Mısır-İsrail gerginliği Gazze'deki arabuluculuğu etkiler mi?

Kahire, Tel Aviv ile 'Filadelfi' ekseni üzerinde yeni güvenlik tedbirleri konusunda koordinasyon yaptığını reddetti.

Mısır Kızılayı ve Uluslararası Kızılhaç'tan bir heyet, Refah sınır kapısında (Mısır Kızılayı)
Mısır Kızılayı ve Uluslararası Kızılhaç'tan bir heyet, Refah sınır kapısında (Mısır Kızılayı)
TT
20

Mısır-İsrail gerginliği Gazze'deki arabuluculuğu etkiler mi?

Mısır Kızılayı ve Uluslararası Kızılhaç'tan bir heyet, Refah sınır kapısında (Mısır Kızılayı)
Mısır Kızılayı ve Uluslararası Kızılhaç'tan bir heyet, Refah sınır kapısında (Mısır Kızılayı)

Mısır-İsrail ilişkileri, Gazze Savaşı'nın dördüncü ayına girmesiyle birlikte gerginleşti. Gözlemcilere göre, bu gerginliğin nedenleri arasında İsrail'in Gazze'deki Filistinlileri yerlerinden etme planları bulunuyor. Ayrıca, Mısır ile sınır boyunca askeri durumu değiştirme niyetleri de tartışma konusu. Bu durum, Uluslararası Adalet Divanı'nda İsrail tarafından yapılan son suçlamalarla daha da karmaşık hale geldi. İsrail, Kahire'yi Refah Sınır Kapısı üzerinden gelen yardımlar konusunda sorumlu tuttu. Bu iddialar, Mısır'ın tepkisini çekti.

Ancak Mısır, bu durumun Gazze'de savaşı durdurma yolunda arabuluculuk çabalarını etkilemeyeceğini belirtiyor. Mısır, sabırlı bir politika izleyerek bu süreci yönetmeye devam edecek. Diğer yandan, bir Mısır yetkilisi Philadelphia Koridoru’nda yeni güvenlik önlemleri konusunda İsrail ile koordinasyon yapıldığı iddialarını reddetti. Bu koridor, Akdeniz'den başlayıp Kerem Ebu Salim sınır kapısına kadar, Gazze Şeridi ve Mısır sınırı boyunca uzanıyor.

grth
İsrail konvoyu, Gazze Şeridi'ne doğru hareket ederken (Reuters).

Mısır Dış İlişkiler Konseyi üyesi Dr. Ahmed Fuad Enver, Mısır'ın pozisyonunun, İsrail'in planlarına net bir şekilde karşı çıktığını vurguladı. Enver, Mısır'ın Gazze'deki Filistinlilerin zorla yerinden edilmesine ve bölgeye uygulanan ablukaya karşı olduğunu belirtti. Bu durum, bölgede yaşanacak insani acılara Mısır'ın asla tolerans göstermeyeceğini gösteriyor.

Kökten çözüm

Dr. Fuad, Şarku’l Avsat ile yaptığı röportajda, Mısır'ın çeşitli seviyelerde savaşı tamamen durdurma çabalarının İsrail-Mısır ilişkilerindeki gerginliklerden etkilenmeyeceğini öngörüyor. Mısır'ın şu anki amacının, sadece "insani bir ateşkes" ya da "geçici bir ateşkes" sağlamak değil, "köklü bir çözüm" bulmak olduğunu belirtiyor.

Mısır, ABD ve Katar ile koordinasyon halinde yoğun temaslar yürüterek savaşı durdurmak için arabuluculuk yapıyor. Bu çabalar, İsrail'in bu ayın başında Beyrut'un güney banliyösünde Hamas liderlerinden Salah Aruri'yi suikastla öldürmesinin ardından birkaç gün duraklama yaşadı.

Mısır Dışişleri Bakanlığı'nın Cumartesi günü yaptığı açıklamada, "ateşkesin tamamen sağlanması ve sivillerin hedef alındığı savaşın sona erdirilmesinin kaçınılmaz olduğu" vurgulandı. Bu adım, bölgede daha fazla istikrarsızlık ve çatışma unsurlarını önlemek için atılacak.

sfe
Mısır ve Ürdün Dışişleri Bakanları, Gazze'ye yönelik yardım akışının artırılmasının gerekliliğini vurguladı (Mısır Dışişleri Bakanlığı).

Al-Ahram Siyasi ve Stratejik Çalışmalar Merkezi uzmanı Dr. Kerem Said, Şarku’l Avsat’a Kahire ve Tel Aviv arasındaki diplomatik ilişkilerdeki gerginliğin nedenlerini sıralıyor. Bu nedenler arasında "İsrail'in Filadelfi koridorunda güvenlik durumu üzerine yeni bir anlaşma yapma çabaları, arabuluculuk ve müzakere çabalarını mümkün olan en uzun süreye yayma girişimleri, demografik değişiklikler yaratmak amacıyla askeri operasyonlar ve Mısır'ın Filistin halkının tarihi haklarını savunma ve maruz kaldıkları ihlalleri ortaya koyma kararlılığı" yer alıyor.

Uzun soluklu politika

El-Ehram Merkezi uzmanı, siyasi gerginliklerin Mısır'ın arabuluculuk çabalarını etkilemediğini belirtiyor. Bunun nedenleri arasında Mısır'ın bu konudaki derin tecrübesi ve çeşitli seviyelerde yoğun faaliyetler bulunuyor. Bu çabaların başarılı olması için "uzun soluklu" bir politika izlenmesi gerektiği vurgulanıyor. Ayrıca, Filistin meselesinin Mısır dış politikasının öncelikleri arasında yer alması da bu tutumun bir parçası.

Mısır, Katar ve ABD'nin arabuluculuğu, geçen 24 Kasım'da insani bir ateşkesin sağlanmasıyla sonuçlandı. Bu ateşkeste, yardım malzemelerinin giriş hızının artırılması ve İsrail ile Hamas arasında bazı tutsakların değiş tokuşu gerçekleşti. Birkaç hafta önce Mısır, taraflar arasındaki görüş farklılıklarını azaltmak ve Gazze'ye yönelik saldırıları durdurmak amacıyla ateşkesi sağlamak için üç aşamalı bir öneri sundu. El-Ahram Merkezi Uzmanı, Mısır'ın arabuluculuğunun devamını "Gazze'deki veya Batı Şeria'daki çeşitli gruplar arasındaki Mısırlı müzakereciyle olan güven ilişkisi ışığında yalnızca Filistinliler için değil, aynı zamanda İsrail için de bir fırsat" olarak değerlendiriyor. Zira İsrailli liderler, özellikle askeri operasyonun şu ana kadar açıklanan hedeflerden herhangi birine ulaşamaması nedeniyle, kamuoyu önünde muzaffer görünecek şekilde kendilerini mevcut durumdan çıkaracak bir formüle ulaşmayı umuyorlar.



Kızıldeniz'de seyrüsefer serbestisinin sağlanması için Mısır-Cibuti koordinasyonu

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi'nin Cibuti'ye ikinci ziyaretinden (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi'nin Cibuti'ye ikinci ziyaretinden (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
TT
20

Kızıldeniz'de seyrüsefer serbestisinin sağlanması için Mısır-Cibuti koordinasyonu

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi'nin Cibuti'ye ikinci ziyaretinden (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi'nin Cibuti'ye ikinci ziyaretinden (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Mısır ve Cibuti, Kızıldeniz'le ilgili konularda ortak koordinasyonun güçlendirilmesinin önemini vurgularken, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Cibutili mevkidaşı İsmail Ömer Gulle ‘seyrüsefer özgürlüğünü etkileyen her türlü uygulamanın reddedildiğini’ belirtti.

Mısır Cumhurbaşkanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre Sisi dün Cibuti'yi ziyaret ederek, ‘ikili ilişkileri güçlendirme yollarının yanı sıra Kızıldeniz ve Afrika Boynuzu'ndaki bölgesel durumlara ilişkin ortak koordinasyon’ konusunda görüşmelerde bulundu.

Bu, Sisi'nin bir Mısır cumhurbaşkanı tarafından gerçekleştirilen ilk ziyaret olarak kabul edilen ve ‘iki ülke arasında ekonomik, güvenlik ve kalkınma alanlarında iş birliğini geliştirme yollarını’ ele alan Mayıs 2021'deki ilk ziyaretinden sonra Cibuti'ye yaptığı ikinci ziyaret.

Gulle ile düzenlediği basın toplantısında Sisi, Cibutili mevkidaşıyla yaptığı görüşmelerde ‘Afrika Boynuzu ve Kızıldeniz'deki durumun ve iki ülkenin bölgedeki ortak zorluklarının ele alındığını’ söyledi.

Görüşmelerde, hayati bir uluslararası ticaret arteri olması nedeniyle ‘Kızıldeniz'de güvenlik ve seyrüsefer özgürlüğünün tehdit edilmesinin reddedildiği’ vurgulandı. Mısır Cumhurbaşkanlığı'na göre Sisi, ‘bölgesel güvenliğin ilke ve esaslarına bağlı kalınması gerektiğini’ vurguladı ve ‘Kızıldeniz ve Aden Körfezi'ne kıyısı olan ülkelerin bu uluslararası seyrüsefer koridorunun yönetimi ve güvenliğinden münhasıran sorumlu olduğu konusunda fikir birliğine varıldığını’ ifade etti.

Kahire ve Cibuti yaptıkları ortak açıklamada, ‘Kızıldeniz'e Kıyısı Olan Arap ve Afrika Ülkeleri Konseyi'nin Kızıldeniz ve Aden Körfezi'ne kıyısı olan ülkeler arasındaki koordinasyonun geliştirilmesinde asli sorumluluklarını üstlenmesi için aktif hale getirilmesinin önemini’ vurguladılar.

2020'de kurulan Kızıldeniz'e Kıyısı Olan Arap ve Afrika Ülkeleri Konseyi, sekiz Arap ve Afrika ülkesinden oluşuyor. Suudi Arabistan, Mısır, Yemen, Ürdün, Sudan, Somali, Cibuti ve Eritre'den oluşan Konsey, ‘üyeleri arasında güvenlik ve kalkınmayı teşvik etmeyi’ amaçlıyor.

sdefrt5y6
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Cibutili mevkidaşı İsmail Ömer Gulle, Kızıldeniz'le ilgili konularda ortak koordinasyonun güçlendirilmesinin önemini vurguladı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Mısır Cumhurbaşkanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre Sisi, ‘Somali'deki güvenlik ve istikrar sütunlarının desteklenmesi ve ülkenin toprak bütünlüğünün korunması gerektiğini’ vurguladı. ‘Paralel hükümet kurma çabaları da dâhil olmak üzere Sudan'ın birlik, egemenlik ve toprak bütünlüğünü tehdit eden her türlü girişimin reddedildiğini’ belirten Sisi, ‘Sudan ulusal kurumlarının korunması ve insani yardımın tüm bölgelere erişiminin arttırılması gerektiğini’ vurguladı.

Mısır Cumhurbaşkanı ve Cibutili mevkidaşı Filistin meselesindeki gelişmeleri de ele aldılar. ‘Filistinlilerin her ne ad altında olursa olsun topraklarından sürülmesini reddeden ortak Arap tutumunu’, ‘Filistin meselesinde iki devletli çözüm temelinde sürdürülebilir bir çözüme ulaşmanın kaçınılmazlığını’ ve ‘Gazze Şeridi'nin yeniden inşasına yönelik Arap-İslam planının uygulanması için uluslararası ortaklarla iş birliğini’ vurguladılar.

Mısır'ın Afrika işlerinden sorumlu eski Dışişleri Bakan Yardımcısı Muna Ömer'e göre Sisi'nin Cibuti ziyareti Afrika Boynuzu'nda ortak koordinasyon gerektiren gerilimlerin yaşandığı önemli bir döneme denk geliyor.

Muna Ömer Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, “Mısır-Cibuti ilişkileri, Somali ve Eritre ile üçlü iş birliği mekanizması ışığında Afrika Boynuzu ile bölgesel iş birliğinin yanı sıra, başta ekonomi ve güvenlik olmak üzere çeşitli alanlarda iş birliğine yönelik stratejik bir ittifaka dayanıyor” dedi.

Mısır, geçen yıl ekim ayında Eritre'nin başkenti Asmara'da Mısır, Somali ve Eritre cumhurbaşkanlarını bir araya getiren üçlü zirve ile Afrika Boynuzu'ndaki varlığını derinleştirmiş ve zirvede ‘hem Afrika Boynuzu hem de Kızıldeniz'deki ortak zorluklar karşısında bu ilişkileri geliştirmenin ve güçlendirmenin önemi’ vurgulanmıştı.

xsdfr
Mısır ve Cibuti tarafları arasındaki görüşmelerde bölgesel güvenlik ilke ve esaslarına bağlılık vurgulandı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

‘Kahire'nin Cibuti ile ekonomik iş birliğini güçlendirmeyi’ ve ‘iki ülkenin lojistik kabiliyetlerinden yararlanmak için ticari döviz kurlarını yükseltmeyi’ hedeflediğini kaydeden Muna Ömer'e göre Mısır-Cibuti koordinasyonu, Cibuti'nin Arap Birliği ve Afrika Birliği (AfB) üyeliğine dayalı olarak diğer Arap ve Afrika konularını ve dosyalarını da kapsıyor.

İkili iş birliği bağlamında Sisi, Cibuti'de enerji güvenliğinin sağlanmasına yönelik olarak ulusal elektrik şebekesinin rehabilitasyonu, güneş enerjisi santrali projesi, Cibuti'nin serbest bölgelerinde Mısırlı şirketler için bir lojistik merkezi kurulması ve Doraleh'deki konteyner limanının genişletilmesi projelerini içeren ortak bir program başlatıldığını duyurdu.

Ortak açıklamada, ‘Mısır'ın Cibuti'de elektrik, enerji ve liman sektörlerinde, güneş ve rüzgâr enerjisi santralleri de dâhil olmak üzere, uygulanmasına katkıda bulunacağı bir dizi projenin yanı sıra Cibuti serbest bölgesinde 150 bin metrekarelik bir alanda Mısırlı şirketler tarafından iki ülke pazarları ve komşu bölgesel pazarlar arasındaki ticaret alışverişini desteklemek üzere bir lojistik merkez olarak kullanılacak lojistik bölgenin kurulmasına’ atıfta bulunuldu.