Han Yunus'taki Mısır kampları yerinden edilme endişesini azaltıyor mu?

Kahire, Gazzelilerin Sina'ya sürülmesinden korkuyor

Han Yunus'taki Mısır kampı (Mısır Kızılayı)
Han Yunus'taki Mısır kampı (Mısır Kızılayı)
TT

Han Yunus'taki Mısır kampları yerinden edilme endişesini azaltıyor mu?

Han Yunus'taki Mısır kampı (Mısır Kızılayı)
Han Yunus'taki Mısır kampı (Mısır Kızılayı)

Refah Sınır Kapısı aracılığıyla yardımlar Gazze Şeridi'ne neredeyse her gün girmeye devam ederken Mısır, Kahire'den sonra gelen bir adımla "Mısır Kızılayı" aracılığıyla güney Gazze Şeridi'ndeki ilk geçim kampını hayata geçirmek için çalışırken İsrail'in, Gazzelileri Sina'ya sürmeye yönelik "planlarını" reddetti.

Mısır Kızılayı, Filistinli mevkidaşı ile iş birliği içinde, Han Yunus'un güneybatısında yaklaşık 6 bin yerinden edilmiş kişiyi barındıracak bir kamp uygulamaya başladı. Bu kampta, yüzlerce yerinden edilmiş ailenin barınması için bin adet çadır kuruluyor ve bu kampın ilk aşaması birkaç aşamadan geçiyor. Sağlık ve ambulans ekiplerinin yerinden edilmiş aileleri için 300 çadır tahsis edildi ve yaklaşık bin 500 kişi burada konaklayabilecek.

Yerel basında çıkan haberlere göre Mısır Kızılayı, kampın işletilmesi için gerekli malzemeleri sağlayacak ve kampta kalacak ailelere lojistik hizmet verecek. İnşaat sürecinde, kampın müsaitliği de dikkate alınarak uluslararası standartlar dikkate alınacak. Çadırlarda tüm su, yiyecek ve elektrik hizmetleri verilebilecek.

Mısır Milletvekili Zeki Abbas, kampın "Filistin halkını kendi topraklarından çıkarmaya yönelik girişimlerle mücadele çerçevesi içinde" olduğuna inanıyor. Şarku’l Avsat'a konuşan Abbas, "Mısır, kriz zamanlarında birçok ülkeden Arap kardeşlerini kabul etti. Ancak Filistin halkının durumu farklı çünkü Filistinli, yerlerinden edilme ve topraklarını terk etmeye zorlanma planlarıyla karşı karşıya; bu, Mısır'ın ilk günden itibaren reddettiği bir şey ve bunun olmasına izin verilmeyeceğini” vurguladı.
Savaşın başlangıcından bu yana Mısır, İsrail'in Filistinlileri zorla yerinden etmeye veya onlara yönelik saldırılar nedeniyle onları kendi topraklarına göç etmeye zorlamaya yönelik her türlü tedbirine karşı defalarca uyardı. Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi, ülkesinin "Filistin meselesinin komşu ülkeler pahasına tasfiye edilmesine izin vermediğini ve vermeyeceğini" ve "ulusal güvenliği koruma konusunda rehavete kapılmayacağını" birçok kez vurguladı.

Mısırlıların endişeleri, İsrail raporlarının Filistinlileri Kuzey Sina'ya gönderme planını belirtmesi ve Birleşmiş Milletler Yakın Doğu’daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini'nin daha önce Gazze Şeridi'nde meydana gelen gelişmelere ilişkin uyarıda bulunmasının ardından geldi. Bu plan, Filistinlileri Mısır'a gönderme girişimlerini gösteriyor.

Filistinli siyasi analist Abdulmehdi Mutava, kampın inşasını "Filistinlilerin sahadaki gerçek kararlılığını destekleyen en önemli adımlardan biri olarak tanımlarken “Bu,  Şeridi yok etme ve sakinlerini tahliye etme konusunda , İsrail'in hedeflenen yerinden etme planlarına dayanabilmeleri için asgari yaşam ihtiyaçlarının sağlanmasına yardımcı oluyor" dedi.

Filistinli analist, Şarku’l Avsat'a "yardım sağlamaya ve geçim kampları gibi temel yaşam ihtiyaçlarını sağlamaya devam ederek Filistin halkının kararlılığını destekleyen sloganları pratik gerçekliğe dönüştürmenin" önemini vurguluyor.

El-Ahram Siyasi ve Siyasi Araştırmalar Merkezi Filistin ve İsrail Çalışmaları Programı başkanı Sabhi Asile'ye göre, Mısır'ın kamp kurma adımı, savaşın patlak verdiği ilk günden itibaren insani çabaların yollarını desteklemekle tutarlı. Şark’ul Avsat’a yaptığı açıklamada, "Kışın başlaması ve vaların soğuması, sürekli bir destek ve yardım olarak kampın hızla hayata geçirilmesine öncelik verilmesine yol açtığını” söyledi.

Bu adımın "Filistin halkını desteklemek için durgun sularda atılmış bir adım" olarak değerlendirilebileceğini belirterek "Mısır kampı ve onu daha fazla sayıda insanı barındıracak şekilde genişletme olasılığı, hatta bazı ülkelerin benzer kamplar kurması gerektiğini" vurguladı. Bu adımın Gazze Şeridi'ndeki Filistinliler için kalıcı bir durum olmayacağını” ifade etti.

Kuzey Sina'daki Mısır Kızılayı'nın başkanı Halid Zayed'e göre, Pazartesi günü Refah sınır kapısından 80 insani ve tıbbi yardım kamyonu ve beş yakıt kamyonu Gazze Şeridi'ne girdi. Mısırlılardan oluşan yeni bir grup yabancı ve çifte vatandaş, yan tarafa geçmeye hazırlanıyor.

Aynı bağlamda, Pazartesi günü Kuzey Sina'daki El Ariş Uluslararası Havalimanı, Gazze Şeridi'ndeki Filistinlilere insani yardım taşıyan bir Suudi yardım uçağını kabul etti. Mısır Kızılayı'na göre Suudi uçağı, Gazze Şeridi'ndeki Filistin halkına sağlanan 24 ton tıbbi ve gıda malzemesini taşıyor.

Eski Hollanda Bakanı Sigrid Kaag'ın, Gazze'de İnsani İşler ve Yeniden Yapılanma Koordinatörü olarak BM destekli bir mekanizma kurulmasına yönelik BM Güvenlik Konseyi kararına dayanarak yeni göreve atanmasının ardından, görevine 8 Ocak Pazartesi gününden itibaren başlaması planlanıyor. Gazze Şeridi'ne insani yardımın uygulanması, Mısır Dışişleri Bakanlığı'nın "yardım girişini hızlandırmaya katkıda bulunacağını umduğu" bir karar.



Hizbullah savaşçılarını Lübnan ordusuna entegre etme fikri gerçeklerle çarpışıyor

21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)
21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)
TT

Hizbullah savaşçılarını Lübnan ordusuna entegre etme fikri gerçeklerle çarpışıyor

21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)
21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın Hizbullah savaşçılarının, 1990 iç savaşından sonra olduğu gibi Lübnan ordusuna entegre edilmesi önerisi siyasi çevrelerde ve uzmanlar arasında tartışma konusu oldu.

Ordunun çeşitli sebeplerle bu savaşçıları bünyesine katamaması nedeniyle öneri henüz yaygın kabul görmezken, uzmanlar bu meselenin doğuracağı sonuçlar konusunda uyarıda bulundu. Bunun ‘silahlarını devlete teslim etmesi karşılığında Hizbullah için bir teselli ödülü’ olduğunu belirten uzmanlar, ‘dini emir alan ve ideolojik inanca sahip olan unsurların orduda yer alamayacağını’ vurguladı.

Cumhurbaşkanı Avn basına verdiği demeçte, “Ordu içinde Hizbullah savaşçılarından oluşan bağımsız bir birim oluşturmak mümkün değil. Ancak 1990'ların başında Lübnan'daki iç savaşın sonunda çeşitli taraflarla olduğu gibi üyeleri orduya katılabilir ve kurslara tabi tutulabilir” ifadelerini kullandı.

Bu öneriyi yorumlayan Güçlü Cumhuriyet Bloğu Milletvekili Giyas Yazbek, ordunun ‘Hizbullah'ın dış uzantılarla ordusunu oluşturduğunu iddia ettiği 100 bin savaşçıyı absorbe edemeyeceğini’ söyledi. Şarku’l Avsat'a konuşan Yazbek, “Hizbullah'ın 25 bin savaşçısı olsa bile, şu anda subaylarının ve üyelerinin maaşlarını dış yardımlarla güvence altına almaya çalışan askeri kuruma bunları dahil etmek imkânsız” dedi.

Yazbek, ‘ordunun cumhurbaşkanı ve hükümetle birlikte geliştirdiği ulusal güvenlik stratejisinin henüz Lübnan'ın ordu ve güvenlik güçlerinin sayısına olan ihtiyacını belirlemediğini’ vurguladı. Yazbek, “Sınırlarımızı çizdiğimizde, savaşın nedenlerini ortadan kaldırdığımızda ve Lübnan'da siyasi bir çözüme doğru ilerlediğimizde, ordunun mevcut subay ve personel sayısı yeterli olacak ve artacaktır” şeklinde konuştu.

Hizbullah savaşçılarının durumu

Askeri uzman Halid Hamade'ye göre, ‘Taif Anlaşması'ndan sonra silahlı milislerin dağıtılmasında olduğu gibi bugün de Hizbullah savaşçılarının orduya alınması önerisi, Cumhurbaşkanı'nın Hizbullah'ı silahlarını devlete teslim etmeye ikna etme çabaları bağlamında Hizbullah için bir teselli ödülüdür.’

Hamade, ‘Hizbullah savaşçılarının orduya entegre edilmesinin, özellikle ateşkes anlaşmasının imzalanmasının ardından yaşanan gelişmelerden sonra, birçok engelle karşı karşıya olduğunu’ savundu.

fvdgh
Hizbullah Genel Sekreteri Haşim Safiyuddin'in 24 Şubat 2025 tarihinde Lübnan'ın güneyindeki Deyr Kanun en-Nahr kasabasında düzenlenen cenaze töreni sırasında Hizbullah üyeleri (Reuters)

“İç savaşın sona ermesinin ardından Lübnan devletinin yüzlerce milisi orduya ve güvenlik güçlerine katmayı başardığı doğrudur, ancak Hizbullah'ın durumuyla karşılaştırma yapmak artık mümkün değildir” diyen Hamade, Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Ulusal Mutabakat Belgesi imzalandığında milis liderleri belgeyi tanıdı, milislerin feshedildiğini duyurdu, silahlarını gönüllü olarak devlete teslim etti ve siyasi sürecin bir parçası oldu. Hizbullah ise ateşkes anlaşmasını tanımıyor ve silahlarını teslim etmeyi kabul etmiyor. Dolayısıyla siyasi sürecin bir parçası haline geldiğini ve artık askeri bir kanadı olmadığını kabul etmeden milislerini orduya dahil etmekten bahsetmek bağlamdan kopuktur.”

Hizbullah'ın ideolojisi

Yazbek'e göre Hizbullah'ın ideolojisi, savaşçılarının orduya entegrasyonunun önündeki en büyük engel. Yazbek, “Hizbullah, Lübnan'ı İran'ın uzantısı olan coğrafi bir nokta olarak görüyor. Hizbullah Genel Sekreteri Naim Kasım'ın silahları teslim etmeyeceğini ve silahların devletin elinde olmasıyla ilgili konuşmalarla ilgilenmediğini açıklamasının da gösterdiği gibi bu doktrin halen varlığını sürdürüyor” ifadelerini kullandı.

ukıo
24 Şubat 2025 tarihinde düzenlenen cenaze töreninde eski Hizbullah Genel Sekreteri Haşim Safiyuddin'in tabutunu taşıyan Hizbullah savaşçıları (AP)

‘Lübnan iç savaşı sırasında milisleri olan ve devlet şemsiyesi altına giren liderlerin Lübnanlı liderler olduğunu, kararlarının Lübnanlıların kararı olduğunu’ hatırlatan Hamade, “Hizbullah ise organik olarak bölgesel bir otoriteye bağlıdır ve hem Lübnan içinde hem de dışında tehlikeli askeri ve güvenlik rolleri oynamıştır” dedi. Hizbullah'ın ‘Tahran'dan ayrıldığını, yerel bir siyasi bileşen olmayı kabul ettiğini ve askeri kolunu feshettiğini açıklamadığına, böylece savaşçılarının ordu içinde absorbe edilmesi konusunun tartışılabileceğine’ dikkat çeken Hamade sözlerini şöyle sürdürdü: “Veliyyül Fakih tarafından verilen ve uygulanması gereken meşru yetki çerçevesinde faaliyet gösteren askeri bir grup ile anayasal makamlar tarafından demokratik mekanizmalar çerçevesinde alınan siyasi bir karar çerçevesinde faaliyet gösteren başka bir grubu uzlaştırmak nasıl mümkün olabilir? İster sivil idarelerde ister güvenlik kurumlarında milislerin devlete entegre edilmesi deneyimi tekrarlanabilecek kadar başarılı oldu mu?”

Ordu disiplini

Bazılarının iddia ettiği gibi iç savaş sürecindeki milislerin orduya alınmadığını belirten Yazbek, ‘güvenlik ve askeri kurumlara alınanların Lübnan'ı yöneten Suriye rejimine yakın olduğunu, ülkenin egemenliği için savaşan ve Suriye işgaline karşı çıkanların ise kovalandığını, hapsedildiğini ve birçoğunun Lübnan'ı terk etmek zorunda kaldığını’ vurguladı. Yazbek ayrıca, ‘ordu personeli tarafından uygulanan disiplinin Hizbullah savaşçıları için geçerli olmadığını, çünkü milislerin orduyla, ordunun da onlarla uyumlu olmadığını’ belirtti.

Hamade, “Hizbullah savaşçılarının Lübnan ordusuna ve diğer devlet kurumlarına dahil edilmesinin artıları ve eksileri ne olursa olsun, doğru yol Hizbullah'ın silahlarını devlete teslim etmesiyle başlamalı. Hizbullah üyeleri Lübnan toplumundan izole edilmiş bir grup değildir ve topluma entegre edilmelidir. Ancak Hizbullah’ın silahlarını teslim etmesi için bir tür ayartma olarak özümsenmeleri konusunu gündeme getirmekte acele etmek hedefe ulaşılmasını sağlamayacaktır. Gerekli olan, Hizbullah’ın öncelikle devleti, silahların yalnızca devletin elinde olmasını, savaş ve barış kararının devletin elinde olduğunu ve bu konuda meydana gelebilecek herhangi bir düzenlemenin başlangıcı olarak uluslararası kararları uygulama ihtiyacını tanımasıdır” dedi.