İsrail Gazze Şeridi'nin güneyine yönelik saldırılarını yoğunlaştırdı: Hedef Sinvar

İsrail ordusu, savaşın siyasi hedefleri olmadığı için kazanımlarının boşa gitmesinden korkuyor

Gazze Şeridi'nin orta kesimlerinde savaşın yol açtığı yıkımdan 30 Aralık 2023 (AFP)
Gazze Şeridi'nin orta kesimlerinde savaşın yol açtığı yıkımdan 30 Aralık 2023 (AFP)
TT

İsrail Gazze Şeridi'nin güneyine yönelik saldırılarını yoğunlaştırdı: Hedef Sinvar

Gazze Şeridi'nin orta kesimlerinde savaşın yol açtığı yıkımdan 30 Aralık 2023 (AFP)
Gazze Şeridi'nin orta kesimlerinde savaşın yol açtığı yıkımdan 30 Aralık 2023 (AFP)

Gazze Şeridi’ndeki savaşın 85'inci gününde İsrail ordusu ile Filistinli silahlı gruplar arasında Gazze Şeridi'nin orta ve güney bölgelerinde yaşanan çatışmalar yoğunlaştı. Öte yandan İsrail ordusu, savaşın açık siyasi hedefleri olmaması nedeniyle elde ettiği kazanımların boşa gitmesinden korkuyor. İsrail'in Kanal 12 televizyonu, Gazze’deki savaşın sürdürülme gerekçesinin ya da yakında savaşın hedeflerini belirleyecek siyasi bir eylem olmamasının orduda endişe yarattığını bildirdi.

Askeri kaynaklar, ordunun siyaset sahnesinin savaşın sürdürülmesi için hedeflerini henüz belirlememiş olmasından rahatsız olduğunu ve siyasi eylem olmadan sahada elde edilen kazanımların zamanla yitip gideceğine inandığını belirttiler. Bu durum, İsrail ordusunun, Gazze Şeridi'nin kuzey bölgelerini hedef aldığı, Hamas Hareketi ve İzzeddin el-Kassam Tugayları’nın birinci sınıf liderlerine ulaşmayı başaramadığı ilk aşamadan sonra, savaşın ikinci aşaması olan güney bölgelerinin hedef alınarak saldırıların kapsamının genişlediği bir dönemde ortaya çıktı.

def
Gazze Şeridi sınırı yakınlarındaki bir İsrail tankı (EPA)

Güneye karadan saldırı

İsrail ordusu dün (Cumartesi), Gazze'de savaşmaya devam ettiğini, silahlı kişileri öldürdüğünü, binalara ve altyapı tesislerine baskınlar düzenlediğini ve Gazze Şeridi'nin kuzeyinde, orta kesiminde ve güneyinde şiddetli çatışmalara girdiğini ve kara harekâtının kapsamını genişlettiğini duyurdu. Güneyde Hamas Hareketi’nin Han Yunus şehrinin merkezindeki askeri karargahına baskın düzenledi. Baskın düzenlenen noktalar arasında bölgedeki tüm istihbarat faaliyetlerinden sorumlu olan Askeri İstihbarat Teşkilatının Özel Harekât Odası da bulunuyor. Baskın yapılan hedef bölgelerde çok önemli belgeler ele geçirildi.

İsrail ordusu sözcüsü tarafından yapılan açıklamaya göre Hamas’ın askeri karargahında İslami Cihad Hareketi tarafından kullanılan bir başka operasyon odası da bulundu. Sözcü, ordunun birçok altyapı tesisine baskın düzenlediğini, silahlı kişileri öldürdüğünü, silah ve mühimmat üretim tesisleri gibi çeşitli hedefleri imha ettiğini belirtti.

Han Yunus'ta önemli belgelerin ele geçirildiğini açıklanmasından bir gün önce İsrail ordusunun Gazze'nin kuzeyinde Hamas’ın Gazze lideri Yahya Sinvar'a ait olan ve sığınak olarak kullanılan bir evin, altındaki geniş tünel ağıyla birlikte imha edildiği duyurulmuştu.

ef
Hamas Hareketi’nin Gazze Şeridi lideri Yahya es-Sinvar (Arşiv - AP)

İsrail ordusunun Sinvar'a yaklaşma çabaları

İsrail ordusu haftalardır Sinvar'a yaklaştığını iddia etse de gerçek bir ilerleme sağlayamadı. Bu durum İsrail'in savaşın başlamasından bu yana üç aydır umutsuzca aradığı moral yükseltici operasyonel bir başarıya ulaşmasını engelliyor. İsrail ordusu, evde Sinvar'ın burayı saklanma yeri olarak kullandığını gösteren önemli kanıtlar bulduğunu açıkladı.

İsrail ordusuna göre ev, genişliği yaklaşık 20 metre olan ve birkaç kola ayrılan 218 metre uzunluğa sahip bir tünele açılıyor. Tünelde elektrik, hava filtreleme sistemleri, su boruları, dinlenme noktaları ve ibadet edilecek odaların yanında Hamas’ın üst düzey üyelerinin bu tünellerde uzun süre kalmasını sağlayacak başka ekipmanlar da bulundu.

febfe
Gazze’deki İsrail askerleri (Reuters)

İsrail, Gazze Şeridi’nin kuzeyine kara harekâtı başladığında Sinvar’a ulaşmayı umuyordu. Ancak bugün, savaşın başlarında güneye giden bir insani konvoyda gizlenerek Gazze Şeridi'nin güneyine kaçtığını ve Han Yunus'ta olduğuna inandığını söylüyor. Sinvar'ı 7 Ekim saldırısının beyni olmakla suçlayan İsrail, Sinvar’ın şu anda insani ateşkes anlaşmaları ve mahkûm takasına ilişkin müzakerelere liderlik ettiğini belirtiyor. Şarku’l Avsat’ın ulaştığı bilgilere göre İsrail, Sinvar'ı öldürmek ya da tutuklamak için İsrailli rehineleri canlı kalkan olarak almış olabileceği ve bunun uzun süren müzakerelere yol açabileceği ihtimallerinin göz önüne alındığı planlar yaptı.

İsrail kayıpları

İsrail, Gazze Şeridi’nin güneyindeki saldırılarını yoğunlaştıracağını duyururken, İzzettin el-Kassam Tugayları, sahada İsrail askerleriyle karşı karşıya geliyor ve İsrail saflarında çok sayıda zayiat verdiriyor.

Bureyc Mülteci Kampı’na ve Han Yunus'a giren İsrail güçleriyle çatışan Kassam Tugayları, Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus’ta işgalci İsrail’e ait askeri araçları ve askerlerin toplandığı iki noktayı havan toplarıyla hedef aldı. Kassam Tugayları, Han Yunus'ta çok sayıda işgalci İsrail askerinin saklandığı evi patlayıcılarla havaya uçurdu. Patlama sonucunda çok sayıda İsrail askeri öldü veya yaralandı. Bunun yanında Han Yunus’un doğusunda yer alan Huza beldesinde İsrail ordusuna ait bir Merkava tankını Yasin 105 roketi ile hedef aldı.

sd
İsrail’in Gazze Şeridi'nin ez-Zavayda'da bölgesinde bir eve yapılan hava saldırısında yaralanan çocuğu taşıyan bir Filistinli (AFP)

Kassam Tugayları, Gazze'nin batısındaki Şeyh Acleyn mahallesinde İsrail askeri araçlarını hedef aldığını, İsrail askerleriyle çatıştığını, çatışma sonucunda İsrail askerlerinin öldüğünü ya da yaralandığını duyurdu. Kassam Tugayları, Gazze Şeridi’nin güneyindeki Huza beldesinin doğusundaki İsrail askerlerinden ve askeri araçlarından oluşan bir topluluğu da havan toplarıyla hedef aldığını bildirdi.

14 katliam

Öte yandan Kudüs Tugayları, Han Yunus’a giren işgalci İsrail ordusuyla çatıştığını duyurdu. Kudüs Tugayları, Han Yunus'un doğusundaki Beni Suheyla bölgesindeki İsrailli askerlerin toplandığı noktaları 60 kalibrelik havan toplarıyla hedef aldığını bildirdi. Sahada çatışmalar devam ederken İsrail, Gazze Şeridi'nin kuzey, orta ve güney kısımlarına saldırılarını daha da yoğunlaştırdı.

gtrht
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah kentinde bir çadırda kalan iki Filistinli çocuk (Reuters)

Gazze'deki Sağlık Bakanlığı Sözcüsü Dr. Eşref el-Kudra, İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırısının 85'inci gününde İsrail işgal güçlerinin 24 saat içinde ailelere karşı 14 katliam gerçekleştirdiğini söyledi. Dr. Kudra, “165 kişi şehit oldu ve 250 kişi yaralandı” dedi.

Dr. Kudra, İsrail’in saldırıları sonucu 7 Ekim’den bu yana Gazze’de öldürülenlerin sayısının 21 bin 672'ye, yaralananların sayısının ise 56 bin 165'e ulaştığını açıkladı.

İsrail’in kurbanlarının yüzde 70'ini çocukların ve kadınların oluşturduğunu söyleyen Dr. Kudra, yerinden edilen 1,9 milyondan fazla Gazzelinin yeterli barınma, su, gıda, ilaç ve güvenlik gibi temel ihtiyaçlara ulaşamadığını belirterek, kıtlık ve susuzluk tehdidiyle karşı karşıya oldukları uyarısında bulundu.

Psikolojik rahatsızlıklar

Dr. Kudra, çocukların ve kadınların şiddetli bombardımanlar, yıkımlar, parçalanan bedenler, ailelerini ve evlerini kaybetme gibi çok sayıda psikolojik travmaya maruz kaldıklarını, bunun yanında 900 binden fazla çocuğun kaldığı barınma merkezlerindeki aşırı soğuk, dehidrasyon, yetersiz beslenme, solunum ve cilt hastalıkları ve yeni doğanların aşılarının yapılamaması gibi sorunlarla karşı karşıya olduklarını söyledi. İçme suyu, hijyen, gıda ve sağlık hizmetlerinin yetersizliği nedeniyle barınma merkezlerinde yetersiz beslenme ve sağlık sorunları yaşanırken burada kalanlar arasında yüksek riskli gebeliği olan 50 bin hamile kadın bulunuyor. Dr. Kudra, uluslararası kuruluşlara çocukların, hamile kadınların ve kronik hastalıkları olanların hayatlarının kurtarılması, barınma merkezlerinde yaşanan sağlık, insani ve psikolojik felaketin önlenmesi için derhal müdahale edilmesi çağrısında bulundu.



Yeni Suriye: Müttefikler çatışması ve Rusya'nın dönüşü

Suriye'deki yeni yönetimin lideri Ahmed eş-Şera
Suriye'deki yeni yönetimin lideri Ahmed eş-Şera
TT

Yeni Suriye: Müttefikler çatışması ve Rusya'nın dönüşü

Suriye'deki yeni yönetimin lideri Ahmed eş-Şera
Suriye'deki yeni yönetimin lideri Ahmed eş-Şera

İbrahim Hamidi

Kesin olan şu ki, Şam'ın müttefiklerinin ajandalarının öne çıktığı ve çatıştığı, Suriye üzerine mücadelenin yeniden alevlendiği yeni bir aşamayla karşı karşıyayız.

Suriye yeni bir aşamaya girdi. Rejimin geçen yıl sonunda devrilmesinden bu yana süregelen “balayı” sona erdi. Fırat'ın doğusundaki Haseke'de düzenlenen “Bileşenler Birliği Konferansı”, “Kürt dosyası” konusundaki Fransa-Türkiye anlaşmazlığı, “Dürzi dosyası” ile ilgili Amman Diyaloğu ve Rusya'nın rolünün temkinli bir şekilde geri dönüşü gibi birçok gelişme buna işaret ediyor.

Kuzeydoğu Suriye'deki Özerk Yönetim tarafından düzenlenen “Bileşenler Konferansı”nın Fransa'nın desteği ve ABD'nin onayı olmadan düzenlenmesi imkânsız. Çünkü her iki ülkenin askeri ve özel kuvvetleri, uluslararası koalisyonun bir parçası olarak Fırat'ın doğusunda bulunuyor. Dürzi Şeyhi Hikmet el-Hicri ve “Alevi Konseyi” Başkanı Gazal Gazal'ın konferansa katılımı da salt bir tesadüf olarak değerlendirilemez. Aksine bu, hükümetin ve “Sünni çoğunluğun” tutumuna karşı çıkan bir “Azınlık ittifakı”nın oluşumunun başlangıcını işaret ediyor.

Öyleyse Suriye'de ademi merkeziyetçi sisteme doğru bir eğilim var. Bu eğilim, konferansın sonunda ademi merkeziyetçilik ilkesini, yeni anayasa taslağının hazırlanmasını ve ülkede yeni bir ordu kurulmasını destekleyen sonuç bildirgesinde açıkça görülüyordu. Daha sonra atılan adımlar da bu eğilimi pekiştirdi; üç Dürzi dini otorite, tutumlarını birleştirme yönünde adımlar attı. Şeyh Hamud el-Hinavi ve Yusuf el-Cerbu, Hicri'nin açıkladıklarına benzer tutumlar içeren ve hükümeti ve davranışlarını açıkça eleştiren, ayrıca uluslararası soruşturma çağrısında bulunan, İsrail de dahil olmak üzere birçok ülkenin tutumlarını referans gösteren bir video yayınladılar.

Bileşenler Birliği Konferansı’nı takip eden bir diğer adım, Ürdün ve ABD'nin Amman'da hükümet ile Dürzi dini otoriteleri arasında, çeşitli ülkelerden yetkililerin katılımıyla, bakanlar düzeyinde bir müzakere süreci için hazırlıklara başlamasıydı. Aslında bu süreç iki karmaşık meselenin, yani Kürt meselesi ile Dürzi meselesinin ele alınmasında uluslararası Paris sürecine bölgesel bir alternatif oluşturma arzusunu yansıtıyor.

Tüm bilgiler, Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın birkaç gün önce Şam'da eş-Şara ile yaptığı görüşmede verdiği mesajın, Paris sürecini dondurmayı amaçladığını gösteriyor. “Bileşenler Konferansı” da Fransız sürecini baltalama arzusunu pekiştirdi

Paris, Ürdün sınırındaki güney şehirlerinin geleceğini görüşmek üzere Suriye-İsrail görüşmelerine ev sahipliği yapmıştı. Tel Aviv, güneydeki tüm ağır ve orta silahların çekilmesi Süveyda, Dera ve Kuneytra illerinde İsrail hava desteğiyle yerel konseyler ve bağımsız yönetimlerin kurulması da dahil olmak üzere bir talep listesi sunmuştu. Paris ayrıca, 10 Mart'ta Kürt meselesini ve Cumhurbaşkanı Ahmed Şara ile Suriye Demokratik Güçleri Lideri Mazlum Abdi arasındaki anlaşmanın uygulanmasını ele alan Suriye-Amerikan-Fransız görüşmelerine de ev sahipliği yaptı.

Tüm bilgiler, Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın birkaç gün önce Şam'da Şara ile yaptığı görüşmede verdiği mesajın, Paris sürecini dondurmayı amaçladığını gösteriyor. Ankara Paris'i “Kürtlere taraftar”, Paris de Ankara'yı Şara hükümetine taraftar gördüğünden, “Bileşenler Konferansı” Fransız sürecini baltalama arzusunu pekiştirdi. Sonuç olarak Suriye hükümeti, Paris'te Kürtlerle müzakerelerin askıya alındığını resmen duyurdu.

Kürtlerle ilgili Fransa-Türkiye ve Dürzi sorunu ile güneydeki düzenlemeler konusunda Türkiye-İsrail arasındaki çatışma, Suriye hükümetinin “müttefik ittifakı”nda çatlakların oluşmaya başladığının göstergeleri. Arap, bölge ve Batı ülkelerinin Şam'ın tutumunu desteklediği aylar sona erdi ve Suriye'de dış ajandalar arasındaki çatışma dönemi başladı.

Kartları daha da karıştırmaya başlayan bir diğer gelişme ise Batı'nın tutumundaki değişim belirtilerinin ardından, Rusya'nın Suriye'deki rolünün geri döneceğine dair göstergedir

Kartları daha da karıştırmaya başlayan bir diğer gelişme ise Rusya'nın Suriye'deki rolünün geri döneceğine dair göstergedir. Dışişleri Bakanı Esad eş-Şeybani, Savunma Bakanı Murhaf Ebu Kasra ve İstihbarat Direktörü Hüseyin Selame'nin Moskova ziyareti ve Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Rus yetkililerle yaptıkları görüşmeler, Şam ile Moskova arasında yeni bir ilişkinin başlangıcı niteliğinde ve şu temel konuları ele alıyor: Suriye'ye yeniden Rus silahlarının tedarik edilmesi, Hmeymim ve Tartus üslerinin ortak yönetimi, ekonomik ilişkiler, Suriye'nin çeşitli bölgelerinde Rus devriyeleri yapılması ve Beşşar Esed ile Moskova'da ikamet eden üst düzey rejim yetkililerinin kaderi.

Son yedi ayda “sınırsız Batı desteği” alan Şam, sahil bölgesi ve Süveyda'daki olaylar ve İsrail'in devam eden saldırı ve işgallerinin ardından büyük olasılıkla Batılı ülkelerin söylemlerinde, taleplerinde ve eylemlerinde bir değişim algılamaya başladı. Bu sebeple de Rusya'ya belirli hedefler doğrultusunda el uzatmak istedi. Bu hedefler; Batı ile birlikte doğulu bir denge kurmak, İsrail hareketlerini kontrol etmek, Suriye sahil bölgesinde istikrarı sağlamak, Kamışlı Havalimanı'nı işleterek ve kuzeydoğu Suriye'de devriye gezerek sahada askeri bir denge sağlamak. Türkiye’nin Moskova ile yeni Suriye arasındaki yakınlaşmadan uzak olması mümkün değil.

ABD ve Avrupa ülkeleri, Ukrayna'da savaşan Rusya'nın Suriye'ye dönmesine izin verecek mi? Şam, ademi merkeziyetçi idareleri kabul edecek mi? Bileşenler arasındaki koordinasyon siyasi koordinasyondan askeri koordinasyona mı kayacak? Şam, değişen sahneye, taleplere ve söylemlere nasıl yanıt verecek? Askeri olarak dahil olan taraflar -ABD, Türkiye, Rusya ve İsrail- arasındaki ilişkinin niteliği nedir?

Bu soruların birçok cevabı var, ancak kesin olan bir şey var; Şam'ın müttefiklerinin ajandalarının öne çıktığı ve çatıştığı, Suriye üzerindeki ve içindeki çatışmanın yeniden alevlendiği yeni bir aşamayla karşı karşıyayız.