Irak, Fly Baghdad’ın uçuşuna izin verdi, şirket uçuşları sürdürmeme kararı aldı

Fly Baghdad, Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği’nin (IATA) Irak'taki tek üyesi (Facebook)
Fly Baghdad, Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği’nin (IATA) Irak'taki tek üyesi (Facebook)
TT

Irak, Fly Baghdad’ın uçuşuna izin verdi, şirket uçuşları sürdürmeme kararı aldı

Fly Baghdad, Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği’nin (IATA) Irak'taki tek üyesi (Facebook)
Fly Baghdad, Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği’nin (IATA) Irak'taki tek üyesi (Facebook)

Irak hükümeti, ABD Hazine Bakanlığı'nın geçen ay uyguladığı yaptırımlara rağmen Fly Baghdad havayolu şirketinin uçuşlarını yeniden gerçekleştirmesine izin verdi.

Hükümete bağlı haber ajansının aktardığına göre Başbakan Muhammed Şiya Sudani'nin danışmanlarından biri olan Nasır el-Esedi, dün yaptığı açıklamada, ABD’nin şirkete yönelttiği suçlamaların kanıtlanamaması nedeniyle Fly Baghdad’ın tekrar seyahat etmesine izin verildiğini bildirdi.

ABD Hazinesi, Fly Baghdad’ı ve CEO'sunu İran Devrim Muhafızları’na bağlı Kudüs Gücü'ne ve onun Irak, Suriye ve Lübnan'daki vekil gruplarına yardım sağlamakla suçlamıştı. Fly Baghdad’ın bölgenin her yerine ekipman ve personel dağıttığını öne sürmüştü.

Yaptırımların uygulanmasından günler sonra şirketin CEO’su Beşir eş-Şabani, “Şirketin uçakları, bir sözleşme mucibince Amerikan askerlerini Ayn’ül Esed ve Harir üslerine taşıyordu. Nasıl oluyor da Washington'dan gelen art niyetli suçlamalarla yaptırıma tâbi tutuluyoruz?” açıklamalarında bulundu.

ABD'nin yaptırımları, İran'ın Devrim Muhafızlarının faaliyetlerini körüklediği suçlamasıyla Fly Baghdad şirketini de içeriyordu (AFP)
ABD'nin yaptırımları, İran'ın Devrim Muhafızlarının faaliyetlerini körüklediği suçlamasıyla Fly Baghdad şirketini de içeriyordu (AFP)

Konuyla ilgili açıklamasında ABD’nin yaptırımlarını kınayan Fly Baghdad, bu kararın herhangi bir ahlaki veya delile dayanmadığını bildirdi. Yıllarca Irak Sivil Havacılık Otoritesi ve Ulaştırma Bakanlığı temsili ile Irak hükümetinin denetimi altında çalıştığını belirten Fly Baghdad, IATA’nın Irak'taki tek üyesi olduğuna dikkat çekti. Aynı zamanda “ABD Hazine Müsteşar Yardımcısı ile bir toplantı yapıldı. Kendilerinden Fly Baghdad hakkındaki iddialarını kanıtlayacak deliller istedik, ancak şuana dek iddialarını kanıtlayacak bir delil elimize ulaşmadı” ifadelerini kullandı.

Fly Baghdad, geçen ay yaptığı basın açıklamasında, ABD Hazine Bakanlığı tarafından kendisine yöneltilen suçlamalara ilişkin soruşturma tamamlanıncaya dek uçuşların bir sonraki duyuruya kadar durdurulduğunu bildirmişti.

Sudani’nin danışmanı, hükümetin Fly Baghdad’ın tüm destinasyonlara seyahat etmesine izin verme kararı aldığını, kendilerinin de yardım etmeye hazır olduğunu, zirâ ABD’nin suçlamalarının doğruluğunu teyit edecek hiçbir kanıtın bulunmadığını anlattı.

Ancak Fly Baghdad, çeşitli destinasyonlara tekrar uçuş düzenlemeyi reddediyor.

Irak Yargı Konseyi bu ayın başlarında ABD Hazine Bakanlığı ile Fly Baghdad dosyasının yanı sıra DEAŞ’la Mücadele Uluslararası Koalisyon güçlerinin Suriye ve Irak'taki alanlarını hedef alan Şii grupları hedef alan yaptırımları da görüştü.

Hazine Bakanlığı, ABD hükümetinin bu yaptırımlarla İran’ın Gazze, Irak, Lübnan, Suriye ve Yemen'deki vekillerini hedef aldığına, bu kesimin bölgedeki ABD çıkarlarına saldırılar düzenlediğine değindi.



Sudan'da iki hükümet... Çözüm mü, bölünme mi?

Geçtiğimiz temmuz ayında Omdurman'daki bir çarşı (AFP)
Geçtiğimiz temmuz ayında Omdurman'daki bir çarşı (AFP)
TT

Sudan'da iki hükümet... Çözüm mü, bölünme mi?

Geçtiğimiz temmuz ayında Omdurman'daki bir çarşı (AFP)
Geçtiğimiz temmuz ayında Omdurman'daki bir çarşı (AFP)

Sudan'da iki hükümetin varlığı, iç ve dış çevrelerde akıllardan uzak bir ihtimal değildi. Bu senaryo, Sudan ordusu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında savaşın patlak vermesinden yaklaşık bir yıl sonra, barışçıl bir çözüm için herhangi bir vizyon veya işaretin ufukta görünmemesi nedeniyle, olası birkaç senaryodan biri olarak ortaya atıldı.

ABD Barış Enstitüsü (USIP) Nisan 2024'te, Kenya'nın başkenti Nairobi'de, savaşa karşı olan geniş bir yelpazedeki siyasi ve sivil güçlerin katılımıyla bir çalıştay düzenledi. Çalıştayda savaşın gidişatı ve nereye varacağı değerlendirildi ve olası senaryolar incelendi.

Çalıştayda 3 senaryo ortaya kondu; İlki, savaşın, çatışmanın iki tarafından biri olan Sudan ordusu veya HDK’nin askeri zaferiyle sona ermesi idi. Ancak bu seçenek, savaşın niteliği ve dış müdahalelerin açıkça ortaya çıkması nedeniyle dışlandı.

frgty6u7
Sudan ordusu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında Hartum'da yaşanan çatışmalarda ağır hasar gören bina (AFP)

İkinci senaryo, müzakere ve savaştı. Bu senaryoda, sahadaki güç dengesinde radikal bir değişiklik ya da ‘zayıf denge’ meydana gelir ve müzakere masasında savaşın durdurulması yönünde bir adım atılır. Her iki taraf da çatışmalardan yorgun düşmüş olsa da, ordu ve İslamcı müttefiklerinin, düşmanlıkları durdurmayı ve sivilleri koruyarak insani yardım ulaştırmayı amaçlayan Cidde Platformu’na defalarca ret cevabı vermeleri nedeniyle, bu seçenek o dönemde mümkün olmadı.

Çalıştayda yapılan uzun tartışmaların ardından odaklanılan üçüncü senaryo, Sudan'da iki hükümetin varlığıdır. Bu senaryo en olası olanıdır ve ülkedeki çatışmaların şiddetini azaltabilir ve taraflar arasında müzakere masasına oturmak için yollar açabilir.

Geçtiğimiz hafta, Sudan Kurucu İttifakı, HDK Komutanı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) başkanlığında, ülkenin batısındaki Güney Darfur eyaletinin başkenti Nyala'yı merkez alan paralel bir hükümet kurduğunu duyurdu. Ancak, ülkeyi bölünmeye maruz bırakma korkusuyla, resmi devlet kurumları dışında herhangi bir otorite kurulmasına bölgede önceden karşı çıkılmıştı.

Siyasi analist Mahir Ebu’l Cuh, Port Sudan ve Nyala'da meşruiyet için çekişen iki hükümetin varlığının artık bir gerçek olduğunu ve her ikisinin de meşru olmadığını, bu nedenle herhangi bir yasal tanıma olmaksızın ele alınacağını söyledi.

dfrgty6
Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan, askerleriyle birlikte daha önceki bir Hartum ziyareti sırasında (Arşiv – Sudan ordusu sayfası)

Ebu’l Cuh, “Arap ve Afrika ülkeleri Sudan'ın bölünmesini istemiyor ve bölünmeye izin vermeyecek. Böylece bölgede parçalanmanın önü açılmayacak” ifadelerini kullandı.

Ebu’l Cuh, “Port Sudan'da ordunun liderliğindeki fiili hükümetin para birimi ve kimlik belgelerinin değiştirilmesi ve kontrol ettiği bölgelerde lise sınavlarının yapılmasıyla ilgili olarak attığı adımlar, HDK’yi bir ittifak kurmak ve paralel bir otorite oluşturmak için gerekçeler ve mazeretler bulmaya itti” dedi.

Siyasi analist Ebu’l Cuh, uluslararası toplumun ‘Sudan'da iki hükümetin varlığının çatışmanın sonucu olduğunu; nedeni olmadığını, çözümün her iki tarafın da varlığında yattığını ve bunun bölgesel ve uluslararası tarafların çıkarlarına uygun olduğunu anladığını, bu nedenle her iki hükümetle de muhatap olunmasının muhtemel olduğunu’ belirtti.

Ebu’l Cuh, ABD, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Mısır'dan oluşan dörtlünün ertelenen toplantısının amacının ‘bölge ülkelerinin endişelerini ve çıkarlarını uzlaşma formülüyle ele almak, bunları krizin çözümüne katkıları çerçevesinde değerlendirmek ve ateşkesle başlayıp Sudan'da demokratik federal sivil yönetimin yeniden tesis edilmesiyle devam etmek’ olduğunu bildirdi.

Ebu’l Cuh, HDK’nin ‘taktiksel’ bir çerçeve içinde ‘iki hükümetin varlığı’ senaryosunu hedeflediğini ve bunun amacının ‘müzakerelerin (eğer gerçekleşirse) fiili durum olarak iki otorite arasında veya her iki tarafın askeri liderleri arasında yapılması’ olduğunu söyledi.

Siyasi ve askeri analist Hüsameddin Bedevi ise Sudan'da iki hükümetin varlığının, uluslararası toplumun barışçıl çözüm şansını artıracağını düşündüğü bir senaryo olduğunu, ancak aynı zamanda düşmanlığın ileri aşamalarına ve çatışmanın uzamasına yol açabilecek olumsuz sonuçlar doğurabileceğini ifade etti.

Bedevi, “Silahlı çatışmanın devam etmesi ve uluslararası aktörlerin çekişmeleri, tarafları kontrol haritasını genişletmeye ve kendi sosyal çevrelerini temsil eden bölgelerde askeri varlık göstermeye itti” dedi.

Bedevi, “Her iki taraf da uluslararası meşruiyet arıyor ve kontrolündeki bölgelerde sivilleri koruduğu mesajını dünyaya iletmeye çalışıyor” diye konuştu.

Diğer yandan Darfur Bölgesi Valisi ve Sudan Kurtuluş Hareketi lideri Mini Arko Minawi, HDK tarafından ilan edilen paralel hükümetin bir veya iki yıl devam etmesi halinde fiili bir hükümet haline geleceğini ve uluslararası alanda tanınacağını, insani yardımların ulaştırılmasını kolaylaştırmak için ateşkesin dayatılacağını söylemişti.