Mısır İsrail bombardımanının kendi topraklarına ulaştığı yönündeki iddiaları yalanladı

Filistin yanlısı eylemciler Washington'daki İsrail Büyükelçiliği önünde Filistin bayrağı açtı (Reuters)
Filistin yanlısı eylemciler Washington'daki İsrail Büyükelçiliği önünde Filistin bayrağı açtı (Reuters)
TT

Mısır İsrail bombardımanının kendi topraklarına ulaştığı yönündeki iddiaları yalanladı

Filistin yanlısı eylemciler Washington'daki İsrail Büyükelçiliği önünde Filistin bayrağı açtı (Reuters)
Filistin yanlısı eylemciler Washington'daki İsrail Büyükelçiliği önünde Filistin bayrağı açtı (Reuters)

Mısır, İsrail bombardımanının kendi topraklarına ulaştığı yönündeki iddiaları reddetti. Mısır Basın Enformasyon Kurumu Başkanı Ziya Raşvan dün akşam yaptığı açıklamada, Gazze’ye yönelik İsrail bombalamasının Refah Sınır Kapısı’nın Mısır tarafına ulaştığı yönünde bazı sosyal medya sayfalarında paylaşılan haberlerin yanlış olduğunu belirtti. Raşvan, mevcut hassas koşullar altında herhangi bir yeni gelişme konusunda Mısırlı yetkili resmi makamların söylediklerine uyma çağrısında bulundu.

Gazze Şeridi'nde sükuneti yeniden sağlama çabalarını sürdüren Mısır, şu an ateşkesin ve barış sürecinin yenilenmesi yönünde çaba gösterdiğini bildiriyor.

İsrail işgal güçleri dün(Cuma) Gazze Şeridi'ni yeniden bombalamaya başladı. Dün akşam bazı sosyal medya sayfaları Mısır'ın Refah kentindeki bazı alanların İsrail tarafından bombalandığını iddia etti.

Raşvan ise “Gazze Şeridi'ndeki geçici insani ateşkesin bozulması dolayısıyla büyük üzüntü duyan Mısır, Şu an Gazze Şeridi'ndeki kardeşlerimizin yaşadığı tehlikeli insani koşullarla mücadeleye olanak sağlamak için ateşkesin mümkün olan en kısa sürede geri dönmesi ve uzatılması yönünde ortaklarıyla birlikte azami çabayı gösteriyor. Zirâ bu koşullar, felaket noktasına gelmiştir. Gerek savaşın durdurulması, gerekse insani yardımların hızlı ve yoğun bir şekilde ulaşması için uğraşılıyor” açıklamalarında bulundu.

İsrail'in 7 Ekim'den bu yana devam eden en az 15 bin Filistinlinin ölümüyle sonuçlanan saldırganlığının ardından 24 Kasım Cuma sabahı Gazze Şeridi'ndeki insani ateşkes dört gün süreyle yürürlüğe girmişti. Daha sonrasında ise bu süre uzatıldı. Ölen en az 15 bin Filistinliden 6 bin 150’sinin çocuk, 4 binden fazlasının kadın olduğu, aynı zamanda en az 36 bin kişinin yaralı olduğu biliniyor. Çatışmaların yeniden başlamasıyla bu sayılar artabilir.

Geçtiğimiz Ekim ayında Mısır, Güney Sina'daki bölgelerin hedef alındığı iki farklı gelişme ile karşı karşıya kaldı. Şarku’l Avsat’ın ulaştığı bilgiye göre Mısır Silahlı Kuvvetleri Askeri Sözcüsü o dönemde yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullanmıştı:

“Güney Sina'daki Taba ve Nuveyba’da meydana gelen iki olayla ilgili yapılan incelemelerde, bunların, Kızıldeniz'in güneyinden kuzeyine doğru ilerleyen iki İHA'nın düşürülmesinden kaynaklandığı ortaya çıktı. Nuveyba’da yabancı cismin düşmesi ve Taba'da drone vakalarına ilişkin yetkili komite tarafından sürdürülen soruşturmaların sonuçlarının takip edilmesi, analiz edilmesi ve bilgi toplanması çerçevesinde yapılan incelemeler sonucunda, iki insansız hava aracının Kızıldeniz'in güneyinden kuzeyine doğru ilerlediği anlaşıldı. Bunlardan biri Mısır hava sahası haricinde, Akabe Körfezi bölgesinde hedef alındı. Bu, enkazın bir kısmının Nuveyba’da ıssız bir bölgeye ve ayrıca Taba'ya düşmesine neden oldu.”

O sırada İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee ise İsrail ordusunun Kızıldeniz bölgesinde bir hava tehdidi tespit ettiğini, bununla mücadele için savaş uçaklarının çağrıldığını doğruladı. Times of Israel'in haberine göre İsrail Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Lior Hayat ise iki olayın arkasında Husi grubunun olduğunu öne sürdü.



Libya'nın Zaviye kentinde UBH tarafından düzenlenen askeri operasyonun arkasında ne var?

Zaviye şehrine giden askeri araçlar (Libya Savunma Bakanlığı'na bağlı Batı Sahili Askeri Bölgesi Komutanlığı)
Zaviye şehrine giden askeri araçlar (Libya Savunma Bakanlığı'na bağlı Batı Sahili Askeri Bölgesi Komutanlığı)
TT

Libya'nın Zaviye kentinde UBH tarafından düzenlenen askeri operasyonun arkasında ne var?

Zaviye şehrine giden askeri araçlar (Libya Savunma Bakanlığı'na bağlı Batı Sahili Askeri Bölgesi Komutanlığı)
Zaviye şehrine giden askeri araçlar (Libya Savunma Bakanlığı'na bağlı Batı Sahili Askeri Bölgesi Komutanlığı)

Abdulhamid Dibeybe başkanlığındaki Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) tarafından Libya'nın batısındaki Zaviye kentinde başlatılan ve insansız hava araçlarıyla (İHA) desteklenen askeri operasyonun üçüncü günü, başlatılma nedenleri ve gerçekten ‘akaryakıt ve insan kaçakçılarının inlerini’ hedef alıp almadığı konusunda soru işaretlerine yol açtı.

Askeri analistlerin bu operasyonun hedeflerine ilişkin değerlendirmeleri, vatandaşların endişeleri arasında farklılık gösterirken, bazıları başkent Trablus'un batı kıyısı haritasına hâkim olan ‘akaryakıt kaçakçılığı ve uyuşturucu ticareti yapan silahlı oluşumlar ve çetelerle mücadele etmeyi’ amaçladığı yönündeki resmi versiyonu destekledi. Buna karşılık başka bir grup ise operasyonu, bu bölgedeki askeri grupların Mareşal Halife Hafter liderliğindeki Libya Ulusal Ordusu'na (LUO) sadık olduğuna inanıldığı gerçeği ışığında ‘nüfuz haritasını yeniden çizmek’ için siyasi bir kılıf olarak gördü.

Dibeybe hükümetinin ‘yılan avı’ olarak adlandırdığı operasyona yönelik yaygın medya ilgisinin ortasında, Libya Savunma Bakanlığı'na bağlı Batı Sahili Askeri Bölgesi Komutanlığı Komutanı Korgeneral Salah en-Nemruş'un, Mayıs 2023'te başlayıp aşiretlerin arabuluculuğunda bir uzlaşmayla sona eren önceki operasyonu anımsatan bir sahnede, ‘suç yuvaları’ olarak tanımladığı yerleri vurmak için Zaviye'den operasyon başlatma emri vermesi gözlemciler için dikkat çekiciydi.

Askeri kaynaklara göre Zaviye'deki operasyonda çok sayıda sığınak ortadan kaldırılırken ölen ya da yaralanan olmadı. Libya eski Savunma Bakanı Muhammed el-Bergusi, ‘Dibeybe hükümetinin akaryakıt kaçakçılığı ve insan ticaretini engellemek ve çete liderlerini tutuklamak için yeni bir girişimde bulunduğunu’ düşünüyor.

El-Bergusi Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, ‘Libya'nın en büyük petrol rafinerisinin kentte bulunduğunu ve silahlı milislerin kentte geniş bir alana yayıldığını, ayrıca kentin insan kaçakçılığı ve deniz yoluyla yapılan kaçakçılıkla ünlü Zuvare kentine yakın olduğunu’ söyledi.

Daha önce yayınlanan bir Birleşmiş Milletler (BM) raporunda Zaviye, ‘Zuvare, Sabratha ve Verşafane dahil olmak üzere başkent Trablus'un batısındaki kıyı bölgesine hâkim olan bir dizi organize suç şebekesi için önemli bir merkez’ olarak tanımlamıştı.

BM'nin 2023 raporunda kentteki çeşitli silahlı oluşumlar tanımlanırken, Petrol Tesisleri Muhafızları şefi Muhammed el-Emin Keşlaf ve Dibeybe ile yakın ilişkisi olan ve el-Far olarak bilinen Muhammed Bahrun, ‘Batı Libya'daki akaryakıt kaçakçılığı ağının kilit isimleri’ olarak geçiyor.

dfvgb
Zaviye'de uyuşturucu kaçakçılığı yapıldığı düşünülen bir dükkana giren askeri araç (Libya Savunma Bakanlığı'na bağlı Batı Sahili Askeri Bölgesi Komutanlığı)

Diğer yandan, Temsilciler Meclisi (TM) üyesi Ali Ebu Zureybe ve Zaviye'deki İstikrar Destek Gücü’ne liderlik eden ve sahil yolunun kontrolünde el-Far ile rekabet eden kardeşi Hasan’a açıkça atıfta bulunan BM raporuna göre Ebu Zureybe grubu ve müttefiklerinin etkisi öne çıkıyor. Raporda, el-Far'ın, silahlı bir oluşumun lideri olan ve ‘el-Bidca’ olarak bilinen Abdurrahman Milad'ı öldürmekle suçlandıktan sonra Libya'dan kaçtığı bildirildi.

El-Bergusi, ‘Zaviye'nin bir çelişkiler kaynağı olduğu’ paradoksuna dikkat çekti. Silahlı oluşumların çoğalmasının yanı sıra, Zaviye aynı zamanda ordudaki eski askerlerin bölgesi, subayları için önemli bir kale ve 2011'de Kaddafi rejimiyle safları ayıran ilk şehirlerden biriydi.

Birleşik Krallık merkezli Kraliyet Birleşik Hizmetler Enstitüsü'nde Libya meseleleri uzmanı olan Celal Harşavi, Zaviye operasyonunun ‘tam zamanlamasının silahlı gruplara önceden bildirilmesinden sonra başlatıldığını’ belirtti. Harşavi bu durumun ‘güvenilirliklerini önemli ölçüde zedelediğini’ söyledi. Ona göre bu, ‘milislerin etki alanlarının yeniden konumlandırılması’ anlamına geliyor.

Ancak analistler, özellikle Dibeybe'nin Hafter'in batıdaki müttefiklerini hedef alacağı spekülasyonları arasında, bu operasyonun sakinleşme çabaları ve ülke liderleri arasında genel seçimlere yol açacak bir çözüm ve siyasi uzlaşı bulma girişimleri üzerindeki etkilerinden duydukları korkuyu gizlemiyor.

En-Nemruş, korkuları yatıştırmak amacıyla, ileri gelenler, uzmanlar, sivil toplum aktivistleri ve Batı Bölgesi milletvekilleriyle (TM ve Devlet Yüksek Konseyi (DYK) üyeleri) yaptığı toplantıda ‘bu askeri operasyonun arkasında hiçbir siyasi amaç olmadığına’ dair güvence verdi.

Şarku’l Avsat'a açıklamalarda bulunan Libyalı askeri analist Muhammed et-Tarhuni, uyuşturucu satıcılarının hedef alınmasını ‘siyasi bir sürecin güvenlik kılıfı’ olarak nitelendirdi. Olan biteni ‘UBH’ye bağlılık borcu olmayanlara boyun eğdirme operasyonu’ olarak tanımlayan et-Tarhuni, özellikle ülkenin doğusundaki LUO’ya sadık olduğuna inanılan ‘Ali ve Hasan Ebu Zureybe kardeşlere’ işaret etti. Bu iki isim, Libya'nın doğusundaki hükümetin içişleri bakanı İsam Ebu Zureybe'nin kardeşleridir.

Et-Tarhuni, operasyonun amacının ‘batı kıyısında bir yeşil bölge kurmak için UBH’nin muhaliflerini tasfiye etmek ya da belki de tırnaklarını kesmek’ olduğunu göz ardı etmedi ve geçen eylül ayında başkent Trablus'un batısında ‘el-Bidca'nın bilinmeyen silahlı kişiler tarafından tasfiye edilmesi’ emsaline işaret etti.

İki bakış açısı arasında Zaviye operasyonuna ilişkin açıklamalar, bazılarının bakış açısına göre, özellikle Hafter güçlerinin Ubari kentinde UBH Savunma Bakanlığı'na ait karargahları kontrol altına almasından kısa bir süre sonra gerçekleştiği ve Dibeybe hükümetinin ‘2020'de imzalanan ateşkes anlaşmasının ihlali’ olarak görüldüğü için, Dibeybe ve Hafter grupları arasında ‘entrikadan yoksun olmayan bir güç gösterisi’ olarak kalıyor.

Ayrıca Dibeybe'nin hamleleri, Hafter güçlerinin Sebha askeri bölgesinin savunma sektörlerini güvence altına alma ve güneydeki tüm sektörleri tek bir askeri odaya bağlama hamleleriyle eş zamanlı olarak gerçekleşti.

Libya'da iki hükümet iktidar için mücadele ediyor: Birincisi başkent Trablus'ta bulunan Abdulhamid Dibeybe başkanlığındaki UBH. İkincisi ise TM tarafından görevlendirilen ve Usame Hammad tarafından yönetilen, Mareşal Halife Hafter liderliğindeki LUO tarafından desteklenen Libya İstikrar Hükümeti (LİH).