamas, tamamen çekilene kadar kademeli bir çekilme için harita ve belirli tarihler konusunda ısrar ediyor.

Hamas, özellikle geçtiğimiz ocak ayında gerçekleşen ateşkes sırasında İsrail ordusu tarafından kurulan Netzarim ekseninin (Gazze Şehri'nin güneyinde, Gazze Şeridi'nin kuzeyini merkezinden ve güneyinden ayıran) büyük bir kısmı ve Gazze Şeridi'nin kuzeyinde geçici olarak kurulan eksenlerin bir kısmını ortadan kaldırmayı başardıktan sonra, kademeli geri çekilme ve bu yeni eksenlerin ortadan kaldırılması taleplerinde ısrarcı görünüyor.

Büyük Tünel Yıkıldı

Bu arada İsrail ordusu dün, iki aydan uzun bir süre önce Han Yunus'ta yapılan operasyonlar sırasında keşfedilen büyük bir Hamas tünelini yıktığını duyurdu.

İsrail ordusundan yapılan açıklamada, güçlerinin "merkezi bir yeraltı yolunda bulunan tüneli keşfettiğini ve tamamen yok ettiğini" belirterek, tünelin "yaklaşık 3,5 kilometre uzunluğunda olduğunu ve içinde birkaç sığınak bulunduğu" kaydedildi.

Şarku'l Avsat'a konuşan Filistinli saha kaynaklarına göre “bu tünel Hamas'ın askeri kolu olan El Kassam Tugaylarına ait en uzun tünellerden biri ve tünelden birçok tünel ve açılım bulunuyor, savunma tünelleri, komuta ve kontrol için kullanılan tüneller var.”

“Tünelin Mean, Al-Menara ve Han Yunus'un güneydoğusundaki diğer bölgelerde yer aldığını” belirten kaynaklar, “tünelin Kassam Tugayları savaşçıları için savaş düğümleri içerdiğine ve bu tüneli gerek bu bölgelerde gerekse büyük tünelin açıldığı yakın bölgelerde İsrail güçleriyle savaşmak için kullandıklarına” işaret etti.

Kaynaklar, son birkaç haftalarda bu bölgelerde çok sayıda operasyon gerçekleştirildiğini ve İsrail araçlarının patlayıcı düzenekler ve tanksavar füzeleriyle hedef alındığını belirtti.

Kaynaklar, savaşın belirli bir döneminde, büyük tünelin içinde, saha komutanlarının İsrail güçlerine karşı muharebeleri yönettiği, bu güçlerin hareketlerinin izlendiği ve onlara karşı saldırı planlamak için hareketlerinin belgelendiği komuta ve kontrol için özel tüneller bulunduğuna dikkat çekti.

rtgy6u
Gazze tünelinin içindeki bir İsrail askeri, Kasım 2023 (Reuters)

İsrail güçleri, savaşın başlangıcında ve Netzarim ekseninin kontrolünde duyurulduğu gibi, bazıları 2 ve 3 kilometre uzunluğa ulaşan, bazıları Gazze Şeridi'nin kuzeyi ile merkezini birbirine bağlayan ve araçların geçtiği çeşitli büyüklükteki tünellerin imha edildiğini sık sık duyurdu.

İsrail güçleri Gazze Şeridi'nde 20 aydan fazla bir süredir faaliyet göstermelerine, Hamas'ın kabiliyetlerini önemli ölçüde yok etmeyi başardıklarını iddia etmelerine rağmen, Han Yunus örneğinde olduğu gibi girdikleri bölgelere her yeniden girişlerinde daha fazla tünel ortaya çıkarmakta ve bunları yok etmek için çalışmaktadırlar. Saha kaynakları İsrail ordusunun daha önce bu bölgede en az bir kez, bazı bölgelerde ise iki kez operasyon düzenlediğini vurguluyor.