Türkiye Mısır'a insansız hava aracı satacak

Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan (AFP)
Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan (AFP)
TT

Türkiye Mısır'a insansız hava aracı satacak

Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan (AFP)
Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan (AFP)

Türkiye-Mısır ilişkilerinin normalleştirilmesi sürecinin büyük ölçüde tamamlanmış durumda olduğunu dile getiren Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın dün verdiği bir televizyon röportajında "Normalleşme süreci büyük ölçüde tamamlandı. İki ülke arasındaki ilişkiler bölgenin güvenliği ve ticareti açısından önemlidir. Akdeniz'in güvenliği için Mısır'la ciddi ilişkiler kurmamız gerekir. Mısır’a insansız hava aracı (İHA) verme konusunda onlarla anlaştık" dedi. Türkiye, iki ülke arasındaki uzlaşmanın tamamlandığını gösteren Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 14 Şubat'ta ziyaret edeceği Mısır'a İHA vermeyi kabul etti. Fidan, İran ile ABD arasında kendi deyimiyle "bölgesel çatışma" olarak tanımladığı bölgede çatışmanın genişleme tehlikesi konusunda uyarıda bulundu.

Şarku’l Avsat’ın Anadolu Haber Ajansı'dan aktardığı haber göre, Washington ve Tahran'ın "ikili gerilimlerin tırmanmasına izin vermemesi gerektiğini" belirterek Fidan, "daha büyük bir gerilimle karşı karşıya kalabiliriz" diyerek durumun "iyi olmadığını" açıkladı.

İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Amir Abdullahiyan, dün erken saatlerde, Yemen, Irak ve Suriye'ye yönelik Amerikan ve İngilizlerin son saldırılarını kınadı ve bunların bölgedeki duruma etkisi konusunda uyarıda bulundu.

ABD ve İngiltere, dün yaptıkları ortak açıklamada, uluslararası ticari gemilere ve Kızıldeniz üzerinden geçen gemilere yönelik devam eden Husi saldırılarına yanıt olarak, Husilerin Yemen'de kontrol ettiği bölgelerdeki 36 hedefe hava saldırısı başlatıldığını duyurmuştu. Saldırılar, ABD Başkanı Joe Biden’ın açıklamasından birkaç saat sonra geldi. ABD Başkanı Joe Biden, İran Devrim Muhafızları ve ona bağlı silahlı grupların ABD kuvvetlerine saldırmak için Irak ve Suriye’deki tesisleri kullandığını açıklamasının akabinde ABD Ordusu, Irak ve Suriye'deki tesislere bir dizi saldırı başlatmıştı.

Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan, Mısırlı mevkidaşı Abdülfettah es-Sisi'yi, iki lider arasında on iki yıldır süren soğukluğun ardından ziyaret etmesi bekleniyor. Erdoğan’ın Kahire'ye son gidişi, başbakan olduğu Kasım 2012'de, o dönemin Mısır Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi ile görüşmesine dayanıyor ancak Erdoğan ve Sisi, Kasım 2022'de FIFA Dünya Kupasında el sıkışırken son aylarda yeniden iletişime geçildi. Şubat 2023'te Erdoğan ve Sisi, Türkiye ve Suriye'de meydana gelen ve on binlerce kişinin ölümüne neden olan yıkıcı depremden kısa bir süre sonra telefonla görüşmelerinden sonra iki ülke Temmuz 2023'te, aralarındaki diplomatik ilişkilerin büyükelçilik düzeyine yeniden kavuşturulduğunu duyurmuştu.



Hamas'ın askeri operasyonları Gazze Şeridi'ndeki ateşkesi nasıl etkiliyor?

 Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (Getty Images)
Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (Getty Images)
TT

Hamas'ın askeri operasyonları Gazze Şeridi'ndeki ateşkesi nasıl etkiliyor?

 Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (Getty Images)
Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (Getty Images)

Hamas'ın Gazze Şeridi'nde İsrail askerlerine karşı yürüttüğü nitelikli askeri operasyonlar, ateşkes müzakereleri ve Gazze Şeridi'nde bir ateşkes anlaşmasına varma şansı üzerindeki etkilerinin boyutu hakkında soru işaretleri yaratıyor.

Gözlemciler, direniş operasyonlarının ‘İsrail hükümeti üzerinde ateşkes anlaşmasını kabul etmesi için bir baskı kartı’ oluşturduğuna inanıyor ve ‘askeri operasyonların devam etmesinin, özellikle artan sokak baskısıyla birlikte İsrail tarafını ateşkesi kabul etmeye itebileceğini’ belirtiyor.

Mısır, Katar ve ABD öncülüğünde Gazze Şeridi'nde bir ateşkes anlaşması imzalanması için yürütülen arabuluculuk çalışmaları aksamaya devam ediyor. Gazze şehrinin doğu bölgelerindeki Refah ve Han Yunus'un yanı sıra Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Hanun ve Beyt Lahiya'da son zamanlarda sık sık düzenlenen direniş operasyonlarında çok sayıda İsrail askeri öldürüldü ve yaralandı.

Gazze Şeridi'ndeki İsrail askerleri (Arşiv - Reuters)Gazze Şeridi'ndeki İsrail askerleri (Arşiv - Reuters)

Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları, bu hafta Gazze Şeridi'nin çeşitli bölgelerinde İsrail askerlerinin, tanklarının ve buldozerlerinin hedef alındığını ve İsraillilerin kayıplar verdiğini duyurdu.

Hamas'ın askeri operasyonları, İsrail hükümetinin 19 Mart'ta ateşkes anlaşmasını bozmasından bu yana İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının devam ettiği bir ortamda gerçekleşti.

19 Ocak'ta Hamas ve İsrail uluslararası arabulucuların (Mısır, ABD ve Katar) çabalarıyla Gazze Şeridi'nde bir ateşkes anlaşmasına vardı. Anlaşmanın ilk aşaması 42 gün sürecek ve bu süre zarfında ikinci ve üçüncü aşamaların uygulanması için görüşmeler yapılacaktı. Ancak İsrail tarafı ilk aşamanın sona ermesinin ardından Gazze Şeridi'nde askeri operasyonlarına yeniden başladı.

Uluslararası Filistin Halkının Haklarını Destekleme Komitesi Başkanı Salah Abdulati, Filistin direnişinin operasyonlarının ‘Filistinlilerin haklarını desteklemek ve saldırganlığı durdurmak için devam eden uluslararası baskı ile Gazze Şeridi'ndeki ateşkes sürecini hızlandırdığına’ inanıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan Abdulati, “Askeri operasyonların devam etmesi, Tel Aviv'de devam eden savaşın kayıpları nedeniyle İsrail sokağının baskısı ve protestoları yoluyla İsrail hükümeti üzerinde bir baskı kartı oluşturuyor. Savaşın İsrail hükümetine yüksek maliyeti, onu saldırganlığı uzatma politikalarını yeniden gözden geçirmeye itiyor” ifadelerini kullandı.

Abdulati'ye göre İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik devam eden saldırganlığı karşısında Hamas'ın elinde ‘İsrailli esirler, direniş, uluslararası ve Arap baskıları’ gibi İsrail tarafına yönelik baskı kartları var.

Hamas 7 Ekim 2023'te İsrail yerleşimlerinden yaklaşık 250 kişiyi esir aldı ve İsrail hükümeti 57 esirin bugün halen Gazze Şeridi'nde olduğunu söylüyor.

Yerlerinden edilmiş Filistinliler, Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'ta ABD destekli Gazze İnsani Yardım Vakfı'ndan yardım alıyor. (AFP)Yerlerinden edilmiş Filistinliler, Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'ta ABD destekli Gazze İnsani Yardım Vakfı'ndan yardım alıyor. (AFP)

Askeri operasyonlar İsrailli karar alıcılar üzerinde bir baskı unsuru oluştursa da uluslararası ilişkiler profesörü Dr. Tarık Fehmi bu operasyonları ateşkes çabalarını ilerletmek için yeterli görmüyor. Fehmi'ye göre bu operasyonlar, İsrail sokağının Netanyahu hükümetine ateşkes anlaşmasını hızlandırması için baskı yapması yoluyla ateşkes süreci için sadece bir katalizör olabilir.

Şarku’l Avsat'a açıklamalarda bulunan Fehmi, Hamas’ın askeri operasyonlarının ‘ateşkes sürecinde güvenilebilecek tek motor olmayacağına’ ve ‘İsrail tarafı üzerindeki etkilerinin sınırlı olduğuna’ inanıyor. Fehmi, İsrail ve Hamas'ın yakında, ABD’nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un Gazze Şeridi'nde ateşkes için değiştirilmiş önerisine yanıt vereceğini umuyor.

Witkoff kısa bir süre önce Gazze Şeridi'nde 60 günlük ateşkes, halen esir tutulan 57 kişiden 28'inin bin 200'den fazla Filistinli mahkûmla takas edilmesi ve Gazze Şeridi'ne insani yardım girişini öngören bir öneri sundu.

Gazze Şeridi'ndeki ateşkes, Hamas'ın kalan esirleri ancak İsrail'in savaşı sona erdirmeyi kabul etmesi halinde serbest bırakacağını söylemesi ve Netanyahu'nun Hamas silahsızlandırılmadan ve Gazze Şeridi'nden çıkarılmadan savaşı sona erdirmeyeceğini taahhüt etmesi nedeniyle zorluklarla karşı karşıya.

Fehmi, İsrail'in ‘önümüzdeki dönemde Güney Lübnan'daki gelişmelere ve Yemen'deki Husilerin defalarca bombalanmasının ardından Yemen cephesine odaklanacağını’ düşünüyor. Fehmi, bu gelişmelerin İsrail hükümetini Gazze Şeridi'ndeki durumu sakinleştirmeye itebileceğini ifade etti.