Irak yargısı Ebubekir el-Bağdadi’nin ailesini neden sorguladı?

Eşi, Adnani ile yaptığı görüşmelerin sır olduğunu ve ifşa edilmesini istemediğini söyledi.

Ebu Bekir el-Bağdadi. (AFP)
Ebu Bekir el-Bağdadi. (AFP)
TT

Irak yargısı Ebubekir el-Bağdadi’nin ailesini neden sorguladı?

Ebu Bekir el-Bağdadi. (AFP)
Ebu Bekir el-Bağdadi. (AFP)

DEAŞ’ın eski lideri Ebubekir el-Bağdadi’nin eşi Esma Muhammed el-Kubeysi dün Al-Arabiya’da yayınlanan bir röportajda son on yılın en tehlikeli teröristiyle ilgili ayrıntıları açıkladı ve örgütün sırlarını da ortaya çıkardı. Iraklı yetkililer, Bağdadi’nin ailesinin sorgulandığını duyururken, onların Irak dışından kurtarıldığını bildirdi.

Kubeysi, örgüt lideri Ebu Muhammed el-Adnani ile görüşüp görüşmediği ve bazı konularda istişarede bulunup bulunmadığı konusunda yorum yapmayı kabul etmezken, “Bu sırrı açıklamak istemiyorum. Bu konu benim ve çocuklarım için çok kritik” dedi.

Irak adli makamları da dün Bağdadi’nin ailesinin sorgulandığını duyurdu.

Irak Yüksek Yargı Konseyi’nin internet sitesinde yayınlanan açıklamada, tutuklanan Bağdadi ailesi üyelerinin sayısı, kimlikleri ve bunların hangi ülkeden kurtarıldığı belirtilmedi. Ancak adli bir kaynak, AFP’ye yaptığı açıklamada “İstihbarat Servisi, Türk yetkililerle iş birliği yaparak Ebu Bekir el Bağdadi’nin eşi ve çocuklarını kurtardı” dedi. Türkiye’de tutuklandıklarını söyledi.

Açıklamada, adli makamların, terör suçlusu Ebu Bekir el-Bağdadi’nin ailesini, Irak dışına kaçmış terörle suçlanan kişileri kurtarma planlarının bir parçası olarak yakalayabildiğini belirtilerek şu ifadeler kullanıldı:

“Birinci Kerkh Soruşturma Mahkemesi yetkili hakiminin doğrudan denetimi altında terör suçlusu Ebu Bekir el Bağdadi’nin ailesi tutuklandı ve ifadeleri kaydedildi. DEAŞ terör çetelerinin en önemli sırlarını ortaya çıkarmak için soruşturmalar devam ediyor.”

Fotoğraf Altı: Ebu Bekir el-Bağdadi. (AP)
Ebubekir el-Bağdadi. (AP)

Iraklı yetkililerin açıklamalarıyla eş zamanlı olarak Suudi Arabistan merkezli Al-Arabiya kanalı, dün Bağdadi’nin eşi ile yapılmış ‘Esma Muhammed’ adlı bir röportaj yayınladı.

Kasım 2019’da Türkiye, Ebubekir el-Bağdadi’nin dul eşinin yanı sıra örgütün eski liderinin kızının da aralarında bulunduğu on kişinin tutuklandığını açıkladı.

Bir Türk yetkili, o dönemde tutuklanan kişinin Bağdadi’nin ‘ilk eşi’ olduğunu ve Haziran 2018’de Suriye sınırındaki Türkiye’nin Hatay ilinde yakalandığını duyurdu.

Yetkiliye göre Bağdadi’nin eşi, Bağdadi ve örgütün iç çalışmaları hakkında çok sayıda bilgi verdi.

O dönemde Türk medyasında eşinin adının Esma Fevzi Muhammad el-Kubeysi, kızının adının ise Leyla olduğu aktarılmıştı.

ABD, Ekim 2019’da Suriye’nin kuzeybatısında, Türkiye sınırına kilometrelerce uzaklıkta başlatılan bir gece saldırısında Bağdadi’nin öldürüldüğünü duyurdu.

2014 yılında Suriye ve Irak’ta geniş alanları kontrol altına alan radikal örgüt, 2019 yılında tüm kontrol alanlarından çıkana kadar her iki ülkede de ardı ardına yenilgiler yaşadı.

Irak, 2017 sonlarında örgüte karşı zaferini ilan etti. Ancak Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre halen ülkenin kuzeyindeki uzak ve ücra bölgelerde, zaman zaman orduya ve güvenlik güçlerine yönelik saldırılar düzenleyen bazı hücreler bulunuyor.

Temmuz ayında yayınlanan bir Birleşmiş Milletler (BM) raporunda, Irak güçleri tarafından yürütülen terörle mücadele operasyonlarının, isyanlarını düşük düzeyde devam ettiren DEAŞ’ın faaliyetlerini sınırlamaya devam ettiği belirtildi.

DEAŞ’ın operasyonlarının kırsal alanlarla sınırlı olduğu, kent merkezlerine yönelik saldırıların ise daha az sıklıkta gerçekleştirildiği aktarıldı.

Rapora göre örgütün ana yapısı, Irak ve Suriye’dehalen çoğu savaşçı 5 bin ila 7 bin kişiyi komuta ediyor.



Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
TT

Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)

Sudan'ın batısında bulunan Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki sivillerin durumu, gıda, su ve tıbbi tedaviye erişimin giderek zorlaşmasıyla daha da kötüleşiyor. Açlık ve devam eden çatışmalar, Nisan 2024'ten bu yana şehirde mahsur kalan on binlerce insanın kaderini tehdit ediyor. Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) her geçen gün kötüleşen insani durumun ortasında, gıda maddelerinin şehre girdiği tüm geçitleri ve yolları kapatıyor; temel gıda maddeleri ve yakıt tedarik etme girişimlerini engelliyor.

El-Faşir'deki kaynaklar, HDK’nin her gün pazarları ve hayati tesisleri ağır topçu ateşine tutması nedeniyle büyük marketlerin kapılarını kapatmasının ardından sivillerin büyük zorluklarla gıda temin ettiğini söyledi. Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, “Siviller, mısır unu, şeker, yağ ve sabun gibi temel gıda maddelerini satın almak için meskûn mahallelerdeki küçük marketlere güveniyor” dedi.

Devam eden kuşatmanın bir sonucu olarak, bölge sakinlerinin alım gücü azaldı ve yüksek fiyatlar nedeniyle az miktarda yiyecek bile alamaz hale geldiler.

Bir bölge sakini, banka yoluyla ödeme yapıldığında fiyatların iki katına çıktığını, nakit ödeme yapıldığında ise fiyatların düştüğünü ve çok sayıda bölge sakininin yüksek fiyatlar nedeniyle el-Faşir'den kaçtığını belirtti. Birçok sebze ve meyve türü bir yılı aşkın süredir şehrin pazarlarında bulunmuyor.

Gıda kaçakçılığı

Bazı kent sakinlerine göre, el-Faşir'e mal ve eşya sokmanın tek yolu eşek ve deve gibi hayvanları kullanarak kaçakçılık yapmak, ancak bu da riskli. Çünkü HDK militanları tarafından durduruluyorlar ve çoğu zaman mallara el konuluyor.

VFGHY
Sudanlılar savaştan kaçmak için Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir’in eteklerinde bulunan Ebu Şuk Mülteci Kampı’na sığınıyor. (AP)

Şehir sakinlerinin çoğunluğu, günde darı unu ve mısırdan yapılan tek bir ana öğünle yetiniyor ve ellerinde başka bir şey olmayabiliyor.

Geleneksel yeraltı kuyularından yeterli miktarda içme suyu temin edilse de, bir varilin fiyatının 8 bin Sudan cüneyhini aşması vatandaşların sıkıntılarını artırıyor.

Günde bir öğün ücretsiz yemek sağlayan aşevlerine bağımlı hale gelen ailelerin sayısı her geçen gün artıyor; bazen bu yemekler ihtiyaç sahibi ailelerin sayısına yetmiyor. El-Faşir'deki bazı vatandaşlar, kuşatma altında bulunan kentteki insani durumun özellikle çocuklar, kadınlar ve yaşlılar için ciddi bir zorluk derecesine ulaştığını, yetersiz beslenme nedeniyle zayıf vücutlarının bunu kanıtladığını bildirdi.

Yerlerinden edilen insanlar HDK ve müttefikleri tarafından öldürmeye varan ciddi ihlallere maruz kaldıkları için el-Faşir'den kaçmak da güvenli değil. Bölge sakinleri, kuşatmanın devam etmesi ve el-Faşir'e insani erişimin açılmaması halinde, sonbahar mevsimine girilmesi ve vatandaşların tarım yapamaması nedeniyle durumun daha da kötüleşeceğinden korkuyor.

Saha durumu

El-Faşir'deki geniş alanlar, son birkaç gün içinde siviller arasında onlarca ölüm ve yaralanmaya neden olan, bazıları konutları hedef alan yoğun topçu bombardımanına ve insansız hava aracı (İHA) saldırılarına tanık oluyor.

Yerel kaynaklar, ordunun geçtiğimiz aylarda HDK tarafından el-Faşir'e düzenlenen onlarca saldırıyı püskürtmeyi başardığını bildirdi. El-Faşir sakinleri, Birleşmiş Milletler (BM) ve yardım kuruluşlarının insani yardımın ihtiyaç sahibi sivillere ulaşmasına izin vermesi için HDK üzerinde daha fazla baskı kurmasını bekliyor.

Yerel bir gönüllü grubu olan el-Faşir Direniş Komiteleri Koordinasyonu, çatışmaların ortasında kalan on binlerce masum insanın çektiği acılara son vermek için orduyu şehir üzerindeki kuşatmayı kaldırmaya çağırıyor.

CDFG
Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki Hızlı Destek Kuvvetleri mensupları (Arşiv - Telegram)

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan kısa bir süre önce BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in talebi üzerine kentte bir hafta süreyle insani ateşkes yapılmasını kabul etti, ancak HDK bu konuda kendileriyle herhangi bir temas kurulmadığını belirtti.

HDK'ye göre el-Faşir kentinde şu anda siviller bulunmuyor; kentte bulunanlar ordu ve müttefik silahlı gruplara mensup savaşçılar.

Geçtiğimiz haziran ayında BM Güvenlik Konseyi, bir yıldan uzun bir süredir HDK tarafından kuşatma altında tutulan ve ordunun geniş ve yoğun nüfuslu Darfur bölgesindeki son kalesi olan el-Faşir üzerindeki kuşatmanın kaldırılması için bir karar almıştı.