15 yıl önce Şeyh Bilo Osman, Orta Afrika’dan kaçarak Sudan’a geldi ve Hartum’a yerleşti. Ancak geçen Nisan ayında Sudan ordusu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında iç savaşın patlak vermesi, 8 ay önce onu ülkenin doğusundaki geçici başkent Port Sudan’a gitmek zorunda bıraktı. Bu yüzden yerlerinden edilenler için kurulan Daru’l Muallim Kampı’na yerleşti.
Ancak Osman'ın kaçış hikayesi artık yeni bir durakta sona eriyor. Şu anda Somali ve Orta Afrika başta olmak üzere çeşitli Afrika ülkelerinden gelen 60'tan fazla yerinden edilmiş kişiyle birlikte "yerlerinden edilenler için kurulan Dar’ul Muallim Kampı’nda yaşıyor, ancak savaşın devam etmesi onları tekrar kaçmaya itebilir.
Daru’l Muallim Kampı daha önce Sudan Limanı'na kaçan 6 bin kişiyi barındırıyordu.
Ancak savaşın devam etmesi ve çeşitli bölgelerdeki yansımalarının ağırlaşması, çoğunluğun Sudan'ın tamamını terk etmesine neden oldu.
Osman, Hartum'daki çatışmalar başlamadan önce refah içinde yaşadığını ancak savaşın başlamasıyla tüm varlığını kaybettiğini anlattı. “Dang Humması”hastalığı olduğunu ve hastalığının tedavisi için gerekli olan tedaviyi alamayacak kadar maddi sıkıntı içinde kaldığını ve neyse ki hayırsever kişilerin onun tedavisini üstlendiğini belirtti.
İki grup arasında çatışmalar çıkmadan önce Sudan, Akdeniz kıyılarına giden bir yol olması nedeniyle düzensiz göç faaliyetinin yanı sıra bölgede yaşanan huzursuzluklar nedeniyle yerinden edilenlere de ev sahipliği yapan ülkeler arasında yer alıyordu.
Geçtiğimiz yıllarda milyonlarca kişinin Sudan’a geldiği belirtildi. Gelenler arasında ilk sıralarda Etiyopyalılar, Güney Sudan vatandaşları, ardından Yemenliler ve Suriyeliler yer aldı.
Hastalığından dolayı yüzünde yorgunluk beliren Osman, "15 yıl önce Orta Afrika’dan oradaki iç savaştan kaçarak Sudan'a mülteci olarak geldim. Ordu ve Hızlı Destek Kuvvetler’i arasında savaş çıkana kadar da güzel vakit geçirdim.” dedikten hemen sonra "Sudan'da mutlu günler yaşadıktan sonra savaş nedeniyle neredeyse evsiz kaldım, Nil Nehri ülkesinin benim için zor hale gelmesiyle isteğim memleketime veya beni ağırlayacak başka bir ülkeye gitmek oldu” dedi.
Osman, iş aramak için çıkamadığı bir merkezde kalıyor. Merkezin yönetimi kendisinin ve 7 kişilik ailesinin yiyecek ve içecek başta olmak üzere bazı ihtiyaçlarını karşılıyor. Osman, Mülteciler Komisyonu’nun, kendilerinden "yetkililer tarafından tutuklanmamak veya gözaltına alınmamamak için herhangi bir iş yapmamalarını" istediğini açıkladı.
Şarku'l Avsat'ın bölgedeki gözlemlerine göre, Port Sudan’daki mülteci kampları yiyecek eksikliği, ilaç kıtlığı, elektrik kesintileri, sinek ve sivrisinek yaygınlığı ve bakım gerektiren kötü banyo koşulları nedeniyle sıkıntı çekiyor. Daha önce siyasi veya güvenlik nedeniyle Sudan'a sığınmak zorunda kalan Osman ve sayıları bilinmeyen Osman gibi diğer bazı mülteciler, Hartum'daki savaş alanlarından ya da savaşın yayıldığı diğer bölgelerden kaçmak zorunda kadılar. Savaşın başlamasıyla koşulları kötüleşti ve ev sahipleri de evlerini terk edip kaçmak zorunda kaldı.
Sudan Polis Kuvvetleri Sözcüsü Fetihu’r Rahman, Şarku’l Avsat'a "Sığınaklardaki mültecilerin sayısına ilişkin kesin rakamlar şu anda mevcut değil, çünkü onlar sürekli yurtdışına çıkıyorlar." UNHCR Hartum'da çatışmaların olduğu bir bölgede bulunuyor ve bu çatışmalardan dolayı verilerinin tamamı kurtarılamadı” ifadelerini kullandı.
Adil’in Gözyaşları
7 çocuk annesi başka bir mülteci Adil Hasan ise 2017 yılında Somali'den Sudan'a sığındı. Hartum'dan Port Sudan'a giderken yaşadığı acıları ve ailesinin çektiği acıları Şarku'l Avsat'a anlatırken gözyaşlarına boğuldu. Adil, "Oğullarımdan biri zulüm ve cinayetlere tanık olmaktan dolayı psikolojik rahatsızlık yaşıyor ve tedavisi mümkün değil. Hasta oğlum Sudan'dan çıkmak için ıssız çöl yolunu kullanmakla beni tehdit ediyor, onun için çok korkuyorum” dedi.
Munir Saddam, 10 yıl önce komşu ülkelerden birinden Sudan'a sığındı ve şu anda Port Sudan'da yerinden edilenler için kurulan Zatu'n-Nitakayn Kampı’nda yaşıyor. Saddam, Şarku'l Avsat'a "Yabancı mülteciler olarak Sudanlı yerinden edilmişlere karşı ayrımcılıkla karşılaşıyoruz. Bazı (ismini belirtmediği) kuruluşlar bizi ihtiyacı olanlar listesine kaydetmeyi kabul etmedi ve sadece Sudanlıları kaydetti. Oysa bizler de kampta yaşıyoruz” şeklinde ifade etti.
Saddam sözlerine şöyle devam etti, "Port Sudan'a yiyecek, içecek ya da lüks arayışı için değil, savaştan kaçmak için geldik." Ancak kendisi, "barındığı kampın bitişiğindeki mahalle sakinlerinden iyi muamele gördüğünü" doğruladı.
Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara ve Suriye Demokratik Güçleri (SDG) lideri Mazlum Abdi, geçtiğimiz mart ayında Şam’da hükümet ile SDG arasında yapılan anlaşmayı imzalarken (Arşiv – SANA)
Suriye hükümetinden resmî bir heyet ile Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'ni bir araya getiren tarihi toplantıdan (sosyal medyada paylaşıldı)
Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi bölgelerini gösteren bir trafik levhası (Şarku’l Avsat)
Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetim liderleri, Suriye'nin kuzeyindeki Rakka kentinde yer alan yönetim binası önünde düzenlenen basın açıklaması sırasında (Şarku’l Avsat)
Özerk Yönetim ve askeri güçlerinin kontrolü altındaki başlıca kentlerden biri olan Kamışlı'nın girişi (Şarku’l Avsat)