Yemenliler, alım gücündeki düşüş nedeniyle tavuk ürünlerinden kaçınıyor

Husiler, tavuk ürünlerine uygulanan vergi ve harçlardan günlük bir milyon dolar kazanıyor

Husiler, tavukçuluk sektöründen alınan vergilerle aylık milyonlarca dolar kazanıyor (Facebook)
Husiler, tavukçuluk sektöründen alınan vergilerle aylık milyonlarca dolar kazanıyor (Facebook)
TT

Yemenliler, alım gücündeki düşüş nedeniyle tavuk ürünlerinden kaçınıyor

Husiler, tavukçuluk sektöründen alınan vergilerle aylık milyonlarca dolar kazanıyor (Facebook)
Husiler, tavukçuluk sektöründen alınan vergilerle aylık milyonlarca dolar kazanıyor (Facebook)

Müşteri azlığı ve alım gücündeki düşüş nedeniyle maddi kayıplara uğrayan Melaçıf, bir hafta önce, Yemen başkenti Sana'daki tavukçuluk dükkanını kapattı. Ekonomik kötüleşme nedeniyle çoğu insanın sadece ekmek sağlamakla yetindiği ve bu durumun yerel pazarda durgunluğa ve talep azalmasına yol açtığı bildiriliyor.

Altı çocuk babası Melaçıf, dükkanını tekrar açma ve daha önceki aylarda olduğu gibi tavuk alımlarını yeniden başlatma konusunda endişelerini dile getiriyor. İnsanların alım yapmaması ve tavukların stokta kalması riskinden korktuğunu belirten Melaçıf, pazardaki durumu günlük olarak takip ediyor; umutla, hatta küçük de olsa bir iyileşme gözlemlemeyi umuyor, ancak şu ana kadar bu çabaları sonuçsuz kalmış durumda.

Yemen'in El-Hudeyde ilinde, bir müşterisine iki tavuk gösteren seyyar satıcı (Getty)
Yemen'in El-Hudeyde ilinde, bir müşterisine iki tavuk gösteren seyyar satıcı (Getty)

Sana ve Husilerin kontrolü altındaki diğer şehirlerdeki çoğu tavuk pazarı, halkın satın alamaması nedeniyle şu anda büyük bir durgunluk ve satış hareketlerinde düşüş yaşıyor. Bu durum, ekonomik ve yaşam koşullarının sürekli kötüleşmesi, maaşların ödenmemesi ve iş fırsatlarının azlığından kaynaklanıyor.

Sana'daki tavuk tüccarları, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamalarda, mallarını ekonomik durgunluktan dolayı satamadıklarından şikayetçi oldular. Bunun nedeni olarak, insanların eskisi gibi tavuk satın almaya şu anda ilgi göstermemelerini; kötüleşen durumların bir sonucu olarak gösteriyorlar.

Miktarı azaltma

Tavuk satışı yapan dükkan sahipleri, pazar hareketlerindeki düşüş nedeniyle, ticaret yaptıkları günlük tavuk miktarlarını azaltmak zorunda kaldıklarını belirtiyorlar. Bu durum, vatandaşların alım gücündeki sürekli düşüş nedeniyle satış yapamama korkularından kaynaklanıyor.

Ebeveynine tavuk yetiştirerek yumurta üretimine yardım eden Yemenli çocuk, Ebyen ilinde (Birleşmiş Milletler)
Ebeveynine tavuk yetiştirerek yumurta üretimine yardım eden Yemenli çocuk, Ebyen ilinde (Birleşmiş Milletler)

Bu zorluklar sadece tavuk eti tüccarları ve satıcıları ile sınırlı kalmıyor, aynı zamanda Sana ve diğer bölgelerde yaşayan milyonlarca insanı da etkiliyor. Bu insanlar daha önce olduğu gibi, hâlâ çocuklarına haftada bir kez bile olsa çeşitli et ürünlerini sağlayamadıklarını ifade ediyorlar.

Eğitim sektöründe çalışan Sana'daki bir memur olan Usame, ailesinin ve kendisinin, sekiz kişiden oluşan ailesiyle birlikte, maddi durumların kötüleşmesi nedeniyle tavuk eti, diğer hayvansal etler ve balık tüketiminden vazgeçtiklerini anlatıyor.

Usame, Şarku’l Avsat’ yaptığı açıklamada, başkentteki çoğu insanın, darbe ve Husi grubunun ateşlediği savaş yıllarında gıda çeşitliliğinden yoksun masalara oturduklarını belirtiyor.

Art arda gelen krizler

Husi grubunun kontrolü altındaki Yemen şehirlerinde yaşayan milyonlarca insan, Husilerin yoksullaştırma politikaları nedeniyle sürekli gıda krizi yaşıyor. Bu politikalar, devlet sektörlerinde çalışan personelin maaşlarının ödenmemesi, temel ve gerekli malzemelerin sıkıntısı gibi krizlerin yaratılmasını ve yakıt, gaz, gıda maddelerinin kara borsaya yönlendirilmesini içeriyor. Bu kara borsa, Husi liderler ve tüccarlar tarafından yönetiliyor.

Amran ilinde yaşayan bir Yemenli, bir yardım kuruluşu tarafından sağlanan gıda yardımını alıyor (EPA)
Amran ilinde yaşayan bir Yemenli, bir yardım kuruluşu tarafından sağlanan gıda yardımını alıyor (EPA)

Bunun yanı sıra, tüccarlar, iş adamları, şirketler ve ticari kuruluşlar üzerinde uygulanan vergi ve haraçlar da var. Bu durum, maliyetlerin fiyatlara yansıtılmasıyla telafi ediliyor, bu da vatandaşın yoksullaşmasına, alım gücünün zayıflamasına ve birçok temel malzeme ve hizmetten vazgeçmek zorunda kalmasına neden oluyor.

Daha önceki bir Birleşmiş Milletler raporu, Husilerin kontrolü altındaki bölgelerde, tavuk ve yumurtası fiyatlarının, kontrol noktalarında tavuk ve yumurtaya uygulanan vergilerin son zamanlarda artmasıyla büyük oranda yükseldiğini doğrulamıştı.

Birleşmiş Milletler Kıtlık Erken Uyarı Ağı'na (FEWSNET)  göre, bu durum milyonlarca ailenin protein ve diğer besin maddelerine erişimini kısıtlıyor. Ayrıca, Birleşmiş Milletler raporu Yemen'deki hayvan fiyatlarının yükseldiğini de belirtiyor.

İşsizler Sana'daki bir ticari kuruluşun avlusunun önünde uyuyor (Şarku'l Avsat)
İşsizler Sana'daki bir ticari kuruluşun avlusunun önünde uyuyor (Şarku'l Avsat)

Raporda, sadece başkent Sana'nın günlük canlı ve dondurulmuş tavuk tüketiminin yaklaşık iki milyon tavuğa ulaştığı belirtiliyor. Husiler ise her bir tavuk için 300 Yemen Riyali (2010 yılına kadar 10 Riyal idi) vergi alıyorlar (Husilerin kontrolündeki bölgelerde dolar yaklaşık 530 Yemen Riyaline denk geliyor).

Birleşmiş Milletler raporuna göre Husiler, sadece başkent Sana'ya giren yaklaşık iki milyon canlı ve dondurulmuş tavuktan (günlük) yaklaşık bir milyon dolarlık vergi ve haraç geliri elde ediyor.



Suriye İçişleri Bakanlığı, Suveyda hastanesindeki katliamdan sorumlu olanların hesap vereceğini duyurdu

Suveyda vilayetindeki Bedevi aşiret savaşçıları, Temmuz 2025 (DPA)
Suveyda vilayetindeki Bedevi aşiret savaşçıları, Temmuz 2025 (DPA)
TT

Suriye İçişleri Bakanlığı, Suveyda hastanesindeki katliamdan sorumlu olanların hesap vereceğini duyurdu

Suveyda vilayetindeki Bedevi aşiret savaşçıları, Temmuz 2025 (DPA)
Suveyda vilayetindeki Bedevi aşiret savaşçıları, Temmuz 2025 (DPA)

Suriye İçişleri Bakanlığı bugün, geçtiğimiz ay vilayette yaşanan şiddet olayları sırasında Suveyda Merkez Hastanesi'nde silahsız bir adamın öldürülmesiyle ilgili olarak sorumluların hesap vereceğini taahhüt etti. Bu açıklama, askeri üniforma giyen silahlı kişilerin adamı doğrudan vurduklarını gösteren bir videonun yayılmasının ardından geldi.

Suveyda vilayetinde 13 Temmuz'dan itibaren bir hafta boyunca mezhepsel çatışmalar yaşandı. Bu çatışmalarda aralarında çok sayıda Dürzi sivilin de bulunduğu bin 600'den fazla kişi hayatını kaybetti.

İçişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, “Bu eylemi en şiddetli şekilde kınıyor ve lanetliyoruz. Faillerin, mensup oldukları gruplara bakılmaksızın, adalete teslim edilerek hak ettikleri cezayı alacağını garanti ediyoruz” denildi.

Bu açıklama, yerel haber sitesi Suveyda 24’ün dün, 16 Temmuz tarihinde hastane içindeki bir güvenlik kamerasından çekildiğini söylediği görüntüler yayınlamasının ardından geldi. Görüntülerde, sağlık personeli kıyafeti giymiş bir grup insanın bir koridorda dizilmiş olduğu görüldü.

Sağlık personellerinin önünde askeri üniforma giymiş beş silahlı kişi ve üzerinde Genel Güvenlik Komutanlığı yazan bir yelek giyen altıncı bir kişi duruyordu. Videoda, silahlı bir adam ile Suveyda 24 sitesinin ‘hastanede gönüllü olarak çalışan bir mühendis’ olarak tanımladığı bir adam arasında kısa bir kavga yaşandığı görüldü. Ardından iki silahlı adam, diğer adama ateş etti ve cesedini sürükledi.

İçişleri Bakanlığı, İçişleri Bakanı’nın Güvenlik İşlerinde Sorumlu Yardımcısı Tuğgeneral Abdulkadir et-Tahhan'ı, suçluların en kısa sürede yakalanması ve tutuklanması için soruşturmayı doğrudan denetlemekle görevlendirdi.

Geçtiğimiz ay Suveyda vilayetinde Dürzi militanlar ile Bedevi savaşçılar arasında çatışmalar çıktı. Hükümet güçlerinin ve ardından aşiretlerin müdahalesiyle olaylar büyüdü.

20 Temmuz'dan beri ateşkes devam etmesine rağmen durum halen gergin. Halk, hükümeti on binlerce kişinin yerinden edildiği bu vilayete abluka uygulamakla suçluyor, ancak Şam bunu reddediyor. O zamandan bu yana birçok yardım konvoyu bölgeye girdi.

Adalet Bakanlığı geçen ayın sonunda Suveyda olaylarını soruşturmak üzere bir komisyon kurdu. Komisyonun ‘üç ayı geçmeyecek bir süre içinde’ raporunu tamamlaması bekleniyor.