Suriye-Ürdün sınırındaki uyuşturucu ağlarında yeni taktik: Güç kullanarak kaçakçılık

Şarku'l Avsat'a konuşan kaynak: Kaçakçıların hedef alınmasına rağmen bu gruplar yenileniyor

Suriye sınırında devriye gezen Ürdün ordusu (AFP)
Suriye sınırında devriye gezen Ürdün ordusu (AFP)
TT

Suriye-Ürdün sınırındaki uyuşturucu ağlarında yeni taktik: Güç kullanarak kaçakçılık

Suriye sınırında devriye gezen Ürdün ordusu (AFP)
Suriye sınırında devriye gezen Ürdün ordusu (AFP)

Suriye'nin güneyindeki kaçakçılık ağları, Ürdün'e yönelik projelerini hayata geçirmek için yeni taktikler geliştiriyor. Artık uyuşturucu ve silah kaçakçılığıyla yetinmeyen kaçakçılık ağları, operasyonlarını güç kullanarak yürütmek amacıyla Ürdün sınır muhafız güçleriyle şiddetli çatışmalara giriyor.

Ürdün Silahlı Kuvvetleri Genel Komutanlığı'ndan resmi bir askeri kaynak dün yaptığı açıklamada, “Son birkaç günde bu operasyonların sayısında artışa tanık olduk. Bunların sızıntı ve kaçakçılık girişimlerinden, sınır muhafız güçlerini hedef alarak sınırı zorla geçme amaçlı silahlı çatışmalara dönüştüğüne şahitlik ettik” ifadelerini kullandı.

Ürdün sınırı yakınlarındaki Suriye kasabalarında yaşayan bir şahıs, Şarku'l Avsat'a verdiği demeçte, kışın gelmesiyle hava şartlarının değişmesi ve sisli havaların kaçakçılık döneminin başlangıcı olduğunu söyledi.

reg
Dera'nın doğusundaki Busra eş-Şam'da Hmeymim Hava Üssü tarafından desteklenen 8. Tugay'daki yerleşim gruplarına yönelik askeri kurs (Horan Free Media)

Suriye-Ürdün sınır bölgeleri her gece kaçakçılık ağları ile Ürdün sınır muhafız güçleri arasında şiddetli çatışmalara sahne oluyor.

Sisten faydalanılıyor

Dera'daki yerleşim gruplarından askeri komutan, Şarku'l Avsat'a verdiği demeçte, son dönemde Suriye-Ürdün sınırında kaçakçılık operasyonlarının arttığını söyledi. Geçtiğimiz günlerde Rus Hmeymim Hava Üssü’nün desteklediği 8. Tugay’ın uyuşturucu ticareti ve kaçakçılık yapan gruplara karşı gerçekleştirdiği askeri operasyonlara katıldığını belirten komutan, görüş mesafesini engelleyen yoğun sisin yaşandığı bu dönemde kaçakçıların güney bölgesindeki hava koşullarından yararlandığını ifade etti.

Yaz aylarında kaçakçılık operasyonlarında bir durgunluğun yaşandığını belirten komutan, kaçakçıların bölgeden mümkün olan en fazla miktarda uyuşturucuyu toplamak, gençleri çekmek ve onları kış aylarındaki kaçakçılık operasyonlarına hazırlamak için bu durgunluktan yararlandığını söylüyor.

thyj
Geçtiğimiz ay Suriye'den gelerek uyuşturucu taşıyan bir insansız hava aracı, Ürdün ordusu tarafından düşürüldü (Reuters)

Kaçakçılık şebekelerinin Suriye'nin sınır bölgelerinde yeni planlarla faaliyet gösterdiği görülüyor. Nitekim en büyük uyuşturucu kaçakçılarınsan biri olan Meri er-Ramsan, Mayıs ayında Suvayda'nın güneyindeki eş-Şaab köyünde evini hedef alan bir hava saldırısında öldürülmüştü. Raci Felhut Suvayda'da ortadan kaybolmuş, Dera’da çok sayıda uyuşturucu satıcısı ve taciri etkisiz hale getirilmişti.

Küçük tüccarlar hedef alınıyor

Bu tür grupların yenileneceğini dile getiren komutan, bazı sınır köylerinin tanık olduğu güvenlik operasyonlarına rağmen kaçakçılık sevkiyatlarının bölgeden Ürdün'e doğru devam ettiğini belirtti. Zirâ güney bölgesine yönelik uyuşturucu tedariki hususunda ana merkezlerin ve esas kişilerin hedef alınmadığını, aksine kendi deyimiyle ‘küçük tüccarların’ hedeflendiğini ifade etti. Bölgedeki güvenlik kaosunun yanı sıra ekonomi ve yaşam koşulları kötüleşirken bu kişilerin yerini kolayca başkalarının alabileceğine değindi.

Deraa'daki yerleşim gruplarından önde gelen kaynak, Suriye'deki merkezi uyuşturucu kaçakçılığı ağlarının projelerini gerçekleştirmek için güney bölgelerde, özellikle Ürdün sınırına yakın bölgelerde kendilerine ideal ortamı bulduğuna dikkati çekti.

Ürdün'de sınır muhafız güçleriyle çatışma noktalarına yakın olan sınır bölgeleri, nüfusu 5 bin kişiyi aşmayan uzak bölgeler niteliğinde. Kaçakçılık ağları, Ürdün sınırına yakınlığı ve Ürdün'e su yolları ile bağlanan coğrafi yapısı nedeniyle bu bölgelerden yararlanıyor. Dera'nın batısındaki Harb eş-Şahm’dan Suveyda’nın doğusundaki el-Hammed'e kadar uzanan geniş düzlükler iki ülkenin sınırlarını birbirine bağlıyor.

5j7k
Şam'ın güneyinde Seyyide Zeyneb'i tarif eden yol işareti

Suriye'nin güney bölgelerinde bozulan güvenlik ve ekonomik koşullar, işbirlikçilerin kazanılmasına, uyuşturucu toplama alanlarına dönüştürülmesine yardımcı oldu. Oradaki gençlerden 30 yaşını aşmamış kişileri kullanan kaçakçılık çeteleri, bu gençleri mali gerekçelerle kaçakçılık operasyonlarına çekerek sınır ötesi kaçakçılık operasyonları düzenliyor. Uyuşturucu taşıma ve kaçakçılık operasyonuna dahil olan herkes, sınırda belirli bir noktaya teslim edildikten sonra yükün büyüklüğüne ve işin mahiyetine göre bin ila 3 bin ABD doları arasında değişen ücretler alıyor.

Seyyide Zeyneb'ten başlayan ağlar

Dera veya Suveyda'daki yerel silahlı gruplar uyuşturucu satıcıları ve tacirleriyle savaşmaya çalışsa da bu durum onların tüm alanları kontrol etme konusundaki sınırlı yeteneklerini aşıyor. Uyuşturucu kaçakçıları ve tacirleriyle mücadeleye yönelik son operasyon hususunda geçtiğimiz perşembe günü Suveyda Valiliği'ndeki Onurlu Adamlar Hareketi, gruplarından birinin oldukça tehlikeli bir satıcıyı tutukladığını, telefonunda deliller bulunan şahsın geniş bir ağ içinde uyuşturucu maddelerin teşviki ve ticaretine karıştığını itiraf ettiğini duyurdu.

Şam yakınlarındaki Seyyide Zeyneb bölgesinden (Hizbullah ve İran yanlısı milislerin kontrolündeki bölgeler) başlayarak Suriye-Ürdün sınırına ulaşan bu ağ, topluluk üyeleri arasında yerel teşvike ve yasa dışı sınır ötesi ticarete destek veriyor. Toplumun emniyetine yönelik tehdit nedeniyle alarm verilmesi gereken bu alanda, emniyet ve resmi makamlar arasında, dosyanın tehlikeli derecede ağırlaşmasına katkı sağlayan danışıklı dövüş bulunuyor.



ABD'nin silahların kontrolüne ilişkin belgesine karşı Hizbullah'tan farklı bir Lübnan pozisyonuna doğru eğilim

ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, Beyrut'a yaptığı son ziyaret sırasında (EPA)
ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, Beyrut'a yaptığı son ziyaret sırasında (EPA)
TT

ABD'nin silahların kontrolüne ilişkin belgesine karşı Hizbullah'tan farklı bir Lübnan pozisyonuna doğru eğilim

ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, Beyrut'a yaptığı son ziyaret sırasında (EPA)
ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, Beyrut'a yaptığı son ziyaret sırasında (EPA)

Hizbullah, Lübnan’da silahların yalnızca resmi güvenlik kurumlarının elinde bulunmasına yönelik yerel ve uluslararası taleplere karşı ‘varoluşsal tehdit’ kartını öne sürdü. Hizbullah Genel Sekreteri Şeyh Naim Kasım dün akşam yaptığı konuşmada, ‘ulusal güvenlik stratejisinin’ tartışılmasına başlanmadan önce bu tehdidin ortadan kaldırılması şartını koştu. Bu durum, Lübnan devleti ile Hizbullah arasında bir ‘farklılaşmaya’ işaret ediyor. Zira devlet, ABD’li arabulucu Tom Barrack’ın önerisini ‘olumlu şekilde ele alacakken’ Hizbullah farklı bir tutum sergiliyor.

Kasım’ın son açıklaması, silahlarını teslim etme mekanizmalarının tartışılmasına karşılık daha önce öne sürdüğü şartlara eklenen yeni bir koşul olarak görülüyor. Bu şartların başında ise, İsrail’in ateşkes anlaşmasındaki yükümlülüklerini yerine getirmesi koşuluyla Hizbullah’ın silah konusunu görüşmeye hazır olacağı yönündeki talep geliyor. Her ne kadar Lübnan’daki resmi çevreler, Hizbullah’ın bu dosyada ‘esnek davrandığını’ ve ‘ağır silahlarını (nokta atışlı füzeler ve insansız hava araçları) teslim etmeye hazır olduğunu’ ifade etse de, konuya yakın kaynaklara göre Hizbullah, İsrail’in önceden bazı adımlar atmasını şart koşuyor.

Hizbullah, ABD'nin İsrail'e son savaştan bu yana Lübnan içinde işgal ettiği beş noktadan çekilmesi, elindeki 16 kişiyi serbest bırakması, Lübnan topraklarına yönelik ihlal ve saldırıları durdurması ve son savaşta yıkılan yerleri yeniden inşa etme görevine başlaması için baskı yapmasını talep ediyor.

ABD elçisi yeniden geliyor

ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack’ın, Lübnanlı yetkililer tarafından geçtiğimiz pazartesi günü Beyrut'taki ABD Büyükelçiliği'nden teslim alınan ve Lübnan'dan önümüzdeki aralık ayında sona erecek bir süre içerisinde silahların geri çekilmesi için ‘net’ bir takvim taahhüt etmesini talep eden ABD belgesine resmi bir yanıt almak üzere üçüncü bir ziyaret için yakında Beyrut'a gelmesi bekleniyor. Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Meclis Başkanı Nebih Berri ve Başbakan Nevvaf Selam'ın temsilcilerinden oluşan komite, Lübnan'ın iki hafta önce Beyrut'ta ABD elçisine verdiği bir belgeye ilişkin gözlemleri içeren belgeyi inceliyor. Başbakan Selam'ın bu hafta Meclis Başkanı Berri ile bir araya gelerek Lübnan'ın vereceği yanıtın ayrıntılarını görüşmesi bekleniyor.

Hükümetin esnekliği

Lübnan makamları, Amerikan taleplerini içeren belgeye karşı esnek bir tutum sergiliyor. Bununla beraber Amerikan heyetiyle yürütülen temaslara aşina kaynakların Şarku’l Avsat’a aktardığına göre Lübnan makamları, Washington’un talep ettiği şekilde Karz-ı Hasen Vakfı ile ilgili tedbirleri artırmak, mali ve idari reformları uygulamak gibi kendisine düşen görevleri de yerine getiriyor. Hizbullah ise silah meselesinde daha katı bir tutum sergiliyor.

Kaynaklar, ABD'nin yanıtını incelemekle görevlendirilen komitenin görevinde önemli ilerleme kaydettiğini belirterek, Lübnan devletinin Amerikan anlaşmasına olumlu yaklaşacağını ve hükümetin silahlanmada tekelleşmeyi aşamalı olarak uygulama sözü vereceğini ifade etti. Kaynaklara göre Lübnan'ın resmi yanıtı Hizbullah'ın taleplerindeki sert tutumundan farklı olacak. Kaynaklar, Hizbullah'ın garantiler talep ettiğini ve Kasım'ın açıklamalarının da gösterdiği gibi son zamanlarda tutumunu sertleştirdiğini belirtti.

Varoluşsal tehdit

Kasım dün akşam yaptığı konuşmada, “Hizbullah, Emel Hareketi, direniş ve Lübnan'ın bağımsızlığını isteyen ve Lübnan'ın Lübnanlılar için nihai bir vatan olduğuna inanan egemen bir hat olarak bizler, direnişe, çevresine ve bir bütün olarak Lübnan'a yönelik varoluşsal bir tehditle karşı karşıya olduğumuzu hissediyoruz” ifadesini kullandı.

Görsel kaldırıldı.Hizbullah Genel Sekreteri Naim Kasım dün akşam yaptığı konuşmada (Hizbullah medyası)

Kasım, “Lübnan'ın karşı karşıya olduğu üç gerçek tehlike var: güney sınırında İsrail, doğu sınırında DEAŞ ve Lübnan'ı kontrol etmeye, üzerinde vesayet kurmaya çalışan ve Lübnan'ın hareket ve yaşama kabiliyetini yok etmek isteyen Amerikan zorbalığı” dedi.

Kasım, Lübnanlılara hitaben şunları söyledi: “Sözümüz bir olsun ve öncelik için çalışalım. Tehlikeyi ortadan kaldırdıktan sonra savunma stratejisini ve ulusal güvenlik stratejisini tartışmaya hazırız. Sizi İsrail'e iyilik yapmamaya çağırıyorum. Çatışma halinde ABD hedeflerine ulaşamaz.”

Hizbullah silahlarına sarılıyor

Lübnan Kuvvetleri Partisi kaynaklarının Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamaya göre Kasım'ın son tutumu ‘silahlarına sarılma meydanından henüz ayrılmadığı, yani halen aynı noktada olduğu’ şeklinde değerlendiriliyor. “Bu tutum görünüşte çevresine yönelik ve üstü kapalı tavizler mi içeriyor?” diye soran kaynak, başkanlar (Avn, Berri ve Selam) tarafından dile getirilen bazı hususların işlerin kolay olduğuna işaret ettiğini hatırlattı.

Görsel kaldırıldı.Lübnan Meclis Başkanı Nebih Berri, ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack ile yaptığı görüşme sırasında (Reuters)

Kaynaklar, “Şu ana kadar görünen o ki, Hizbullah silah bırakmamakta ısrar ediyor. Hizbullah'ın maksimum yapabileceği şey Litani Nehri’nin güneyinden çekilmek. Savunma stratejisi diye bir şey yok. Ondan istenen, silahlarını teslim etmesi” ifadelerini kullandı. Kaynaklar, ‘Hizbullah'ın şimdiye kadar, varoluşsal tehditler konusunda aynı söylemleri sürdürdüğünü, hâlbuki bu silahlar ve destek savaşı aracılığıyla Lübnan’a varoluşsal bir tehdit teşkil edenin bizzat kendisi olduğunu ve silahları yüzünden savaşları ülkeye çektiğini’ ifade etti.

Kaynaklar, Hizbullah’ın yetkilileri aracılığıyla yaptığı açıklamalarda ‘ABD’ye İsrail sınırını korumaya hazır olduklarını, bunu da Litani’nin güneyinden tamamen çekilerek ve silah meselesini Litani’nin kuzeyinde hükümetle müzakere ederek yapabileceklerini anlatmak istediklerine’ dikkat çekti. Kaynaklar, ‘bu durumun ABD tarafından reddedildiğini, Washington’ın hamle karşılığında hamle ilkesine bağlı kaldığını, yani İsrail’in aşamalı olarak çekilmesi, esirlerin serbest bırakılması ve hedef almayı durdurması karşılığında devletin de Hizbullah’ın askerî yapısını dağıtarak egemenliğini tesis etmesini istediğini’ vurguladı.

Lübnan Kuvvetleri Partisi’ne yakın kaynaklar, ‘Hizbullah’ın artık bu yönde bir adım atmazsa hem kendisini hem de tüm Lübnan halkını yeni bir savaşa sürükleyeceğinin farkında olduğunu, eylül ayında önceki ABD temsilcisi Amos Hochstein’ın sunduğu fırsatı değerlendirmediğinde savaşla karşılaştığını ve şimdi Tom Barrack’ın sunduğu fırsatı değerlendirmemesi halinde Lübnan’ı tehlikeye atacağını bildiğini’ ifade etti. Kaynaklar, Lübnan’ın yeni şiddet sahnelerine sürüklenmemesi konusunda uyardı.