Mısır, mülteci sayısını sınırlıyor

Mısır’da 133 ülkeden 9 milyondan fazla mülteci olduğu tahmin ediliyor.

Mısır kabinesi pazartesi günü düzenlediği toplantıda mülteci dosyasını görüştü.  (Başbakanlık)
Mısır kabinesi pazartesi günü düzenlediği toplantıda mülteci dosyasını görüştü. (Başbakanlık)
TT

Mısır, mülteci sayısını sınırlıyor

Mısır kabinesi pazartesi günü düzenlediği toplantıda mülteci dosyasını görüştü.  (Başbakanlık)
Mısır kabinesi pazartesi günü düzenlediği toplantıda mülteci dosyasını görüştü. (Başbakanlık)

Mısır hükümeti, devletin mültecilerin bakımı konusunda üstlendiği ‘mali yükleri’ azaltmak amacıyla, kendi topraklarında ikamet eden mültecilere ev sahipliği yapmanın maliyetini hesaplamaya başladı. Mısır Başbakanı Mustafa Medbuli pazartesi günü hükümetinin bazı üyeleriyle mülteci dosyasını incelemek üzere yaptığı toplantıda, ‘mülteci sayısını denetlemenin, sağlanan hizmetler karşılığında devletin neleri üstlendiğinin belirlenmesinin ve mültecilere bakım faaliyetlerinin belgelerinin toplanmasının’ önemini vurguladı.

Mısır, topraklarındaki mülteci sayısının 133 ülkeden yaklaşık dokuz milyon mülteci olduğunu tahmin ediyor. Sağlık Bakanı Halid Abdülgaffar, toplantıda şunları söyledi:

“Mültecilerin yüzde 50,4'ü erkek, yüzde 49,6'sı kadın. Mısır nüfusunun yüzde 8,7'sine denk geliyorlar. Mültecilerin yüzde 56'sı Kahire, Giza, İskenderiye, Dakahliye ve Dimyat olmak üzere beş valilikte ikamet ediyor. Göçmenlerin yüzde 60'ı yaklaşık 10 yıldır Mısır'da yaşıyor ve yüzde 6'sı da yaklaşık 15 yıl veya daha uzun süredir Mısır toplumuna uyum sağlamış durumda. Yüzde 37'si de sabit bir işte ve yerli şirketlerde çalışıyorlar.”

Ekonomi alanında çalışmalar yürüten Mısır Siyasi, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi Başkanı Dr. Adil Amir, Mısır hükümetinin mülteci sayısına ilişkin envanter çıkarmasının amacını ‘zorlu ekonomik koşullar ışığında devletin taşıdığı mali yükleri hesaplamak ve uluslararası toplumu bu yüklerden payına düşen sorumluluğu almaya çağırmak’ olduğu görüşünde. Amir, Şarku'l-Avsat'a verdiği demeçte şunları söyledi:

"Mültecilere ev sahipliği yapmanın maliyeti, genel bütçe açığı göz önüne alındığında, özellikle mültecilerin de Mısırlılar gibi hizmet almaları, Mısır'ın büyük ülkelerden mali destek alma hakkına sahip olması ve uluslararası kuruluşların ev sahipliği yapmaya devam edebilmesi düşünüldüğünde, Mısır devleti için ağır bir yük. Mülteci sayısını sınırlamanın nedenlerinden biri, gerçek sayı ile Mısır'daki Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’ne kayıtlı sayı arasındaki farkı kapatmaktır."

Hükümet toplantısı sırasında bazı bakanlar, kendi bakanlıklarının mültecilere sağladığı hizmetleri gözden geçirdiler. Tedarik Bakanı Ali Al-Museylihi temel ihtiyaçların sağlanmasına yönelik çabaları vurgularken, Sosyal Dayanışma Bakanı Nevin el-Kabbac da Sivil toplum kuruluşlarının yaptığı gıda, sağlık ve eğitim yardımlarına işaret etti.

Mısır’da mülteci sayısının artmaya devam ediyor. Kahire Amerikan Üniversitesi’nden siyaset bilimi alanında çalışmalar yürüten Prof. Dr. Nuha Bekr, Şarku’l-Avsat’a şu değerlendirmede bulundu:

“Mısır'ın mültecilere ev sahipliği yapma konusunda insani rolünü oynayabilmesi için konu bölgesel ve uluslararası bir perspektiften ele alınmalıdır. Ülkeler, Avrupa Birliği gibi büyük bölgesel kuruluşlar bu dosyayı inceliyor ve Dünya Bankası'nın ilgili projeleri daha düşük maliyetle finanse etmede bir rol oynayabileceğini düşünmeye başlıyor."

Mısır, para biriminin dolar karşısında değer kaybetmesi nedeniyle yüksek enflasyondan ve ekonomik krizden mustarip. Bu durum, Mısır’da temel mal ve hizmetlerin fiyatlarındaki artışına neden oluyor.

Maat Barış, Kalkınma ve İnsan Hakları Vakfı başkanı Eyman Akil, mülteci meselesinin ‘mevcut ekonomik koşullar ışığında Mısır hükümeti için büyük bir zorluk teşkil ettiği’ görüşünde. Akil, Şarku’l-Avsat’a şu açıklamalarda bulundu:

“Mısır hükümetinin mülteciler konusunda karşılaştığı en önemli zorluklardan biri de ekonomik kriz. Mısır'da kafa karışıklığını artıran da bu. Onlara ev sahipliği yapmaya ve ek mali yükler taşımaya devam mı etmeli yoksa bunu yapmayı bırakmalı mı? Bu durumda mülteciler Avrupa ve büyük ülkeler için sorun teşkil edecek. Tahminler Mısır'daki mülteci sayısının dokuz milyonun üzerinde, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’ne kayıtlı olanların ise yalnızca 140 ila 160 bin arasında olduğunu gösteriyor. Ayrıca mültecilerden de Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin yeterli parası olmadığı için gerekli mali desteği sağlamadığına dair çok sayıda şikâyet alıyoruz."

Akil ayrıca büyük ülkeleri ‘Mısır'a ve mültecilere ev sahipliği yapan bütün ülkelere mali destek sağlamaya’ çağırdı.



Gazze ateşkesi: İsrail'in İran'a yönelik saldırıları görüşmeleri ne ölçüde etkileyecek?

Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Nuseyrat'ta bir dağıtım noktasında yiyecek bekleyen Filistinli çocuklar (AFP)
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Nuseyrat'ta bir dağıtım noktasında yiyecek bekleyen Filistinli çocuklar (AFP)
TT

Gazze ateşkesi: İsrail'in İran'a yönelik saldırıları görüşmeleri ne ölçüde etkileyecek?

Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Nuseyrat'ta bir dağıtım noktasında yiyecek bekleyen Filistinli çocuklar (AFP)
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Nuseyrat'ta bir dağıtım noktasında yiyecek bekleyen Filistinli çocuklar (AFP)

Washington'un Tahran'ın Gazze müzakerelerinin bir parçası olduğunu açıklamasından günler sonra İsrail'den İran'a ani bir darbe geldi. İsrail medyası görüşmelerde ‘gerçek bir ilerleme şansı’ olduğuna dair sızıntılara tanık olurken, Hamas kaynakları da ateşkesle ilgili ‘fikirler’ aldıklarını doğruladı.

Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanlara göre bu yeni gelişmeler ateşkes sürecine ‘gölge’ düşürüyor. Görüşmelerin er ya da geç sekteye uğraması muhtemel, özellikle de İsrail bölgede zaferler elde ettikçe taleplerini sıkılaştıracak. Diğer taraftan Hamas kapsamlı bir anlaşmada ısrar edecek ve gelecekte Gazze Şeridi'ndeki savaşı durduracak gerçek garantilerin yokluğunda şu anda en önemli kartını (esirler) kaybedebilecek kısmi anlaşmalara sürüklenmeyecek.

İsrail dün, İran'ın ülkenin çeşitli bölgelerindeki nükleer programını vurmayı amaçlayan Yükselen Aslan Operasyonu kapsamında bir saldırı başlattı. İsrail ordusunun açıklamalarına göre bu saldırı, İran Silahlı Kuvvetleri’nin üst düzey liderlerinin öldürülmesiyle sonuçlandı. İsrail ordusu daha sonra İran'dan fırlatılan uzaktan kumandalı insansız hava araçlarını (İHA) durdurmaya başladığını bildirdi, İranlı medya kuruluşları ise yetkililere dayanarak bu iddiaları yalanladı.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu yayınladığı video mesajında ülkesinin İran'a yönelik askeri saldırısını övdü: “Çok başarılı bir açılış saldırısı gerçekleştirdik ve daha fazlasını başaracağız. Bu tehdidi ortadan kaldırmak için operasyon günlerce devam edecek.” Hamas ise yaptığı açıklamada söz konusu saldırıyı, ‘aşırılık yanlısı İsrail hükümetinin bölgeyi açık çatışmalara sürükleme konusundaki ısrarını yansıtan acımasız bir saldırı’ olarak nitelendirdi.

Söz konusu gelişmeler, Katar'daki Hamas müzakere heyetinden kaynakların basına yaptıkları açıklamalarda ‘ateşkes anlaşması konusunda arabulucularla bir dizi fikrin tartışıldığını’ söylemeleri, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu'nun Gazze Şeridi'nde devam eden savaşta acil, koşulsuz ve kalıcı bir ateşkesi ezici bir çoğunlukla onaylaması ve Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati'nin ABD'nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff ile ‘İran'ın nükleer programı konusunda ABD ile İran arasındaki müzakereler ve arabulucuların Gazze Şeridi'nde hızlı bir şekilde ateşkes anlaşmasına varma çabaları’ üzerine yaptığı görüşmelerin ardından geldi.

İsrail'in Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc Mülteci Kampı’na düzenlediği bombardımanda yıkılan bir binanın enkazını inceleyen Filistinliler (AFP)İsrail'in Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc Mülteci Kampı’na düzenlediği bombardımanda yıkılan bir binanın enkazını inceleyen Filistinliler (AFP)

İsrail saldırısı, ABD Başkanı Donald Trump'ın pazartesi akşamı yaptığı “Gazze şu anda Hamas’la İsrail arasında büyük müzakerelerin ortasında ve İran da zaten işin içinde. Gazze'de ne olacağını göreceğiz. Esirleri geri almak istiyoruz” açıklamasından birkaç gün sonra geldi. Ancak İsrail ve Hamas kaynakları, Trump’ın iddialarını yalanladı.

İkinci ateşkes, yürürlüğe girmesinden iki ay sonra 18 Mart'ta çöktü. Bu ayın başlarında Doha'da Hamas ile Washington arasında yapılan doğrudan görüşmelerde herhangi bir ilerleme sağlanamadı.

Mısır'da siyaset bilimi profesörü olan Dr. Ahmed Yusuf Ahmed, İsrail'in gerilimi artırma girişimlerinin ve bunu takip edecek İran tepkilerinin, ister süreci dondurarak ister hızlandırarak olsun, Gazze Şeridi'ndeki ateşkese hizmet etmediğine inanıyor. Ahmed, “Gazze savaşından bu yana İran ve Lübnan'da ateşkes müzakereleri üzerinde doğrudan bir etkisi olmayan benzer saldırılara zaten tanık olduk” dedi.

Bu saldırıdan sonra Netanyahu'nun içeride popülaritesinin artacağına ve kendisine yönelik iç baskıların üstesinden geleceğine inanan Ahmed, Hamas'ın bu gerilim ışığında kısmi bir anlaşmayı kabul etmeyeceğini ve bir kez daha kapsamlı bir anlaşma için daha fazla ısrar edeceğini, bunun da İsrail tarafından reddedileceğini ve bu nedenle gerçek bir ilerleme olmayacağını ve sürecin olduğu gibi kalacağını belirtti.

Filistinli siyasi analist Nizar Nazzal'a göre Hamas şu anda güçlü bir konumda değil. İran ile İsrail arasında işler daha da kötüye giderse Gazze Şeridi'ndeki operasyonlarda bir azalma olacak ama bu ateşkes görüşmelerini olumlu etkilemeyecek. Nazzal, ‘Hamas’ın kapsamlı anlaşmaya bağlılığını arttıracağını ve en güçlü kartı olan esirlerin elinden alınmasını kabul etmeyeceğini, Netanyahu'nun da küstahlığının artacağını’ düşünüyor.

 ağlayan Filistinli bir çocuk (AFP)Gazze'deki Şifa Hastanesi yakınlarında İsrail bombardımanı sonucu hayatını kaybedenlerin cenaze töreninde ağlayan Filistinli bir çocuk (AFP)

ABD’li arabulucular İsrail'in yanında yer aldıklarını belirtirken, Gazze Şeridi'ndeki durum hakkında bir açıklama yapmadı. Mısırlı ve Katarlı arabulucular ise bölgedeki çatışmanın genişlememesi konusunda uyarıda bulundu.

ABC News'e göre İsrail'in İran'a yönelik saldırısını ‘mükemmel’ olarak nitelendiren Trump, saldırıların devamının geleceğini söylerken, Truth Social platformunda yaptığı bir paylaşımda Tahran'ı uyardı: “Nükleer anlaşma yapılmazsa her şey daha da kötüleşecek.”

Gazze müzakerelerinde arabulucu olan her iki ülkenin dışişleri bakanlıklarından yapılan açıklamalara göre Mısır, saldırının ‘krizi daha da alevlendireceğini ve bölgede daha geniş bir çatışmaya yol açacağını’ savunurken, Katar ‘saldırıların durumu yatıştırma çabalarını engellediğini’ belirtti.

Mısır Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre, Mısır Dışişleri Bakanı ile Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani arasında gerçekleşen telefon görüşmesinde, İran'daki gerilim ve Mısır, Katar ve ABD'nin Gazze Şeridi'nde ateşkes sağlanması ve esirlerin serbest bırakılması için yürüttüğü çabalardaki gelişmeler ele alındı.

Ahmed Yusuf Ahmed, ABD'nin İsrail'e yönelik tutumunun yeni olmadığını ve gerilimi reddeden ne kadar pozisyon olursa olsun ateşkes görüşmelerinin direnişin kararlılığına, yıpratma operasyonlarının devamına ve İsrail'in pozisyonunun gerilemesine bağlı olacağını ve bu konuların sonuçlarının ancak İsrail ve İran'ın karşılıklı saldırılarını durdurmasından sonra netleşeceğini düşünüyor.

Nizar Nazzal, ABD'nin İsrail'i sonuna kadar destekleyen tutumunun, gerilimi azaltma görüşmeleri ile gerçeklik arasında büyük bir uçurum olduğunu, gerilimin devam edeceğini ve Gazze Şeridi'nde bir anlaşmaya ya da bölgede bir ateşkese varma ihtimalinin bulunmadığını gösterdiğine inanıyor.