Mısır: 6 yıllık Ekonomi Programı hükümetin kaderini belirleyecek

Mısır ekonomi programı Madbuli hükümetinin kaderi konusunda tartışmalara yol açtı

Mısır Başbakanı Mustafa Medbuli (Şarku’l Avsat)
Mısır Başbakanı Mustafa Medbuli (Şarku’l Avsat)
TT

Mısır: 6 yıllık Ekonomi Programı hükümetin kaderini belirleyecek

Mısır Başbakanı Mustafa Medbuli (Şarku’l Avsat)
Mısır Başbakanı Mustafa Medbuli (Şarku’l Avsat)

Mısır hükümeti, 6 yıllık (2024-2030) ekonomi programını içeren belgeyi Meclis’e sundu. Kahire yönetimi böylece ekonomik ve sosyal politikalar düzeyinde devletin önceliklerini belirleyen araştırma projesi başlatmış oldu.

Resmi açıklamaya göre belgenin hükümet tarafından "Cumhurbaşkanlığı direktiflerine" dayanarak yayınlanması, daha önce kapsamlı bir değişiklik yapılacağı yönündeki spekülasyonların ardından Başbakan Mustafa Medbuli hükümetinin önümüzdeki dönemde devamına ilişkin tartışmalara yol açtı.

Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, geçen ay yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde kazandığı zaferin ardından önümüzdeki aylarda yeni dönem için yemin edecek.

Haziran 2018’den bu yana hükümetin başında bulunan Medbuli, en büyük değişiklikleri 2022 yazında gerçekleştirdi. Değişiklik sonrasında 12 bakan yer aldı ve yıllık parlamento tatili sırasında düzenlenen olağanüstü bir oturumda meclis tarafından onaylandı.

Yeni belge, Bakanlar Kururlu Bilgi ve Karar Destek Merkezi tarafından hazırlanmış olup, ekonomik büyümeyi yüzde 6 ila 8 arasında değişen güçlü, kapsamlı, sürdürülebilir ve dengeli bir hedefle gerçekleştirmeyi içeren 8 önerilen stratejiyi kapsamakta. Ayrıca belge, 2030 yılı sonuna kadar 7 ila 8 milyon arasında iş imkanı sağlama ve döviz rezervlerini 300 milyar dolar seviyesine çıkarma hedeflerini içermekte. 

El-Ahram Siyasi ve Stratejik Araştırmalar Merkezi Uzmanı Dr. Amr Haşim Rabie, Şarku'l Avsat'a, belgenin zamanlaması hakkında şu değerlendirmelerde bulundu: “Medbuli hükümetinin çalışmalarına devam edeceğini varsaymasına rağmen, özellikle de ekonomide şu anda yaşanılan başarısızlık, ticaret dengesindeki bozulma, dövizdeki kur artışı ve geçmiş yıllarda başa çıkamadığı krizlerden sorumlu olmasına rağmen değişiklik yapma niyeti olmadığını gösteriyor” dedi.

Öte yandan Temsilciler Meclisi Milletvekili Mustafa Bekri, belgenin yayımlanmasıyla hükümetin ayakta kalması veya değişmesi arasında bir ilişki görmüyor. Şarku’l Avsat’a “önümüzdeki dönemin siyasi ve ekonomik yaşamda bir nitelik değişikliği göreceğini ve parlamento üyeleri seçimi yasalarını kabul etme, ekonomik düzeyde ise “Hükümetin Önerileri” programını, IMF ile iş birliğini hızlandırma, yabancı yatırımların akışıyla başa çıkma ve bir dizi önlemi içereceğini” belirtti.

Belge, Başbakan Yardımcısı ve Bakanlar Kurulu Bilgi ve Karar Destek Merkezi Başkanı Üsame el-Cevheri'nin resmi açıklamasına göre, “19 temel alanda 400'e yakın uzmanın katıldığı entegre bir araştırma projesine dahil olan yerel ve uluslararası uzmanların görüşlerinin özetine dayanan bir felsefe ve metodolojiye göre hazırlandı. Kısa ve uzun vadede karar almayı destekleyen 873 tavsiyeyi belirleyerek, önümüzdeki iki mali yıl boyunca ilgili bakanlıklar tarafından kabul edilen programlar da dahil olmak üzere çeşitli kaynaklara göre acil öncelikleri çıkararak sonuçlandırmıştır.”

Başbakan, tüm sektörlerde ulusal akıl ve uzmanlıktan en iyi şekilde yararlanmak için uzmanların ve uzmanların kamu politikalarının oluşturulmasına dahil edilmesinin hayati ve vazgeçilmez olduğunu değerlendirdi. Açıklamaya göre belgenin küresel koşullardaki değişkenleri ve sürdürülebilir kalkınma eğilimlerini dikkate aldığına dikkat çekildi.

Hükümet önümüzdeki iki ay içinde “ulusal diyalog”a yönelik bir strateji başlatma niyetini açıkladı. Belgede yer alan konuları tartışmak için bir dizi uzmanla çalıştaylar düzenledi ve belgeyi, içerdiği fikirleri incelemeleri için bir dizi kıdemli ekonomiste ve uzmana gönderdi. Başbakan ve ilgili üyelerinin yorum ve gözlemlerini dinleyeceği genişletilmiş bir çalıştay düzenlemeye hazırlanırken, toplumun çeşitli kesimlerinin konuyla ilgili tartışması için "Hivar" platformunda yayınlanacak ve tartışmaya açılacak.

El-Ahram Merkezi'ndeki uzman, diyaloğun geçtiğimiz yıllarda gerçekleştiği noktaya ulaşmanın "sınırlılığının" yanı sıra, özellikle gevşek çerçevesi nedeniyle "kafa karıştırıcı" olarak tanımladığı diyalog çağrısına pek güvenmiyor İster ekonomik konferans ister ulusal diyalog oturumları sırasında olsun, bunu yetersizliğe atfediyor. Hükümet, eğitim, sağlık veya diğer sektörlerde bu diyalogların sonuçlarına ulaşmak için gerekli fonları sağlayacaktır.

Öte yandan Bekri, hükümetin önerilerinin ‘genel çizgiler ve başlıklar’ olduğunu ve bunların uzmanlarla daha detaylı bir şekilde tartışılacağını düşünüyor. Bu, özel sektörü teşvik etmek için bir dizi önemli adımı kapsıyor.

6 yıllık plan, ekonomik projeler için bazı yeni kurumların kurulmasını içerecek. Ayrıca, Ulusal Diyalog çıktılarından önceki önerilere dair önceki çalışmaların yapılması ve bu önerilerin uygulanması, geniş kapsamlı dşyalogun başlıca amacının geleneksel olmayan çözümler aramak ve farklı görüşlere kulak vermek olduğunu doğruluyor.



‘Hayalet kamp’... Batı Şeria'da on binlerce kişi İsrail operasyonları nedeniyle yerinden edildi

Tulkerim Mülteci Kampı (DPA)
Tulkerim Mülteci Kampı (DPA)
TT

‘Hayalet kamp’... Batı Şeria'da on binlerce kişi İsrail operasyonları nedeniyle yerinden edildi

Tulkerim Mülteci Kampı (DPA)
Tulkerim Mülteci Kampı (DPA)

İsrail güçleri, işgal altındaki Batı Şeria'da büyüdüğü Tulkerim Mülteci Kampı’ndaki evleri yıkmaya başladığında Malik Lütfi, sahip olduğu birkaç dakika içinde ailesinin eşyalarından ne alacağını düşünürken kafası karışmıştı.

Altı çocuk babası 51 yaşındaki Lütfi, yakınlardaki Tulkerim kentinde küçük bir oda kiraladı. Ancak kuşatma altındaki kampta elektronik ev aletleri tamirhanesine erişimi olmadığı için kirayı ödeyecek geliri yok ve ailesinin geleceği konusunda endişeli.

asdfrgt
Tulkerim Mülteci Kampı’nda bir Filistinlinin üzerini arayan İsrail askeri (DPA)

Lütfi şunları söyledi: “Bizi 27 Ocak 2024'te yerlerimizden ettiler. Bizi evlerimizden çıkardılar ve geri gelmememizi söylediler. Bu yüzden altı aydır Tulkerim Mülteci Kampı’na dönmedik. Kendi başımıza oradan ayrıldık, çoğu insan yanına hiçbir şey almadı.”

Lütfi, durumu kendisinden daha kötü olan, aşırı kalabalık okullarda ya da tarım arazilerinde yaşamak zorunda kalan çok sayıda aile tanıdığını söyledi.

Lütfi, “Hükümetten ve insanların masraflarının karşılanması için yardım sözü veren hayırseverlerden yardım bekliyoruz” dedi.

cdfrgt
İsrail askerlerinin kestiği yolun kenarında bekleyen Tulkerim Mülteci Kampı sakinleri (DPA)

İşgal Edilmiş Topraklarda İnsan Hakları için İsrail Bilgi Merkezi (B'Tselem), İsrail operasyonlarının Batı Şeria'da Lütfi gibi on binlerce Filistinliyi evlerinden etmeye zorladığını bildirdi.

Bağımsız bir merkez olan B'Tselem, Tulkerim, Nur Şems ve Cenin mülteci kamplarında yaşayan yaklaşık 40 bin kişinin bu yıl askeri operasyonlar nedeniyle yerlerinden edildiğini belirtti.

İsrail, Batı Şeria'nın kuzeyindeki Tulkerim ve Cenin kentleri de dahil olmak üzere Filistinli militanların faaliyetlerine karşı harekete geçtiğini söylüyor.

Bir İsrail ordu sözcüsü dün yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Bu, kuvvetlerin bölgede serbestçe hareket etmesine ve engellenmeden hareket etmesine izin vermek için binaların yıkılmasını gerektiriyor.”

dfvghy
Tulkerim Mülteci Kampı’ndaki İsrail askerleri (DPA)

Açıklamada, “Bu yapıları yıkma kararı operasyonel gerekliliğe dayanmaktadır ve alternatif seçenekler değerlendirildikten sonra alınmıştır” denildi.

İsrail'in yıkımları yaygın uluslararası eleştirilere neden oldu ve Filistinliler arasında İsrail'in 1967 savaşında ele geçirdiği Batı Şeria'yı resmen ilhak etmek için organize bir çaba içinde olduğuna dair korkuların arttığı bir döneme denk geldi.

Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığına göre görgü tanıkları, bu hafta buldozerlerin bina enkazları arasında ilerlediğini ve yeni yolların moloz ve beton bloklarla dolduğunu ifade etti. Bölge sakinleri kamyonların üzerine sandalye, battaniye ve mutfak aletleri gibi eşyalarını yığdı.

swdert
Tulkerim Mülteci Kampı’nda bir Filistinlinin kimliğini kontrol eden İsrail askeri (DPA)

Tulkerim Valisi Abdullah Kemyil, yıkımların son haftalarda arttığını, yakındaki Tulkerim ve Nur Şems mülteci kamplarında 106 ev ve 104 diğer yapının yıkıldığını açıkladı.

Kemyil, “Tulkerim Mülteci Kampı'nda yaşananlar İsrail'in siyasi kararıyla işlenen bir suçtur ve bunun güvenlikle hiçbir ilgisi yoktur” dedi.

Kemyil sözlerine şöyle devam etti: “Operasyon devam ediyor, altyapının yıkımı sürüyor. Kampta hiçbir şey bırakmadılar. Tulkerim Mülteci Kampı, çeşitli yerlerinde sadece keskin nişancıların bulunduğu bir ‘hayalet kamp’ haline geldi.”

İsrail'in Batı Şeria'nın kuzeyinde ocak ayında başlattığı operasyon, 20 yıl önceki İkinci İntifada’dan bu yana gerçekleştirilen en büyük operasyonlardan biri.

Operasyonda insansız hava araçları (İHA) ve helikopterler tarafından desteklenen birkaç ordu tümeninin yanı sıra on yıllardır ilk kez ağır savaş tankları da kullanılıyor.

ABD ve Katar'ın Gazze Şeridi'nde ateşkes sağlama çabaları yoğunlaşırken, bazı uluslararası yetkililer ve insan hakları örgütleri de Batı Şeria'daki çalkantılı durumdan duydukları endişeyi dile getirdiler.

B'Tselem İletişim Direktörü Shai Barnes, “İsrail, Gazze Şeridi'ne yönelik mevcut saldırısında geliştirdiği taktik ve savaş doktrinlerini Batı Şeria'nın kuzeyinde de uygulamaya başladı. Bu, evlerin ve sivil altyapının kasıtlı ve yaygın bir şekilde tahrip edilmesini ve sivillerin ordunun savaş bölgesi olarak belirlediği alanlardan zorla göç ettirilmesini içeriyor” ifadelerini kullandı.

Hükümet içindeki ve dışındaki İsrailli aşırılık yanlıları, Filistinlilerin başkenti Doğu Kudüs olan ve Gazze Şeridi'ni de içine alacak bağımsız bir devlet kurmak istedikleri Batı Şeria'nın ilhak edilmesi için defalarca çağrıda bulundu.

İsrailli bakanlar Batı Şeria operasyonunun militan gruplarla mücadele dışında bir amacı olduğunu reddediyor. İsrail ordusu yaptığı açıklamada, uluslararası hukuka uyduğunu ve militanları hedef aldığını ifade etti.

Vali Abdullah Kemyil, yerinden edilmenin zaten ekonomik olarak zor durumda olan bir toplum üzerinde baskı yarattığını söyledi. Binlerce kişi camilere, okullara ve aileleriyle birlikte tıkış tıkış yaşadıkları evlere sığındı.

Altı ay sonra ilk kez geri dönen Lütfi, evlerdeki yıkımın boyutunun kendisini şok ettiğini söyledi.

Lütfi, “Çoğu insan gitti ve geri dönüp evlerine baktığınızda yıkılmış olduklarını görüyorsunuz. Yıkım çok büyük; geniş caddeler, altyapı, elektrik, internet… Eğer yeniden inşa etmek istiyorsanız, bu uzun zaman alacak” şeklinde konuştu.