Nasır Burita, Muhammed Tekele ile Libya krizine çözüm konusunu görüştü

Fas Dışişleri Bakanı Nasır Burita ve Libya Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Muhammed Tekele dün Rabat’ta bir araya geldi.

Fas Dışişleri Bakanı Nasır Burita, Libya Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Muhammed Tekele ve beraberindeki heyeti kabul etti. (Fas Dışişleri Bakanlığı)
Fas Dışişleri Bakanı Nasır Burita, Libya Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Muhammed Tekele ve beraberindeki heyeti kabul etti. (Fas Dışişleri Bakanlığı)
TT

Nasır Burita, Muhammed Tekele ile Libya krizine çözüm konusunu görüştü

Fas Dışişleri Bakanı Nasır Burita, Libya Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Muhammed Tekele ve beraberindeki heyeti kabul etti. (Fas Dışişleri Bakanlığı)
Fas Dışişleri Bakanı Nasır Burita, Libya Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Muhammed Tekele ve beraberindeki heyeti kabul etti. (Fas Dışişleri Bakanlığı)

Fas, müzakereler ve Libya'nın iç işlerine karışmama politikası doğrultusunda, Libya krizinin çeşitli tarafları arasındaki bakış açılarını yakınlaştırma konusundaki isteğini yineledi. Ayrıca krizle ilgili kararlı duruşuna olan bağlılığını vurguladı.

Fas Dışişleri Bakanı Nasır Burita, Libya Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Muhammed Tekele ile dün Rabat’ta gerçekleştiği görüşmenin ardından düzenlediği basın toplantısında, ülkesinin Libya konusunda bazı temel prensipleri olduğuna dikkat çekerek Fas’ın Libya Devlet Yüksek Konseyi ile ilişkilerinin daima sabit olduğunu vurguladı. Burita, Fas'ın Libya'nın geleceğine ilişkin her türlü diyalog, müzakere ve görüşmede vazgeçilmez bir ortak olarak gördüğü Devlet Yüksek Konseyi’nin siyasi anlaşmaya tabi bir kurum olduğuna atıfta bulunarak, Libya’daki tüm kurumsal yapıların her türlü siyasi süreçte kilit aktör olduğunu kaydetti.

Fotoğraf Altı: Burita, Tekele’yi Rabat'taki Dışişleri Bakanlığı merkezinde kabul etti. (Fas Dışişleri Bakanlığı)
Burita, Tekele’yi Rabat'taki Dışişleri Bakanlığı merkezinde kabul etti. (Fas Dışişleri Bakanlığı)

Faslı Bakan, Libya Devlet Yüksek Konseyi'nin ‘her türlü siyasi süreçte ana aktör ve taraf olma meşruiyetine ve güvenilirliğine sahip olduğunu’ dile getirerek, ülkesinin Libya'da yasama ve başkanlık seçimlerinin yapılmasını, kurumsal meşruiyet krizinden çıkaracak, siyasi ve kurumsal istikrarı pekiştirerek Libya halkının isteklerine cevap vermesini sağlayacak tek yol olarak gördüğünü söyledi. Burita, seçimlerin atlanamayacağını, seçimsiz bir Libya’da istikrarlı bir gelecek hayal etmenin imkansız olduğunu vurguladı.

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre Burita, Fas'ın her zaman iyimser ve Libyalıların ülkelerindeki duruma çözüm bulma becerisine güveninin tam olduğunu ifade ederek, herhangi bir dış müdahalenin olmaması gerektiğinin altını çizdi. Libyalıların mevcut uluslararası ve bölgesel bağlamda seçimlere ulaşmak için siyasi bir sürece doğru ilerleyebileceklerinin altını çizdi. Burita ayrıca, hali hazırda Libyalıların çözüme ulaşabilmek adına fırsatlara sahip olduğunu aktardı.

Açıklamasında, Libya'da çözüme yönelik ilerlemeye ayak uydurmak için Birleşmiş Milletler şemsiyesinin önemini vurgulayan Burita, bunun siyasi sürecin başarısının ve uluslararası anlaşmaların önemli bir parçası olduğunu ve üzerinde mutabakata varılacak olana meşruiyet kazandırdığını kaydetti.

Diğer yandan Libya Devlet Yüksek Konseyi Başkanı da Fas'ın çeşitli Libyalı taraflar arasındaki müzakereleri benimseyerek Libya'da istikrarın yeniden sağlanmasında oynadığı role övgüde bulundu.

 Tekele, Libyalı kardeşler arasındaki kanlı çatışmayı sona erdiren diyalogların yanı sıra silahlı çatışmayı savaşın sona ermesine yol açan müzakerelere atıfta bulunarak son yıllarda Libya'ya kazandırdıkları için Fas'a teşekkür etti. Tekele, ziyaretine Libya Devlet Yüksek Konseyi’nden bir heyetin eşlik ettiğine dikkat çekerek ziyaretin Libya'daki siyasi süreci ileriye taşıma konusunda Fas'a ve halkına olan güvenin kanıtı olduğunu bildirdi. Ayrıca Fas’ın tüm taraflara aynı mesafeden ve ılımlı bir bakış açısıyla baktığını söyledi.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.