BM ve Arap coğrafyası, tehcir açıklamalarından kaygılı

İsrail, Gazze’nin derinliklerine ulaşırken Blinken dördüncü kez bölgeyi ziyaret ediyor.

Filistinliler, Gazze’nin El-Mevasi bölgesindeki geçici çadır kampta zorlu şartlar altında yaşam mücadelesi veriyor. (AP)
Filistinliler, Gazze’nin El-Mevasi bölgesindeki geçici çadır kampta zorlu şartlar altında yaşam mücadelesi veriyor. (AP)
TT

BM ve Arap coğrafyası, tehcir açıklamalarından kaygılı

Filistinliler, Gazze’nin El-Mevasi bölgesindeki geçici çadır kampta zorlu şartlar altında yaşam mücadelesi veriyor. (AP)
Filistinliler, Gazze’nin El-Mevasi bölgesindeki geçici çadır kampta zorlu şartlar altında yaşam mücadelesi veriyor. (AP)

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk dün, üst düzey İsrailli yetkililerin Gazze Şeridi’ndeki sivillerin ‘üçüncü ülkelere’ nakledilmesi planlarına ilişkin açıklamaları sonrasında ‘derin endişesini’ dile getirerek ‘uluslararası hukukun, işgal altındaki topraklarda koruma altındaki kişilerin zorla nakledilmesini veya sınır dışı edilmesini yasakladığını’ hatırlattı.

İsrail ve ABD’de faaliyet gösteren ‘İsrail Zaferi Projesi Parlamento Lobisi’, tehcirin İsrail ve Filistinliler için en iyi insani çözüm olduğuna karşı çıktı. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre ‘Filistinlilerin gönüllü nakli projesinin ciddi şekilde değerlendirilmesi’ talebiyle ABD yönetimine ve İsrail hükümetine başvurma kararı alındı.

Lobi açıklamasında ‘Hamas’ın 7 Ekim saldırısının defalarca kez tekrarlanmasının bir reçetesi’ olacağı gerekçesiyle ABD’nin Gazze’yi yönetmesi için Filistin Otoritesi’ni geri getirme veya iki devletli çözüm planı konusunda uyardı.

Bu tutum, Siyasi ve Güvenlik İşlerinden Sorumlu Mini Bakanlar Konseyi’nin (Kabine) ‘Gazze’deki savaşın ertesi günü’ meselesini görüşmek üzere toplanmasının öncesinde ortaya çıktı. Lobi, Gazze halkını sınır dışı etmeyi hedefleyen resmi projenin mimarı olan ve UNRWA’nın kaynaklarının, mültecilerin yurt dışında yeni bir hayat kurmalarına yardımcı olmak için gönüllü göç projesini finanse etmek üzere aktarılmasını talep eden İstihbarat Bakanı Gila Gamliel tarafından hazırlanan planı desteklediğini duyurdu.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ise Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir’in de aralarında bulunduğu hükümet bakanları tarafından başlatılan bu tehcir çağrılarını ‘gerçekçi olmayan hayaller’ olarak nitelendirdi.

Suudi Arabistan, Katar ve Kuveyt, İsrail Ulusal Güvenlik ve Maliye bakanları dün, Gazze sakinlerinin yerinden edilmesi, Gazze Şeridi’nin yeniden işgal edilmesi ve burada yerleşim birimleri inşa edilmesiyle ilgili açıklamalarını ‘en güçlü ifadelerle’ kınadı.

Sahada ise Gazze Şeridi’nin merkezinde Bureyc ve El-Megazi kamplarının derinlerine ve En-Nuseyrat’ın eteklerine ulaşan İsrail tankları, kampları tamamen birbirinden ayırdı. Söz konusu kamplara eş zamanlı olarak yoğun top atışları yapıldı. Yüzlerce kişi ölürken yüzlercesi de yaralandı.

Filistin Kızılayı’na göre, Megazi kampı, buraya giden ana yolların tahrip edilmesi sonucunda Gazze Şeridi’nin geri kalanından ayrıldı. Aynı zamanda İsrail tankları Bureyc Kampı’nı Nuseyrat Kampı’ndan ayırdı ve yolları füzelerle bombalayarak tahrip etti. Söz konusu kampların gıda, ilaç ve su kaynakları da kesildi.

Şiddet sürerken ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, İsrail’in Gazze’deki savaşını görüşmek üzere, çatışmaların başlangıcından bu yana dördüncü kez bölgeye dönüyor. Bir hafta sürecek ziyaret İsrail, Batı Şeria, Türkiye, Ürdün, Katar, BAE, Suudi Arabistan ve Mısır’ı kapsayacak.



Hamas'ın askeri operasyonları Gazze Şeridi'ndeki ateşkesi nasıl etkiliyor?

 Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (Getty Images)
Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (Getty Images)
TT

Hamas'ın askeri operasyonları Gazze Şeridi'ndeki ateşkesi nasıl etkiliyor?

 Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (Getty Images)
Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (Getty Images)

Hamas'ın Gazze Şeridi'nde İsrail askerlerine karşı yürüttüğü nitelikli askeri operasyonlar, ateşkes müzakereleri ve Gazze Şeridi'nde bir ateşkes anlaşmasına varma şansı üzerindeki etkilerinin boyutu hakkında soru işaretleri yaratıyor.

Gözlemciler, direniş operasyonlarının ‘İsrail hükümeti üzerinde ateşkes anlaşmasını kabul etmesi için bir baskı kartı’ oluşturduğuna inanıyor ve ‘askeri operasyonların devam etmesinin, özellikle artan sokak baskısıyla birlikte İsrail tarafını ateşkesi kabul etmeye itebileceğini’ belirtiyor.

Mısır, Katar ve ABD öncülüğünde Gazze Şeridi'nde bir ateşkes anlaşması imzalanması için yürütülen arabuluculuk çalışmaları aksamaya devam ediyor. Gazze şehrinin doğu bölgelerindeki Refah ve Han Yunus'un yanı sıra Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Hanun ve Beyt Lahiya'da son zamanlarda sık sık düzenlenen direniş operasyonlarında çok sayıda İsrail askeri öldürüldü ve yaralandı.

Gazze Şeridi'ndeki İsrail askerleri (Arşiv - Reuters)Gazze Şeridi'ndeki İsrail askerleri (Arşiv - Reuters)

Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları, bu hafta Gazze Şeridi'nin çeşitli bölgelerinde İsrail askerlerinin, tanklarının ve buldozerlerinin hedef alındığını ve İsraillilerin kayıplar verdiğini duyurdu.

Hamas'ın askeri operasyonları, İsrail hükümetinin 19 Mart'ta ateşkes anlaşmasını bozmasından bu yana İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının devam ettiği bir ortamda gerçekleşti.

19 Ocak'ta Hamas ve İsrail uluslararası arabulucuların (Mısır, ABD ve Katar) çabalarıyla Gazze Şeridi'nde bir ateşkes anlaşmasına vardı. Anlaşmanın ilk aşaması 42 gün sürecek ve bu süre zarfında ikinci ve üçüncü aşamaların uygulanması için görüşmeler yapılacaktı. Ancak İsrail tarafı ilk aşamanın sona ermesinin ardından Gazze Şeridi'nde askeri operasyonlarına yeniden başladı.

Uluslararası Filistin Halkının Haklarını Destekleme Komitesi Başkanı Salah Abdulati, Filistin direnişinin operasyonlarının ‘Filistinlilerin haklarını desteklemek ve saldırganlığı durdurmak için devam eden uluslararası baskı ile Gazze Şeridi'ndeki ateşkes sürecini hızlandırdığına’ inanıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan Abdulati, “Askeri operasyonların devam etmesi, Tel Aviv'de devam eden savaşın kayıpları nedeniyle İsrail sokağının baskısı ve protestoları yoluyla İsrail hükümeti üzerinde bir baskı kartı oluşturuyor. Savaşın İsrail hükümetine yüksek maliyeti, onu saldırganlığı uzatma politikalarını yeniden gözden geçirmeye itiyor” ifadelerini kullandı.

Abdulati'ye göre İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik devam eden saldırganlığı karşısında Hamas'ın elinde ‘İsrailli esirler, direniş, uluslararası ve Arap baskıları’ gibi İsrail tarafına yönelik baskı kartları var.

Hamas 7 Ekim 2023'te İsrail yerleşimlerinden yaklaşık 250 kişiyi esir aldı ve İsrail hükümeti 57 esirin bugün halen Gazze Şeridi'nde olduğunu söylüyor.

Yerlerinden edilmiş Filistinliler, Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'ta ABD destekli Gazze İnsani Yardım Vakfı'ndan yardım alıyor. (AFP)Yerlerinden edilmiş Filistinliler, Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'ta ABD destekli Gazze İnsani Yardım Vakfı'ndan yardım alıyor. (AFP)

Askeri operasyonlar İsrailli karar alıcılar üzerinde bir baskı unsuru oluştursa da uluslararası ilişkiler profesörü Dr. Tarık Fehmi bu operasyonları ateşkes çabalarını ilerletmek için yeterli görmüyor. Fehmi'ye göre bu operasyonlar, İsrail sokağının Netanyahu hükümetine ateşkes anlaşmasını hızlandırması için baskı yapması yoluyla ateşkes süreci için sadece bir katalizör olabilir.

Şarku’l Avsat'a açıklamalarda bulunan Fehmi, Hamas’ın askeri operasyonlarının ‘ateşkes sürecinde güvenilebilecek tek motor olmayacağına’ ve ‘İsrail tarafı üzerindeki etkilerinin sınırlı olduğuna’ inanıyor. Fehmi, İsrail ve Hamas'ın yakında, ABD’nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un Gazze Şeridi'nde ateşkes için değiştirilmiş önerisine yanıt vereceğini umuyor.

Witkoff kısa bir süre önce Gazze Şeridi'nde 60 günlük ateşkes, halen esir tutulan 57 kişiden 28'inin bin 200'den fazla Filistinli mahkûmla takas edilmesi ve Gazze Şeridi'ne insani yardım girişini öngören bir öneri sundu.

Gazze Şeridi'ndeki ateşkes, Hamas'ın kalan esirleri ancak İsrail'in savaşı sona erdirmeyi kabul etmesi halinde serbest bırakacağını söylemesi ve Netanyahu'nun Hamas silahsızlandırılmadan ve Gazze Şeridi'nden çıkarılmadan savaşı sona erdirmeyeceğini taahhüt etmesi nedeniyle zorluklarla karşı karşıya.

Fehmi, İsrail'in ‘önümüzdeki dönemde Güney Lübnan'daki gelişmelere ve Yemen'deki Husilerin defalarca bombalanmasının ardından Yemen cephesine odaklanacağını’ düşünüyor. Fehmi, bu gelişmelerin İsrail hükümetini Gazze Şeridi'ndeki durumu sakinleştirmeye itebileceğini ifade etti.