Heniyye: İsrail’in Gazze’ye saldırısı durursa tüm rehine ve tutukluların takası konusunda müzakereleri yeniden başlatmaya hazırız

Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye (DPA)
Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye (DPA)
TT

Heniyye: İsrail’in Gazze’ye saldırısı durursa tüm rehine ve tutukluların takası konusunda müzakereleri yeniden başlatmaya hazırız

Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye (DPA)
Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye (DPA)

Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye, İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırısının durması halinde, tüm rehine ve tutukluların takası konusunda kapsamlı bir anlaşmaya varılması için müzakereleri yeniden başlatmaya hazır olduklarını söyledi.

Şarku’l Avsat’ın Mısır merkezli Al Qahera kanalından aktardığına göre Heniyye, Hamas’ın ‘İsrail’in katliamları ışığında’ müzakere yapmayacağını da vurguladı.

Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki açlık ve yardımdan mahrum bırakma politikası ışığında, insani ve sağlık düzeyinde benzeri görülmemiş bir felaket yaşandığına dikkat çeken Heniyye, Al Qahera kanalına yaptığı açıklamada şunları söyledi;

Birleşmiş Milletler’in faaliyet gösterdiği seviye ne kabul edilebilir, ne de yeterlidir. Bu Gazze’nin yaşadığı insani trajedinin boyutuyla da orantılı değil.

İsrail’i rehine ve tutuklu takasına ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmemekle suçlayan Heniyye, Hamas’ın çocuk ve kadın rehine meselesine ilişkin verdiği sözlere saygı duyduğunu vurguladı.

Gazze’deki savaşın benzeri görülmemiş bir savaş olduğunu dile getiren Heniyye, açıklamasına şu ifadelerle devam etti;

Bu savaş, Filistin meselesinin boyutu ve işgalle aramızda yaşanan çatışmanın niteliği gibi büyük hedefleri taşıyordu. Bu savaş sona ermeden önce, bir süre dikkatlerden düştükten sonra, Filistin meselesinin yeniden dünyanın gündemine getirilmesi gibi birçok hedefe ulaşıldığı söyleyebilirim.

Heniyye, bu kahramanca operasyonda ulaşılan bir diğer hedefin de, kendileri ve İsrail ordusunun sahip olduğu güç ve teçhizatın büyüklüğü arasındaki büyük farka rağmen, bu ordunun yenilmez, efsanevi bir ordu olarak kabul edildiği anlayışına darbe vurmak olduğunu söyledi.

Operasyondaki üçüncü hedefe değinen Heniyye şöyle devam etti

Bu hedef, Filistin meselesine Arap, İslami ve insani boyutlarıyla saygının yeniden tesis edilmesine dikkat çekmek oldu. İster Kahire’deki uluslararası zirvede, ister İslam İşbirliği Teşkilatı zirvesinde, ister Suudi Arabistan’da düzenlenen Arap-İslam zirvesinde olsun, Filistin konusu tüm liderlerin önceliğiydi. Stratejik bir boyuta sahip olan bu hedefler, Filistin halkının kendi topraklarında özgürlük istediği ve bu topraklarda onurlu bir şekilde yaşamak istediği, Nakba’dan bu yana maruz kaldıkları tarihi adaletsizliğin artık sona ermesinin zamanının geldiğine dair spesifik ve açık bir mesaj taşıyor.

Heniyye, İsrail’in savaşın başlamasından bu yana Gazze’nin kuzeyindeki tüm hastanelere kasıtlı olarak saldırdığını, Gazze’nin güneyindeki tüm hastaneleri kuşattığını, hastanelere ilaç ve yakıt girişini engellediğini, sağlık personelini hedef aldığını ve onlarca sağlık sistemi çalışanını gözaltına aldığını vurguladı.

Gazze’deki El-Ehli Baptist Hastanesi’ndeki korkunç katliamın yanı sıra Endonezya Hastanesi, Kemal Advan Hastanesi ile el-Avda Hastanesi’ndeki acımasız saldırıları hatırlatan Heniyye, “Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki tüm hastanelerin hizmet dışı olduğu söylenebilir. Şifa Hastanesi şu anda kapasitesinin beşte biri oranında bile çalışmıyor” dedi.

Heniyye, “Bu nedenle, Gazze Şeridi’nin kuzeyinin sağlık ve tıbbi ihtiyaçlar da dahil olmak üzere yardım operasyonlarına erişimden mahrum bırakılmasıyla insani ve sağlık düzeylerinde benzeri görülmemiş bir felaketle karşı karşıyayız” diye ekledi.



Tahran Şam'daki yeni yönetimle ilişkileri derhal kurmak istiyor

Ortada İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ve sağında DMO Genel Komutanı Tümgeneral Hüseyin Selami (Mehr)
Ortada İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ve sağında DMO Genel Komutanı Tümgeneral Hüseyin Selami (Mehr)
TT

Tahran Şam'daki yeni yönetimle ilişkileri derhal kurmak istiyor

Ortada İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ve sağında DMO Genel Komutanı Tümgeneral Hüseyin Selami (Mehr)
Ortada İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ve sağında DMO Genel Komutanı Tümgeneral Hüseyin Selami (Mehr)

Suriye’de Beşşar Esed rejiminin çöküşünün ardından Şam'daki ani güç kaybının şokunu yaşayan İran yönetimi, Suriye’nin yeni liderlerinin nezdinde nüfuzunun bir kısmını yeniden kazanmaya çalışıyor. İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, ekonomik kriz ve ülkesinin nükleer programıyla ilgili gerilim başta olmak üzere birçok iç ve dış sorunla karşı karşıya. İngiltere merkezli The Guardian gazetesine göre İranlı yetkilileri en çok endişelendiren, Esed'in devrilmesinin ardından Suriye'de silahlı muhalif gruplar lehine yaşanan ani nüfuz kaybı.

Tahran kısa vadede Şam'ın yeni yöneticilerinin nezdinde nüfuzunu yeniden kazanmaya çalışırken İranlı diplomatlar, Esed'le yakın ilişki içinde olmadıklarını vurguladılar. Esed'in uzlaşmayı reddetmesi onları hayal kırıklığına uğratmıştı.

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi kısa bir süre önce verdiği bir röportajda “Uzun zaman önce Suriye'de yönetimin iktidarda kalmaya devam etmesinin zor olacağı sonucuna vardık. Hükümet yetkililerinin muhalefetin iktidarı paylaşmasına izin verme konusunda esneklik göstermesi bekleniyordu, ancak bu gerçekleşmedi. Tahran her zaman Suriye muhalefetiyle doğrudan temas halinde oldu. Şam’a 2011 yılından bu yana terörizmle bağlantısı olmayan muhalif gruplarla siyasi görüşmelere başlaması gerektiğini telkin ediyoruz” ifadelerini kullandı.

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü yaptığı açıklamada, İran'ın 2012 yılında Suriye'ye Esed'in isteği üzerine ve sadece DEAŞ'ın yenilgiye uğratılmasına yardımcı olmak için girdiğini savundu. Sözcü açıklamasında, “Suriye’deki varlığımız danışmanlık düzeyindeydi. Suriye'de hiçbir zaman belirli bir grubu ya da bireyi savunmak için bulunmadık. Bizim için en önemlisi Suriye'nin toprak bütünlüğünün ve istikrarının korunmasına yardımcı olmaktı” ifadelerini kullandı. Ancak bu açıklamalar Şam'da pek karşılık bulmadı. İran, Heyet Tahrir Şam (HTŞ) lideri Ahmed eş-Şera tarafından eleştirilen birkaç ülkeden biri olmaya devam ediyor.

Kısa süreli balayı

İranlı birçok yetkili Türkiye'nin şu an Suriye'de elde ettiği kazanımların kısa ömürlü olabileceğini ve Ankara'nın çıkarlarının HTŞ liderliğindeki hükümetle farklılaşmaya başlayacağını iddia ediyor. İran'ın önde gelen dini otoritelerinden Ayetullah Nasır Mekarim Şirazi, “Suriye meselesini umutla takip etmek zorundayız. Bu durumun devam etmeyeceğini biliyoruz, çünkü Suriye'deki mevcut yöneticiler birbirleriyle birlik içinde kalmayacaklar” değerlendirmesinde bulundu. İran’ın katı muhafazakâr çizgideki gazetesi Civan ise “Suriye'deki mevcut balayı dönemi, grupların çeşitliliği, ekonomik sorunlar, güvensizlik ve aktörlerin çeşitliliği nedeniyle sona erecek” öngörüsünde bulundu.

dfbg
Türkiye ve İran cumhurbaşkanları Suriye'deki durumu görüşmek üzere G8 Zirvesi çerçevesinde Kahire'de bir araya geldi (Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı)

İran, yetkililerin yaptığı açıklamalarla, Esed rejiminin çöküşünden ABD’yi ve İsrail'i sorumlu tutsa da Ankara'nın rolüne öfke duyduğu çok açık. İran’ın Dini Lideri Ali Hamaney, Esed rejiminin düşüşünün ardından yaptığı konuşmada ‘Suriye’ye komşu bir ülkenin, olayların şekillenmesinde açıkça rol oynadığını ve şimdi de bunu yapmaya devam ettiğini’ söyledi.

Fars Haber Ajansı, HTŞ lideri Ahmed eş-Şera’yı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve ABD Başkanı Joe Biden ile müttefik gösteren bir poster yayınladı. İran Dış İlişkiler Stratejik Konseyi de HTŞ'nin uzun süre Türkiye'nin müttefiki olarak kalıp kalmayacağını sorguladı.

Fars Haber Ajansı’nın haberinde şu ifadeler yer aldı:

“Her ne kadar Türkiye kısa vadede Beşşar Esed rejiminin düşmesinin başlıca kazananlarından biri olsa da HTŞ, istikrarlı bir hükümet kurmaya çalışsa bile Ankara asla Suriye'de kendisiyle müttefik bir hükümeti iktidara getiremez. Bu imkansız. Bu durum, orta vadede Suriye ile 830 kilometrelik bir sınırı paylaşan Türkiye için büyük bir tehdit haline gelecek.”

Türkiye'ye güvenmek

İran’ın eski Cumhurbaşkanı Hasan Ruhan ise yaptığı değerlendirmede, Suriye ve Türkiye için kasvetli bir gelecek öngördü. Ruhani, değerlendirmesinde “Son haftalarda Suriye'nin tüm askeri kabiliyetleri İsrail tarafından yok edildi ve ne yazık ki silahlı gruplar ve Türkiye, İsrail'e uygun şekilde karşılık vermedi. Suriye ordusunu yeniden inşa etmek yıllar sürecek” ifadelerini kullandı.

xcdv
Türkiye sınırında Ayn el-Arab’a bakan noktada teyakkuzda bir Türk topçusu (Türk basını)

İran'ın eski Londra Büyükelçisi Muhsin Baharvend, Şam’daki yeni hükümetin Türkiye'ye aşırı bağımlı hale gelebileceğini söyledi.

Baharvend, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Eğer Suriye'deki merkezi hükümet, otoritesini ve egemenliğini askeri müdahaleyle ve Türkiye’nin de aralarında bulunduğu yabancı ülkelerden yardım alarak güçlendirmeye çalışırsa Suriye ya da Suriye'nin büyük bir bölümü, Türkiye tarafından kontrol edilecek ve Türkiye ağır insani ve ekonomik maliyetlere katlanacağı bir bataklığa girecek.”

Türkiye ile HTŞ arasında, özellikle de Suriyeli Kürtlerin ülkenin kuzeydoğusunda özerklik talepleriyle nasıl başa çıkılacağı konusunda gerilim yaşanacağını öngören Baharvend, “Türkiye destekli Suriye Mülli Ordusu (SMO), Türkiye'nin kuzey sınırında Kürt nüfusun yoğun olduğu bir Suriye beldesi olan Ayn el-Arab'ta (Kobani) Kürtlerin ağırlıkta olduğu ana omurgasını YPG’nin oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri’ne (SDG) karşı bir saldırı başlatmaya hazır” diye ekledi.

Öte yandan Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, geçtiğimiz çarşamba günü yaptığı açıklamada, “Şam’da yeni bir yönetim var ve bence bu artık öncelikle onları ilgilendirir. Eğer bu konuyu doğru düzgün ele alırlarsa bizim müdahale etmemize gerek kalmaz” dedi.

Daha geniş anlamda, Suriye'deki değişim İran'ın dış politikasını bir an önce yeniden gözden geçirmesini gerektiriyor. Bu gözden geçirme, 'direniş ekseni' olarak adlandırılan yapının zayıflamasının İran'ın bölgede daha iyi ilişkiler kurarak nükleer bir devlet olmasını gerektirip gerektirmediği üzerinde yoğunlaşıyor. İranlı yetkililer yıllardır, ‘İran'ın savunmasının kendi sınırları dışında başlaması gerektiğini’ söylüyor. Ancak bazı Batılı diplomatlar, bu maliyetli stratejinin artık büyük ölçüde geçerliliğini yitirdiğini ve İran'ın Suriye'deki geri çekilişini nasıl açıklayacağının, bu stratejinin yerini neyin alacağını belirlemede çok önemli olacağını savunuyor.