Lübnan’da ordu komutanının görev süresinin uzatılmasına ilişkin kriz derinleşiyor

Parlamentoda konuya ilişkin tartışmalar sürüyor.

Patrik Rai, Büyükelçi Buhari’yi kabul etti. (Şarku’l Avsat)
Patrik Rai, Büyükelçi Buhari’yi kabul etti. (Şarku’l Avsat)
TT

Lübnan’da ordu komutanının görev süresinin uzatılmasına ilişkin kriz derinleşiyor

Patrik Rai, Büyükelçi Buhari’yi kabul etti. (Şarku’l Avsat)
Patrik Rai, Büyükelçi Buhari’yi kabul etti. (Şarku’l Avsat)

Lübnan’da dikkatler bugün Temsilciler Meclisi Başkanı Nebih Berri’nin Genelkurmay Başkanı General Joseph Avn ve güvenlik liderlerinin görevden alınmasının ertelenmesi meselesi de dahil, yasa tekliflerini içeren genişletilmiş gündemi tartışmak üzere çağrı yaptığı yasama oturumuna çevrildi.

Uzatma için baskı yapanlar ile başta hükümetin Avn yerine bir alternatif atamasını talep eden Özgür Yurtsever Hareket lideri milletvekili Cibran Basil olmak üzere buna karşı çıkanlar arasında konuya yönelik yaklaşım farklılıkları baş gösterdi.Söz konusu gelişme, Başbakan Necib Mikati’nin belgeleri incelemek üzere cuma günü kabine oturumu düzenleme çağrısı sonrasında yaşandı. Bu doğrultuda, görevden almanın ertelenmesinin perşembe günkü parlamento oturumunda gerçekleşmeyeceği neredeyse kesinleşti.

Parlamento bloğundaki kaynaklara göre Meclis Başkanı Nebih Berri, hükümet oturumundan sonra ikinci bir oturum planlayacak. Şarku’l Avsat’a açıklamalarda bulunan kaynaklar, Berri’nin uzatmanın sağlanması için her türlü tedbiri aldığını söyledi. Hükümetin bunu başaramaması halinde ikinci oturumda görevi meclis yürütecek.

Diğer yandan Maruni Patriği Beşara Butros er-Rai dün öğleden sonra Suudi Arabistan Büyükelçisi Velid Buhari’yi kabul etti. Maruni Patrikhanesi medya yetkilisi Velid Gayyad görüşmeye dair şu açıklamada bulundu:

“Buhari, Krallığın Rai’nin tavırlarına, özellikle de vaazlarında ifade ettiği tutuma desteğini aktardı. Buhari, Krallık ve Beşli Komite’nin ordu liderliğindeki boşluktan endişe duyduğunu ve temsilcilerin bu boşluğu önlemek için görevlerini yerine getirmesini umduklarını söyledi.”

Rai’nin ulusal konum meselesi olarak ve başkanlık pozisyonuyla ilgili endişelerden dolayı, uzatmanın Genelkurmay Başkanı General Joseph Avn’ı kapsayacak şekilde genişletilmesinin gerekliliğine işaret ettiğini söyleyen Velid Gayyad açıklamasını şöyle sürdürdü:

“Genelkurmay Başkanı’nın görev süresinin uzatılması konusunda bir komplo kurulduğunu hisseden Rai, şüpheleri olduğunu ve niyetlerin netleşmesini beklediğini belirterek, konunun Maruni- Maruni çatışması gibi yansıtılmaması konusunda uyarıda bulundu.”

Muhalefet güçleri, General Avn’ın görev süresinin uzatılması konusunda neredeyse hemfikir olsalar da kararı kimin vermesi gerektiği konusunda farklılık gösteriyorlar. Bu çerçevede Ketaib Partisi Genel Başkanı Milletvekili Sami Cemayel, bazı Değişim Bloğu milletvekilleri gibi parlamento oturumuna katılmayacağını duyurdu. Cumhurbaşkanlığı boşluğu gölgesinde yasa çıkarmayı reddetmesi nedeniyle uzatmanın hükümetin sorumluluğunda olduğunu belirten Cemayel, “Görev süresinin ertelenmesine ilişkin yetkili makam, Savunma Bakanı aracılığıyla Bakanlar Kurulu’dur. Kendisi tereddüt ederse Konsey bu görevi onun adına yerine getirebilir” dedi.

Lübnan Kuvvetleri Partisi Başkanı Samir Caca ise direniş ekibini uzatmayı engellemekle suçlarken, parlamentoda Avn’ın görev süresinin uzatılması için çalışacağını dile getirdi. Caca, Hizbullah’ın General Avn’ın görev süresini uzatmayı reddetmesinin, Avn’ın bağımsız olması ve müdahaleyi kabul etmemesi nedeniyle yaşandığını, Basil’in Avn’ın görev süresini uzatmasını engellemeye çalışmasının nedenin de bu olduğunu belirtti.

Kuvvetler gibi Yenilenme Bloğu da yasama oturumuna katılacağını duyurdu. Milletvekili Mişel Muavvad, dünkü toplantının ardından yaptığı açıklamada, “Anayasal ilkelere bağlı kalarak uzatmanın Genelkurmay Başkanı’na kadar uzatılması için gerekeni yapıyoruz. Uzatmayı güvence altına almak için Temsilciler Meclisi binasında olacağız” dedi.

Diğer yandan Hizbullah, bu konudaki sessizliğini bozarak, milletvekili Hasan Fadlallah aracılığıyla ordu liderliğindeki boşluğu reddettiğini duyurdu. Uygun kararı almaları için işin başta hükümet olmak üzere ilgili anayasal kurumlara bırakılması çağrısında bulunan Hizbullah’tan yapılan açıklamada “Parlamentonun her durumda yasama yapma hakkı ve görevi vardır” denildi. Kalkınma ve Kurtuluş Bloğu ise Berri’nin başkanlığını yaptığı haftalık toplantının ardından ‘yasama gündemini ve diğer yasama işlerini görüştüğünü ve bunlarla ilgili uygun kararları aldığını’ belirtmekle yetindi.

Kalkınma ve Kurtuluş kaynakları, tüm gündem maddelerinin sunulmayacağı, ardından Berri’nin geri dönüp yeni bir yasama dönemi planlayacağı yönündeki bilgilere yanıt olarak ‘tuzaklar’ hakkında konuşmayı kabul etmedi. Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, Genelkurmay Başkanı’nın görev süresinin hükümet aracılığıyla uzatılması yönünde çabaların sürdüğünü, ancak bu hususun gerçekleşmemesi halinde mecliste tamamlanacağını, Temsilciler Meclisi’nde tamamlanması halinde ise bağışıklık kazanacağını kaydetti. Kaynaklar, Patrik Beşara er-Rai’nin desteği ve dış desteğin yanı sıra, cumhurbaşkanlığı boşluğu nedeniyle yeni bir lider atanmaması konusunda Hıristiyanlar arasında neredeyse fikir birliği olduğunu vurguladı.



HDK: El-Faşir'de ateşkes için herhangi bir çağrı almadık ve buna uymayacağız

Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) mensupları (Arşiv - Telegram)
Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) mensupları (Arşiv - Telegram)
TT

HDK: El-Faşir'de ateşkes için herhangi bir çağrı almadık ve buna uymayacağız

Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) mensupları (Arşiv - Telegram)
Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) mensupları (Arşiv - Telegram)

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK), Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir’de mahsur kalan ve açlık tehdidi altında olan binlerce sivile yardım ulaştırmak üzere çeşitli uluslararası taraflarca talep edilen insani ateşkes talebiyle ilgili olarak bilgilendirilmediğini açıkladı.

Bu yanıt, Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan'ın Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres'in talebi üzerine kentte bir hafta süreyle insani ateşkesi kabul etmesinden bir gün sonra geldi.

HDK'nin hukuk danışmanı Muhammed el-Muhtar en-Nur, Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, güçlerinin el-Faşir veya diğer bölgelerde kısmi veya başka türlü herhangi bir ateşkesi kabul etmeyeceğini söyledi. En-Nur, HDK'nin ilan edilen ateşkes planıyla ilgili olarak söylendiği gibi BM ya da ABD'den herhangi bir resmi bildirim almadığını belirtti. Binlerce sivilin Tavile, Karma ve Cebel Merra bölgelerine gitmesinin ardından el-Faşir şehrinin boşaldığını ve el-Faşir'de bulunanların Sudan ordusuna ve onunla ittifak halindeki silahlı hareketlerin ortak güçlerine mensup savaşçılar olduğunu kaydetti.

fergty
HDK'nin hukuk danışmanı Muhammed el-Muhtar en-Nur (Şarku'l Avsat)

En-Nur, “HDK sadece savaşı durduracak ve Sudan'daki krizi kökten çözecek siyasi bir süreçle bağlantılı kapsamlı bir ateşkesi kabul edecektir” dedi.

Guterres'in çağrısı

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres cuma günü yaptığı açıklamada, el-Faşir kentindeki trajik durumu ele almak üzere insani bir ateşkese varmak için Sudan'daki savaşan taraflarla temas halinde olduğunu söyledi. “Orgeneral Abdulfettah el-Burhan'dan olumlu bir yanıt aldım. Umarım her iki taraf da el-Faşir'de tanık olduğumuz felaketi önlemenin ne kadar önemli olduğunun farkına varır” ifadelerini kullanan Guterres, el-Faşir bölgesinde ‘kitlesel bir yardım dağıtımına hazırlanmak’ amacıyla yardım dağıtımı için önceden üzerinde mutabık kalınması gereken bir ateşkes sağlanması gerektiğini vurguladı.

cdfgthy
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'de insani ateşkes çağrısında bulundu. (AFP)

Son verilere göre el-Faşir yaklaşık yarım milyon vatandaşa ev sahipliği yapıyor. Sudan ordusu ile HDK arasındaki çatışmaların patlak vermesinden bu yana on binlerce insan buradan kaçarak Ebu Şuk, Zemzem ve es-Selam kamplarında kaldı. Şehir ve çevresindeki yerinden edilme kampları, çok sayıda vatandaşın bölgenin kuzeyindeki bölgelere göç etmesine yol açan büyük bir gıda, içme suyu ve sağlık hizmeti sıkıntısı çekiyor. Bölgede faaliyet gösteren yardım kuruluşları, el-Faşir nüfusunun yüzde 70'inden fazlasının insani yardıma ihtiyaç duyduğunu bildirerek, son üç ayda açlık, susuzluk ve sağlık hizmetlerinin yetersizliği nedeniyle ölümlerin kaydedildiğini belirtti.

ABD'den uyarı

Buna karşılık yerel bir grup olan el-Faşir Direniş Komiteleri Koordinasyonu, birçok uluslararası ve yerel tarafın ilan edilen ateşkesi memnuniyetle karşıladığı bir dönemde HDK'nin saldırılarını arttırdığını, yerleşim bölgelerini ve sivil barınakları hedef aldığını ifade etti. Facebook üzerinden yapılan açıklamada, “Binlerce yerinden edilmiş insanın barındığı yoğun nüfuslu mahalleler ağır topçu bombardımanı altında kaldı. Sivillerin acılarını hafifletmek için yapılan ateşkes çağrılarına açıkça meydan okuyarak dün erken saatlerden bu yana devam eden bombardıman, HDK'nin askeri bir gerçekliği zorla kabul ettirmek için hiçbir uluslararası anlaşmaya uymayacağını göstermektedir” denildi.

ABD'nin BM Daimî Temsilciliği Geçici Maslahatgüzarı Dorothy Shea, cuma günü yapılan BM Güvenlik Konseyi toplantısında Sudan'daki çatışmanın taraflarına insani yardımların ulaştırılması ve malzemelerin ulaşmasını geciktiren bürokratik engellerin kaldırılması için 72 saatlik bir süre verildiğini söyledi. Shea, “Taraflar, Güney Sudan sınırı ve Darfur bölgesi de dahil olmak üzere Sudan içindeki tüm sınır kapılarını açmalıdır” dedi.

dfgthyu
ABD'nin BM Daimî Temsilciliği Geçici Maslahatgüzarı Dorothy Shea (Reuters)

Shea, insani yardım kuruluşlarına taleplerinden itibaren bir hafta içinde vize verilmesini istedi. Ayrıca insani yardımın ulaştırılmasını engelleyenlerin sorumlu tutulması gerektiğini vurguladı. Shea, Sudan'da gerekli incelemeleri sürdürmek üzere uzmanlardan oluşan bir ekibin süratle oluşturulması çağrısında bulundu.

BM Güvenlik Konseyi haziran ayında, bir yıldan uzun bir süredir HDK tarafından kuşatma altında tutulan el-Faşir'deki kuşatmanın kaldırılması yönünde bir karar aldı. Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) liderliğindeki HDK ülkenin batı bölgesindeki dört eyaleti kontrol ederken, el-Faşir Sudan ordusu tarafından kontrol edilen son kale konumunda.