Tunus ve İtalya Avrupa'ya düzensiz göç konusunu görüşüyor

Bu yönde 6 binden fazla operasyon engellendi

Tunus Cumhurbaşkanı, gizli göç krizini görüşmek üzere geçtiğimiz yaz İtalya Başbakanı'nı ağırlamıştı (AFP)
Tunus Cumhurbaşkanı, gizli göç krizini görüşmek üzere geçtiğimiz yaz İtalya Başbakanı'nı ağırlamıştı (AFP)
TT

Tunus ve İtalya Avrupa'ya düzensiz göç konusunu görüşüyor

Tunus Cumhurbaşkanı, gizli göç krizini görüşmek üzere geçtiğimiz yaz İtalya Başbakanı'nı ağırlamıştı (AFP)
Tunus Cumhurbaşkanı, gizli göç krizini görüşmek üzere geçtiğimiz yaz İtalya Başbakanı'nı ağırlamıştı (AFP)

Tunus İçişleri Bakanı Kemal Feki ile mevkidaşı Matteo Piantedosi, düzensiz göç ve organize suçla mücadele başta olmak üzere iki ülkenin İçişleri Bakanlıklarını birbirine bağlayan ortaklık programlarını görüştü.

Tunus İçişleri Bakanlığı, İtalyan tarafının talebi üzerine, kasım ayında kendilerini Libyalı mevkidaşlarıyla İtalya'nın başkenti Roma'da bir araya getiren üçlü toplantının sonuçlarını koordine etmek amacıyla iki taraf arasında salı akşamı gerçekleşen telefon görüşmesinin içeriğini açıkladı.

Görüşmede her iki taraf da Tunus güvenliğinin, insan kaçakçılığı alanında faaliyet gösteren ve iki ülke arasında düzensiz göçü düzenleyen ağlarla mücadele etme yeteneklerini destekleme çabalarını gözden geçirdi. Tunus İçişleri Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, iki bakan, uluslararası kuruluşların desteğiyle Tunus'taki düzensiz göçmenlerin kendi ülkelerine gönüllü bir şekilde geri dönüşlerinin etkinleştirilmesi amacıyla bu konuda iş birliğinin sürdürülmesi gerektiğini vurguladı.

İtalya Başbakanı Giorgia Meloni'nin temsil ettiği İtalyan yetkililer, Akdeniz'in güney kıyısından ilerleyen düzensiz göç dalgalarının azaltılması yönünde baskı yapıyor. Bu sebeple göç teknelerinin yola çıktığı ülkeler arasında yer alan Tunus ve Libya’da dikkatlerini yoğunlaştırıyor. Avrupa Komisyonu daha önce, Tunus ile kapsamlı ortaklık konusunda mutabakat anlaşması yoluyla, düzensiz göçle daha sıkı mücadele edilmesi karşılığında, bozulan Tunus bütçesinin yeniden dengelenmesi için mali yardım sağlama sözü vermişti.

Tunus'taki Afrikalı göçmenler Avrupa'ya geçmek için fırsat bekliyor (EPA)
Tunus'taki Afrikalı göçmenler Avrupa'ya geçmek için fırsat bekliyor (EPA)

750 milyon euroyu aşan tutarıyla ticareti teşvik etmeyi ve düzensiz göçle mücadele etmeyi amaçlayan bu anlaşma, birçok eksen içeriyor. Bunlar arasında, Tunuslu gençlere yönelik, Avrupa Birliği'nde (AB) akademik ve bilimsel değişim programını, eğitimi teşvik etmeye ayrılmış 10 milyon euro değerinde özel bir program aracılığıyla halklar arasında yakınlaşma ekseni, ayrıca 350 milyon euro tahsis edilen yatırım ve ticaret ekseni, 300 milyon euronun tahsis edilmesiyle yenilenebilir enerji sektörü ve Tunus'a gerekli teknolojinin sağlanması, göç dosyasına 100 milyon euro tahsis edilmesi de yer alıyor. Ancak tüm bu sözlerin hayata geçirilmesi hala beklentilerin altında kalıyor. İki taraf arasında sürekli müzakereler sürüyor.

İtalyan yetkililerin kıyılarına akın eden rekor sayıda göçmenle ilgili açıklamalarının aksine, Tunus Ekonomik ve Sosyal Haklar Forumu, geçen yıl İtalya kıyılarına gelen göçmen sayısında azalma olduğunu ortaya çıkardı. Salı günü düzenlediği basın toplantısında İtalya kıyılarına gelen göçmen sayısının 17 bin 322 göçmeni aşmadığını, aralarında en az 4 bin çocuğun olduğunu doğruladı.

Tunus Sahil Güvenliği, geçen yaz kaçak göçmenleri taşıyan bir teknenin alabora olmasının ardından cesetleri arıyor (Tunus İçişleri Bakanlığı)
Tunus Sahil Güvenliği, geçen yaz kaçak göçmenleri taşıyan bir teknenin alabora olmasının ardından cesetleri arıyor (Tunus İçişleri Bakanlığı)

Forumun Göçmenlik Departmanı üyesi İslam el-Garbi, 2023 yılında Tunus kıyıları üzerinden İtalya kıyılarına gelenlerin sayısında 2022 yılına (18 bin 148 göçmen) kıyasla yüzde 4,5 oranında hafif bir düşüş kaydedildiğini söyledi. Düzensiz kadın göçmenlerin sayısının aynı yıl içinde 2022 yılına göre yüzde 65 arttığını da ekledi.

Geçtiğimiz yıl forumun düzensiz göç alanında takip ettiği en önemli rakamlardan birinin, Tunus kıyılarındaki ölü ve kayıp kişi sayısındaki artış olduğunu anlatan Garbi, farklı milletlerden bin 313 mağdur ve kayıp kişi olduğunu bildirdi. Akdeniz havzasında ölü ve kayıp kişi sayısının bin 793 mağdur ve kayıp kişiye ulaştığını da ekledi.

2023 yılı boyunca Tunuslu yetkililer, 6 binden fazla sınır geçişini engellemeyi başardı. Yüzde 80'i Tunus dışı uyruklu ve yüzde 18'i Tunus uyruklu 80 bin düzensiz göçmen tutuklandı.

Garbi, forum kapsamında ocak ayında 258 düzensiz Tunuslu göçmenin İtalya kıyılarına gelişinin izlendiğini, 2023 yılının aynı ayına göre yaklaşık yüzde 25'lik bir düşüş kaydedildiğini belirtti. Geçen ocak ayında Tunus'tan başlayarak 26 geçiş operasyonu engellenmiş, 395 göçmenin İtalya kıyılarına ulaşması önlenmişti.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.