Hamas Lübnan’daki mülteci kamplarında nüfuzunu arttırmaya çalışıyor

Hamas strateji değiştirdi Lübnan’da örgüt kuruyor

Hamas’ın Gazze’deki yöneticilerinden Halil el-Hayya ve Lübnan’daki temsilcisi Usame Hamdan, Nasrallah ile görüşmelerinin ardından gazetecilere konuştu (Reuters)
Hamas’ın Gazze’deki yöneticilerinden Halil el-Hayya ve Lübnan’daki temsilcisi Usame Hamdan, Nasrallah ile görüşmelerinin ardından gazetecilere konuştu (Reuters)
TT

Hamas Lübnan’daki mülteci kamplarında nüfuzunu arttırmaya çalışıyor

Hamas’ın Gazze’deki yöneticilerinden Halil el-Hayya ve Lübnan’daki temsilcisi Usame Hamdan, Nasrallah ile görüşmelerinin ardından gazetecilere konuştu (Reuters)
Hamas’ın Gazze’deki yöneticilerinden Halil el-Hayya ve Lübnan’daki temsilcisi Usame Hamdan, Nasrallah ile görüşmelerinin ardından gazetecilere konuştu (Reuters)

Hamas’ın Lübnan kolu, ülkedeki Filistin mülteci kamplarında yeni bir silahlı örgüt kurduğunu açıkladı: Aksa Tufanı İzcileri. Lübnanlı siyasi güçler ise bu gelişmeyi, 1970’lerde ‘Fetih Land’ (Fetih Toprakları) olarak adlandırılan kurtarılmış bölgeye benzer şekilde, Güney Lübnan’da ‘Hamas Land’ın (Hamas Toprakları) kurulması’ yönündeki endişelerini dile getiriyorlar.

Hareket, yaptığı açıklamada, genç erkekleri ve kahramanları direnişin öncü kuvvetleri olarak örgütlenen Aksa Tufanı İzcileri’ne katılmaya çağırdı. Hamas’a bağlı kaynaklar, “Bu proje, Lübnan’la bağlantılı ve yalnızca daha fazla savaşçı toplamayı değil, birden fazla alanda faaliyet gösteren daha fazla kişiyi Hamas’a dahil etmeyi amaçlıyor” dedi.

Kuruluşundan bu yana eylem stratejisini Filistin toprakları ile sınırlayan Hamas için bu adım bir strateji değişikliği anlamına geliyor.

Hamas tarafından yayınlanan bir bildiride, Aksa Tufanı İzcileri’nin ‘Filistin halkının, nerede olursa olsun, işgale mevcut ve meşru tüm yollarla direnmedeki rolünün güçlendirilmesi’ ve ‘Aksa Tufanı Operasyonu’nun başarılarının tamamlanması, gönüllülerin bilimsel ve sanatsal enerji ve yeteneklerden yararlanılması’ amacıyla kurulduğu belirtildi.

7 Ekim’deki Aksa Tufanı Operasyonu’ndan ve Hizbullah’ın güney Lübnan cephesini Gazze için bir destek cephesine dönüştürme kararından bu yana, çatışmalara çok sayıda Lübnanlı ve Filistinli grup katıldı. Hizbullah savaşçılarının yanı sıra Hamas, İslami Cihad ve Cemaati İslami’ye bağlı Fecr Kuvvetleri’nden savaşçılar da Lübnan topraklarından İsrail’e karşı saldırılarda bulunuyor.

Hizbullah tarafından dağıtılan, Genel Sekreter Hasan Nasrallah’ın Gazze’deki Hamas yöneticilerinden Halil el-Hayya ve Lübnan’daki temsilcisi Usame Hamdan ile geçen 22 Kasım’da yaptığı toplantının fotoğrafı (AFP)
Hizbullah tarafından dağıtılan, Genel Sekreter Hasan Nasrallah’ın Gazze’deki Hamas yöneticilerinden Halil el-Hayya ve Lübnan’daki temsilcisi Usame Hamdan ile geçen 22 Kasım’da yaptığı toplantının fotoğrafı (AFP)

Hamas kaynakları, bu yeni projeyi, Aksa Tufanı’ndan sonra hareketin ve projesinin bulunduğu her yerde, özellikle Lübnan’da görülen güçlü talebe bağladı. Kaynaklar, Şarku’l Avsat’a yaptıkları açıklamada, “Filistin kamuoyu, müzakere sürecinin 30 yıldır kendilerine hiçbir şey sağlamadığını fark etti. Aksa Tufanı, direniş projesi etrafında büyük bir uzlaşmayı beraberinde getirdi” dedi. Kaynaklar ayrıca, “Hamas, Lübnan’daki 12 Filistin kampında varlığını sürdürüyor. Kamp sakinlerinin büyük sempatisine tanık olduk. Bu projenin sadece askeri bir proje olmadığını, medya, siyaset, hayır, rehberlik, eğitim, askeri alanlardaki herkesi yeteneklerine göre kapsadığını bilerek onları kucaklamak gerekiyordu. Amacı, en fazla sayıda Filistinlinin katılımıdır” şeklinde konuştu. Kaynaklar, Hamas silahlarının İsrail işgaline direnme ve onunla mücadele çerçevesi dışında hiçbir zaman kullanılmadığını da vurguladı.

Lübnanlıların reddi

Hamas’ın açıklamasına ilk yanıt, Hizbullah’ın Hristiyan müttefiki Özgür Yurtsever Hareket (ÖYH) Genel Başkanı Cibran Basil’den geldi. “Lübnan topraklarından yapılacak herhangi bir silahlı eylemin ulusal egemenliğe saldırı olduğunu” söyleyen Basil, bildiriyi kesinlikle kabul etmediğini açıkladı. Basil, Lübnanlıların 1990’dan bu yana Taif Anlaşması’nda, kamplardaki ve kamp dışındaki Filistinlilerden silahların toplanması konusunda mutabakata vardıklarını hatırlattı. Bunun, 1969’dan bu yana Lübnan’daki Filistinlilerin silahlı eylemini yasallaştıran Kahire Anlaşması’nın iptali konusunda oybirliğiyle kabul edildiğini dile getirdi.

Cibran Basil, “Lübnan’ın, kendisini savunmak için İsrail’e karşı ulusal direnişini güçlendirme hakkı vardır. Ancak bu hak, Güneyde yeniden Hamas Land kurulmasıyla zayıflatılmaktadır. Tarih bize, müzakere zamanlarında şartlarımızı masaya dayatabileceğimizi, savaş zamanlarında pazarlık kozu haline gelmemeyi öğretmiş olmalı” ifadelerini kullandı.

Hizbullah himayesi

Lübnan muhalefeti de Hamas’ın yeni projesini kınadı. Meclis’teki Güçlü Cumhuriyet Bloğu Üyesi Milletvekili Gada Eyub, “Bu yeni oluşumun sorumlusu Hizbullah’tır” dedi. Şarku’l Avsat’a konuşan Eyub, “Herkes biliyor ki, 40 yıldır kendi silahı dışında hiçbir silaha izin vermeyen Hizbullah’ın alacağı bir karardan bağımsız olarak yeni silahlı örgütlerin doğması ihtimali yok. Çünkü kurulduğu günden bu yana, Lübnan savaşı bitmeden, kendisinden önce İsrail’e karşı silaha sarılan silahlı örgütlerle, karar alma mekanizmalarını kontrol etmek için kanlı askeri çatışmalara girdi. Dolayısıyla Hamas’ın, Hizbullah’ın açık bir kararı olmaksızın Lübnan’da Aksa Tufanı İzcileri’ni kurmasının hiçbir doğruluk payı yoktur. Hizbullah’ın bu konuyu gündeme getirmek ve bu şekilde duyurmak gibi özel bir hedefi olduğu kesindir” açıklamasında bulundu.

“Bugün Hizbullah’ın varlığıyla birlikte yeni silahlı örgütlerin oluşmasından veya yeniden canlanmasından doğal bir olaymış gibi bahsetmek mümkün değil” diyen Eyub, “Mevcut durum, Hizbullah’ın neden olduğu gayrimeşru ve devlet dışı bir örgütsel çerçeve oluşturmaktadır. Dolayısıyla BM’nin 1701 sayılı kararın ciddi ve eksiksiz bir şekilde uygulanmasından başlayarak, uluslararası, Arap kararlarının ve Taif Anlaşması’nın uygulanmasından başka çözüm yoktur” ifadelerini kullandı.

Yazar ve siyasi analist Kasım Kasir ise “Hamas hareketinin Lübnan’da Aksa Tufanı İzcileri’ni kurması, hareketin işgal altındaki Filistin dışında askeri örgütler kurduğunun teyididir ki bu da yeni bir adımdır. Çünkü Hamas, her zaman çalışmalarını Filistin’le sınırlamıştı. Bu, İsrail’in Hamas’ı sona erdirme ve Hamas’ın ise Filistin içinde ve dışında varlığını sürdürme çabası ile bağlantılı” dedi. Kasir, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada “İzciler, Filistin mücadelesini dahili olarak mümkün olan tüm araçlarla destekleyecektir. Bu, hareketin liderliğinin kararından kaynaklanmaktadır, El Kassam Tugayları’nı tamamlayıcıdır ve Lübnan Direniş Tugayları’na benzemektedir. Sadece Hamas’ın siyasi ideolojisine bağlı olanlara değil, tüm Filistinli gençlere kapıları açıktır” ifadelerini kullandı. Kasir ayrıca, “Elbette bu izcilerin kurulması güneydeki güvenlik risklerini artıracaktır. Tek çözüm Gazze ve Filistin’e yönelik savaşın durdurulmasıdır” şeklinde konuştu.



Hamas'ın askeri operasyonları Gazze Şeridi'ndeki ateşkesi nasıl etkiliyor?

 Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (Getty Images)
Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (Getty Images)
TT

Hamas'ın askeri operasyonları Gazze Şeridi'ndeki ateşkesi nasıl etkiliyor?

 Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (Getty Images)
Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (Getty Images)

Hamas'ın Gazze Şeridi'nde İsrail askerlerine karşı yürüttüğü nitelikli askeri operasyonlar, ateşkes müzakereleri ve Gazze Şeridi'nde bir ateşkes anlaşmasına varma şansı üzerindeki etkilerinin boyutu hakkında soru işaretleri yaratıyor.

Gözlemciler, direniş operasyonlarının ‘İsrail hükümeti üzerinde ateşkes anlaşmasını kabul etmesi için bir baskı kartı’ oluşturduğuna inanıyor ve ‘askeri operasyonların devam etmesinin, özellikle artan sokak baskısıyla birlikte İsrail tarafını ateşkesi kabul etmeye itebileceğini’ belirtiyor.

Mısır, Katar ve ABD öncülüğünde Gazze Şeridi'nde bir ateşkes anlaşması imzalanması için yürütülen arabuluculuk çalışmaları aksamaya devam ediyor. Gazze şehrinin doğu bölgelerindeki Refah ve Han Yunus'un yanı sıra Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Hanun ve Beyt Lahiya'da son zamanlarda sık sık düzenlenen direniş operasyonlarında çok sayıda İsrail askeri öldürüldü ve yaralandı.

Gazze Şeridi'ndeki İsrail askerleri (Arşiv - Reuters)Gazze Şeridi'ndeki İsrail askerleri (Arşiv - Reuters)

Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları, bu hafta Gazze Şeridi'nin çeşitli bölgelerinde İsrail askerlerinin, tanklarının ve buldozerlerinin hedef alındığını ve İsraillilerin kayıplar verdiğini duyurdu.

Hamas'ın askeri operasyonları, İsrail hükümetinin 19 Mart'ta ateşkes anlaşmasını bozmasından bu yana İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının devam ettiği bir ortamda gerçekleşti.

19 Ocak'ta Hamas ve İsrail uluslararası arabulucuların (Mısır, ABD ve Katar) çabalarıyla Gazze Şeridi'nde bir ateşkes anlaşmasına vardı. Anlaşmanın ilk aşaması 42 gün sürecek ve bu süre zarfında ikinci ve üçüncü aşamaların uygulanması için görüşmeler yapılacaktı. Ancak İsrail tarafı ilk aşamanın sona ermesinin ardından Gazze Şeridi'nde askeri operasyonlarına yeniden başladı.

Uluslararası Filistin Halkının Haklarını Destekleme Komitesi Başkanı Salah Abdulati, Filistin direnişinin operasyonlarının ‘Filistinlilerin haklarını desteklemek ve saldırganlığı durdurmak için devam eden uluslararası baskı ile Gazze Şeridi'ndeki ateşkes sürecini hızlandırdığına’ inanıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan Abdulati, “Askeri operasyonların devam etmesi, Tel Aviv'de devam eden savaşın kayıpları nedeniyle İsrail sokağının baskısı ve protestoları yoluyla İsrail hükümeti üzerinde bir baskı kartı oluşturuyor. Savaşın İsrail hükümetine yüksek maliyeti, onu saldırganlığı uzatma politikalarını yeniden gözden geçirmeye itiyor” ifadelerini kullandı.

Abdulati'ye göre İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik devam eden saldırganlığı karşısında Hamas'ın elinde ‘İsrailli esirler, direniş, uluslararası ve Arap baskıları’ gibi İsrail tarafına yönelik baskı kartları var.

Hamas 7 Ekim 2023'te İsrail yerleşimlerinden yaklaşık 250 kişiyi esir aldı ve İsrail hükümeti 57 esirin bugün halen Gazze Şeridi'nde olduğunu söylüyor.

Yerlerinden edilmiş Filistinliler, Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'ta ABD destekli Gazze İnsani Yardım Vakfı'ndan yardım alıyor. (AFP)Yerlerinden edilmiş Filistinliler, Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'ta ABD destekli Gazze İnsani Yardım Vakfı'ndan yardım alıyor. (AFP)

Askeri operasyonlar İsrailli karar alıcılar üzerinde bir baskı unsuru oluştursa da uluslararası ilişkiler profesörü Dr. Tarık Fehmi bu operasyonları ateşkes çabalarını ilerletmek için yeterli görmüyor. Fehmi'ye göre bu operasyonlar, İsrail sokağının Netanyahu hükümetine ateşkes anlaşmasını hızlandırması için baskı yapması yoluyla ateşkes süreci için sadece bir katalizör olabilir.

Şarku’l Avsat'a açıklamalarda bulunan Fehmi, Hamas’ın askeri operasyonlarının ‘ateşkes sürecinde güvenilebilecek tek motor olmayacağına’ ve ‘İsrail tarafı üzerindeki etkilerinin sınırlı olduğuna’ inanıyor. Fehmi, İsrail ve Hamas'ın yakında, ABD’nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un Gazze Şeridi'nde ateşkes için değiştirilmiş önerisine yanıt vereceğini umuyor.

Witkoff kısa bir süre önce Gazze Şeridi'nde 60 günlük ateşkes, halen esir tutulan 57 kişiden 28'inin bin 200'den fazla Filistinli mahkûmla takas edilmesi ve Gazze Şeridi'ne insani yardım girişini öngören bir öneri sundu.

Gazze Şeridi'ndeki ateşkes, Hamas'ın kalan esirleri ancak İsrail'in savaşı sona erdirmeyi kabul etmesi halinde serbest bırakacağını söylemesi ve Netanyahu'nun Hamas silahsızlandırılmadan ve Gazze Şeridi'nden çıkarılmadan savaşı sona erdirmeyeceğini taahhüt etmesi nedeniyle zorluklarla karşı karşıya.

Fehmi, İsrail'in ‘önümüzdeki dönemde Güney Lübnan'daki gelişmelere ve Yemen'deki Husilerin defalarca bombalanmasının ardından Yemen cephesine odaklanacağını’ düşünüyor. Fehmi, bu gelişmelerin İsrail hükümetini Gazze Şeridi'ndeki durumu sakinleştirmeye itebileceğini ifade etti.