Lübnan Meclisi, Maliye ve Bütçe Komitesi tarafından değiştirilen 2024 bütçe kanunu taslağını ele aldı. Çok sayıda temsilcinin konuşma yaptığı oturumda, cumhurbaşkanlığındaki boşluk nedeniyle parlamentonun yasa çıkarma yetkisi ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinin hızlandırılması gerekliliği konusunda sözlü tartışmalar yaşandı.
Maliye ve Bütçe Komisyonu Başkanı Milletvekili İbrahim Kanaan, geçici Başbakan Necib Mikati ve bakanların huzurunda raporu okudu ve hükümetin önerdiği formülde komite tarafından değişiklikler yapıldığını yalanladı. Kanaan, “Komite, kendisine havale edilen bütçe taslağında ekonomik ve sosyal bir vizyonun bulunmadığına dikkat çekti. Yatırım harcamalarına tahsis edilen ödenek yüzdesi düşüktür ve vergi ve harçların uygulanmasında rastlantısallık, bazı ödeneklerde de rastlantısallık ile karakterize edilmektedir” açıklamasında bulundu. “Hükümetin amacı, ekonomik ve sosyal koşulları, ekonominin finansman gücünü ve vatandaşların dayanma gücünü dikkate almadan hazineye ek gelir sağlamaktır” diyen yetkili, komitenin başta ‘yeni vergi, harç veya para cezası oluşturulmasını gerektiren tüm maddelerin silinmesi ve vergi, harç, hizmet ödenekleri ve cezaların değiştirilmesinde standartların birleştirilmesi’ olmak üzere temel değişiklikler yaptığını açıkladı.
Kanaan, “Finans Komitesi, Sayrafa platformu ibaresine ilişkin mevzuat içeren her türlü metni sildi ve bu konuyla ilgili her şeyi Lübnan Merkez Bankası’nın belirlediği döviz kuruna göre ibareyle sınırlandırdı” dedi. Söz konusu bütçe taslağı, birleşik bir döviz kurunu içermiyor. Maaşlar, ücretler ve kıdem tazminatı, bin 500 Lübnan lirası ile bir dolar arasındaki döviz kuru üzerinden hesaplandı. Ayrıca vergi gelirlerinin büyük bir kısmı ise 89 bin Lübnan lirası üzerinden hesaplanırken, bir kısmı da 50 bin lira üzerinden hesaplandı.
Parlamento bloklarının bütçeyi bugün (25 Ocak Perşembe) oylaması beklenirken, bazı temsilcilerin bütçeye müdahaleleri ve yorumları oldu. Bazıları, başta cumhurbaşkanlığı olmak üzere siyasi konulara da değindi. Devletin çarklarını yeniden hareket ettirmek için cumhurbaşkanı seçiminin hızlandırılması gerektiği vurgulandı.
Yönetim ve Adalet Komitesi Başkanı Temsilci George Advan, “Bu bütçe, önceki bütçelerin devamı niteliğinde olup herhangi bir form veya vergi reformu içermemektedir” dedi. Advan, “Bugün 2024 bütçesini görüşüyoruz. Ancak tüm Lübnanlıların istediği ve devletin bileşenlerini yeniden kurmasına izin veren istikrar olmadan ciddi bir tartışma sürdürülemez. Savaş ve barış kararı devlet kurumlarının dışındayken nasıl bir istikrardan bahsediyoruz?” ifadelerini kullandı. Yetkili, “Geleceğimizi öncelikle ülkemizin çıkarları dışında bir şeye bağlamak istemiyoruz. Cumhurbaşkanlığı konusunda kim olursa olsun dışarının bizim adımıza karar vermesini istemiyoruz. Lübnan’ın çıkarlarını bizden daha mı iyi biliyorlar? Savaş ve barış kararını tek başına devletin geri getirmesini istiyoruz, aksi takdirde boşa çıkan bütçelerin, reformların ve kararların hiçbir faydası olmaz” şeklinde konuştu.
Milletvekili Mişel Muavvad ise bu bütçeye karşı oy kullanacağını açıklayarak, bütçeyi ‘görüntüden ibaret, vatandaşı aç bırakan, kaçakçılık kahramanları lehine meşru özel sektöre darbe indiren ve alıcılar adına kamu sektörü ve devlet kurumlarındaki çalışanlara saldıran bir bütçe’ olarak nitelendirdi.
Milletvekili Cemil es-Seyyid ise bunu, durumu kötü olarak nitelendirdi. Aynı şekilde Hizbullah Milletvekili Hasan Fadlallah, “Bu bütçe, devletin işletme bütçesidir ve mali ve ekonomik ilerlemeye yönelik bütçe anlamına gelmez. Ama varlığı iyidir” dedi. Gazze’deki savaş ve Güney Lübnan’daki savaştan bahsederek devam eden Fadlallah, “Ülkelerin kaderlerini ve geleceklerini şekillendirmeye yönelik bir savaşla karşı karşıyayız ve bunun bedelini zayıflar ödüyor. Ülkemiz zayıf düştüğünde geleceğini başkaları şekillendirecektir. Güçlü ve hazır olduğumuzda, biz Lübnanlılar olarak ülkemizin geleceğini şekillendiren, hatta bölgenin geleceğinin şekillenmesine katkıda bulunanlarız” şeklinde konuştu.
Öte yandan İlerici Sosyalist Parti’den Milletvekili Raci es-Saad ise bütçenin kapsamlı bir reform vizyonu olmadan ortaya koyulduğunu dile getirdi. Temsilciler Meclisi Başkan Yardımcısı Elias Bou Saab da müdahalesinde “Bu bütçe hastane, eğitim, kurumlar, güvenlik güçleri ve ordunun taleplerini karşılamıyor” derken, “Bu bütçeyi görüşmeseydik 2022 bütçesine dönecektik” ifadelerini kullandı.
Bir cumhurbaşkanı seçmek için diyaloğun gerekli olduğunu vurgularken, “Diyalog kurmaz ve bir cumhurbaşkanı seçmezsek, Parlamentonun istifa etmesi ve erken parlamento seçimleri yapmak daha iyidir” değerlendirmesinde bulundu.
Oturum, Meclis Başkanı Berri ile Cumhurbaşkanı seçilmesi çağrısında bulunan Milletvekili Melhem Halaf arasında hararetli bir tartışmaya sahne oldu. Halaf, “Oturumun cumhurbaşkanı seçimleri konusuna dönmesi gerekiyor” dedi. Durum, bir yandan kendisi ile Değişim Bloğu temsilcileri ile diğer yandan Berri ve başkanlığını yaptığı Kalkınma ve Kurtuluş bloğu üyeleri arasında tartışmaya yol açtı. Berri, Halaf’a tehditkâr bir şekilde yaklaşarak, “Seni salondan atacağım” dedi.
Milletvekili Halaf, konuşmaya devam etmeye çalıştığında Milletvekili Ali Hasan Halil müdahale ederek, “Oyun istemiyoruz” ifadelerini kullandı. Milletvekili Firas Hamdan da “Otuz yıldır oyun oynuyorsun” dedi. Milletvekili Paula Yacoubian ise ‘mafya’ suçlamalarına yanıt olarak Halil’e yönelirken, (Beyrut Limanı patlaması davasıyla ilgili olarak kendisine karşı çıkarılan tutuklama emrine atıfla) “Aranıyor ve mafyalardan mı bahsediyorsun?” şeklinde konuştu.
