İsrail’in gözaltına aldığı Gazzeliler yaşadıkları korkunç deneyimi Şarku’l Avsat’a anlattı

Filistinli tutuklular 8 Aralık’ta sorgulanmak üzere gözleri bağlı ve çıplak şekilde Gazze Şeridi’ne götürülürken (AP)
Filistinli tutuklular 8 Aralık’ta sorgulanmak üzere gözleri bağlı ve çıplak şekilde Gazze Şeridi’ne götürülürken (AP)
TT

İsrail’in gözaltına aldığı Gazzeliler yaşadıkları korkunç deneyimi Şarku’l Avsat’a anlattı

Filistinli tutuklular 8 Aralık’ta sorgulanmak üzere gözleri bağlı ve çıplak şekilde Gazze Şeridi’ne götürülürken (AP)
Filistinli tutuklular 8 Aralık’ta sorgulanmak üzere gözleri bağlı ve çıplak şekilde Gazze Şeridi’ne götürülürken (AP)

Gazze Şeridi, İsrail saldırılarının 80 gün önce başlamasından bu yana, sorguları sırasında hakaret ve işkencelere maruz kaldıklarından şikayetçi olan çocuk, kadın ve yaşlılar da dahil Filistinlileri hedef alan aralıksız gözaltı kampanyalarına sahne oldu.

Kendi tanımladıkları şekliyle bu ‘korkunç deneyim’, Gazzelilerin alışık olduğu bir şey değildi. Bütün bir nesil, 2005’te tamamen geri çekilen İsrail ordusuyla ilk kez yüz yüze gelmişti.

İsrail, Hamas’ın 7 Ekim’deki saldırısından bu yana, İsrail’de bulunan binlerce Gazzeli işçiyi bir gözaltı tesisine yerleştirdi, diğerlerini Batı Şeria’da takip etti, gözaltına aldı ve benzeri görülmemiş zor koşullara maruz bıraktı.

Bu süreç, daha sonra Gazzelilerin gözaltına alınması sırasında da devam eden sert sorgulama, işkence ve çıplak bırakma gibi sadist uygulamaları içeriyor.

Bu, en azından İsrail ordusunun şiddetli soğukta neredeyse çıplak halde tutuklu bulunan yüzlerce Filistinliyi gösteren fotoğrafları kasıtlı olarak servis etmesinden açıkça görülüyor.

Şarku’l Avsat, İsrail tarafından gözaltına alınıp daha sonra serbest bırakılan üç Filistinlinin, gözaltı süresince yaşadığı dehşeti anlatan ifadeleri belgeledi.

FOTO: 25 Aralık’ta Gazze Şeridi sınırına yakın İsrail araçları (EPA)
25 Aralık’ta Gazze Şeridi sınırına yakın İsrail araçları (EPA)

2 Aralık’ta gözaltına alınan Şucaiyye mahallesi sakini Said Dahnun, Gazze’nin batısındaki Filistin Stadyumu’na yakın bir bölgede yerinden edilenlerin kaldığı bir okulda yaşadıklarını şu ifadelerle anlattı:

“Kaba ve sert muameleye, birçok dayağa maruz kaldım. Bizden neredeyse tamamen soyunmamızı istediler ve bizi soğuk havada birkaç saat yarı çıplak tuttular. Kadınları ve çocukları ayırdılar, sonra hepimizi yüz tanıma cihazına götürdüler, eğer kırmızı bir ışık verirse, o kişi sonsuza kadar yok olurdu.”

Mavi Kurt

Dahnun, İsrail ordusunun Batı Şeria ve Kudüs’te yüzleri tanımak için kullandığı ve sahadaki askerlere gözaltına almak istedikleri kişiler hakkında istihbarat bilgisi sağlayan ‘Mavi Kurt’ adlı bir uygulamadan bahsetti.

Dahnun yaşadıklarını şu ifadelerle anlattı:

“Uygulama aracılığıyla arandığı tespit edilen kişiler, hızlı bir soruşturma için bilinmeyen bir yere götürülürken, diğer tutuklular ise saha soruşturmasına tabi tutuldu. Ama hemen değil, bizi saatlerce, bazen günlerce perişan halde tutarlar, sonra da kendi ruh hallerine ve arzularına göre sorguya çekerlerdi.”

Neyse ki Dahnun, sadece iki gün gözaltında tutuldu.

Ancak bunlar sırasında çıplaklığa, alaylara, her türlü dayağa, küfür içeren hakaretlere ve aralıksız ölüm tehditlerine maruz kaldığını söyledi.

Yaşadıklarının ‘korkunç bir deneyim’ olduğunu vurgulayan Dahnun, acı deneyimi şöyle sürdürdü:

“Çok ağır saatlerdi. Ölüm çok yakın görünüyordu. Neredeyse çıplaktık, hava çok soğuktu ve iki gün boyunca hiçbir şey yememize izin verilmedi ve bize sadece her 10 saatte bir bardak su verdiler.”

Askerler, gözaltına alınanlardan Hamas’la ilişkileri, hareket üyelerinin nerede olduğu, tünelleri ve 7 Ekim saldırısına katılanlarla ilgili her türlü bilgiyi istedi.

Dahnun, iki gün sonra neredeyse çıplak halde serbest bırakıldı. Ancak İsrailliler, onu İsrail bayrağı taşıyan bir tişört giymeye zorladı, Gazze Şehri’ndeki Nasr mahallesi yakınında açık bir alana bıraktı ve kendisine, bulunduğu yerin yakınındaki Rimal mahallesine gitmesini söylediler.

Şarku’l-Avsat tarafından dinlenen ifadelere göre, serbest bırakılanların büyük bir kısmı fotoğraflarda yer aldı.

İsrail ordusu, söz konusu kişilerin Hamas’ın askeri kanadı İzzeddin El Kassam Tugayları’nın elit üyeleri olduğunu iddia etti.

FOTO: İsrail askerleri ile Filistinli gruplar arasında 22 Aralık’ta Gazze’de yaşanan çatışmalar (İsrail Ordusu-AFP)
 İsrail askerleri ile Filistinli gruplar arasında 22 Aralık’ta Gazze’de yaşanan çatışmalar (İsrail Ordusu-AFP)

Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki Beyt Lahya kasabasında yaşayan genç Hüseyin Razina, İsrailliler tarafından paylaşılan videoda, İsrail’in teslim olanların Hamas üyesi olduğunu iddia ettiği yüzlerce kişiyle birlikte göründü.

Şarku’l Avsat’a konuşan Razina şunları anlattı:

“Gözaltına alınmamızı büyük bir zafermiş gibi göstermek istediler. Ellerimizi, ayaklarımızı ve gözlerimizi bağladılar ve bizi yakınlardaki Şeyh Zayed binalarının bulunduğu meydana, ardından da bilmediğimiz bir yere, açık bir meydana götürdüler. Orada bizi yüz tanıma cihazına soktular ve tek tek sorgulamaya başladılar. Ciddi dayaklara, sürekli sözlü ve fiziksel hakaretlere maruz kaldık. Askerler bundan keyif alıyor, gülüyor, bizimle dalga geçiyor ve fotoğrafımızı çekiyordu.”

Kendisini sorgulayan askerlerin Filistin, Lübnan ve Suriye lehçeleriyle akıcı Arapça konuştuğunu ve bazılarının İbranice ve Rusça konuştuğunu söyleyen Razina, şöyle devam etti;

“Başlangıçta bizim 7 Ekim saldırısına katılımımıza odaklandılar, ardından Hamas, aktif savaş liderleri, yerleri ve hareketin yetenekleriyle ilgili her şey hakkında bilgi almaya çalıştılar. Açık alanda neredeyse çıplak olarak 6 gün geçirdim. Bu süre boyunca her 6 saatte bir yalnızca iki öğün yemek yedim ve bir bardak su içtim.”

Diğerleri gibi Razina da çıplak olarak serbest bırakıldı ve İsrail bayrağını taşıyan bir tişört giymeye zorlandı.

Kasım ayının son günlerinde gözaltına alınan, Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki Cibaliye sakini Ahmed Hamuda’nın durumu da diğerlerinden farklı değil.

Hamuda, her türlü işkenceye maruz kaldı ve çıplak bırakıldı. Askerlerden biri onu öldüreceğini söyledi.

Tokat, tekme ve küfür

Şarku’l-Avsat’a konuşan Hamuda, işgal askerlerinin evine baskın yaptığını, eşinin ve çocuklarının önünde kendisinden tüm kıyafetlerini çıkarmasını istediğini, eşini ve ailesini başka bir odada tecrit etmeden önce kendisini dövdüğünü söyledi.

Hamuda, yaşadıklarını şu ifadelerle anlattı:

“Çok acı çektim. Sürekli dayak, tehdit ve hakaretlerle, en korkunç şekilde ölüme doğru gittiğinizi hissediyorsunuz. Yiyecek ve su vermediler ve beni öldüreceklerini söylediler.”

FOTO: İsrail askerleri, 8 Aralık’ta gözaltına alınan Filistinlileri sorguya götürüyor (Reuters)
İsrail askerleri, 8 Aralık’ta gözaltına alınan Filistinlileri sorguya götürüyor (Reuters)

İsrailli askerler, Cibaliye’deki Hamas faaliyetleriyle bağlantılı olduğunu iddia ederek Hamuda’nın kardeşini aradı.

Hamuda, birkaç gün sonra serbest bırakılmadan önce sürekli tokatlandığını, tekmelendiğini, aşağılandığını, müstehcen ve kışkırtıcı hakaretlere maruz kaldığını söyledi.

Gazze’de gözaltına alınanların kesin sayısı henüz bilinmiyor.

Avrupa-Akdeniz İnsan Hakları İzleme Ağı (EMHRN), uluslararası topluma ‘zorla kaçırma’ durumuna son vermesi için İsrail’e baskı uygulama çağrısında bulundu.

EMHRN, bunun Gazze Şeridi’nde aralarında küçük çocukların da bulunduğu yaklaşık 3 bin erkek ve kadın tutukluyu kapsadığını bildirdi.

Ağ tarafından dün yapılan açıklamaya göre, İsrail ordusu geçtiğimiz günlerde Gazze’deki Şeyh Rıdvan mahallesinde yüzlerce Filistinliyi gözaltına aldı.

Aralarında bulunan onlarca kadın, Yermük Stadyumu’na götürüldü ve başörtüleri çıkarılıp arandı.

Kadın tutuklular taciz, dayak ve istismara maruz kaldıklarından şikayetçi oldu.

10 yaşından küçük çocuklar da dahil olmak üzere erkekler de iç çamaşırları dışında tamamen çıplak kalmaya zorlandı.

İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee, 700’den fazla ‘terör örgütü üyesinin’ Gazze Şeridi’nden İsrail’e sorgulanmak üzere götürüldüğünü söyledi.

Adraee, İsrail ordusunun geçen hafta Şin Bet’le işbirliği içinde, Gazze Şeridi’ndeki ‘terörist faaliyetlere’ karıştığından şüphelenilen yüzlerce şüpheliyi gözaltına aldığını bildirdi.

Bunların 200’den fazlasının Hamas ve İslami Cihad üyesi olduğunu iddia eden Adraee, söz konusu kişilerin soruşturma için İsrail’e götürüldüğünü ekledi.



ABD'nin silahların kontrolüne ilişkin belgesine karşı Hizbullah'tan farklı bir Lübnan pozisyonuna doğru eğilim

ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, Beyrut'a yaptığı son ziyaret sırasında (EPA)
ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, Beyrut'a yaptığı son ziyaret sırasında (EPA)
TT

ABD'nin silahların kontrolüne ilişkin belgesine karşı Hizbullah'tan farklı bir Lübnan pozisyonuna doğru eğilim

ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, Beyrut'a yaptığı son ziyaret sırasında (EPA)
ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, Beyrut'a yaptığı son ziyaret sırasında (EPA)

Hizbullah, Lübnan’da silahların yalnızca resmi güvenlik kurumlarının elinde bulunmasına yönelik yerel ve uluslararası taleplere karşı ‘varoluşsal tehdit’ kartını öne sürdü. Hizbullah Genel Sekreteri Şeyh Naim Kasım dün akşam yaptığı konuşmada, ‘ulusal güvenlik stratejisinin’ tartışılmasına başlanmadan önce bu tehdidin ortadan kaldırılması şartını koştu. Bu durum, Lübnan devleti ile Hizbullah arasında bir ‘farklılaşmaya’ işaret ediyor. Zira devlet, ABD’li arabulucu Tom Barrack’ın önerisini ‘olumlu şekilde ele alacakken’ Hizbullah farklı bir tutum sergiliyor.

Kasım’ın son açıklaması, silahlarını teslim etme mekanizmalarının tartışılmasına karşılık daha önce öne sürdüğü şartlara eklenen yeni bir koşul olarak görülüyor. Bu şartların başında ise, İsrail’in ateşkes anlaşmasındaki yükümlülüklerini yerine getirmesi koşuluyla Hizbullah’ın silah konusunu görüşmeye hazır olacağı yönündeki talep geliyor. Her ne kadar Lübnan’daki resmi çevreler, Hizbullah’ın bu dosyada ‘esnek davrandığını’ ve ‘ağır silahlarını (nokta atışlı füzeler ve insansız hava araçları) teslim etmeye hazır olduğunu’ ifade etse de, konuya yakın kaynaklara göre Hizbullah, İsrail’in önceden bazı adımlar atmasını şart koşuyor.

Hizbullah, ABD'nin İsrail'e son savaştan bu yana Lübnan içinde işgal ettiği beş noktadan çekilmesi, elindeki 16 kişiyi serbest bırakması, Lübnan topraklarına yönelik ihlal ve saldırıları durdurması ve son savaşta yıkılan yerleri yeniden inşa etme görevine başlaması için baskı yapmasını talep ediyor.

ABD elçisi yeniden geliyor

ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack’ın, Lübnanlı yetkililer tarafından geçtiğimiz pazartesi günü Beyrut'taki ABD Büyükelçiliği'nden teslim alınan ve Lübnan'dan önümüzdeki aralık ayında sona erecek bir süre içerisinde silahların geri çekilmesi için ‘net’ bir takvim taahhüt etmesini talep eden ABD belgesine resmi bir yanıt almak üzere üçüncü bir ziyaret için yakında Beyrut'a gelmesi bekleniyor. Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Meclis Başkanı Nebih Berri ve Başbakan Nevvaf Selam'ın temsilcilerinden oluşan komite, Lübnan'ın iki hafta önce Beyrut'ta ABD elçisine verdiği bir belgeye ilişkin gözlemleri içeren belgeyi inceliyor. Başbakan Selam'ın bu hafta Meclis Başkanı Berri ile bir araya gelerek Lübnan'ın vereceği yanıtın ayrıntılarını görüşmesi bekleniyor.

Hükümetin esnekliği

Lübnan makamları, Amerikan taleplerini içeren belgeye karşı esnek bir tutum sergiliyor. Bununla beraber Amerikan heyetiyle yürütülen temaslara aşina kaynakların Şarku’l Avsat’a aktardığına göre Lübnan makamları, Washington’un talep ettiği şekilde Karz-ı Hasen Vakfı ile ilgili tedbirleri artırmak, mali ve idari reformları uygulamak gibi kendisine düşen görevleri de yerine getiriyor. Hizbullah ise silah meselesinde daha katı bir tutum sergiliyor.

Kaynaklar, ABD'nin yanıtını incelemekle görevlendirilen komitenin görevinde önemli ilerleme kaydettiğini belirterek, Lübnan devletinin Amerikan anlaşmasına olumlu yaklaşacağını ve hükümetin silahlanmada tekelleşmeyi aşamalı olarak uygulama sözü vereceğini ifade etti. Kaynaklara göre Lübnan'ın resmi yanıtı Hizbullah'ın taleplerindeki sert tutumundan farklı olacak. Kaynaklar, Hizbullah'ın garantiler talep ettiğini ve Kasım'ın açıklamalarının da gösterdiği gibi son zamanlarda tutumunu sertleştirdiğini belirtti.

Varoluşsal tehdit

Kasım dün akşam yaptığı konuşmada, “Hizbullah, Emel Hareketi, direniş ve Lübnan'ın bağımsızlığını isteyen ve Lübnan'ın Lübnanlılar için nihai bir vatan olduğuna inanan egemen bir hat olarak bizler, direnişe, çevresine ve bir bütün olarak Lübnan'a yönelik varoluşsal bir tehditle karşı karşıya olduğumuzu hissediyoruz” ifadesini kullandı.

Görsel kaldırıldı.Hizbullah Genel Sekreteri Naim Kasım dün akşam yaptığı konuşmada (Hizbullah medyası)

Kasım, “Lübnan'ın karşı karşıya olduğu üç gerçek tehlike var: güney sınırında İsrail, doğu sınırında DEAŞ ve Lübnan'ı kontrol etmeye, üzerinde vesayet kurmaya çalışan ve Lübnan'ın hareket ve yaşama kabiliyetini yok etmek isteyen Amerikan zorbalığı” dedi.

Kasım, Lübnanlılara hitaben şunları söyledi: “Sözümüz bir olsun ve öncelik için çalışalım. Tehlikeyi ortadan kaldırdıktan sonra savunma stratejisini ve ulusal güvenlik stratejisini tartışmaya hazırız. Sizi İsrail'e iyilik yapmamaya çağırıyorum. Çatışma halinde ABD hedeflerine ulaşamaz.”

Hizbullah silahlarına sarılıyor

Lübnan Kuvvetleri Partisi kaynaklarının Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamaya göre Kasım'ın son tutumu ‘silahlarına sarılma meydanından henüz ayrılmadığı, yani halen aynı noktada olduğu’ şeklinde değerlendiriliyor. “Bu tutum görünüşte çevresine yönelik ve üstü kapalı tavizler mi içeriyor?” diye soran kaynak, başkanlar (Avn, Berri ve Selam) tarafından dile getirilen bazı hususların işlerin kolay olduğuna işaret ettiğini hatırlattı.

Görsel kaldırıldı.Lübnan Meclis Başkanı Nebih Berri, ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack ile yaptığı görüşme sırasında (Reuters)

Kaynaklar, “Şu ana kadar görünen o ki, Hizbullah silah bırakmamakta ısrar ediyor. Hizbullah'ın maksimum yapabileceği şey Litani Nehri’nin güneyinden çekilmek. Savunma stratejisi diye bir şey yok. Ondan istenen, silahlarını teslim etmesi” ifadelerini kullandı. Kaynaklar, ‘Hizbullah'ın şimdiye kadar, varoluşsal tehditler konusunda aynı söylemleri sürdürdüğünü, hâlbuki bu silahlar ve destek savaşı aracılığıyla Lübnan’a varoluşsal bir tehdit teşkil edenin bizzat kendisi olduğunu ve silahları yüzünden savaşları ülkeye çektiğini’ ifade etti.

Kaynaklar, Hizbullah’ın yetkilileri aracılığıyla yaptığı açıklamalarda ‘ABD’ye İsrail sınırını korumaya hazır olduklarını, bunu da Litani’nin güneyinden tamamen çekilerek ve silah meselesini Litani’nin kuzeyinde hükümetle müzakere ederek yapabileceklerini anlatmak istediklerine’ dikkat çekti. Kaynaklar, ‘bu durumun ABD tarafından reddedildiğini, Washington’ın hamle karşılığında hamle ilkesine bağlı kaldığını, yani İsrail’in aşamalı olarak çekilmesi, esirlerin serbest bırakılması ve hedef almayı durdurması karşılığında devletin de Hizbullah’ın askerî yapısını dağıtarak egemenliğini tesis etmesini istediğini’ vurguladı.

Lübnan Kuvvetleri Partisi’ne yakın kaynaklar, ‘Hizbullah’ın artık bu yönde bir adım atmazsa hem kendisini hem de tüm Lübnan halkını yeni bir savaşa sürükleyeceğinin farkında olduğunu, eylül ayında önceki ABD temsilcisi Amos Hochstein’ın sunduğu fırsatı değerlendirmediğinde savaşla karşılaştığını ve şimdi Tom Barrack’ın sunduğu fırsatı değerlendirmemesi halinde Lübnan’ı tehlikeye atacağını bildiğini’ ifade etti. Kaynaklar, Lübnan’ın yeni şiddet sahnelerine sürüklenmemesi konusunda uyardı.