Cezayir’den Hafter’e uyarı

Cezayir'den güney sınırında "gerginlik yaratılmasına" karşı uyarı

Cezayir Cumhurbaşkanı Abdülmecid Tebbun, ordu ve güvenlik teşkilatı liderlerinin katılımıyla bir toplantıya başkanlık etti (Arşiv)
Cezayir Cumhurbaşkanı Abdülmecid Tebbun, ordu ve güvenlik teşkilatı liderlerinin katılımıyla bir toplantıya başkanlık etti (Arşiv)
TT

Cezayir’den Hafter’e uyarı

Cezayir Cumhurbaşkanı Abdülmecid Tebbun, ordu ve güvenlik teşkilatı liderlerinin katılımıyla bir toplantıya başkanlık etti (Arşiv)
Cezayir Cumhurbaşkanı Abdülmecid Tebbun, ordu ve güvenlik teşkilatı liderlerinin katılımıyla bir toplantıya başkanlık etti (Arşiv)

Cezayir hükümetine yakın Ulusal Bina Hareketi lideri Abdulkadir bin Karine, Libya’yı kast ederek “ülkesinin güney sınırlarında "gerginlik yaratma girişimlerine karşı uyarıda bulundu ve bölgedeki Fransız nüfuzunun azalmasıyla oluşan boşluğu doldurmaya Cezayir’in hazır olduğunu” ifade etti.

Özellikle son yıllarda, Cezayir ile uzun sınırları paylaşan Mali ve Nijer, insan ve silah kaçakçılık ağları, radikal gruplar ve uyuşturucu kaçakçıları için bir sığınak haline geldi.

Ulusal Bina Hareketi'nin lideri Abdulkadir bin Karine, Fas sınırındaki Tilimsan şehrinde parti üyeleriyle yaptığı bir toplantıda, ülkesinin ve tüm Kuzey Afrika bölgesinin, "Mali ve Nijer ile sınırlarımızda, ayrıca Batı Libya'da gerginlik yaratmayı" amaçlayan "bir komploya maruz kaldığını belirtti. Karine, Libya Ulusal Ordusu (LUO) Komutanı Halife Hafter'i "Cezayir'e karşı savaş gündemini yerine getirmekle" suçlayarak sert şekilde uyardı.

Karine, Cezayir’in güney sınırlarında “gerginlik yaratma” çabalarının arkasında kimin olduğu ya da Hafter'in hangi güçlerle bağlantılı olduğunu açıkça belirtmese de Cezayir hükümetinin Halife Hafter ile kötü ilişkiler içinde olduğu, buna karşın Trablus merkezli Ulusal Birlik Hükümeti ile iyi ilişkiler sürdürdüğü biliniyor.

Hafter, 2021 yılında Cezayir’e “sınırlardan gelen terörle mücadele" bahanesiyle saldırı tehdidinde bulunmuştu. Buna karşılık, o zamanlar Libya sınırında bir askeri bölgeyi ziyaret eden Cezayir Genelkurmay Başkanı Korgeneral Said Şangariha, ülkesinin "herhangi bir tehdit veya korkutma politikasını kabul etmeyeceğini ve güvenliğine veya toprak bütünlüğüne yönelik herhangi bir girişime karşı sert ve kesin bir karşılık vereceğini" belirtmişti.

2019 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olan Karine bu konuda şunlar söyledi: "Mali'de yaşananlar, Kızıldeniz'den Atlantik Okyanusu'na kadar tansiyonun yükselmesine ve Arap dünyası ile Sahel ülkelerinin karışıklık ve istikrarsızlık içine sürüklemesine neden olabilir. Cezayir, bu durumun Arap toplumumuz ve Afrika çevremizde engellenmesinde önemli bir role sahip; bu hem büyük bir sorumluluk hem de zorlu bir görev olmasına rağmen, kesinlikle gerekli ve mümkündür." Karine’nin Ulusal Bina Hareketi, Cumhurbaşkanı Tebbun'un liderliğindeki hükümette İstihdam ve Mesleki Eğitim bakanlıkları aracılığıyla temsil edilmekte.

Tebbun, Nisan 2023'te medyaya yaptığı açıklamalarında ülkesinin "Mali'deki istikrarsız durumdan en çok etkilenen ilk ülke olduğunu" vurgulamıştı. Bu açıklama, 2012'de ülkenin kuzeyinde, "Tevhid ve Cihad Cemaati" adlı radikal terör örgütü tarafından kaçırılan ve içlerinden ikisi öldürülen yedi Cezayirli diplomatın durumuna işaret ediyor.

Geçen ay, Mali'nin askeri yönetimi, 2014'te Cezayir aracılığıyla ayrılıkçı gruplarla yapılan "Barış ve Uzlaşma Anlaşması"nı iptal ettiğini duyurdu. Bu gelişme, Cezayir ve Mali arasındaki ilişkileri olumsuz yönde etkiledi.

Bu durum, Cezayir'in "düşmanca eylemlerde bulunmakla" ve "Mali'nin iç işlerine müdahale etmekle" suçlanmasına yol açtı. Bu suçlamalar, o dönemde Cumhurbaşkanı Tebbun'un, ülkenin kuzeyini kontrol eden Azavad örgütlerinin liderlerini ve Mali'nin askeri yönetimine karşı çıktığı bilinen din adamı Şeyh Mahmud Diko'yu kabul etmesiyle ilişkilendiriliyor.

Cezayir ile Mali arasındaki bu dikkat çekici ilişkiden birkaç gün önce, Tebbun, Mali ve Sahel'deki durum hakkında istişare etmek üzere üst düzey askeri, istihbarat ve polis yetkilileriyle bir araya geldi. Şarku'l Avsat'ın ulaştığı bilgiye göre bu toplantıda, "bölgede bize karşı düşmanca davranışlarda bulunan bir Arap kardeş ülke" olduğu iddiasında bulundu, ancak bu ülkenin kim olduğunu belirtilmedi.

Cezayir Dışişleri Bakanlığı, geçtiğimiz kasım ayında, Mali'nin askeri liderliğinin, Moskova tarafından desteklenen Wagner milis gücünün yardımıyla kuzeydeki muhalif mevkilere saldırı düzenleyerek, Cezayir sınırına yakın önemli şehirlerden birini ele geçirmesi sonrasında büyük endişe duyduğunu dile getirmişti.



Hamas yanlısı bir araştırmacının özür tweeti, destekçileri arasında öfkeye yol açtı

Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye Mülteci Kampı’nda İsrailli rehinelerin cesetlerini arayan İzzeddin el-Kassam Tugayları savaşçılarının yanında duran Filistinli bir çocuk, 1 Aralık 2025 (EPA)
Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye Mülteci Kampı’nda İsrailli rehinelerin cesetlerini arayan İzzeddin el-Kassam Tugayları savaşçılarının yanında duran Filistinli bir çocuk, 1 Aralık 2025 (EPA)
TT

Hamas yanlısı bir araştırmacının özür tweeti, destekçileri arasında öfkeye yol açtı

Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye Mülteci Kampı’nda İsrailli rehinelerin cesetlerini arayan İzzeddin el-Kassam Tugayları savaşçılarının yanında duran Filistinli bir çocuk, 1 Aralık 2025 (EPA)
Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye Mülteci Kampı’nda İsrailli rehinelerin cesetlerini arayan İzzeddin el-Kassam Tugayları savaşçılarının yanında duran Filistinli bir çocuk, 1 Aralık 2025 (EPA)

Hamas yanlısı Filistinli bir araştırmacının, hareketin siyasi büro üyelerinden birinden kamuoyu önünde özür dilemesi, özellikle bu özrün söz konusu üyenin siyasi bir açıklamasına yöneltilen eleştirinin ardından gelmesi nedeniyle Hamas destekçileri arasında tepkiye yol açtı.

Katar’da yaşayan ve Hamas’a desteğiyle bilinen Filistinli siyasi araştırmacı Mahmud Hamid el-İle, salı akşamı X platformunda, hareketin yine Katar’da bulunan siyasi büro üyesi Muhammed Nazzal’dan özür diledi. El-İle, özrünü bir ay önce aynı platformda Nazzal’ın Hamas’ın silahları ve Gazze Şeridi’ndeki geleceğine ilişkin açıklamalarının ardından paylaştığı bir mesajda yer verdiği ifade nedeniyle yaptı.

Krizin kökeni, geçen yıl ekim ayında Reuters’ın yayımladığı bir habere dayanıyor. Haberde, Nazzal’a Hamas’ın Gazze Şeridi’nde silah bırakıp bırakmayacağı sorulduğunda verdiği yanıt aktarılmıştı. Nazzal, “Evet ya da hayır diyemem” ifadesini kullanmış, ardından “Silah meselesi genel bir ulusal konudur ve yalnızca Hamas’la ilgili değildir. Sahada silahlı gücü olan başka gruplar da var” demişti.

Bu açıklamalar Hamas içinde geniş çapta tepki çekti. Tepki gösterenler arasında, sözlerin muğlaklığı nedeniyle eleştiriler yönelten araştırmacı Mahmud el-İle de vardı. El-İle, açıklamaların hem siyasi büro üyesi tarafından yapılmış olmasına hem de hareketin farklı kademelerindeki, özellikle Gazze’de yaşayan veya aslen Gazze kökenli olan diğer yöneticilerin tutumlarıyla çelişmesine dikkat çekmişti.

Nazzal’ın sözlerine yönelik itirazların büyümesi üzerine Hamas bir açıklama yayımlayarak beyanların ‘bağlamından koparıldığını’ bildirdi.

Paylaşımına gelen tepkilerin ardından birkaç gün sonra eleştirisini silmek zorunda kalan el-İle, krizin bu noktada sona erdiğini düşünüyordu.

Özrün sebebi neydi?

Ancak özrün yayımlanması, bunun nedenine ilişkin yeni soru işaretleri doğurdu. Daha sonra X platformundaki bazı Hamas yanlısı kullanıcıların paylaşımlarına ve Katar’daki hareket kaynaklarının Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamalara göre, olayın arka planında Muhammed Nazzal’ın attığı adım bulunuyor. Buna göre Nazzal, uzun yıllardır ikamet ettiği Doha’da Katar resmi makamlarına Mahmud el-İle hakkında şikâyette bulunarak, kendisine hakarette bulunduğu ve manevi zarar verdiği iddiasını gündeme getirdi.

ghy
Katar'ın başkenti Doha'da İsrail’in hava saldırısı düzenlediği bina (Reuters)

Kaynaklardan birine göre, pek çok kişi, aralarında bazı üst düzey yöneticiler de olmak üzere, arabuluculuk yaparak anlaşmazlığı çözmeye çalıştı, ancak Nazzal, kendisine yönelik ifadeler nedeniyle X platformu üzerinden kamuoyuna açık bir özür yayınlanmasında ısrar etti. Bu şart yerine getirilince, Nazzal’ın başka bir talepte bulunmaması ve anlaşmazlığın kapanması üzerinde uzlaşıldı. Buna rağmen Nazzal’ın ‘maddi tazminat talebinde ısrar ettiği’ ifade edildi.

Hareketle ilişkili başka kaynaklar ise ‘Mahmud el-İle’nin özrünün krizi çözmek için yalnızca ilk adım olduğunu, sürece müdahil olan bazı kişilerin Nazzal’ın öfkesini yatıştırmak ve onu şikâyeti geri çekmeye ikna etmek amacıyla el-İle’yi bu yöne yönlendirdiğini’ aktardı.

Aktivistler arasında öfke

Hamas’ın içinden ve dışından birçok isim özür meselesine tepki gösterdi. Tepki verenler arasında Filistinli gazeteci Muna Havva da vardı. Havva, sosyal medya hesabında, “Filistin’deki özgürlük hareketlerinin tarihinde, ne yaşanırsa yaşansın, bir liderin kendi mensuplarından birini üçüncü bir tarafa ya da başka bir otoriteye şikâyet ettiği tek bir örnek dahi yoktur. Bu davranış ne ulusal örgütlerin ahlakıyla ne de kabile geleneklerinde kabul gören en basit sığınma kurallarıyla bağdaşır. Utanç verici, acı verici, üzücü” diye yazdı.

Havva bir başka paylaşımında ise şu ifadeleri kullandı: “İsrail’in bugünkü genişlemesi kadar tehlikeli bir dönem görülmedi; tarih de Gazze’de halkımızın yaşadığı kadar vahim bir katliama tanıklık etmedi. Bu felaketin ortasında, halkımızın önde gelen isimlerinden biri, bir gencin attığı bir tweet yüzünden onu başka bir devlete şikâyet ediyor; geçimini ve güvenliğini riske atıyor. ‘Direniş’in liderleri halkımızdan ateş altında direnmelerini isterken, tek bir eleştiri cümlesine dahi tahammül edemiyor.”

Ayrıca Hamas gibi gruplara verdiği destekle bilinen aktivist Cemil Mikdad da konuya ilişkin paylaşım yaptı. Mikdad, “Hamas’tan bir yönetici, Katar’da yaşayan bir Filistinliyi, hakkında Katar mahkemelerinde dava açtıktan sonra uzun bir özür metni yayımlamaya zorladı; üstelik yalnızca kendisini eleştirdiği bir önceki paylaşım yüzünden!” ifadesini kullandı. Mikdad sözlerini şöyle sürdürdü: “Harika gerçekten… Nereye geldik? Halk olarak eleştirme hakkına sahip olduğumuz ve bizi dinlemekle yükümlü olan liderlerimiz, şimdi Arap mahkemelerini bize karşı bir güç olarak kullanıyor. Bu da ne demek oluyor? Siz ne hale geldiniz böyle, cahiller?!”

Hamas’ın silahlı yapısının geleceği, hareketin üst düzey isimlerinin açıklamalarında uzun süredir farklılık gösteren bir başlık olarak öne çıkıyor. Hamas’ın yurt dışı sorumlusu Halid Meşal, geçtiğimiz cumartesi günü İstanbul’da düzenlenen bir panelde, “Hamas’ın ancak bir Filistin devleti kurulması hâlinde silah bırakabileceğini” söyledi.

Buna karşın, Meşal’in açıklamasından yalnızca bir gün sonra, Hamas yetkilisi Basim Naim AP’ye yaptığı değerlendirmede, hareketin kapsamlı bir güvenlik ve siyasi düzenlemenin parçası olmak kaydıyla ‘silahların depolanması ya da dondurulması gibi seçeneklerin görüşülmesine açık olduğunu’ belirtti.

Hamas’ın siyasi büro üyelerinden Husam Bedran ise salı günü yaptığı açıklamada, sürecin ikinci aşamaya geçmesinin ‘İsrail’in ihlalleri durdurmasına’ bağlı olduğunu ifade etti. Öte yandan Hamas’ın birçok lideri ve sözcüsü, aralarında Halil el-Hayye ve Hazım Kasım’ın da bulunduğu isimler, hareketin ikinci aşamaya geçmeye ‘hazır olduğunu’ vurgulayan açıklamalarını sürdürdü.


Amerika Birleşik Devletleri'nin Gazze'de yakın zamanda ikinci aşamanın yaşanacağına dair beklentileri

Filistinliler, dün Gazze şehrinde fırtınanın ardından sular altında kalan caddeden geçmek için bir aracın çektiği el arabasına biniyorlar (AP)
Filistinliler, dün Gazze şehrinde fırtınanın ardından sular altında kalan caddeden geçmek için bir aracın çektiği el arabasına biniyorlar (AP)
TT

Amerika Birleşik Devletleri'nin Gazze'de yakın zamanda ikinci aşamanın yaşanacağına dair beklentileri

Filistinliler, dün Gazze şehrinde fırtınanın ardından sular altında kalan caddeden geçmek için bir aracın çektiği el arabasına biniyorlar (AP)
Filistinliler, dün Gazze şehrinde fırtınanın ardından sular altında kalan caddeden geçmek için bir aracın çektiği el arabasına biniyorlar (AP)

ABD'nin Birleşmiş Milletler Büyükelçisi Mike Waltz dün Kudüs'te yaptığı açıklamada, Başkan Donald Trump'ın Gazze barış planının ikinci aşamasına ilişkin gelişmeler hakkında "yakında" duyurular beklediğini belirterek, Washington'un Hamas'ın yeniden yapılanmasına izin vermeyeceğini vurguladı.

Waltz, planın ana bileşenlerinin, hizmetleri yönetecek teknokrat bir Filistin yönetimi, ilgili tarafların maliyetleri karşılamasını sağlayacak bir finansman mekanizması ve son olarak uluslararası bir istikrar gücü olduğunu açıkladı.


İsrail, Gazze'ye gönderilecek yardımlar için Ürdün ile olan sınır kapısını yeniden açtı

Kral Hüseyin Köprüsü ile Ürdün arasındaki sınır geçişi (AFP)
Kral Hüseyin Köprüsü ile Ürdün arasındaki sınır geçişi (AFP)
TT

İsrail, Gazze'ye gönderilecek yardımlar için Ürdün ile olan sınır kapısını yeniden açtı

Kral Hüseyin Köprüsü ile Ürdün arasındaki sınır geçişi (AFP)
Kral Hüseyin Köprüsü ile Ürdün arasındaki sınır geçişi (AFP)

İsrail ve Filistinli yetkililer AFP'ye verdikleri demeçte, İsrail'in, Gazze'ye yardım taşıyan kamyonlar için Ürdün ile işgal altındaki Batı Şeria arasındaki Kral Hüseyin Köprüsü (Allenby Köprüsü) sınır kapısını, kapanmasından yaklaşık üç ay sonra dün yeniden açtığını söyledi.

İsrail, eylül ayında Ürdünlü bir sürücünün sınırda ateş açarak iki İsrail askerini öldürmesinin ardından sınır kapısını kapatmıştı. Şarku’l Avsat’ın aldığı bilgiye göre birkaç gün sonra, sınır kapısı bireysel geçişlere yeniden açıldı, ancak savaşın harap ettiği Gazze Şeridi'ne yönelik insani yardımlara kapalı kaldı.

İsrail hükümetinin Topraklardaki Hükümet Faaliyetleri Koordinatörlüğü (COGAT) sözcüsü, "Allenby Köprüsü sınır kapısı bugün açıldı ve kamyonlar Allenby Köprüsü'nden Gazze'ye geçiyor" dedi. Adının açıklanmasını istemeyen bir Filistinli yetkili de sınır kapısının yeniden açıldığını doğruladı.

Yetkilinin açıklamasına göre, salı günü çimento ve yapım malzemesi taşıyan 96 kamyonun geçişine izin verildi. Dün ise insani yardım taşıyan 20 kamyon bu sınır kapısından giriş yaparken, inşaat sektörü için kumun da bugün girişine izin verilmesi bekleniyor.

Sınır kapısının kapatılmasından bu yana Ürdünlü yetkililer, Batı Şeria'nın kuzeyindeki Şeyh Hüseyin sınır kapısından Gazze'ye yardım ulaştırabildiklerini söylüyor. Salı günü bir İsrailli yetkili, Ürdün'den Allenby Köprüsü sınır kapısından mal ve yardım transferinin yakında yeniden başlayacağını söyledi.

Yetkili şöyle devam etti: “Gazze Şeridi'ne giden tüm yardım kamyonları, kapsamlı bir güvenlik kontrolünden geçtikten sonra, refakat ve güvenlik eşliğinde seyahat edecek… Ürdünlü sürücüler ve kargolar için güvenlik kontrolü ve kimlik doğrulama prosedürleri sıkılaştırıldı. Geçişi güvence altına almak için özel güvenlik güçleri görevlendirildi.”

Ürdün Vadisi'ndeki sınır geçişi, Batı Şeria'dan Filistinlilerin İsrail topraklarına geçmeden ayrılmalarına olanak tanıyan tek geçiş noktasıdır.

İsrail, özel izinleri olmadığı sürece Filistinlilerin havaalanlarından geçmesine izin vermiyor.