ABD’nin çekilişinden sonra Irak’ı nasıl bir gelecek bekliyor?https://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/4849676-abd%E2%80%99nin-%C3%A7ekili%C5%9Finden-sonra-irak%E2%80%99%C4%B1-nas%C4%B1l-bir-gelecek-bekliyor
ABD’nin çekilişinden sonra Irak’ı nasıl bir gelecek bekliyor?
Bölgesel ve uluslararası çatışmaların arenası değil, ‘buluşma köprüsü’ olmak istediğini ve herkese aynı mesafede durduğunu defalarca dile getiriyor.
Yürüyüş sırasında saldırıya uğrayan bir arabanın etrafındaki Iraklılar, İran yanlısı bir grubun iki lideri de dahil olmak üzere üç kişiyi öldürdü (AFP)
ABD’nin çekilişinden sonra Irak’ı nasıl bir gelecek bekliyor?
Yürüyüş sırasında saldırıya uğrayan bir arabanın etrafındaki Iraklılar, İran yanlısı bir grubun iki lideri de dahil olmak üzere üç kişiyi öldürdü (AFP)
Basitleştirmeye yönelik çabaların devam ettiği bir dönemde Irak'taki durum oldukça karmaşık. 2003'teki Amerikan işgalinden, devletin devrilmesinden ve ordunun dağıtılmasından bu yana burası bir ‘çatışma alanı’ oldu. Güç ve para konusunda iç mücadeleler ve nüfuz üzerindeki dış mücadeleler. ABD'nin örsüyle İran'ın çekici arasındaki ‘arenada’ devlet kurmak kolay değil.
Şu anda gerekli olan şey, haklı olarak, Haydar el-İbadi hükümetinin, Irak topraklarının üçte biri olan Musul'un ve Irak'ın yarısının kontrolünü ele geçiren DEAŞ'la mücadeleye yardım etme davetine yanıt olarak Amerikan liderliği altına giren Uluslararası Koalisyonu’nun ülkeden ayrılması. Suriye bölgesi Bağdat'a yaklaştı ve ‘DEAŞ halifeliğini’ kurdu. Teorik olarak mesele basit: Meşru hükümetin isteği üzerine gelen, onun başka bir isteği üzerine gider.
İran Devrim Muhafızları'na bağlı silahlı grupların, onların çıkmasını ve askeri olarak kovulmalarını en çok talep eden ve çabalayanlar olduğu gerçeği değiştirmiyor. Bunun nedeni, resmi Bağdat'ın ihtiyaç duyduğu ABD danışmanları ve eğitmenleri koruyamaması ve resmi olarak Silahlı Kuvvetler Komutanı’na tabi olan Haşdi Şabi'nin bombalanmasına yönelik herhangi bir Amerikan askeri müdahalesine öfkeli olmasıdır. Başbakan Başkomutan'ın sözcüsü Tümgeneral Yahya Rasul'a göre Uluslararası Koalisyon’un daha ziyade Irak için bir istikrarsızlık unsuru haline geldi.
Çünkü Irak, iç tartışmalar ne olursa olsun ABD ve İran'ı ‘stratejik ortak’ olarak görüyor. ‘İran'ın Suriye ve Lübnan'a kara ve hava köprüsü kurma ihtiyacının ve ABD'nin doğu Suriye'deki güçlerini desteklemek için Irak topraklarında bulunmasının gerekliliğinin’ farkında. Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin çevresindeki isimler, Irak'ın DEAŞ'la mücadelede ABD hava ve istihbarat yardımına ihtiyaç söylerken Sudani, Irak kuvvetlerinin terörle mücadele etme ‘yeteneğine’ kavuştuğunu duyurdu.
Ancak zorunlu hale gelen ve bunun için resmi görüşmelere başlanan ABD’nin ülkeden çıkışı, zor bir realitede zor soruları da gündeme getiriyor. Çıkışın şekliyle ilgili sorular: Yumuşak bir çıkış mı yoksa öfkeli bir çıkış mı, Bağdat öfkeli bir çıkışın bedelini ödeyebilir mi? Çıkış sonrası ile ilgili sorular: Dostluk, ortaklık veya rekabet? Irak'ın İran ve silahlı kollarının nüfuz ağından çıkmasının zorluğu ve bu nüfuzun varlığının tek başına Irak'a ve Amerika'ya zarar verip vermediği hakkında sorular…
Irak, bölgesel ve uluslararası çatışmaların arenası değil, ‘buluşma köprüsü’ olmak istediğini ve herkese aynı mesafede durduğunu yineliyor. İran ve Arap ilişkilerinde bir miktar dengeyi, Arap rolünde ise bir miktar dengeyi yeniden kazandı. Ancak gerçekçi soru şu: Haşdi Şabi'nin siyasetçileri ve liderleri herkese aynı mesafede mi duruyor ve bazıları kendilerini Velayet Fakih çizgisinde mi görüyor? Şu anda New York'ta bulunan ve ABD'nin kararlarına ve Bağdat'la yapılan anlaşmaya tabi olan petrol parası ne olacak? Başbakan'a atfedilen, ‘DEAŞ artık devlete tehdit değildir’ görüşüne ne kadar güvenebiliriz?
Hatanın yapıldığı başlangıca dönmekten kaçış yok: Amerika'nın Mezopotamya'yı işgali. Eğer işgal olmasaydı, Irak bir ‘çatışma alanı’ haline gelmezdi, çünkü o zaman Arap ulusunun "Doğu Kapısının Muhafızı" olarak bilinirdi. Ancak iktidar ve para üzerine çatışmalar, kişilikler, akımlar ve partiler arasındaki çatışma, bugüne kadar güçlü, adil ve yolsuzlukla etkin bir şekilde mücadele eden çoklu bir sistemde gerçek anlamda bir devlet inşa etmeyi başaramadı. Bu yolsuzluğun efsanevi bir şekilde yayıldığını görüyoruz. İlginç olan, Amerikan askeri gücünün ülkeden çıkışını ve İran'ın tek başına nüfuzunu destekleyenlerin, Amerikan işgali tanklarıyla Bağdat'a geldiklerinde iktidara geldikleridir. Bu, çıkarların değiştiği birçok güç ve ülkenin politikalarında şaşırtıcı değildir.
* Independent Arabia'da yer alan bu makalenin çevirisi Şarku’l Avsat'a aittir.
Mısır, Sudan'ın birliğini korumak için ‘ortak savunma’ anlaşmasını öne sürdühttps://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/5221046-m%C4%B1s%C4%B1r-sudan%C4%B1n-birli%C4%9Fini-korumak-i%C3%A7in-%E2%80%98ortak-savunma%E2%80%99-anla%C5%9Fmas%C4%B1n%C4%B1-%C3%B6ne-s%C3%BCrd%C3%BC
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi, dün Kahire'de Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan ile bir araya geldi. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır, Sudan'ın birliğini korumak için ‘ortak savunma’ anlaşmasını öne sürdü
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi, dün Kahire'de Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan ile bir araya geldi. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır, Sudan’daki krizle ilgili olarak ‘kırmızı çizgiler’ çizdiğini duyurdu ve bu çizgilerin aşılmasının ‘Mısır’ın ulusal güvenliğini tehdit edeceği’ uyarısında bulundu. Kahire yönetimi, iki ülke arasında imzalanan ortak savunma anlaşmasının kendisine tanıdığı tüm tedbirleri alma ihtimalini de gündeme getirdi. Uzmanlar, bu açıklamaları Sudan’da savaşın başlamasından bu yana Mısır’dan gelen ‘en sert söylem’ olarak değerlendirdi.
Mısır’ın bu tutumu, Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi’nin dün Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan’ı kabul etmesiyle eş zamanlı olarak açıklandı. Sisi, görüşmede ‘ülkesinin, Sudan halkının mevcut hassas süreci aşma çabalarına tam destek verdiğini’ ifade etti. Ayrıca ‘Sudan’ın birliği, egemenliği, güvenliği ve istikrarını destekleyen Mısır tutumunun değişmez ilkelerine’ vurgu yaparak, bu çerçevede mümkün olan her türlü çabanın gösterilmeye hazır olunduğunu belirtti. Açıklama, Mısır Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Muhammed eş-Şenavi tarafından yapıldı.
Mısır, Burhan’ın ziyareti sırasında ayrıca, ‘Sudan’da güvenlik, istikrar ve barışın sağlanmasına yönelik ABD Başkanı Donald Trump’ın vizyonuna tam destek verdiğini’ yineledi. Bu desteğin, ‘ABD yönetiminin dünyada barışı tesis etme, gerilimi artırmaktan kaçınma ve anlaşmazlıkları çözme yönündeki yaklaşımı’ kapsamında olduğu kaydedildi.
Ortak savunma anlaşmasının yürürlüğe girmesi
Kahire yönetimi, söz konusu ilkeleri teyit ederken Sudan krizinde ilk kez ‘kırmızı çizgiler’ belirlediğini açıkladı. Mısır, bu çizgilerin aşılmasına ‘Mısır’ın ulusal güvenliğini doğrudan ilgilendirdiği ve Sudan’ın ulusal güvenliğiyle yakından bağlantılı olduğu’ gerekçesiyle izin verilemeyeceğini vurguladı. Mısır’ın uyarıları arasında ‘Sudan’ın birliğinin ve toprak bütünlüğünün korunması, Sudan halkının imkân ve kaynaklarıyla oynanmaması ve Sudan topraklarının herhangi bir bölümünün ayrılmasına izin verilmemesi’ yer aldı.
Mısır Cumhurbaşkanlığı dün yaptığı açıklamada, ‘Sudan devlet kurumlarının korunmasının ve bu kurumlara zarar verilmesinin engellenmesinin de bir diğer kırmızı çizgi olduğunu’ bildirdi.
Açıklamada ayrıca, ‘uluslararası hukukun tanıdığı tüm tedbir ve önlemleri alma konusunda tam hakka sahip olunduğu’ ifade edilerek, bu kapsamda ‘iki ülke arasındaki ortak savunma anlaşmasının devreye sokulmasının da kırmızı çizgilerin ihlal edilmesini veya aşılmasını önlemeye yönelik seçenekler arasında bulunduğu’ kaydedildi.
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi, dün Kahire'de Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan ile bir araya geldi. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır ile Sudan arasında Mart 2021’de, ‘eğitim, sınır güvenliğinin sağlanması ve ortak tehditlerle mücadele’ alanlarını kapsayan bir askeri iş birliği anlaşması imzalanmıştı. Bu anlaşmadan önce ise iki ülke, ‘dış tehditlere karşı’ 1976 yılında bir ortak savunma anlaşmasına taraf olmuştu.
Mısır Temsilciler Meclisi Savunma ve Ulusal Güvenlik Komisyonu üyesi Tümgeneral Yahya Kedvani, Mısır’ın ulusal güvenliğinin Sudan topraklarının birliğiyle doğrudan bağlantılı olduğunu belirterek, “Sudan’ı bölmeyi hedefleyen komploların varlığı, aşılmaması gereken kırmızı çizgilerin belirlenmesini zorunlu kılmaktadır” dedi.
Kedvani, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, ‘Sudan’ın birliği ve toprak bütünlüğünün korunmasına yönelik Mısır tutumunun sabit ve güçlü olduğunu, Kahire’nin Sudan devlet kurumlarını korumaya yönelik açıkladığı girişim ve söylemleri hayata geçirme kapasitesine sahip bulunduğunu’ ifade etti. Ortak savunma anlaşmasının gündeme getirilmesinin, ‘iki ülke arasında uluslararası meşruiyet ve daha önce imzalanmış anlaşmalar çerçevesinde ortak bir koordinasyonun bulunduğunu teyit etmeyi amaçladığını’ söyledi.
Mısır Cumhurbaşkanlığı tarafından dün yayımlanan açıklamada ise ‘Kahire’nin Sudan’da süregelen gerilimden derin endişe duyduğu’ belirtildi. Açıklamada, bu durumun ‘Sudanlı sivillere yönelik korkunç katliamlara ve insan haklarının en temel kurallarının açık ihlallerine yol açtığı’ vurgulandı. Mısır’ın, ‘Sudan’ın birliğine ve toprak bütünlüğüne zarar vereceği gerekçesiyle, herhangi bir paralel yapının kurulmasını veya tanınmasını kesin bir dille reddettiği’ kaydedildi.
Diğer yandan eski Mısır Dışişleri Bakan Yardımcısı Büyükelçi Salah Halime, ülkenin bölünmesine yönelik tehditlerle mücadelede Mısır-Sudan koordinasyonunun, Mısır, Sudan ve Arap dünyasının ulusal güvenliğini koruma çerçevesinde ele alındığını belirtti. Halime, iki ülkenin Kızıldeniz’e kıyısı olan devletleri bir araya getiren konseyin üyesi olduğuna işaret ederek, bu yapının temel rollerinin ‘savunma ve kalkınma’ olduğunu söyledi.
Halime, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Mısır’ın tutumunun Uluslararası Dörtlü girişimi ile Suudi Arabistan Başbakanı ve Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’ın ABD ziyareti sırasında gündeme getirdiği inisiyatif kapsamında şekillendiğini ifade etti. Kahire’nin, ‘üç ay sürecek bir ateşkesle başlayacak, Hızlı Destek Kuvvetleri’nin (HDK) Sudan ordusuna entegre edilmesini ve Sudan askeri kurumunun bütünlüğünün korunmasını öngören bir yol haritasının uygulanmasını desteklediğini’ kaydetti.
Mısır Cumhurbaşkanlığı’nın açıklamasına göre Kahire, ‘insani bir ateşkese ulaşılması, bunun kalıcı bir ateşkese dönüşmesi ve Sudanlı sivillerin güvenliği ile korunmasını sağlamak amacıyla güvenli insani sığınaklar ve geçiş koridorları oluşturulması’ hedefiyle Uluslararası Dörtlü çerçevesinde çalışmayı sürdürme konusundaki kararlılığını yineledi. Bu sürecin, Sudan devlet kurumlarıyla tam koordinasyon içinde yürütüleceği belirtildi.
Suudi Arabistan, Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve ABD’den oluşan Uluslararası Dörtlü, ağustos ayında sunduğu yol haritasında, ‘üç aylık insani ateşkesin ardından kalıcı bir ateşkesin sağlanmasını, siyasi sürecin başlatılmasını ve dokuz ay içinde bağımsız bir sivil hükümetin kurulmasını’ öngörmüştü.
New York'ta düzenlenen Uluslararası Dörtlü toplantısından (Mısır Dışişleri Bakanlığı)
Burhan’ın Mısır ziyareti, geçtiğimiz pazartesi günü Suudi Arabistan’a gerçekleştirdiği ziyaretin ardından geldi. Burhan, söz konusu ziyaretin sonunda, ‘Sudan’ın barışın sağlanması ve savaşın sona erdirilmesi yönündeki çabalarda ABD Başkanı Donald Trump, Dışişleri Bakanı Marco Rubio ve Özel Temsilci Massad Boulos ile birlikte çalışmaya istekli olduğunu’ ifade etmişti.
El-Ehram Siyasi ve Stratejik Araştırmalar Merkezi Afrika Programı Direktörü Emani et-Tavil ise ‘Mısır’ın Sudan dosyasında ilk kez kırmızı çizgiler koyduğunu, son tutumunun savaşın başlamasından bu yana en sert duruşu yansıttığını’ belirtti. Et-Tavil, bu yaklaşımın ‘Sudan’ın birliğinin korunması, savaşın durdurulması, paralel yapıların reddedilmesi ve devlet kurumlarının muhafazası’ konularında Suudi Arabistan ve ABD’nin tutumlarıyla örtüştüğünü söyledi.
Şarku’l Avsat’a konuşan et-Tavil, ‘Sudan’ın birliği konusunda güçlü tutumlar sergilenmesi noktasında Suudi Arabistan ile Mısır arasında bir uyum bulunduğunu, bunun da ateşkes ilanı ve insani ara verilmesine yönelik bir girişimin şekillendirilmekte olduğunu gösterdiğini’ ifade etti. Ancak et-Tavil, ‘birbirini kabul etmeyen Sudanlı taraflarla yürütülecek siyasi çözümlerin en karmaşık mesele olmaya devam ettiğini’ vurguladı.
Sumud İttifakı bünyesindeki siyasi ve sivil güçler, salı günü Kenya’nın başkenti Nairobi’de, Abdulvahid en-Nur liderliğindeki Sudan Kurtuluş Ordusu Hareketi ve Arap Sosyalist Baas Partisi ile Sudan’daki savaşı durdurmaya yönelik ortak bir ilkeler bildirgesine imza attı. Bu adım, savaşa karşı olan Sudanlı tarafların büyük bölümünü bir araya getiren ilk yakınlaşma olarak değerlendirildi.
Mısır Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü dün yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ile Burhan arasındaki görüşmelerde, ‘iki ülke arasındaki ilişkilerin, halkların bütünleşme ve karşılıklı kalkınma beklentilerini yansıtacak şekilde güçlendirilmesinin ele alındığını, ayrıca sahadaki gelişmelerin değerlendirildiğini’ bildirdi.
İsrailliler, Gazze Şeridi'nin yeniden işgalini talep ederek sınırı geçtilerhttps://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/5221018-i%CC%87srailliler-gazze-%C5%9Feridinin-yeniden-i%C5%9Fgalini-talep-ederek-s%C4%B1n%C4%B1r%C4%B1-ge%C3%A7tiler
İsrailliler, Gazze Şeridi'nin yeniden işgalini talep ederek sınırı geçtiler
İsrail'de sağcı hareketlere mensup kişiler, Gazze Şeridi'nin yeniden işgalini talep etmek için Gazze'ye bakan bir tepede toplandı (AP)
İsrail ordusunun yasağına rağmen, dün birkaç İsrailli Gazze Şeridi'ne girdi ve eski bir yerleşim yerinde İsrail bayrağını dalgalandırarak harap olmuş Filistin topraklarının yeniden işgalini istedi.
Şarku'l Avsat'ın AFP'den aktardığına göre İsrail sağ kanadıyla bağlantılı sosyal medya hesapları, açık bir alanda İsrail bayrağının etrafında toplanmış yaklaşık 20 erkek, kadın ve çocuğu gösteren bir fotoğraf paylaştı ve fotoğrafın Kfar Darom'da çekildiğini iddia etti.
Gazze Şeridi'nin merkezindeki bu eski kibbutz, diğer 20 yerleşim yeriyle birlikte, İsrail'in 2005'teki tek taraflı çekilmesi sırasında boşaltılmıştı.
O zamandan beri, İsrail sağının bir kesimi, Gazze'de İsrail yerleşimlerinin yeniden kurulmasını savunuyor. Bu çağrı, Gazze Şeridi'ndeki savaşı başlatan 7 Ekim 2023'teki Hamas saldırısından sonra daha da yoğunlaştı.
Bunun ardından, bazı İsrailli yetkililer de Filistinlilerin Gazze'den tahliye edilmesini ve bölge üzerindeki İsrail kontrolünün yeniden kurulmasını savundu.
Gazze'ye yerleşmeyi destekleyen İsrailliler, ordunun kendilerine Gazze Şeridi içinde Hanuka bayramını kutlama izni vermesini talep eden bir yürüyüşe katıldı (Reuters)
İsrail ordusu dün yaptığı açıklamada, Gazze Şeridi'ne girenlerin "İsrail topraklarına geri gönderildiğini" duyurdu ve "onlarca" kişinin daha başka bir sınır kapısından sızmasının engellendiğini, ancak bazılarının güvenlik bariyerlerini aşmayı başardığını belirtti.
Açıklamada ayrıca, "savaş bölgesine herhangi bir giriş yasaktır, sivilleri tehlikeye atar ve bölgedeki askeri operasyonları aksatır" denildi.
Sınır kasabası Sderot'ta düzenlenen bir mitingde, yerleşim hareketinin önde gelen isimlerinden Daniella Weis, yaklaşık 100 destekçisine şöyle seslendi: “Allah'ın izniyle, bu bayrağın yükseltilmesi yeni bir dönemin başlangıcını işaret edecek; Gazze'ye geri döneceğimiz bir dönem.”
Şöyle devam etti: “Gazze, Endonezyalılar, Türkler, Mısırlılar veya başka herhangi bir ülke tarafından yönetilmeyecek. Gazze'yi yalnızca İsrail halkı yönetecek.” Bu sözleriyle, ateşkes anlaşması kapsamında Gazze Şeridi'ne konuşlandırılması beklenen uluslararası istikrar gücüne katılması muhtemel ülkeleri kastediyordu.
Geçtiğimiz hafta, Weis'in kurucu ortaklarından olduğu aşırı milliyetçi yerleşim hareketi "Nahala", bir mesajda, Gazze'de İsrail bayrağını dalgalandırmayı organize etme niyetini açıkladı. Bu girişim, aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, on diğer bakan ve Knesset'in yirmiden fazla üyesi tarafından destekleniyor.
Hamas, Miami görüşmelerinin İsrail'in "ihlallerine" son vermesini bekliyorhttps://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/5221098-hamas-miami-g%C3%B6r%C3%BC%C5%9Fmelerinin-i%CC%87srailin-ihlallerine-son-vermesini-bekliyor
Hamas, Miami görüşmelerinin İsrail'in "ihlallerine" son vermesini bekliyor
Gazze şehrinin Zeytun mahallesindeki yıkımdan, 27 Kasım 2025 (AP)
Hamas liderlerinden biri, Gazze ateşkesinin bir sonraki aşamasına geçmek için bugün Miami'de yapılması planlanan görüşmelerin, İsrail'in ateşkesi "ihlal etmesine" son vermesiyle sonuçlanması gerektiğini söyledi.
Hamas siyasi büro üyesi Basim Naim AFP'ye yaptığı açıklamada, "Halkımız, bu görüşmelerde bulunanların devam eden İsrail saldırganlığına son vermelerini, tüm ihlalleri ve aykırılıkları durdurmalarını ve işgalcileri Şarm el-Şeyh anlaşmasının gereklerine uymaya zorlamalarını bekliyor" ifadelerini kullandı.
Amerika Birleşik Devletleri, Florida'da bu görüşmelere ev sahipliği yapıyor. ABD Başkanı Donald Trump'ın özel temsilcisi Steve Wittkoff'un, ateşkes anlaşmasının ikinci aşamasını ilerletmek amacıyla Katar, Mısır ve Türkiye'den üst düzey yetkililerle bir araya gelmesi bekleniyor.
لم تشترك بعد
انشئ حساباً خاصاً بك لتحصل على أخبار مخصصة لك ولتتمتع بخاصية حفظ المقالات وتتلقى نشراتنا البريدية المتنوعة
