Mısır Tedarik Bakanı’nın koltuğu sallantıda

Mısır Parlamentosu’nda Tedarik Bakanı’na uygulanan baskı, kabine değişikliği yapılacağı yönündeki spekülasyonları güçlendiriyor

Mısır Tedarik Bakanı milletvekillerinin sorularını yanıtlıyor (Ortadoğu Haber Ajansı/AŞA)
Mısır Tedarik Bakanı milletvekillerinin sorularını yanıtlıyor (Ortadoğu Haber Ajansı/AŞA)
TT

Mısır Tedarik Bakanı’nın koltuğu sallantıda

Mısır Tedarik Bakanı milletvekillerinin sorularını yanıtlıyor (Ortadoğu Haber Ajansı/AŞA)
Mısır Tedarik Bakanı milletvekillerinin sorularını yanıtlıyor (Ortadoğu Haber Ajansı/AŞA)

Mısır Tedarik ve İç Ticaret Bakanı Ali el-Musilhi’nin parlamentoda gördüğü sert baskı, aralık ayında altı yıllığına tekrar seçilen Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi’nin yeni döneminin başlamasına yaklaşık iki buçuk ay kala Başbakan Mustafa Medbuli liderliğindeki mevcut hükümeti etkileyecek ‘kapsamlı veya kısmi’ bir kabine değişikliğinin yakın olduğu yönündeki spekülasyonları güçlendirdi.

Sisi, 3 Nisan’da 2030 yılına kadar sürecek üçüncü cumhurbaşkanlığı dönemine başlayacak. Anayasa, cumhurbaşkanına anayasa yemini ettikten sonra hükümeti değiştirme zorunluluğu getirmiyor, ancak yeni cumhurbaşkanlığı döneminin başlamasıyla birlikte hükümette değişikliklerin yapılması ve hükümet programının Temsilciler Meclisi’ne sunulması gelenekleşmiş durumda.

Son zamanlarda kabine değişikliğinin kapıda olduğuna ilişkin haberler arttı. Medya kaynaklarına göre değişikliğin kapsamına dair farklı tahminler yapılıyor. Değişiklik yalnızca birkaç bakanı mı kapsayacak, yoksa Haziran 2018’den bu yana hükümete başkanlık eden Mustafa Medbuli’ye kadar mı uzanacak bilinmiyor.

Fotoğraf altı: Sisi, Medbuli ve bir dizi bakan ile birlikte bir toplantıda (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Sisi, Medbuli ve bir dizi bakan ile birlikte bir toplantıda (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Bu spekülasyonlara paralel olarak, Mısır Tedarik ve İç Ticaret Bakanı Musilhi salı günü, milletvekillerinin fiyatların yükselmesi ve bazı stratejik değere sahip malların bulunmaması ile ilgili soruları ve bilgi talepleri ile karşılaştı. Bazı milletvekilleri, bakanın “son dönemde başta bakanın danışmanı olmak üzere bakanlıktakilerin yolsuzluk vakalarının yanı sıra temel gıda fiyatlarını kontrol edememesi” nedeniyle görevinden “derhal istifa” etmesi çağrısında bulundular.

Adalet Partisi Genel Başkanı Abdulmunim İmam “Mısır halkının yarısının düşük ücretle çalışmasına karşılık gıda fiyatlarının yükselmesini” eleştirmesi sosyal medyada geniş destek buldu. İmam oturumda yaptığı konuşmada “Mısır halkının açlık ve yoksulluk ile ekmek parası için hırsızlık yapmak arasında tercih yapmak zorunda bırakılması kabul edilemez. Olmaz. Üçüncü bir seçenek daha var” dedi. Yerel lehçeyle konuşmasına devam eden İmam “Hadi şöyle kapıya doğru yürüyün de omuzlarınızın genişliğini görelim” ifadelerini kullanarak bütün hükümetin istifa etmesi gerektiğine işaret etti.

Mısır Tedarik ve İç Ticaret Bakanı, geçtiğimiz üç yıl içerisinde Kovid-19, Rusya-Ukrayna savaşı, İsrail’in Gazze’ye saldırması ve Sudan savaşı gibi küresel olarak fiyatların artmasına yol açan pek çok sıkıntı yaşandığına dikkat çekerek Mısır’daki ekonomik krizi normalleştirmeye çalıştı.

Cumhuriyet Halk Partisi’nden Temsilciler Meclisi üyesi milletvekili Muhammed Cuneydi “kabine değişiminin kaçınılmaz olarak kapıda olduğunu” söyleyerek “Meclis, milletvekillerinin sorguya çekilmesini gerektireceği için bakandan güvenoyunu çekme yoluna gitmedi. Şu anda tartışılan konu, brifing talepleri ve bakanlık meseleleriyle ilgili sorular arasında dağılıyor” dedi.

Cuneydi, Şarku’l Avsat’a verdiği röportajda “Milletvekillerinin bakana karşı öfkeli tepkileri, hesaba çekilmesi ve sorumlulara cezai yaptırım uygulanması gereken bir sorunun olması nedeniyle vatandaşların geniş kesiminin duygularını yansıtmaktadır” ifadelerini kullandı.

Mısır Demokrat Partisi’nden Milletvekili Emira Saber, Şarku’l Avsat’a verdiği röportajda, “hükümet değişiminin hızlanacağını ve ekonomi ile ilgilenen gruptaki tüm bakanların değişeceğini umduğunu” dile getirdi. Saber “Hükümet değişikliğinin artık uygulanması gereken acil bir gereksinim haline geldiğine” dikkat çekerek “hükümetin ekonomik durumla baş edememesini” eleştirdi.

Al-Ahram Merkezi’nden bir uzman Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, herhangi bir kabine değişikliğinin siyasi ve ekonomik düzeyde olumlu değişim yaratmasının, “kısıtlama olmaksızın tüm meselelerle ilgilenecek bir siyasi başbakanın seçilmesine bağlı” olduğunu vurguladı.



‘Hayalet kamp’... Batı Şeria'da on binlerce kişi İsrail operasyonları nedeniyle yerinden edildi

Tulkerim Mülteci Kampı (DPA)
Tulkerim Mülteci Kampı (DPA)
TT

‘Hayalet kamp’... Batı Şeria'da on binlerce kişi İsrail operasyonları nedeniyle yerinden edildi

Tulkerim Mülteci Kampı (DPA)
Tulkerim Mülteci Kampı (DPA)

İsrail güçleri, işgal altındaki Batı Şeria'da büyüdüğü Tulkerim Mülteci Kampı’ndaki evleri yıkmaya başladığında Malik Lütfi, sahip olduğu birkaç dakika içinde ailesinin eşyalarından ne alacağını düşünürken kafası karışmıştı.

Altı çocuk babası 51 yaşındaki Lütfi, yakınlardaki Tulkerim kentinde küçük bir oda kiraladı. Ancak kuşatma altındaki kampta elektronik ev aletleri tamirhanesine erişimi olmadığı için kirayı ödeyecek geliri yok ve ailesinin geleceği konusunda endişeli.

asdfrgt
Tulkerim Mülteci Kampı’nda bir Filistinlinin üzerini arayan İsrail askeri (DPA)

Lütfi şunları söyledi: “Bizi 27 Ocak 2024'te yerlerimizden ettiler. Bizi evlerimizden çıkardılar ve geri gelmememizi söylediler. Bu yüzden altı aydır Tulkerim Mülteci Kampı’na dönmedik. Kendi başımıza oradan ayrıldık, çoğu insan yanına hiçbir şey almadı.”

Lütfi, durumu kendisinden daha kötü olan, aşırı kalabalık okullarda ya da tarım arazilerinde yaşamak zorunda kalan çok sayıda aile tanıdığını söyledi.

Lütfi, “Hükümetten ve insanların masraflarının karşılanması için yardım sözü veren hayırseverlerden yardım bekliyoruz” dedi.

cdfrgt
İsrail askerlerinin kestiği yolun kenarında bekleyen Tulkerim Mülteci Kampı sakinleri (DPA)

İşgal Edilmiş Topraklarda İnsan Hakları için İsrail Bilgi Merkezi (B'Tselem), İsrail operasyonlarının Batı Şeria'da Lütfi gibi on binlerce Filistinliyi evlerinden etmeye zorladığını bildirdi.

Bağımsız bir merkez olan B'Tselem, Tulkerim, Nur Şems ve Cenin mülteci kamplarında yaşayan yaklaşık 40 bin kişinin bu yıl askeri operasyonlar nedeniyle yerlerinden edildiğini belirtti.

İsrail, Batı Şeria'nın kuzeyindeki Tulkerim ve Cenin kentleri de dahil olmak üzere Filistinli militanların faaliyetlerine karşı harekete geçtiğini söylüyor.

Bir İsrail ordu sözcüsü dün yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Bu, kuvvetlerin bölgede serbestçe hareket etmesine ve engellenmeden hareket etmesine izin vermek için binaların yıkılmasını gerektiriyor.”

dfvghy
Tulkerim Mülteci Kampı’ndaki İsrail askerleri (DPA)

Açıklamada, “Bu yapıları yıkma kararı operasyonel gerekliliğe dayanmaktadır ve alternatif seçenekler değerlendirildikten sonra alınmıştır” denildi.

İsrail'in yıkımları yaygın uluslararası eleştirilere neden oldu ve Filistinliler arasında İsrail'in 1967 savaşında ele geçirdiği Batı Şeria'yı resmen ilhak etmek için organize bir çaba içinde olduğuna dair korkuların arttığı bir döneme denk geldi.

Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığına göre görgü tanıkları, bu hafta buldozerlerin bina enkazları arasında ilerlediğini ve yeni yolların moloz ve beton bloklarla dolduğunu ifade etti. Bölge sakinleri kamyonların üzerine sandalye, battaniye ve mutfak aletleri gibi eşyalarını yığdı.

swdert
Tulkerim Mülteci Kampı’nda bir Filistinlinin kimliğini kontrol eden İsrail askeri (DPA)

Tulkerim Valisi Abdullah Kemyil, yıkımların son haftalarda arttığını, yakındaki Tulkerim ve Nur Şems mülteci kamplarında 106 ev ve 104 diğer yapının yıkıldığını açıkladı.

Kemyil, “Tulkerim Mülteci Kampı'nda yaşananlar İsrail'in siyasi kararıyla işlenen bir suçtur ve bunun güvenlikle hiçbir ilgisi yoktur” dedi.

Kemyil sözlerine şöyle devam etti: “Operasyon devam ediyor, altyapının yıkımı sürüyor. Kampta hiçbir şey bırakmadılar. Tulkerim Mülteci Kampı, çeşitli yerlerinde sadece keskin nişancıların bulunduğu bir ‘hayalet kamp’ haline geldi.”

İsrail'in Batı Şeria'nın kuzeyinde ocak ayında başlattığı operasyon, 20 yıl önceki İkinci İntifada’dan bu yana gerçekleştirilen en büyük operasyonlardan biri.

Operasyonda insansız hava araçları (İHA) ve helikopterler tarafından desteklenen birkaç ordu tümeninin yanı sıra on yıllardır ilk kez ağır savaş tankları da kullanılıyor.

ABD ve Katar'ın Gazze Şeridi'nde ateşkes sağlama çabaları yoğunlaşırken, bazı uluslararası yetkililer ve insan hakları örgütleri de Batı Şeria'daki çalkantılı durumdan duydukları endişeyi dile getirdiler.

B'Tselem İletişim Direktörü Shai Barnes, “İsrail, Gazze Şeridi'ne yönelik mevcut saldırısında geliştirdiği taktik ve savaş doktrinlerini Batı Şeria'nın kuzeyinde de uygulamaya başladı. Bu, evlerin ve sivil altyapının kasıtlı ve yaygın bir şekilde tahrip edilmesini ve sivillerin ordunun savaş bölgesi olarak belirlediği alanlardan zorla göç ettirilmesini içeriyor” ifadelerini kullandı.

Hükümet içindeki ve dışındaki İsrailli aşırılık yanlıları, Filistinlilerin başkenti Doğu Kudüs olan ve Gazze Şeridi'ni de içine alacak bağımsız bir devlet kurmak istedikleri Batı Şeria'nın ilhak edilmesi için defalarca çağrıda bulundu.

İsrailli bakanlar Batı Şeria operasyonunun militan gruplarla mücadele dışında bir amacı olduğunu reddediyor. İsrail ordusu yaptığı açıklamada, uluslararası hukuka uyduğunu ve militanları hedef aldığını ifade etti.

Vali Abdullah Kemyil, yerinden edilmenin zaten ekonomik olarak zor durumda olan bir toplum üzerinde baskı yarattığını söyledi. Binlerce kişi camilere, okullara ve aileleriyle birlikte tıkış tıkış yaşadıkları evlere sığındı.

Altı ay sonra ilk kez geri dönen Lütfi, evlerdeki yıkımın boyutunun kendisini şok ettiğini söyledi.

Lütfi, “Çoğu insan gitti ve geri dönüp evlerine baktığınızda yıkılmış olduklarını görüyorsunuz. Yıkım çok büyük; geniş caddeler, altyapı, elektrik, internet… Eğer yeniden inşa etmek istiyorsanız, bu uzun zaman alacak” şeklinde konuştu.